Những thăng trầm chùa cổ
Tôi đến thăm chùa Lý Quốc Sư đúng vào ngày giỗ tổ của chùa, ngày mồng 2
tháng Hai năm Canh Dần - 2011. Sự đón tiếp niềm nở không ngờ của các
phật tử, bên mâm cơm chay, khiến cho một người khách lạ như tôi cảm
thấy gần gũi, ấm lòng.
Lý Triều Quốc Sư là một trong những ngôi chùa xưa ở Hà Nội hiện còn lưu
giữ được nhiều cổ vật quý. Cách bài trí cũng như kiến trúc tinh tế với
những hoa văn chạm khắc độc đáo, những bức tượng Phật, tượng La Hán,
với tiếng chuông trầm lắng và hương thơm thoang thoảng của những lẵng
hoa tươi, rất gây ấn tượng.
Xưa kia, nơi đây thuộc thôn Tiên Thị, tổng Tiên Túc, huyện Thọ Xương
với tên gọi là đền Lý Quốc Sư hay đền Tiên Thị. Đền được xây dựng vào
thời Lý, ghi danh vị Quốc sư Nguyễn Chí Thành (1066 - 1141), người làng
Điềm Xá (huyện Gia Viễn, Ninh Bình). Năm 11 tuổi (1077), Ngài xuất gia
tu Phật, cầu đạo với Thiền sư Từ Đạo Hạnh, lấy hiệu là Khổng Minh
Không. Đắc đạo, Ngài về trụ trì tại chùa Giao Thủy (Nam Định).
Ngài là bậc Đại sư thông tuệ Phật pháp, được giới tăng ni ngưỡng vọng,
nhà vua kính trọng. Tháng 5/1131, đích thân vua Lý Thần Tông cho dựng
nhà để Minh Không thiền sư nghỉ ngơi trong những lần về kinh chữa bệnh
cho vua quan và bách tính. Đây cũng chính là vị trí của ngôi đền Tiên
Thị sau này.
Chùa Lý Quốc Sư nhìn ra phố cùng tên
Đại sư Minh Không, do có công chữa khỏi bệnh nan y cho
vua Lý Thần Tông, nên được phong làm Quốc sư. Sau khi Ngài viên tịch,
để ghi nhớ công ơn, vua Lý Anh Tông và nhân dân đã lập đền thờ Ngải tại
làng Tiên Thị (nguyên là “tịnh xá” xưa vua Lý Thần Tông khởi dựng cho
Ngài).
Trải qua gần chín thế kỷ, nhân dân vẫn thờ phụng hương khói, tưởng nhớ
vị Quốc sư tài đức vẹn toàn. Hiện nay, Thiền sư Minh Không còn được thờ
phụng tại nhiều ngôi chùa khác như chùa Bái Đính (Ninh Bình), chùa
Địch Lộng (Ninh Bình) và chùa Cổ Lễ (Nam Định)…
Cùng với những biến động của lịch sử, ngôi chùa
không còn giữ được dáng vẻ của buổi khởi nguyên dù đã được nhiều thế hệ
tiền bối bảo quản, giữ gìn. Hiện vẫn còn dấu vết của hai lần sửa chữa
lớn, đó là vào mùa xuân năm Giáp Dần (1674), các di vật tiêu biểu còn để
lại là hệ thống tượng chân dung tạc bằng đá rất tinh xảo gồm: tượng
Phụ mẫu Quốc sư Minh Không, tượng Thiền sư Từ Đạo Hạnh và Thiền sư Giác
Hải. Đây không chỉ là những tác phẩm điêu khắc quý giá, mà còn là
những sản phấm tiêu biểu trong kho tàng nghệ thuật điêu khắc Việt Nam.
Lần trùng tu thứ hai của đền Tiên Thị vào năm 1855. Đền được xoay
lại hướng đông như cũ và mở rộng quy mô kiến trúc với ba gian tiền tế,
năm gian hậu cung, hai dãy giải vũ, xây thêm tam quan phía trước và sơn
thếp lại tượng thờ trong đền, tạc lại tượng Quốc sư Minh Không. Trong
lần trùng tu này, để ghi nhớ công lao của gia đình quan huyện Thọ Xương
họ Phan - có nhiều công sức trong việc sửa chữa đền - nhân dân đã tạc
tượng họ và thờ trong đền.
