TẮC 7
TRIỆU
CHÂU RỬA BÁT
CÔNG ÁN
Một ông
tăng hỏi ngài Triệu Châu
- Tôi mới vào chùa, xin
ngài chỉ dậy.
Sư hỏi:
- Ăn cháo chưa?
Tăng đáp
- An cháo rồi
Sư nói
- Rửa bát đi.
Ông tăng
liền ngộ.
LỜI BÀN
Triệu
châu mở miệng là bày cả ruột gan. Ông tăng nghe không hiểu gọi chuông là lu.
KỆ TỤNG
Chỉ vi phân minh cực
Phiên lệnh sở đắc trì
Tảo tri đăng thị hỏa
Phạn thục dĩ đa thì.
Tưởng đã rõ lầu lầu
Đâu ngờ thêm chậm chạp.
Sớm biết đèn là lửa
Cơm chín đã từ lâu.
BÌNH
BÌNH
Triệu Châu mở miệng là bày cả ruột gan
Nhưng thử hỏi Triệu Châu đã chỉ cho ông
tăng cái gì?
TẮC 8
HỀ TRỌNG
TẠO XA
CÔNG ÁN
Hòa
thượng Nguyệt Am hỏi một ông tăng
- Hề Trọng làm bánh xe trăm
gọng. Nắm hai đầu, bỏ trục đi, thế nghĩa là sao?
LỜI BÀN
Nếu hiểu
rõ được liền, mắt tựa sao băng, cơ như ánh chớp.
KỆ TỤNG
Cơ luân chuyển xứ
Đạt giả do mê
Tứ duy thượng hạ
Nam, bắc, đông, tây
Chỗ bánh xe chuyển
Kẻ ngộ còn mê
Bốn bề trên dưới
Nam, Bắc, tây, đông.
BÌNH
BÌNH
Tâm có trăm tánh chất, trăm phương tiện
Thế mà chỉ chấp hai bên (có không, phải
trái v v…)
Bỏ mất chỗ diệu dụng
Chỗ bánh xe chuyển là chỗ diệu dụng của tâm
Người đã ngộ từ chỗ mê đó
Thì mặc tình:đông, tây, nam, bắc
TẮC 9
ĐẠI
THÔNG TRÍ THẮNG PHẬT
CÔNG ÁN
Một ông
tăng hỏi hòa thượng Hưng Dương Nhượng:
- Phật Đại Thông Trí Thắng ngồi
tu mười kiếp ở đạo tràng, Phật pháp không hiển hiện, không thành được Phật đạo,
thế nghĩa là sao?
Sư nói
- Hỏi hay thật.
Ông tăng
nói
- Đã ngồi tu ở đạo tràng,
sao lại không thành được Phật đạo?
Sư đáp
- Vì ông ấy không thành
Phật.
LỜI BÀN
Chỉ cho
lão Hồ biết, không cho lão Hồ hiểu. Kẻ phàm phu mà biết thì đó là thánh nhân,
thánh nhân mà hiểu thì đó là phàm phu vậy.
KỆ TỤNG
Liễu thân hà tự liễu tâm hưu
Liễu đắc tâm hề thân bất sầu
Nhược dã thân tâm câu liễu liễu
Thần tiên hà tất cánh phong hầu.
Rõ thân há đọ tâm trong sáng
Sáng được tâm chừ thân chẳng sầu
Ví cả thân tâm đều tỏ sạch
Thần tiên nào phải đợi phong hầu.
BÌNH
BÌNH
Chẳng
biết.
TẮC 10
THANH
THOÁT CÔ BẦN
CÔNG ÁN
Một ông
tăng hỏi hòa thượng Tào Sơn
- Thanh thoát này nghèo khổ
xin ngài cứu giúp.
Sư gọi
- Thầy Thoát
Ông tăng
đáp
- Dạ
Sư nói
- Rượu Thanh nguyên vốn sẵn
của nhà, đã uống xong ba chén sao còn bảo chưa dính môi?
LỜI BÀN
Thanh
Thoát trình cơ như vậy là ý làm sao? Tào Sơn lanh mắt hiểu rõ ngay ý tứ. Tuy
vậy xem vào đâu mà bảo thầy Thanh Thoát uống rượu?
KỆ TỤNG
Bần tự Phạm Nhiễm
Khí như Hạng Võ
Hoạt kế tuy vô
Cảm dữ đấu phú
Nghèo tợ Phạm Nhiễm
Oai như Hạng Võ
Nghề nghiệp trống trơn
Dám so phú hộ.
BÌNH
BÌNH
Xem vào
đâu mà bảo thầy Thanh Thoát uống rượu?
- Dạ
TẮC 11
TRIỆU
CHÂU KHÁM AM CHỦ
CÔNG ÁN
Ngài Triệu
Châu ghé thăm một am, hỏi
- Có chăng, có chăng?
Chủ am
giơ nắm tay lên. Sư nói
- Nước cạn không phải chỗ
đậu thuyền.
Bèn bỏ
đi.
Lại ghé
một am khác, hỏi
- Có chăng có chăng?
Chủ am
cũng giơ nắm tay lên. Sư nói
- Buông được, bắt được,
giết được, cứu được.
Bèn lễ
bái.
LỜI BÀN
Cả hai
đều đưa nắm tay lên, sao lại chịu một, chê một? thử hỏi ngoa ngạnh ở đâu? Nếu
hạ được chỗ này một câu chuyển ngữ thì thấy ngay Triệu Châu, lưỡi không xương,
khen chê mặc sức. Tuy nhiên ngặt nỗi Triệu Châu lại bị hai ông tăng khám phá.
Nếu bảo
hai ông chủ am có hơn có kém thì tỏ ra không có con mắt tham học. còn nếu bảo
hai ông chủ am không hơn không kém thì cũng không có con mắt tham học.
KỆ TỤNG
Nhãn lưu
tinh
Cơ xế
điện
Sát nhân
đao
Hoạt
nhân kiếm.
Mắt sao
băng
Cơ ánh
chớp
Đao giết
người
Kiếm cứu
người.
BÌNH
BÌNH
Chẳng phải
hai ông tăng có hơn, có kém, mà do Triệu Châu có hơn, kém. (con mắt Triệu Châu
mới phân biệt được người hơn kẻ kém)
TẮC 12
THOẠI
NHAM GỌI ÔNG CHỦ
CÔNG ÁN
Hòa
thượng Thoại Nham Ngạn hàng ngày tự kêu
- Ông chủ
Rồi tự
đáp
- Dạ
Lại nói
- Tỉnh táo nhé
- Dạ
- Mai kia mốt nọ đừng để người
gạt nhé!
- Dạ, dạ
LỜI BÀN
Lão
Thoại Nham tự bán, tự mua, bịa ra lắm đầu thần mặt quỉ. Cớ sao vậy? Một lão
kêu, một lão dạ, một lão tỉnh táo, một lão không bị người gạt, ngó kỹ té ra vẫn
không lão nào là thật lão. Nếu bắt chước lão, thì đó cũng là kiến giải của chồn
hoang.
KỆ TỤNG
Học đao chi nhân bất thức chân
Chỉ vị tùng tiền nhận thức thần
Vô lượng kiếp lai sinh tử bản
Si nhân hoán tác bản lai nhân.
Lẽ thực người tu chẳng biết soi
Bởi gìn thần Thức đã bao đời
Muôn kiếp đến nay, gốc sinh tử
Mê muội xưng danh ấy vốn người.
BÌNH
BÌNH
Lão này
chưa tỉnh.