- Cầu
Trời có được gì không ?
- Cư sĩ Chính Trực
Trời ơi, tại sao tôi
khổ quá vậy nè? Tôi ăn hiền ở lành, tôi cầu xin van vái hoài, tại sao
trời không giúp đỡ gì hết? Còn cái bà hàng xóm gian ác, chưa bao giờ cầu
xin gì cả, mà trời lại giúp bà ta được buôn may bán đắt, gia đình hạnh
phúc, con cái đỗ đạt? Tại sao lại có chuyện bất công quá vậy, hả trời?
Trong đời sống hằng
ngày, không nhiều thì ít, chúng ta đã từng nghe qua những câu than thở,
trách móc "trời" như vậy, do những người chung quanh nói ra miệng, hoặc
cũng có lúc do chính chúng ta nghĩ thầm như vậy trong bụng. Khi gặp
chuyện không may trong cuộc sống, hay gặp nghịch cảnh trong cuộc đời,
hầu như mọi người đều kêu "trời" cứu giúp, nếu như người đó không theo
tôn giáo nào. Hoặc là van xin, khấn vái, cầu nguyện "đấng thiêng liêng"
cứu độ, cứu rỗi, cứu vớt, phù hộ, độ trì cho được tai-qua-nạn-khỏi.
Trên thực tế, có những
người cầu nguyện được tai qua nạn khỏi, có những khi cầu nguyện được tai
qua nạn khỏi. Nhưng có biết bao nhiêu người cầu nguyện, không được tai
qua nạn khỏi, biết bao nhiêu khi cầu nguyện, không được tai qua nạn
khỏi. Những lúc cầu nguyện nhưng không được tai qua nạn khỏi, con người
bèn tự an ủi, hoặc nghe người khác giải thích là: Tại vì cầu nguyện chưa
khẩn thiết lắm, chưa chí tâm chí thành lắm, hoặc là lúc đó trời bận đi
cứu giúp người khác, cho nên không nghe lời van vái, lời nguyện cầu của
mình. Lời giải thích có tính cách tiêu cực như vậy, thực tế chẳng giúp
ích gì cho cuộc sống tâm linh của con người.
Cầu nguyện hay van xin
chỉ giúp con người cảm thấy được bình an trong nhứt thời đau khổ mà
thôi, chứ không giúp con người thực sự giảm bớt hay thoát ly được phiền
não và khổ đau. Cũng giống như miếng thuốc cao dán, chỉ trị được phần
ngoài da, chứ không dứt trừ được căn bệnh trầm kha. Cuộc sống của con
người cứ quanh đi quẩn lại những chuyện đau khổ khổ đau như vậy nhiều
đời nhiều kiếp, không có lối thoát. Tại sao vậy? Muốn có câu trả lời
chính xác, chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu: "Nguyên nhân nào thực sự gây
ra những sự khổ đau này?".
* * *
Thực sự, nguyên nhân của
những chuyện khổ đau đau khổ như vậy, không phải do trời nào gây ra cả,
mà chỉ vì con người quá ích kỷ, thường hay suy nghĩ đến "cái ta" hay
"cái bản ngã" quá nhiều. Chuyện gì có lợi cho mình, cho vợ chồng mình,
cho con cái mình, cho gia đình mình, cho dòng họ mình, cho tổ chức mình,
cho tôn giáo mình, cho dân tộc mình, cho quốc gia mình thì được, bằng
như ngược lại thì dứt khoát là không được! Bất cứ chuyện gì xảy ra trên
đời nầy, con người cũng đều nghĩ là "vì mình, cho mình". Chẳng hạn như
trời nắng tốt là để cho mình, gia đình mình, bạn bè mình và hội đoàn
mình đi chơi vui vẻ! Trời mưa lớn là để cho mình khỏi tốn tiền rửa xe!
Ra đường gặp đám tang, cho là người ta xui xẻo thì mình gặp hên! Hoa
quỳnh nở trong nhà mình cho là điềm may mắn, điềm tài lộc đến với mình,
đến với gia đình mình! Sở công chánh thấy gia đình mình dọn nhà tới khu
vực nầy, liền mở con đường mới băng ngang khu đất trống để cho mình đi
làm tiện lợi hơn trước! Từ hồi dân mình qua Canada nhiều, trời thương
dân mình, nên thời tiết cũng ấm áp hơn trước! Cái gì cũng đều nghĩ là
"vì mình, cho mình" trước tiên hết trơn!
