Phật Học - Chùa Long Hưng - Pháp : Cộng đồng góp sức xây Chùa Trúc Lâm ở Marseille

Phật Học Online

Pháp : Cộng đồng góp sức xây Chùa Trúc Lâm ở Marseille

Chùa Trúc Lâm ở Marseille vừa là địa chỉ sinh hoạt tâm linh giúp các thế hệ kiều bào duy trì và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc vừa là hội quán quy tụ những tâm hồn Việt trong các hoạt động xây dựng cộng đồng và hướng về quê cha đất tổ.

Do những liên hệ lịch sử, nước Pháp là một trong những quốc gia có cộng đồng người Việt Nam sinh sống sớm nhất. Và, Marseille là địa phương đầu tiên ở Pháp có người Việt đến định cư, đơn giản là vì những người Việt đầu tiên đến nước Pháp đều đi bằng tầu thủy và bến cảng đầu tiên họ đặt chân là cảng Marseille ở bờ bắc Địa Trung Hải. Khí hậu ở đây ấm hơn ở các nơi khác của nước Pháp nên những người từ vùng nhiệt đới thấy gần gũi hơn với quê nhà. Sau trên dưới trăm năm, nhiều thế hệ người Việt đã sinh ra và lớn lên ở đây.

Hiện có khoảng 8.000 người Việt Nam đang sinh sống ở Marseille và vùng phụ cận. Dù sống xa quê hương đã nhiều năm hay chưa từng đặt chân lên mảnh đất được các thế hệ cha anh dặn lại là “quê cha đất tổ”, dù biết tiếng Pháp trước khi biết tiếng Việt và thực sự nói tiếng Pháp giỏi hơn tiếng Việt, dùng dao dĩa thạo hơn dùng đũa, ăn fromage nhiều hơn đậu phụ… thì trong sâu thẳm trái tim của hầu hết những người Việt ở đây “cõi hướng về” luôn là đất nước Việt Nam, nơi có đền thờ Quốc tổ Hùng vương, có núi thiêng Yên Tử với thiền phái Trúc Lâm, có Biển Đông bao la, Trường Sơn hùng vĩ… Cuộc sống vật chất ổn định là lúc con người có điều kiện chăm lo tới đời sống tâm linh vốn không lúc nào không có trong từng con người và trong mọi cộng đồng. Như một lẽ tự nhiên, chùa Trúc Lâm trở thành nơi sinh hoạt tâm linh, nghe kinh Phật, làm việc thiện nguyện, hoạt động văn hóa, gặp nhau trong các dịp lễ và những ngày nghỉ cuối tuần của bà con trong Chi hội người Việt Nam tại Marseille.

Chùa Trúc Lâm ở Marseille được kiến tạo năm 1987 trên một sườn núi đá đặc trưng của vùng Địa Trung Hải, phong cảnh hết sức nên thơ, ở xa trung tâm thành phố nên không gian yên tĩnh rất thích hợp với cảnh chùa. Chùa do Hoà thượng Thích Thiện Châu cùng “Hội Phật tử Việt Nam tại Pháp” thành lập. Diện tích khuôn viên 3.600 m2 gồm 4 nền đất trên 4 độ cao. Nền đất trên cùng đủ rộng để xây điện thờ Phật và điện thờ Mẫu theo đúng truyền thống văn hóa Việt Nam. Hai ngôi điện thờ bên cạnh nhau, tuy không lớn nhưng đầy đủ các ban thờ với các bức tượng Phật, tượng Mẫu sơn son thếp vàng từ Việt Nam chuyển sang, rất trang nghiêm và ấm cúng. Ngoài sân điện có tháp nhỏ treo quả chuông đồng lớn là quà tặng của Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp.

Sau khi lễ Phật, khách bước theo bậc tam cấp xuống nền đất bên dưới có diện tích khuôn viên lớn nhất với các bức tượng Quan thế âm đứng trên tòa sen, Quan thế âm ngồi trên tòa sen, tượng Phật nằm, một số tượng các vị Bồ tát…, có cả hai bể trồng sen mang từ Việt Nam sang. Trong khuôn viên đền chùa Việt Nam ta thường thấy những cây đại cổ thụ nở hoa tạo nên nét cổ kính và không gian thanh tịnh của nơi thờ thánh, thờ thần, thờ Phật. Chùa Trúc Lâm ở Marseille không có cây đại, thay vào đó là một loài cổ thụ rất đặc trưng của vùng Địa Trung Hải tạo nên vẻ đẹp rất riêng cho khung cảnh chùa. Đó là cây ô-liu, một loài cây có tuổi thọ tới hàng nghìn năm.

