Nếu quán chiếu sâu sắc để thấy rõ từ khi sinh ra cho đến bây giờ, thì đích xác bạn chưa làm được bất cứ điều gì có giá trị nhằm mang lại hạnh phúc thực sự cho bản thân và có được một cuộc sống an vui, bạn nghỉ mình sẽ thực hiện bất cứ điều gì? Hãy quán sát chính mình. Đừng nhìn vào người khác. Chẳng có gì phức tạp: Bạn có thân, miệng và ý; chỉ ba lãnh vực này. Vậy, những hoạt động nào của chúng mang lại giá trị?
Tuần này, chúng ta rất may mắn khi có cơ hội để nuôi dưỡng tâm Bồ-đề và đặt các hoạt động thân, miệng, ý của bạn vào trong con đường dẫn đến giải thoát, con đường của chế ngự. Đây là điều hết sức quan trọng.
Mặc dù đã có nhiều kiếp trước và sống nhiều năm trong đời này, nhưng nếu thực sự quán sát từ thời gian mình được sinh ra cho tới bây giờ, thì chúng ta sẽ nhận thấy mình chưa bao giờ hành động đúng đắn thậm chí trong một ngày bởi vì phần lớn thời gian tâm chúng ta đã hoàn toàn bị những ý nghĩ phóng túng và si mê chiếm hữu. Vì vậy, chúng ta rất may mắn để phát khởi ý tưởng nhiệt huyết với mong muốn giúp người khác và chính mình theo phương thức cao cả nhất có thể.
Từ khi sinh ra, chúng ta đã thực sự hoang phí mọi giây phút của từng ngày, từng tháng và từng năm. Thay vì khiến quỷ thời gian của đời mình trở nên có giá trị và tận dụng nó để mang lại hạnh phúc, chúng ta chỉ lao vào các hành động vô bổ và sử dụng cuộc sống quý giá này cho những việc không đâu vào đâu. Tại thời điểm đó, chúng ta đã nghỉ rằng những gì mình làm là hữu ích nhưng nếu quan sát kỉ, thì chúng ta sẽ thấy rõ nó thực sự vô nghĩa.
Có lẽ bạn không đồng ý; bạn nghỉ rằng những gì mình đã từng làm đều có giá trị bởi vì bạn chăm sóc, lo cho cuộc sống chính mình và kiếm được tiền. Tuy nhiên, điều đó phát huy hết tiềm năng con người của bạn? Đó là tất cả những gì bạn có thể thực hiện? Nếu đó là tất cả những gì bạn có thể thực hiện, thì bạn không tốt hơn một con mèo hay con thỏ. Có tiềm năng thâm sâu của con người nhưng việc ứng dụng cuộc sống của bạn như một con thú thì chẳng khác nào hoang phí đời mình. Bạn phải hiểu rõ đó là bi kịch khó tin nổi.
Nếu quán chiếu sâu sắc để thấy rõ từ khi sinh ra cho đến bây giờ, thì đích xác bạn chưa làm được bất cứ điều gì có giá trị nhằm mang lại hạnh phúc thực sự cho bản thân và có được một cuộc sống an vui, bạn nghỉ mình sẽ thực hiện bất cứ điều gì? Hãy quán sát chính mình. Đừng nhìn vào người khác. Chẳng có gì phức tạp: Bạn có thân, miệng và ý; chỉ ba lãnh vực này. Vậy, những hoạt động nào của chúng mang lại giá trị?
Tôi giả thuyết rằng hầu hết thời gian các hoạt động thân, miệng và ý của bạn đã gây nên thất vọng và hổn độn. Hãy quán chiếu: Có bao nhiêu giờ trong một ngày? Một ngày bạn đã trở nên tỉnh thức được mấy giờ? Bạn đã trở nên lương thiện mấy giờ trong một ngày? Hãy quán chiếu theo cách đó; rất đơn gian. Cách thức quán chiếu của đạo Phật rất có khoa học. Bất cứ ai cũng có thể thực hiện được; chúng ta đừng quá cố gắng đến nổi trở nên bám chấp. Nó rất thực tế.
Mặc dù bạn cho rằng mình đi theo con đường tâm linh hoặc ảnh hưởng cuộc sống của một thiền sinh, nhưng bạn không nghiêm túc. Chẳng có vấn đề gì nếu bạn ngồi thiền, đi nhà Thờ vào mỗi ngày chủ nhật, thường xuyên viếng thăm chùa hoặc thực hiện bất cứ hoạt động tôn giáo thường lệ nào; điều đó không có nghĩa gì. Những hoạt động bạn cần phải làm là những điều ấy khiến mình đạt được hạnh phúc an vui vĩnh viễn, trạng thái yên bình tuyệt dối, chứ không phải những điều ấy đơn giản chỉ mang lại vui sướng nhất thời. Các hoạt động chỉ mang lại vui sướng nhất thời không phải giáo pháp đích thực, thiền định đích thực, tôn giáo đích thực—ở đây, tôi có thể trình bày một cách chắc chắn. Hãy quán chiếu: Bạn đang làm một điều gì đó thuộc tâm linh, nhưng tâm bị ô nhiễm chỉ đơn thuần là một giấc mơ.