Con người có sự suy nghĩ
như vậy cho nên đau khổ lại hoàn khổ đau! Chính vì con người có tâm ích
kỷ như vậy, cho nên gây phiền não và khổ đau cho mọi người chung quanh,
có liên hệ với họ về phương diện gia đình hay xã hội. Không có trời nào
có thể giúp con người được hết khổ đau, nếu chính con người không chịu
từ bỏ lề lối suy nghĩ như vậy. Thậm chí ngay trong gia đình, nếu người
vợ hay người chồng có nếp suy nghĩ ích kỷ, cái gì cũng "vì mình, cho
mình" trước tiên như vậy, thì gia đình đó khó có hạnh phúc được. Nếu
người con nào cũng chỉ biết suy nghĩ cho chính bản thân mình mà thôi,
thì người con đó rất dễ bất mãn với cha mẹ và anh chị em trong gia đình.
Cái gì cũng đòi hỏi phần tốt, phần hơn, phần lợi cho mình, không cần
đếm xỉa gì đến những người chung quanh, dù là ruột thịt, thì làm sao có
thể sống chung với người khác được? Nhẹ thì bất hòa, gây gổ triền miên
trong gia đạo. Nặng hơn thì bỏ nhà ra đi, hoặc gây đau khổ cho những
người thân thuộc, nhưng vì mê muội, lại xem như kẻ thù.
Còn đối với mọi người
khác ngoài gia đình, các con người có tâm ích kỷ như vậy, lúc nào cũng
nghĩ đến mình, vì mình, cho mình, thường dễ trở nên gian ác đối với đồng
chủng, đồng loại, tàn nhẫn đối với đồng bào, đồng hương, hay đồng đạo.
Những con người như vậy chỉ biết có đồng tiền mà thôi. Chẳng hạn như vì
muốn được hưởng lợi nhiều, ở không lãnh tiền, cho nên con người sẵn sàng
vu oan giá họa cho người khác, kiện tụng người khác đòi bồi thường
thiệt hại tưởng tượng do họ tự tạo dựng ra, mặc kệ người khác đau khổ
thế nào, gia đình của người khác ra sao cũng mặc kệ. Miễn là họ thắng
kiện dù phải dùng đủ mọi thủ đoạn để hại người lợi mình. Những người như
vậy lại thường hay nói chuyện nhơn nghĩa, phải quấy, nhưng họ nhìn ai
cũng thấy quấy, chỉ có họ là phải, nhìn ai cũng thấy nguy hiểm đáng
ghét, chỉ có họ là hiền từ dễ thương!
Trong thời đại văn minh,
khoa học tiến bộ hiện nay, những sự tin tưởng nơi trời, như là một đấng
đầy quyền lực, một đấng toàn năng, một đấng sáng tạo ra muôn loài, một
đấng có quyền thưởng phạt tùy ý, đã và đang dần dần tan biến, ít người
còn tin như thế. Chẳng hạn trước kia, con người tin tưởng có thần sấm
sét, thần sông, thần núi, thần nước, thần gió, thần mưa, rồi đặt tên là:
thiên lôi, hà bá, sơn thần, thủy thần, phong thần, vũ thần.
Thực ra đó chỉ là sản
phẩm của trí tưởng tượng của con người trong sách vở truyện mà thôi.
Những người yếu bóng vía, yếu tim, yếu gan, nhẹ dạ, ngây thơ, lại tưởng
là thiệt! Ngày nay, con người đã hiểu được là nước bốc hơi thành mây,
mây tụ lại thành mưa. Khi mưa có thể có sấm sét, do các luồng điện chạm
nhau trên không trung. Đó là bài khoa học thường thức đã và đang được
dạy ở bực tiểu học từ bao lâu nay.
Mưa có ở trong đất liền,
mưa có ở trên rừng núi, mưa có ở ngoài biển khơi. Mưa do đủ "nhân
duyên" mà có. Mưa không vì thương người dân làm ruộng đang cần nước
tưới, mưa không vì ghét dân đô thị muốn được khô ráo sạch sẽ, mưa không
vì thương hay ghét một ai, mưa không do trời nào làm ra cả. Thậm chí, từ
lâu nay các khoa học gia còn có thể làm được mưa nhân tạo. Có đủ "nhân
duyên" thì có mưa. Chỉ có con người khôn ngoan biết dùng nước mưa để làm
ruộng, hứng nước mưa để làm nước uống.
