GIỚI THIỆU
Kính thưa Chư 
Tôn đức và Chư đạo 
hữu,
      
Đệ 
tử đã bắt đầu TUYỂN TẬP TỪ NGỮ PHẬT HỌC 
THƯỜNG DÙNG vào khoảng 1995. Phát 
xuất từ những khó khăn trong việc việc nghiên cứu, học 
tập tài liệu Phật giáo bằng tiếng nước ngoài, hoặc 
chuyển từ tiếng Việt sang tiếng nước ngoài. Thí dụ, để 
tìm một từ tiếng Việt tương đương với một từ khác 
được viết bằng tiếng Pali hay Sanskrit, như từ Abi-Buddha, 
Maha-Prajnaparamita,... không có tự điển tra cứu để biết 
tiếng Việt tương đương là gì, hoặc như muốn nói với người 
nước ngoài về danh hiệu của một vị Phật hay một vị 
Bồ tát thì không biết phải nói như thế nào. Khó khăn này 
không phải là khó khăn cá nhân, đó chính là khó khăn chung 
của những người Việt muốn nghiên cứu và trao đổi Phật 
học với người đã và đang 
sử dụng sách vỡ tài liệu không viết bằng chữ Việt hay 
chữ Hán. 
      Trộm nghĩ, giữa 
thời đại 
mà nguồn thông tin khổng lồ đang rộng mở, việc tìm hiểu 
Phật giáo không còn hạn hẹp trong khuôn khổ kinh điển và tài 
liệu bằng chữ Trung hoa mà còn cần phải nói đến kinh điển 
và tài liệu bằng tiếng Phạn, tiếng Pali, tiếng Tây tạng, 
tiếng Nhật, tiếng Thái, tiếng Miến điện, tiếng Đại hàn,... 
và nhất là tiếng Anh. Vì rất nhiều tài liệu được 
chuyển ngữ sang tiếng Anh. Và cũng vì mỗi dân tộc, đều có 
những bậc đại giác giả xuất hiện mà kinh nghiệm và 
những bài giảng vô giá của các bậc Thầy ấy là những 
nguồn cảm hứng vô biên để giúp Phật tử tiến bước trên 
con đường giác ngộ. Phật tử ngày nay không những chỉ nên 
y cứ vào kinh sách của các đại giác giả ở Ấn độ, Trung 
quốc, để làm khuôn vàng thước ngọc duy nhất, mà còn cần 
phải xem xét, học tập kinh nghiệm và những cống hiến quí 
báu của những chân sư ở các quốc gia khác nữa. Để đạt 
được những mục tiêu này, chướng ngại về ngôn ngữ cần 
được san bằng càng nhiều càng tốt. Do vậy, một Tự điển 
đối chiếu đa ngôn ngữ là điều 
cần thiết, và công trình ấy một người không dễ gì có 
thể hoàn tất. 
      Số lượng sưu tập 
theo ngày tháng nhiều dần lên, việc ghi chép trong sổ tay không 
theo mẫu tự nên rất khó tìm, do đó 
đệ tử có ý muốn biên soạn thành một tự điển. Từ khi 
khởi sự làm Database và ghi từ vào, đệ tử may mắn được 
thuận duyên, nhận được nhiều tài liệu của các bậc 
thiện hữu tri thức. Khởi đầu là một tập viết tay nhỏ, đến 
nay đã có trên 12.000 danh mục (entries) bằng từ nước ngoài, 
nếu tính theo tiếng Việt thì có trên 15.000 danh mục. Năm nay 
đệ tử đã trên 50, sợ rằng ôm giữ lâu ngày một mai vô 
thường chợt đến thì công trình này sẽ không giúp được 
ai. Từ những ý nghĩ như trên, đệ tử cống hiến công trình 
nghiên cứu này phổ biến trên Internet đưa đến 
tất cả những người ham tu hiếu học bằng với ý nghĩ như 
sau:
      1- Đệ 
tử không tuyên bố bản quyền, không tuyên bố chủ quyền tác 
phẩm này! 
      Xin được 
dâng tác phẩm này đến thiện tri thức bậc thầy mười phương, 
ngưỡng mong được chư tôn đức và chư liệt vị dành công 
sức và thì giờ quí báu hiệu đính, sửa chữa để 
tác phẩm này từ tệ thành khá, từ khá thành hay, ngày càng 
hoàn chỉnh hơn nhằm làm phương tiện nghiên cứu và hoằng 
truyền Phật pháp chung cho tất cả.
      2- Chư Tôn đức 
và Chư quý vị có thể đóng góp bằng cách: - tặng biếu hay 
cho mượn tài liệu (trừ những tài liệu có tên trong mục Tài 
liệu tham khảo) - viết những góp ý, sửa chữa, hiệu đính 
của mình rồi email hay gữi bằng bưu điện đến địa chỉ 
của đệ tử. Thư từ tài liệu có thể gữi đến đệ tử 
bằng Email ở địa chỉ csminhthong@yahoo.com.au 
hay Minh 
Thông, PO Box 497, Flemington, VIC 3031, AUSTRALIA.
      3- Tuyển 
tập này sẽ được hiệu cập nhật hóa một hay nhiều lần trong năm.
      4- Tất cả những công 
trình ấn tống, miễn phí hay thương mãi, đều 
được hoan nghênh, đệ tử hoàn toàn không đòi hỏi điều 
kiện. 
      5- Tuyển 
tập 
này trước tiên được đưa lên mạng Internet ở trang nhà 
Quảng đức (www.quangduc.com) vào 
đầu năm 2001, mãi đến đầ năm 2002 sau khi từ vần A đến 
Z đã được đưa lên mạng Internet xong, ấn bản bằng 
Microsoft Word của tự điển này cùng các Fonts để Edit cũng 
sẽ được đưa lên Internet ở nhiều trang nhà khác như Đạo 
Phật Ngày Nay (www.buddhismtoday.com), 
Quang Minh (www.quangminh.org), ... 
để đọc 
giả có thể download tự do.
      Vì là một công trình 
sưu tập, vì số lượng từ khá lớn và vì tính chất phức 
tạp của nó nên dù đệ 
tử đã cố gắng rất lớn để hạn chế tối đa những 
khuyết điểm gặp phải, tuy nhiên vẫn còn tồn đọng một 
số khuyết điểm 
như sau:
      
