CHƯƠNG III

TIẾT IV

GIẢI-THÍCH

BÀI NGUYỆN-HƯƠNG

A.  Nguyện mây-hương mầu nầy, Hiện khắp mười phương cõi.

           Hai câu kệ nầy ý dạy như sau:

1.  Nghĩa thường (thông-nghĩa):

           Là nói:  - Con nguyện cho khói nhang mà con đốt để cúng-dường PHẬT ngày hôm nay, tại nơi đạo-tràng nầy - sẽ kết thành những đám mây hương rộng lớn bay khắp 10 phương, đến khắp các Phật độ, thay-thế con mà cúng-dường lên tất-cả chư PHẬT.

2.  Nghĩa đạo (pháp nghĩa):

           - Hương:  Tức là mùi thơm của (người) đạo-đức, trong kinh gọi là "mùi hương phạm-hạnh".

           Có tất-cả 5 loại "Hương phạm-hạnh" - Tức là "Ngũ phần danh hương" hay là "Ngũ phần pháp-thân hương" sau đây:

a.  Giới hương:

           Tức là hương thơm của người giữ tròn được các giới-hạnh của mình đã thọ.  Kẻ đó ba nghiệp thân, khẩu, ý thảy đều trong sạch, không có lỗi lầm.

b.  Ðịnh-hương:

           Tức là mùi hương của các bậc giữ tâm được thanh-tịnh, không còn bị lâm vào các hoàn cảnh mừng, giận, thương, ghét, âu-lo ... của thường tình nhơn thế.

           Tâm của quý ngài đã được ÐỊNH lại rồi, chớ không còn chạy theo trần-dục nữa.

c.  Huệ-hương:

           Tức là hương thơm trí-huệ.

           Ðây là các bậc đã được cái TRÍ-HUỆ chơn thật (Trí-huệ Bát-nhã) và nhờ như vậy mà quý ngài nhìn thấu rõ cảnh đời là vô-thường, vinh-hoa là giả-tạm, thân-tâm đều hư-huyễn, biết rõ các lẽ thiện, ác và nhơn-quả, luân-hồi ...

           Tức là hương thơm của các bậc đã được giải-thoát khỏi ba cõi, sáu đường ... Tâm ý của quý ngài không còn chấp trước vào trong tất-cả các pháp, tự-tại, vô-ngại như hư không.

e.  Giải-thoát tri-kiến hương:

    (Tri-kiến là thấy biết)

           Ðây là mùi hương thánh-thiện của các bậc đã đạt được trí-huệ bát-nhã và giải-thoát ra khỏi sanh-tử, luân-hồi.

           Với trí-huệ ấy, quý Ngài đều thấy biết tất-cả các pháp, thâm-nhập vào trong cảnh-giới của PHẬT, chứng được VÔ-SANH PHÁP-NHẪN.

           Ðây là 5 loại hương thơm lành của các bậc thánh-giả.  5 loại hương nầy hiệp lại thì kết thành ra cái "PHÁP THÂN" giải-thoát - Vì thế nên gọi là:

                   "NGŨ PHẦN PHÁP-THÂN HƯƠNG"

           Trong những bài nguyện-hương nơi các chốn thiền-môn có một bài nguyện về "ngũ phần pháp-thân hương" như sau:

                   Giới-hương, định-hương, huệ-hương,

                   Giải-thoát, giải-thoát tri-kiến hương.

                   Năm thứ hương nầy xông pháp-giới,

                   Cúng-dường Tam-bảo khắp mười phương.

                   Nam-mô

                   HƯƠNG-VÂN CÁI BỒ-TÁT (3 lần)

Hoặc là:

                   Lư-hương xạ-nhiệt,

                   Pháp-giới mông-huân.

                   Chư Phật hải-hội tất diêu-văn.

                   Tùy xứ kiết-tường vân,

                   Thành-ý phương ân.

                   Chư PHẬT hiện toàn thân.

                   Nam-mô

                   HƯƠNG VÂN CÁI BỒ-TÁT. (3 lần)

Trong văn-học (Quan Âm Thị-kính) có hai câu thơ sau đây:

           ...Hương xông, pháp giới ngùi-ngùi,

              Thông reo tiếng kệ, trúc hồi mỏ kinh. (1)

... Có một dạo, ngài ANAN hỏi PHẬT rằng:

           - Bạch đức THẾ-TÔN, trong tất-cả các mùi hương trên thế-gian nầy, có mùi hương nào bay ngược được chiều gió hay không ?