Ai ai cũng biết rõ ràng
hột cam là "nhân" sinh ra cây cam và cây cam sinh ra "quả" cam. Luật
nhân quả đã quá rõ ràng như vậy. Khoa học cũng đã công nhận như vậy. Thế
mà cho đến ngày nay, vẫn còn có người không chịu tin, lại thích tin
tưởng những chuyện linh thiêng huyền bí, càng mơ hồ khó hiểu, khó giải
thích chừng nào, lại càng tin nhiều chừng ấy! Nếu con người chịu khó suy
tư sâu rộng hơn một chút, thì sẽ không còn những lời oán than trách móc
trời như trước đây nữa. Hể đã có "nguyên nhân", cộng thêm "trợ duyên"
đầy đủ thì chắc chắn sẽ có "kết quả hay hậu quả". Thí dụ như hột cam là
nguyên nhân chính, cộng thêm trợ duyên như đất tốt, nước tưới, phân bón,
công chăm sóc, kỹ thuật trồng trọt thì kết quả sẽ là cây cam và quả
cam.
Luật nhân quả không chỉ
áp dụng cho riêng một ai, cho riêng một sắc dân nào, cho riêng tín đồ
của một tôn giáo nào cả. Luật nhân quả là một lẽ thực, là chân lý, không
lệ thuộc thời gian hay không gian, luôn luôn áp dụng, bất cứ lúc nào,
bất cứ nơi nào. Sách có các câu về luật nhân quả như: cây nào sinh quả
nấy, có lửa mới có khói, gieo gió thì gặt bão, sinh sự thì sự sinh. Về
phương diện tâm linh, về phương diện tinh thần, những việc con người tạo
tác, những việc con người nói ra, những việc con người suy nghĩ, từ
thân khẩu ý, chính là những nguyên nhân, gây ra những kết quả hay hậu
quả, mà con người sẽ thừa hưởng, sẽ nhận lấy, hay sẽ gánh chịu.
*"Gieo nhân nào
thì gặt quả nấy". Thí dụ như khi
còn nhỏ chăm học, lớn lên cố gắng làm việc và biết tiết kiệm là các
nguyên nhân. Kết quả là đời sống vật chất sau nầy khá giả, sung túc.
Nghiện ngập, rượu chè, say mê cờ bạc là các nguyên nhân, hậu quả là sự
tán gia bại sản về sau. Tham tiền, tham sắc, tham danh, tham ăn, tham
ngủ là các nguyên nhân của những việc làm sai trái, xấu xa, độc ác, bất
chấp thủ đoạn, chẳng những gây đau khổ cho chính mình, còn gây khổ đau
cho thân nhân và cho những người chung quanh nữa.
Những cơn nóng giận
không tự kềm chế được là nguyên nhân của những thất bại, khổ đau, hối
hận sau nầy. Sách có câu: "Nhất niệm sân tâm khởi, bách vạn chướng
môn khai". Nghĩa là một khi tâm niệm tức giận, sân hận khởi lên mà
chúng ta không tự kềm chế, không tự khắc phục được, thì biết bao nhiêu,
trăm ngàn vạn chuyện khó khăn, đau khổ, chướng ngại tiếp nối theo sau
đó. Những giây phút ngu si, lầm lẫn là nguyên nhân của những sự hối
tiếc, đau khổ sau đó, có khi kéo dài triền miên suốt cả cuộc đời.
Những sự cố gắng tu tâm
dưỡng tánh, tìm học để hiểu ra chân lý là các nguyên nhân đem lại kết
quả là đời sống an lạc và hạnh phúc ngay tại thế gian này cho mình và
cho những người chung quanh. Như vậy, nếu con người hiện đang sống khỏe
mạnh, làm ăn phát đạt, gia đình hạnh phúc, con cái nên thân, đó là đang
thụ hưởng "kết quả" của phước báo nhiều đời nhiều kiếp trước, do chính
mình tạo tác, chứ không do trời nào ban phước cho hết, cũng không do cầu
nguyện van xin, nhắc nhở kêu gào mà được, nếu như mình không thực sự
xứng đáng được thụ hưởng những điều tốt đẹp đó. Còn nếu như con người
hiện đang gặp nghịch cảnh, gặp khổ đau, đó là đang gánh chịu "hậu quả"
của nghiệp báo nhiều đời nhiều kiếp trước, do chính mình tạo tác, chứ
không do trời nào giáng họa cho hết, cũng không do cầu nguyện van xin,
rên la thảm thiết, mà tránh khỏi được.