1- Phần lớn các từ được 
sưu tập đều thiếu dấu, hoặc có dấu sai, để sửa chữa, 
đệ tử đã sử dụng các tài liệu tham khảo  
nhưng vẫn chưa được 
hoàn chỉnh, vẫn còn nhiều từ sai chính tả, sai dấu...
    2- Một số từ chưa được 
ghi nghĩa tiếng Việt và nghĩa tiếng Anh vì chưa tìm được các 
từ tương đương, chưa đủ 
thời gian,...
    3- Các từ Việt ngữ chưa 
được viết 
một cách đồng bộ (consistently): một số tên riêng có mẫu 
tự thứ nhất đều được 
viết hoa, số khác thì chỉ viết hoa mẫu tự thứ nhất của 
chữ thứ nhất mà thôi...
    4- Các tên riêng Sanskrit và 
Pali chưa được 
ghi một cách đồng 
bộ: một số từ có gạch nối, một số không, một số từ ghi chưa đúng (Sanskrit 
ghi là Pali,...)
    5- Chưa có chú thích để 
phân biệt phiên âm của Pinyin và Wade Giles trong tiếng Hoa.
    Và còn 
nhiều thiếu sót khác bắt nguồn từ việc chưa tiêu chuẩn hóa việc phiên âm các 
từ Sanskrit và Pali. Thí dụ tiếp đầu ngữ Nguyệt (mặt trăng), một số tài liệu 
Sanskrit ghi là Chandra-, một số ghi là Tchandra-.
    