           PHẬT đáp:

           - Nầy A NAN, không một mùi hương nào mà có thể bay ngược chiều gió được cả.  Ngoại trừ có một mùi hương, chẳng những bay ngược được chiều gió mà còn tỏa rộng khắp đến muôn phương.

           A NAN thưa:

           - Bạch THẾ-TÔN chẳng hay đó là loại hương gì ?

           PHẬT đáp:

           - Ðó là mùi hương của người tu PHẠM-HẠNH (tức là đạo-đức trong sạch).

           Mùi hương mà Phật vừa nói đó chính là "Ngũ phần pháp-thân hương"  vừa giải-thích ở trên đây vậy.

           Tóm ý hai câu kệ nầy dạy như sau:

           - Trong cuộc đời tu-hành của con, nếu như có được bao nhiêu công-đức, pháp lành chi, con nguyện xin dưng cúng-dường lên chư PHẬT khắp cả 10 phương pháp-giới.

B.  Tất-cả các PHẬT độ, Vô-lượng hương trang-nghiêm.

Là ý nói:

           - Trong tất-cả các PHẬT độ khắp 10 phương, có bao nhiêu các loại chúng-sanh, có bao nhiêu Thanh-văn, Duyên-giác, Bồ-tát ... con đều nguyện cho họ được trang-nghiêm pháp thân (của họ) bằng mùi hương vô-lượng công-đức "Ngũ phần pháp-thân" ấy, mãi-mãi cùng tận kiếp vị-lai, cho đến khi nào họ chứng-đắc được quả-vị VÔ-THƯỢNG BỒ-ÐỀ (thì lời nguyện của con mới mãn).

C.  Ðầy-đủ Bồ-tát đạo, Thành-tựu NHƯ-LAI hương.

Là ý nói:

           - Con nguyện cho khắp tất-cả chúng-sanh trong khắp tất-cả các PHẬT độ ở 10 phương, đều phát-tâm tu hành theo lời Phật dạy, mãi-mãi tinh-tấn không thối-chuyển, dần-dần đầy-đủ hết các đạo-hạnh của Bồ-tát và chứng được quả-vị VÔ-THƯỢNG BỒ-ÐỀ của Phật, thành-tựu được mùi hương Phạm-hạnh vi-diệu, tối-thượng của Như-lai.

D.  Nam-mô HƯƠNG-VÂN CÁI bồ-tát:

           Ðây là một vị đại Bồ-tát, tên của NGÀI là HƯƠNG-VÂN CÁI.

           Ngài có lập ra một lời thệ-nguyện như sau:

           - "Trong 10 phương quốc-độ, nếu có các chúng-sanh nào muốn dùng mùi hương dâng lên cúng-dường chư Phật, Như họ không được đầy-đủ phương-tiện, thì tôi sẽ thay-thế họ, biến những khói hương đó thành ra những đám mây-hương bay đến khắp tất-cả quốc-độ, thay-thế họ để cúng-dường khắp tất-cả chư PHẬT... Tôi cũng sẽ dùng sức thần-thông cùng bản-nguyện của tôi, ngầm gia-hộ cho các người thiện nam, thiện nữ đó sớm được thành-tựu căn lành, chứng hương-vị bồ-đề vô-thượng"....

           Vì thế cho nên, trong các chốn thiền-môn và mọi khóa-lễ ... sau khi đọc xong lời nguyện-hương rồi, Phật-tử đều đồng xưng-niệm danh-hiệu của ngài là:

           "Nam-mô HƯƠNG-VÂN CÁI BỒ-TÁT".

           Ðể kết bài nguyện-hương, là có mật-ý muốn nương nơi nguyện-lực của NGÀI để cho khói hương ấy được biến-mãn khắp 10 phương, cúng-dường lên tất-cả chư PHẬT.

           Ðức A-DI-ÐÀ Như-lai, khi còn làm PHÁP-TẠNG Bồ-tát, ngài có phát ra lời đại-nguyện như sau:

           Nguyện thứ 32:

           - "Giả-sử khi tôi thành PHẬT, thì từ dưới mặt đất trở lên cho đến hư-không, các cung-điện, lầu-các, ao, hồ, cây hoa, hết thảy muôn vật ở trong cõi nước, đều dùng bằng vô-lượng thứ trân-bảo và trăm ngàn các thứ hương hiệp lại mà thành, xinh-đẹp, kỳ-lạ hơn của các hàng thiên, nhơn.

           Hương thơm ấy xông khắp vô-lượng thế-giới ở 10 phương.  Các Bồ-tát nghe, ngửi được mùi hương ấy rồi, thảy đều tu theo PHẬT hạnh.  Nếu không được như thế thì tôi thề chẳng lấy ngôi chánh-giác".