Trời, nếu là đấng chí
công vô tư, tại sao lại có lòng thương ghét, ban phước giáng họa tùy
tiện, theo lời van xin cầu nguyện được? Trời, nếu là đấng linh thiêng,
tại sao lại để cho tội ác xảy ra, rồi mới giáng họa trừng phạt? Trời,
nếu là đấng toàn quyền, tại sao lại không chịu ngăn ngừa, ngăn chận
trước các tội ác trên thế gian? Trời, nếu là đấng vạn năng, tại sao lại
chịu thua loài yêu ma quỉ quái, chỉ biết hành phạt loài người? Trời, nếu
là đấng đầy lòng bác ái, tại sao lại sáng tạo ra cuộc đời đầy đau khổ
cho nhân loại? Hiểu được lý lẽ này, biết rõ ràng trời không có thực, chỉ
là sản phẩm tưởng tượng của con người mà thôi. Hiểu thấu đáo tường tận
sự công bằng của luật nhân quả, con người sẽ giảm bớt khổ đau, sẽ không
còn "than-trời-trách-đất" nữa. Trái lại, con người sẽ không còn bi quan
yếu đuối, sẽ mạnh mẽ hơn, can đảm hơn, mạnh dạn hơn, dám nhận lãnh "hậu
quả" do chính mình tạo tác, hay an nhiên thụ hưởng "kết quả" do chính
mình tạo tác và tiếp tục làm những việc thiện để có phước báo, tránh
những việc bất thiện để tránh nghiệp báo, quả báo.
Thực ra, chỉ có những
phước báo do tạo tác việc phước thiện là có thể giúp con người được "tai-qua-nạn-khỏi"
mà thôi, không có trời nào làm chuyện bất công bằng, đến giúp đỡ mình
theo lời van xin, cầu nguyện cả. Vì thế cho nên, thay vì cầu nguyện, van
vái trời, con người hãy tích phước, tạo phước, bằng cách làm các việc
thiện, nói các lời thiện, nghĩ các điều thiện, tức là giữ gìn ba nghiệp
thân khẩu ý được thanh tịnh. Làm được như vậy, nhưng cũng đừng chấp rằng
mình đã làm được bao nhiêu việc thiện, để giữ gìn tâm ý luôn luôn trong
sáng và yên tĩnh, là chúng ta đang giảm thiểu nghiệp báo đã tạo, bớt
phiền não và khổ đau của đời mình một cách tích cực vậy.
Chúng ta thử xét thí dụ:
Nếu một người bị bắt buộc phải ăn một nắm muối thì quả thực là khó khăn
và đau khổ. Nhưng nếu người đó có thể bỏ nắm muối vào trong tô nước rồi
uống, thì có lẽ dễ chịu được một chút. Nếu người đó có thể bỏ nắm muối
vào trong lu nước rồi uống, thì sẽ dễ chịu hơn chút nữa. Nếu người đó có
thể bỏ nắm muối vào trong hồ nước lớn rồi uống, thì chuyện sẽ không còn
thành vấn đề lớn nữa. Nắm muối kia tượng trưng cho những nguyên nhân
tội lỗi, những nghiệp nhân bất thiện do chính mình đã tạo tác trước đây,
bây giờ phải gánh nghiệp quả, phải chịu nghiệp báo, phải lãnh quả báo,
không thể né tránh được, không thể đổ trút cho trời nhờ chuộc tội thế
cho mình được, hay là nhờ các vị đại diện trời tuyên bố tha tội cho là
hết sạch được đâu! Còn tô nước, lu nước hay hồ nước tượng trưng cho
phước báo ít hay nhiều có được từ những nguyên nhân phước thiện do chính
mình đã tạo tác trước đây, bây giờ có thể thụ hưởng kết quả tốt đẹp.
Nhờ có phước báo hóa giải được ít nhiều những nghiệp quả, nghiệp báo,
quả báo phải gánh chịu. Chuyện lớn hóa nhỏ, chuyện nhỏ hóa không, chính
là nghĩa đó vậy.