    Khi sử dụng tài liệu 
này, kính mong Chư Tôn đức 
và Chư quý vị lưu ý cho rằng:
    
1- Lỗi chính tả của 
các từ khó có thể tránh khỏi vì chúng ta thiếu một tự điển 
chuẩn mực. Các chuyên viên Ngữ học tiếng Sanskrit, Nhật và 
Trung hoa chưa thống nhất một loại ký hiệu phiên âm thống 
nhất dành cho các thứ tiếng này. 
    2- Việc ghi nghĩa 
tiếng Việt cho một từ cũng gặp không ít khó khăn 
vì nếu ghi nghĩa này thì có thể sẽ mắc lỗi vì không ghi nghĩa 
kia. Một từ trong tiếng Pali hay Sanskrit được các sư chuyển 
âm sang tiếng Trung quốc, vì mỗi dịch giả đều có cách 
chuyển âm riêng của mình, trong một số trường hợp, một 
từ có đến hơn mười cách gọi khác nhau. Thí dụ như từ STŪPA 
trong tiếng Sanskrit, tiếng Pali là THUPA, ở tiếng Việt có 25 cách 
gọi. Trong Tự điển Phật học Huệ Quang trang 7697 chúng ta 
thấy có 12 cách ghi nghĩa tiếng Việt của từ này theo kiểu 
dịch nghĩa và 13 cách ghi nghĩa theo kiểu phiên âm. 25 cách ghi này 
được chia ra 
như sau:
    - phiên âm sang chữ Hán 
có 7 cách: Tốt đổ 
bà, Tốt đô bà, Tẩu đẩu bà, Tô du bà, Tổ đổ ba, Tư thâu 
pha, Suất đổ bà.
- 6 cách phiên âm khác là: Tháp bà, Thâu bà, Suất bà, Phật đồ, 
Phù đồ, Phật tháp.
- 12 cách dịch nghĩa theo chữ Hán là : Cao 
hiến xứ, Công đức 
tụ, Phương phần, Viên trùng, Đại hùng, Trùng phần lăng, Tháp 
miếu, Miếu, Quy tông, Đại 
tụ, Tụ tướng, Linh miếu.
    
Vì những lý do nêu trên 
nên trong giai đoạn 
này, Tuyển tập này còn nhiều sai sót, đang được nỗ lực bổ 
sung, sửa chữa và hiệu đính. Nội dung của tự điển, nói 
chung, còn phải được liên tục sửa chữa trong một thời gian 
lâu nữa mới có thể tạm được gọi là ổn định. 
    TUYỂN TẬP 
TỪ NGỮ PHẬT HỌC THƯỜNG DÙNG 
là một tự điển dùng đối chiếu từ, tìm một từ tương đương với từ đã có ở thứ 
tiếng khác, vì trọng tâm 
không nhằm để tìm hiểu ý nghĩa của một từ nên phần chú 
giải không nhất thiết mỗi từ đều 
phải có.
    Danh mục được ghi bằng nhiều thứ tiếng: Sanskrit, Pali, Tàu, Nhật, 
Tây tạng, Đại 
hàn, Anh, Việt sử dụng mẫu tự Latin.
    Một lần nữa, kính 
mong Chư Tôn đức, 
Chư quý vị, Chư hiền giả, các thiện tri thức khắp nơi xem tác 
phẩm này là của chung, của chính mình dành cho mọi người, 
từ đó mỗi người một bàn tay đóng góp, được vậy, không 
bao lâu nữa chúng ta sẽ có một tự điển lớn, hoàn chỉnh, 
hoàn toàn miễn phí, nhờ vậy mọi người đều có cơ hội để 
học hỏi và nghiên cứu Phật pháp.
    Xin nguyện cầu chư 
Phật, chư Bồ tát và chư Thiên mười phương gia hộ cho những 
ai phát tâm rộng lớn mang ánh sáng Phật pháp soi rọi nơi 
chốn tối tăm!
    Xin nguyện cầu để 
những ai chưa đến với Phật pháp thì nhờ duyên lành của công 
trình này, trực tiếp hay gián tiếp, đều thấy được ánh sáng 
và con đường 
chân lý!
    Xin nguyện cầu những 
ai đã đến 
với Phật pháp đều nhờ duyên lành của công trình này, trực 
tiếp hay gián tiếp, đều nhận-biết thân tâm thường lạc và 
sớm viên thành Phật đạo!
    
Đệ tử 
xin hồi hướng công đức này cho tất cả chúng sanh chưa tìm 
thấy nẻo vào Phật đạo!
    Mùa Xuân 2001
    MINH THÔNG, MSc
PO 
Box 497
Flemington
VIC 3031
AUSTRALIA
    
Email: csminhthong@yahoo.com.au