Sự sống là một điều kỳ diệu. Có lẽ mọi vật hữu tình từ đơn bào cho đến sinh vật thượng đẳng là con người đều có một mong ước giống nhau là kéo dài sự sống, nhưng “tuổi thọ” của muôn loài đã được quyết định bởi những  yếu tố mang  tính chất định luật mà mọi sinh linh có sự sống không dễ gì vượt qua.

Hiện nay, cho dù có nền y học tiên tiến vượt bực mà loài người đã đạt được thì tuổi thọ của con người cũng không sánh kịp với tuổi thọ của loài rùa. Thực vật cũng là một dạng sống, có những loài cây có tuổi thọ từ vài trăm năm đến cả ngàn năm. Như loài thông có tên Bristlecone ở Bắc Mỹ có tuổi thọ đến 4.500 tuổi. Gần đây, có một số phát hiện khoa học cho rằng có sinh vật “lách” khỏi qui luật sinh tử khắc nghiệt của tạo hóa để trường tồn mà không hề biết “thời gian, tuổi thọ” là gì. 

Các nhà nghiên cứu thuộc Pennsylvania State University cho biết loài sứa Turritopis Nutricula là sinh vật thủy tức có thể quay ngược vòng đời của chúng từ thời kỳ trưởng thành trở lại thời kỳ sinh vật đơn bào và từ đó tiếp tục phát triển; nhờ vậy chúng trở nên bất tử. Loài sứa này vốn được phát hiện ở vùng biển Địa Trung Hải từ năm 1883 nhưng khả năng độc đáo của chúng thì chỉ mới được quan tâm từ hồi thập niên 1990. Người ta tìm thấy ở chúng một quá trình chuyển dịch tế bào, từ một dạng tế bào này có thể chuyển đổi thành một dạng tế bào khác và có khả năng liên tục tái tạo toàn bộ cơ thể của chúng. 

Khả năng này hiện vẫn là điều bí mật của tự nhiên và đang được các nhà khoa học tập trung giải mã với hy vọng có thể từ đó tìm ra những phương thức chống lại bệnh ung thư ở loài người. Tuy nhiên, trong các cuộc thảo luận về khoa học, không ít người tuyên bố rằng không có bằng cớ về sự bất tử của loài sứa này; vì lẽ người ta không thể theo dõi cùng một con sứa trong vài chục năm, cả trăm năm, hay nhiều thế kỷ; hơn nữa, chúng vẫn không thể thoát khỏi tình trạng bị ăn thịt, gặp tai nạn, hoặc nhiều hoàn cảnh vô thường khác. Vả chăng, khi chúng tái tạo toàn bộ cơ thể từ giai đoạn ban đầu của một sinh vật đơn bào dạng ống thì chúng đã là một sinh vật khác, không còn là sinh vật cũ để bảo rằng chúng bất tử!

Nói khác đi, định luật sinh lão bệnh tử vẫn là một định luật khắc nghiệt áp dụng cho mọi hình thái sinh vật, áp dụng cho mọi chúng sinh! Sống và được sống là điều mà tất cả mọi sinh linh đều tha thiết và mong ước, nhưng sống để làm gì? Sống có ích gì cho đồng loại? Đó là điều thiết yếu và quan trọng. Phù dung  là một loại hoa  mỏng  manh,  quí phái nhưng lại có một đời sống ngắn ngủi “sớm nở tối tàn”. Tuy nhiên, trong khoảnh khắc vô cùng ngắn ngủi đó, phù dung đã tô điểm, mang lại cho đời vẻ đẹp thanh tao, cũng là điều đáng quí.

Trời đất thì bao la, thời gian thì vô tận, kiếp người cũng như loài hoa phù dung, thấy đó rồi mất đó, sắc sắc không không, như cơn gió thoảng  qua, như một vạt nắng hắt hiu còn sót lại của một buổi chiều. Nếu chúng ta tỉnh thức và quán tưởng về cuộc đời, chúng ta sẽ thoát khỏi ảo tưởng thân này là tự ngã. Khi thực hành được điều này, nỗi sợ hãi âu lo về sinh tử sẽ nhẹ nhàng hơn, như trút bỏ lớp áo nặng nề mà bấy lâu nay cứ đeo bám bên người.

Không ai biết điều gì sẽ xảy ra ở ngày mai, có thể đó là điều tốt lành nhất hay điều tồi tệ nhất sẽ đến với chúng ta, nhưng chắc chắn một điều là ngày mai sẽ đến và có một lúc chúng ta sẽ không còn có mặt trong cuộc sống này. Cái chết làm chúng ta sợ hãi nhưng xét cho cùng sự chấm dứt đó là một món quà, như một niềm an ủi mà tạo hóa dành tặng riêng cho mỗi sinh linh.

Tạp Chí Văn Hóa Phật Giáo số 148
Phạm Thanh Chương