Dịp đại lễ 1000 năm Thăng Long – Hà Nội vừa qua, thủ đô Athens của Hy Lạp đã tặng thủ đô Hà Nội 2 cây ô-liu, hiện trồng trong Hoàng thành. Người Hy Lạp coi ô-liu là loài cây đại diện cho đất nước họ, là cây thần thánh (holly tree) nên rất quý. Những cây ô-liu trong khuôn viên chùa Trúc Lâm đã sống tới 6-7 trăm năm và vẫn ra hoa, đậu quả đều đặn. Cùng trên nền đất này, chùa mới xây một gian mái bằng khoảng 80 m2 làm nơi giảng kinh Phật, hội họp và tổ chức các sinh hoạt văn hóa. Hai nền đất phía dưới dốc từ cổng chùa dần lên chân bức tượng Quan thế âm đứng trên tòa sen ở nền đất trên. Nền đất dưới cùng có độ dốc nhỏ hơn và diện tích cũng lớn hơn hiện đang dùng làm nơi đỗ xe. Nền đất ở giữa khuôn viên có độ dốc lớn hơn là con đường dẫn từ cổng tam quan lên chùa, một bên vách được thiết kế là hành lang dựng các bức tượng Bồ tát. Ý định của bà con Phật tử và sư trụ trì là từng bước xây dựng chùa thành một địa chỉ sinh hoạt tâm linh, quy tụ đồng bào trong các hoạt động văn hóa truyền thống, cùng nhau giữ gìn tiếng Việt và truyền lại cho các thế hệ mai sau gia sản to lớn và vô giá của đạo nghĩa Việt Nam.

Có cuộc sống ổn định ở mức bình thường trên đất Pháp, hầu hết bà con chưa đủ sức có những khoản đóng góp lớn cho việc xây dựng chùa. Do vậy, sau hơn hai chục năm, khách đến thăm chùa vẫn thấy nơi đây như một công trường với các hạng mục thi công theo kiểu con nhà nghèo, có đến đâu làm đến đó, có ít làm ít, có nhiều làm nhiều. Còn nhiều bức tượng từ trong nước chuyển sang vẫn đang chờ xây bệ. Những bức tượng đã dựng trên bệ trong khuôn viên thì xung quanh vẫn ngổn ngang vật liệu xây dựng. Cả hai bể trồng sen đều mới chỉ được đánh màu xi-măng để chống thấm, chưa có trang trí gì thêm. Trên nền đất rộng nhất còn thấy những tấm sắt đan đang chờ đổ bê-tông, đây đó những đống cát sỏi và gách đá được gom lại để chuẩn bị cho một hạng mục đã định hình nhưng chưa định ngày thi công. Con đường từ cổng chùa đi lên còn lổn nhổn đá, một bên là vách nhìn lên nền phía trên mới được xếp đá ở một vài chỗ, một bên là vách nhìn xuống nền đất dưới chưa thể gọi là một vách ta-luy. Nền đất dưới cùng cũng ngổn ngang những đá và đá, đơn giản được sử dụng như chỗ để xe, chưa có gì gọi là đang xây dựng. Ngay đến cổng tam quan là hạng mục lẽ ra phải được hoàn thành sớm để như người đón khách đến thăm chùa, thì đến nay vẫn trong tình trạng chờ kinh phí. Ý thức được sự nghèo khó của mình, chùa chỉ dựng một cổng tam quan với hai hàng cột đơn giản, mái lợp bằng loại ngói “âm dương” mỏng tương đối phổ biến ở vùng Địa Trung Hải, khá giống ngói “âm dương” của đồng bào Tày Nùng ở vùng núi miền Bắc nước ta. Chỉ thế thôi mà đang làm dở hạng mục này cũng phải tạm dừng thi công chờ có thêm tiền, giàn giáo vẫn để nguyên để tiết kiệm công thợ…

Để hiểu thêm hoàn cảnh của chùa, cũng nên biết các điện thờ Phật và thờ Mẫu trên nền đất cao nhất của khuôn viên không phải là những công trình xây mới mà vốn là nhà ở của chủ sở hữu cũ được cải tạo cho phù hợp với mục đích sử dụng sau khi Hội mua lại tài sản này. Nhờ tâm huyết và công sức của các vị sư trụ trì, dù còn nghèo chùa cũng đã thực sự trở thành hội quán của người Việt Nam ở Marseille.