Chính điện
Tòa chính điện
Năm 1922, được các phật tử và người dân quanh vùng sửa chữa các hạng mục như nhà Tàng kinh, Điện Mẫu, Tổ đường…
Năm 1930, Hòa thượng Thích Thanh Định đến trụ trì đã tôn trí thêm tượng Phật, Bồ tát và đổi tên đền thành chùa Lý Triều Quốc Sư.
Ngày 5/6/2000, chùa chính thức khởi công trùng tu Đại hùng bảo điện.
Lần trùng tu này, những đặc điểm kiến trúc, trang trí… vốn có của chùa
đều được giữ nguyên.
Ngày 13/11/2000, chính quyền, nhân dân địa phương cùng nhà chùa
chính thức làm “Lễ cắt băng khánh thành Đại hùng bảo điện cùa Lý Triều
Quốc Sư”. Đây là một trong những công trình được gắn biển “Công trình
chào mừng kỷ niệm 990 năm Thăng Long - Hà Nội”.
Vẻ đẹp chốn linh thiêng
Chùa Lý Triều Quốc Sư là ngôi chùa cổ tiền Phật, hậu Thánh (tức thờ
Phật trước, Thánh sau) hiện do Thượng tọa Thích Bảo Nghiêm trụ trì.
Kiến trúc hiện tại của chùa gồm ba gian tiền đường và năm gian hậu cung.
Theo hướng các tượng Phật nhìn ra thì phía trái là gian Tổ, phía phải
là gian Mẫu, ở giữa là chính điện. Cổng chùa được thiết kế theo hình
vòng cung, gồm cổng chính lớn nằm giữa hai cổng phụ.
Bước vào Tiền đường là một không gian yên tĩnh với ánh sáng vàng
lung linh. Ngoài gian giữa thờ Phật, hai bên cánh phải và trái của chính
điện còn thờ các vị Thánh là Thánh phụ Quốc sư, Thánh mẫu Quốc sư,
Thần Già Lam (Đức Thánh đường), Đại Thánh A Nan Tôn Giả; cùng gia đình
quan huyện Thọ Xương.
Nét cổ kính của chùa được thể hiện ở tám cột vuông bằng đá và hai
hàng cột gỗ sơn son thếp vàng, trang trí hoa văn và những câu đối cổ
xưa. Trong chùa còn lưu giữ tấm bia đề năm Tự Đức thứ 8 (1855) kể việc
trùng tu chùa, một quả chuông "Bảo Tháp từ chung" có niên hiệu Gia Long
(năm Ất Hợi 1815). Một di vật nữa có niên đại thời Hậu Lê là trụ đá
trước sân chùa, trên đỉnh nóc tạc tượng Quan Thế Âm Bồ Tát cùng Thiện
Tài, Long Nữ.
Bước vào chùa, ta không chỉ cảm nhận được không gian yên tĩnh, bỏ
quên những ồn ã, náo nhiệt bên ngoài mà còn được hít thở một bầu không
khí thực sự thoáng đãng và trong lành. Sân chùa luôn được giữ sạch để
mỗi người khách khi ghé thăm đều có được cảm giác thoải mái từ ngôi chùa
cổ.
Lễ tụng kinh vào ngày giỗ tổ chùa
Lễ tụng kinh trong ngày giỗ tổ
Lễ tụng kinh thường nhật của chùa bắt đầu từ 17 giờ
45 phút. Ngày nào cũng vậy, hơn chục phật tử lại tới đây, cùng với nhà
chùa thể hiện lòng thành kính với Đức Phật. Hằng tháng, chùa tổ chức
sáu buổi giảng kinh, những người đến nghe có khi lên đến hàng trăm.
Ngay từ 4 giờ 30 phút, người ta đã tới đây để lắng nghe những điều Phật
dạy, lắng nghe điều hay lẽ phải trong cuộc sống, thanh lọc tâm hồn,
giũ bỏ những bộn bề lo toan của cuộc sống.
Theo: dvt.vn