Người đời thường nói:
"Con người hại thì còn tránh được. Trời hại thì khỏi tránh!". Sách cũng
có các câu: "Chạy đàng trời không khỏi nắng", hay: "Lưới trời lồng lộng,
tuy thưa mà không lọt". Chữ "trời" trong các câu nói này nên được hiểu
là "nghiệp quả, nghiệp báo", nói chung là "quả báo", theo quan điểm của
Phật giáo, chứ đâu có trời nào lại nỡ lòng hại con người khơi khơi, vô
cớ, vô lý, vô lẽ như vậy. Thực ra khi nghiệp quả, nghiệp báo, quả báo
đến ngày giờ phải lãnh, phải gánh chịu, dù con người có chạy lên non,
lên núi, chui vào hang, trốn trong nhà, ra ngoài đường, xuống dưới biển,
bất cứ đi đến đâu, cũng không thể nào tránh được. Nghiệp quả, nghiệp
báo, quả báo, cũng như phước báo, do con người tạo ra và theo con người
từ kiếp này sang kiếp khác như hình với bóng vậy. Chúng ta cũng đã thấy
có những người xông pha ngoài chiến trận, hiểm nguy vô cùng, giữa lằn
tên mũi đạn, nhưng không hề hấn gì. Đến khi nằm ở trong nhà, lại tử
thương vì đạn pháo kích!
Chúng ta thử xét thí dụ
khác: Một cục sỏi rớt xuống nước sẽ chìm lĩm ngay. Nếu cục sỏi đó được
đặt trên một chiếc xuồng, dù nhỏ và bằng giấy, thì cục sỏi đó cũng không
chìm được. Cũng như một người gây tội, mà không có phước báo, sẽ lãnh
đủ hậu quả, quả báo, nghiệp báo. Nhưng nếu người đó có phước báo, do đã
tạo tác nhiều việc phước thiện trước đây, thì tội nghiệp sẽ được giảm
khinh. Một chiếc máy bay rớt xuống biển sẽ chìm ngay. Nhưng một chiếc
hàng không mẫu hạm có khả năng chuyên chở được hàng trăm, hàng ngàn
chiếc máy bay, vượt qua biển lớn. Theo luật pháp trên thế gian này cũng
vậy, người nào gây tội sẽ phải đền tội tương xứng. Nhưng người nào có
làm công lao gì đó, tội nghiệp sẽ được giảm khinh. Sách có câu: "Lấy
công chuộc tội" hay "Đoái công chuộc tội", chính là nghĩa đó vậy. Đó mới
thực sự gọi là công bằng vậy.
* * *
Tóm lại, qua những
tư duy chân chính này, chúng ta hiểu ra rằng cuộc đời dù có khổ đau, cay
đắng, nhưng không vì thế mà bi quan chán đời, không tiêu cực, yếu đuối,
van xin, cầu nguyện "ông Trời" do chính mình tưởng tượng ra, để tự dối
mình, chính vì muốn chạy tội, muốn tránh né hậu quả, nghiệp báo do chính
chúng ta tạo tác. Trái lại, tinh thần của chúng ta sẽ mạnh mẽ hơn, tích
cực hơn trong cuộc sống hằng ngày. Chúng ta nhứt định làm tất cả việc
phước thiện, dù lớn dù nhỏ, quyết tâm tránh tất cả việc bất thiện, dù
nhỏ dù lớn. Chúng ta luôn luôn kiếm cách tìm dịp, giúp người giúp đời,
trong phạm vi khả năng của mình, để cố gắng đem lại an lạc và hạnh phúc
cho chính mình và cho những người chung quanh. Chúng ta luôn luôn giữ
gìn tâm ý thanh tịnh, không bao giờ bận tâm nhớ nghĩ đến các việc phước
thiện đã làm.
Hiểu được như vậy, làm
được như vậy, chắc chắn cuộc đời của chúng ta sẽ giảm bớt khổ đau, tâm
tư của chúng ta sẽ giảm bớt phiền não, tinh thần được khinh an, trí óc
được thanh thản và những người chung quanh chúng ta chắc chắn cũng sẽ
cảm nhận được niềm an lạc hạnh phúc cùng với chúng ta vậy. Do đó, cuộc
đời vui tươi và đẹp đẽ, an lạc và hạnh phúc, cửa thiên đàng cõi cực lạc
rộng mở kể từ đây