Trụ trì chùa Trúc Lâm ở Marseille hiện nay là Đại đức Thích Nhuận Trí từ thành phố Hồ Chí Minh đến nước Pháp du học rồi chuyển sang tu hành. Đại đức chấp nhận cuộc sống khổ hạnh, ngày đêm nghiên cứu đạo Phật, giảng kinh giúp bà con Phật tử giác ngộ con đương tu hành hướng đến các giá trị Chân Thiện Mỹ, tìm sự bình yên trong cuộc sống hối hả ngày nay, đồng thời quy tụ những người con xa quê trong trong các sinh hoạt duy trì tiếng mẹ đẻ và văn hóa Việt, hướng về cội nguồn, tổ tông. Cùng với việc tụng kinh niệm Phật và giữ gìn sự trang nghiêm của chùa, Đại đức chăm lo dạy tiếng Việt, dạy võ cổ truyền, tổ chức các sinh hoạt cộng đồng, hoạt động từ thiện… Khách đến chùa mà chưa biết đường vào chỉ cần gọi điện, Đại đức sẽ đi bộ 2 km – do không có xe đạp – ra đường cái mời vào. Hằng ngày, Đại đức vẫn dậy sớm chuyển vật liệu và làm mọi công việc có thể làm để xây dựng từng hạng mục dự kiến sẽ hình thành trong khuôn viên chùa.

Mọi sinh hoạt vật chất của Đại đức Thích Nhuận Trí chỉ dựa vào tiền công đức của một cộng đồng mà cuộc sống của họ cũng chỉ ở mức “đủ ăn đủ mặc”. Ăn uống dè sẻn, đi lại chỉ bằng đôi chân, phải là những đêm quá lạnh mới dám dùng lò sưởi. Bà con Phật tử cho biết, những ngày cuối tuần khách thường đến chùa đông và ở lại lâu hơn, nếu qua 12 giờ đêm do bận việc mà chưa kịp ăn uống gì thì Đại đức nhịn luôn đến sáng hôm sau. Nếu không phải là dịp cuối tuần hay ngày lễ thì ở chùa chỉ có một mình Đại đức. Do lúc đầu đi du học nên chính quyền Pháp chỉ cấp thị thực lưu trú từng năm một. Chi hội người Việt Nam tại Marseille đang cố gắng can thiệp để Đại đức có thể có thị thực lưu trú lâu hơn.

Chúng tôi may mắn được tháp tùng Tiến sỹ Nguyễn Thanh Sơn, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao kiêm Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài trong chuyến công tác sang Pháp trung tuần tháng Mười vừa qua. Làm việc với cộng đồng người Việt Nam và sư trụ trì chùa Trúc Lâm ở Marseille, Thứ trưởng đã xúc động sâu sắc trước sự đùm bọc thương yêu và tình đoàn kết gắn bó của bà con ta ở nơi đất khách quê người. Cuộc đàm đạo thân tình và cởi mở với Đại đức Thích Nhuận Trí và bà con Phật tử để lại nhiều ấn tượng sâu sắc về tình đồng bào, về quyết tâm gìn giữ bản sắc dân tộc và truyền thống văn hóa của kiều bào trong điều kiện còn nhiều thiếu thốn về phương tiện và cơ hội giao lưu với nền văn hóa gốc. Để hỗ trợ cho những cố gắng bền bỉ của bà con, Thứ trưởng kêu gọi các cơ quan, đoàn thể, doanh nghiệp và cá nhân ở trong và ngoài nước, tùy theo hoàn cảnh của mình, đóng góp công của hỗ trợ cộng đồng người Việt Nam và chùa Trúc Lâm tại Marseille.

Chùa vừa là địa chỉ sinh hoạt tâm linh giúp các thế hệ kiều bào duy trì và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc vừa là hội quán quy tụ những tâm hồn Việt trong các hoạt động xây dựng cộng đồng và hướng về quê cha đất tổ. Theo yêu cầu của Thứ trưởng, Ban Công tác Cộng đồng Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp đang phối hợp với Hội người Việt Nam tại Pháp và Chi hội Marseille của Hội kiến nghị Quỹ Hỗ trợ Vận động Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài dành một phần kinh phí thích hợp để hỗ trợ. Các tập thể và cá nhân có lòng hỗ trợ và muốn biết thêm chi tiết có thể liên hệ với bà Kim Oanh Dantrun, một Phật tử có nhiều đóng góp trong việc xây dựng và các hoạt động của chùa, đồng thời là Phó Chủ tịch Chi hội người Việt Nam tại Marseille theo địa chỉ e-mail: kimoanh26@live.fr.

Được biết, người đầu tiên hưởng ứng lời kêu gọi của Thứ trưởng – Chủ nhiệm Nguyễn Thanh Sơn phát tâm công đức là một doanh nhân ở trong nước: bà Đặng Thị Bích Hòa, Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Chuyển phát nhanh Bưu điện có trụ sở chính ở số 1 Tân Xuân, Xuân Đỉnh, Từ Liêm, Hà Nội. Bà Hòa đã dành khoản tiền 2.000 EUR (hai nghìn euro) hỗ trợ việc xây dựng chùa Trúc Lâm ở Marseille.

Phương Linh (Theo Quehuong)