Lý tưởng là mặt trăng chiếu sáng đường con đi trong đêm tối. Nó cũng là bạn đồng hành, là một người đồng đội, và cũng là người tâm tình, an ủi con trong những lúc gặp chướng ngại, khó khăn. Lý tưởng là mặt trời chân lý sáng rực lòng con để con thực hiện những gì con mong muốn mà con không còn e dè, sợ sệt!

 Con yêu dấu,

Người ta nói con ngựa không cương sẽ đi lang thang, không định được hướng tới; và chiếc thuyền không lái sẽ không biết nơi nào là bến bờ! Cũng giống như vậy, con người nếu không có được một hướng tiến, một mục đích, hay nói chung lại là một lý tưởng để sống thì cũng chỉ là lênh chênh, bềnh bồng mà thôi!

Khi con nghe nói đến hai tiếng "Lý tưởng", con tưởng tượng như một cái gì xa xôi lắm thì phải? Nhưng, nếu nói "Mục đích", con thấy nó gần và thực tế hơn. Đúng vậy con ạ! Người dự vào một cuộc đua, một cuộc tranh phần thắng đều nhắm về cái đích. Đích là cái điểm, là cái lằn gạch, là điều kiện cao nhất và sau cùng ta cần đạt được để chấm dứt một cuộc ganh đua: Đó là người thắng cuộc, người chiếm giải quán quân, là vô địch. Còn lý tưởng nó sẽ cao hơn, nó đẹp đẽ hơn và đôi lúc nó cũng có vẻ "Tưởng tượng" hơn.  Con có cảm thấy khó hiểu không? Này nha, giả sử một anh học trò muốn sau nầy mình làm Bác sĩ (mục đích) để phục vụ, chăm sóc cho con người, xoa dịu bớt đi những nổi khổ đau của nhân thế (lý tưởng). Một nhà tu, từ bỏ tất cả những thú vui trần gian, khép mình trong cuộc vui của đạo, đời sống đạo để mong ngày nào đó mình sẽ là Thánh, là Phật (mục đích), để góp sức vào sự cứu rỗi, độ chúng sanh thoát khỏi mọi sự khổ của loài người (lý tưởng). Đến đây, có lẽ con hiểu được phần nào về lý tưởng rồi chứ? Ba không hiểu con sâu hay con bướm nó có "ý nghĩ" gì không? Hay nó có suy nghĩ gì về cuộc sống của nó không? Chứ Ba thấy có nhiều loại sâu trong suốt cuộc đời của nó, nó chỉ ăn lá cây, đục vào trong thân cây trồng của ngưởi ta, phá hoại mùa màng làm cho người ta bực bội, đau khổ. Hay những loài côn trùng như bọ hung hay con dòi sống trong những đống phân hoặc đồ dơ. Còn chú bướm thì cứ nhởn nhơ bay hết bông nầy sang bông khác để hút mật, chỉ có bộ cánh sặc sỡ mà con thích ngắm thôi. Nếu lặt bỏ đôi cánh ấy đi, thì chắc con không thèm nhìn nó nữa. Ít ra, con ong khi đi lấy phấn hoa, nó giúp cho sự thụ phấn làm bông đậu trái, mà nó lại biến chế phấn hoa thành mật đem lại lợi ích cho người; cuộc sống của nó hãy còn có ý nghĩa hơn nhiều!

Con ạ,

Ở trên, Ba đã dẫn chứng cho con sự khác biệt giữa con người và loài vật về "ý nghĩa" của cuộc sống. Con người nhờ có suy nghĩ, trí khôn mà hơn hẳn loài vật, biết được điều hay, lẽ phải; cái nào tốt, cái nào nên làm với những điều nào không nên, cần tránh xa. Và con người cũng nhờ vào đó biết tổ chức, định hướng, biết cải thiện cuộc sống của mình, làm cho cuộc sống càng ngày càng tốt hơn. Trên thế giới sau thế chiến thứ nhất rồi thứ hai, khiến cho con người thấy cuộc sống của mình không được an toàn, họ bắt đầu vội vã sống, thụ hưởng thú vui và tất cả những gì họ sẵn có. Họ đã mất hướng đi, họ trở thành những con bọ: Sống với bản năng tầm thường; thậm chí đôi lúc trở thành con sâu: "Phá hoại xã hội". Họ đã đánh mất đi cái lương tri, cái suy nghĩ, cái mục đích, và cả cái lý tưởng cao cả của con người!

Con yêu dấu,

Khi bắt đầu loạt bài viết nầy, Ba đã viết cho con bài "Được làm con người là điều đáng quý", cũng nhằm giúp cho con hiểu được "Thân phận làm người" của mình. Không phải dễ dàng có được thân xác, mà cũng không phải dễ dàng được tạo hoá ban cho trí tuệ. Con đã được ban cho trí tuệ, được ban cho thân xác con người, không lẽ con lại muốn sống như con dòi, con sâu, hay cây cỏ sao? Con nên suy nghĩ lại, và suy nghĩ thật kỹ đi! Ba thấy con nên xây dựng cho con một lý tưởng sống để giúp cho cuộc đời con trở nên có ích giống như con ong mật; nếu không, cứ sống cho qua ngày, sống một cách vô hại, vô tội vạ như con bướm cũng được thôi. Nhưng con ạ! Người xưa đã nói: "Làm trai cho đáng nên trai, xuống đông đông tĩnh, lên đoài đoài tan", sự dấn thân vào cuộc đời để góp sức, góp đôi bàn tay đem lại hạnh phúc cho mình, cho người không tốt hơn sao? Con có nhìn thấy những nhân viên xã hội, những người làm việc cho hội Chữ Thập đỏ, hội Trăng Lưỡi Liềm đỏ hay những kẻ thiện nguyện không? Họ làm việc với nguồn vui của họ, họ đem tình thương của mình san sẻ cho kẻ khác bằng hành động, họ lấy nguồn vui của những kẻ đau khổ làm nguồn vui của chính mình. Tình nghĩa ấy có phải là cao cả, không con? Tại sao họ làm được như vậy? Tại vì họ có lý tưởng, họ sống cho lý tưởng, họ làm theo lý tưởng! Và cũng với lý tưởng, người ta có thể vượt qua được mọi gian lao, trở ngại, và người ta cũng không sợ bắt bớ, giam cầm hay tù đày, hành hạ. Thực là "Uy vũ bất năng khuất"!

Lý tưởng là mặt trăng chiếu sáng đường con đi trong đêm tối. Nó cũng là bạn đồng hành, là một người đồng đội, và cũng là người tâm tình, an ủi con trong những lúc gặp chướng ngại, khó khăn. Lý tưởng là mặt trời chân lý sáng rực lòng con để con thực hiện những gì con mong muốn mà con không còn e dè, sợ sệt!

Con yêu quý,

Đến đây, Ba nghĩ là Ba viết đã tương đối đầy đủ để con hiểu phần nào về lý tưởng. Từ nhận thức ấy, con có thể định được hướng đi, đồng thời tạo dựng một lý tưởng cho chính cuộc sống của mình ở tương lai. Ba hi vọng con sẽ có một cuộc đời, một kiếp người có ý nghĩa không những cho chính con mà còn cho nhân quần, xã hội và những kẻ ở quanh con. Ba chúc con mạnh dạn tiến lên...!