CHƯƠNG 1: MỤC ĐÍCH CỦA ĐỜI SỐNG

Bạn có thân người quý báu này là để phục vụ chúng sanh

THÂN NGƯỜI QUÝ BÁU

Mục đích có được thân người quý báu này không phải chỉ để tạo hạnh phúc cho chính mình, mà còn để làm vơi bớt khổ đau, đem lại hạnh phúc cho người. Đó là mục đích đời sống. Bạn có cái thân quý báu thoát được tám nạn (Tám nạn là địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh, biên địa, cõi trời trường thọ, chốn mọi rợ man di, bị mù điếc câm, sinh vào nhà tà kiến. Mười tiện nghi là có hiểu biết, giác quan tinh anh, có lòng tin, được gặp giáo lý đại thừa, thầy bạn tốt, v.v.) và có đủ mười tiện nghi để phục vụ kẻ khác.

Ai cũng mong hạnh phúc, không ai muốn đau khổ. Hạnh phúc mà ta cần không chỉ là hạnh phúc tạm thời, mà là hạnh phúc tuyệt đối, thứ hạnh phúc tối thượng của giác ngộ. Khi đi phố chẳng hạn, người ta mua những thứ tốt nhất, bền nhất; cũng vậy, ai cũng muốn có hạnh phúc lâu dài nhất, cao quý nhất. Tùy theo sự hiểu biết của mình và mức hạnh phúc có thể đạt đến, người ta cố gắng đạt hạnh phúc tối thượng theo quan điểm mình.

Chỉ khi thiếu hiểu biết về Phật pháp, người ta mới không muốn đạt Giác ngộ. Người nào đã gặp Phật pháp và biết đến sự giải thoát khỏi lưới nghiệp và phiền não, sự chấm dứt vô minh và chứng đắc các đạo quả thì sẽ muốn đạt những điều ấy, xem như hạnh phúc tối thượng.

Vậy mọi người cần phải đạt hạnh phúc tối thượng là giác ngộ; và ân huệ lớn nhất ta có thể cho người chính là đưa họ đến trạng thái này. Để đạt đến giác ngộ, cần phải theo một con đường, do vậy ta phải chỉ cho họ thấy con đường. Muốn thế, ta cần phải thấy thật rõ ràng, đầy đủ cá tính đặc biệt của tâm họ. Vì có đủ loại cá tính và trình độ thông minh, nên ta phải đưa ra nhiều phương pháp tu tập. Như vậy, ta cần biết chính xác nhiều loại phương pháp. Chỉ có tâm toàn tri mới biết hết mọi cá tính đặc biệt và trình độ thông minh của chúng sinh và phương pháp điều phục.

Vậy bạn phải đạt giác ngộ, trạng thái tâm toàn tri.

CHUYỂN TÂM PHƯƠNG PHÁP ĐẠI THỪA

Muốn đạt tâm toàn tri, phải thực tập trọn vẹn Lam-rim, con đường đưa đến giác ngộ, hay tâm toàn tri ấy. Con đường này là tinh túy của toàn thể Pháp bảo, gồm 84.000 lời giáo huấn của đức Phật. Hiện ta đang ở trong hoàn cảnh nhiều nước, nhiều nơi trên thế giới, con người bị đối xử không đúng như tâm Phật tạo ra vô số trở ngại cho việc thực hành Pháp. Dù đã được gặp Phật pháp, ta cũng thật khó duy trì và hoàn tất sự tu tập của mình, vì có quá nhiều chướng ngại bên trong và bên ngoài giáng xuống như mưa.

Muốn thành công trong việc lắng nghe, nội quán và thiền định trên đường tuần tự đến giác ngộ để tạo lợi ích và hạnh phúc cho chúng sinh, bạn phải tập chuyển hóa tư tưởng, một pháp môn của Đại thừa. Điều này có nghĩa là, khi gặp bất cứ vấn đề rắc rối nào, bạn hãy sử dụng nó để làm phát sinh những thực chứng tâm linh trên đường tu tập tiến đến giác ngộ. Khi ấy, chẳng những vấn đề rắc rối không thể quấy rầy bạn, mà còn giúp bạn phát triển tâm linh và tiếp tục tu hành. Nếu không tập chuyển hóa tư tưởng, bạn sẽ không thành công trong việc thực hành Pháp, phát triển nội tâm. Đây là lý do vì sao tôi muốn giải thích một đoạn văn ngắn của Dodrupchen Rinpoche: “Sử dụng Hạnh phúc và Đau khổ trên đường tiến đến Giác ngộ.”

Ta có thể áp dụng nhiều pháp thiền Lam-rim khi gặp rắc rối. Lời nhắn nhủ này dựa trên tác phẩm Tràng hoa báu của Long Thụ và Bồ Tát hạnh, Bodhicaryavatara của Shantideva. Dodrupchen Rinpoche, Jigme Tenpei Nyima, một vị thầy phái Nyingma đã đạt quả vị cao trong việc hành trì Mật Tông, cũng đã học giáo pháp của Lama Tsong Khapa. Nội dung bài pháp này không ngoài những gì đã nói trong “Bảy cách rèn luyện tâm” nổi tiếng của Geshe Chekawa và “Tám bài thơ” của Langri Tangpa, hoặc những chỉ giáo khác nói về chuyển tâm. Chỉ có khác là cái cách mà ngài kết hợp việc thực hành pháp Lam-rim khi gặp những rắc rối và chướng ngại.

Đối với sự thực tập đặc biệt về chuyển tâm, có hai khía cạnh: dùng “Khổ đau” trên đường đến giác ngộ, và dùng “Hạnh phúc” trên đường đến giác ngộ. Bây giờ, tôi sẽ nói cách áp dụng khổ đau hay rắc rối, để tiến đến giác ngộ.