Tham dự buổi lễ có Đại đức Thích Chiếu Tuệ - phó thư ký ban Hoằng Pháp TWGHPGVN - trụ trì chùa Am - trưởng ban tổ chức buổi lễ, Đại đức Thích Viên Như - Phó ban TSPG tỉnh Hà Tĩnh - kiêm chánh thư ký, đại đức Thích Hạnh Nhẫn - Trưởng ban Hoằng pháp BTSPG tỉnh, cùng chư đại đức tăng trong ban TSPG tỉnh Hà Tĩnh, đại diện 12 Ban ĐDPG của 12 huyện thị. Về tham dự dâng hương tưởng niệm bà "Bạch Ngọc Hoàng Hậu" có đại diện các cấp chính quyền: ông Trịnh Xuân Diệu - Phó giám đốc sở Nội Vụ - trưởng ban Tôn giáo tỉnh Hà Tĩnh, ông Trần Hồng Dần - giám đốc Bảo tàng tỉnh, ông Nguyễn Văn Quý - tỉnh ủy viên - Bí thư huyện Đức Thọ, ông Võ Công Hàm - chủ tịch UBND huyện Đức Thọ, ông Bùi Hữu Dũng - phó chủ tịch UBND huyện Đức Thọ, cùng đại diện các sở, ban, ngành cấp tỉnh, huyện Đức Thọ, xã Đức Hòa và hàng ngàn nhân dân Phật tử thập phương về tham dự.
Trong không khí trang nghiêm của buổi lễ, ông Phạm Đình Thức - chủ tịch UBND xã Đức Hòa đã đọc diễn văn khai mạc nói về sự tích và công đức của Bà Bạch Ngọc Hoàng Hậu.
"Bạch Ngọc Hoàng Hậu - tên thật là Trần Thị Ngọc Hào con ông Trần Công Thiệu ở làng Tri Bản - xã Thổ Hoàng - huyện Hương Khê - tỉnh Hà Tĩnh, nguyên gốc ở Thiên Trường - Nam Định. Bà Trần Thị Ngọc Hào là người con gái có nhân sắc tuyệt vời, lại thêm tài "Phun châu nhã ngọc", được vua Trần Duệ Tông tuyển vào cung làm á phí sau được phong làm Hoàng Hậu và sinh hạ công chúa Huy Chân.
Sau khi nhà vua Trần Duệ Tông qua đời (năm 1377), lợi dụng cơ hội Hồ Quý Ly (1400 - 1407) cướp ngôi nhà Trần. Nhà Minh lại sang điều đình với bà mượn tiếng giúp nhà Trần đánh nhà Hồ để kéo quân sang chiếm nước ta. Bà cảnh tỉnh không chịu khuất phục, bà đã đưa con gái cùng hơn 572 người giả cách ăn mặc người tu hành để trốn bỏ kinh thành về quê hương, sau 50 ngày vất vã, không quản đường xá xa xôi bà mới về đến quê nhà lúc này chỉ còn 172 người. Dừng chân ở núi Cóc và núi Trà Lập bà cùng mọi người lập trại làm ăn, chiêu dụ dân chúng, sau đó mấy năm một trang trại rộng lớn được mở mang từ Lâm Thao - Hòa Duyệt - Thượng Hạ Bồng (này là huyện Vũ Quang), Đông Công và dọc núi Trà Sơn (huyện Đức Thọ), Ân Phú - Sơn Trà - Sơn Long (huyện Hương Sơn) đến Thượng Nga Lại Thạch (6 xã huyện Can Lộc), khi đó đã có trên 3000 dân và khai phá được 3965 mẫu ruộng.
Cũng trong thời gian nay, Ngô Cảnh Cân kéo quân tới cướp phá vùng trại đầu của họ Đổ và tìm trang trại của bà nhưng không thấy, chỉ sau khi có quan đại tướng Bùi Bị cùng Đinh Lễ - Đinh Bố đánh đuổi và giết chết Ngô Cảnh Cẩn, tìm được trang trại của bà và công chúa Huy Chân, hiểu rõ sự tình, Bùi Bị đã đưa hai mẹ con bà về gặp vua Lê Lợi. ở đây bà đã dâng tất cả lương thực chiến đấu, khí giới tiền của mà quá trình bà đã tổ chức và tích lũy được trong nhiều năm cho triều đình.
Sau khi bình ngô đại cáo, bà xin vùa Thái Tổ lập chùa Diên Quang (chùa Am) và chùa Tiên Lữ ỏ xã Đức Lập. Bà về tu hành tại chùa Am ngày ngày tụng kinh niệm Phật cầu cho Quốc thới dân an, cầu cho vong linh các quân sỹ đã hy sinh cho đất nước được siêu thoát.
Hoàng Hậu Trần Thị Ngọc Hào mất ngày 22/6 niên hiệu Hồng Đức, các đời vua Lê thấy công đức lớn lao của bà đã cho tạc tượng bằng đồng thời tại chùa Am.
Nhắc lại công chùa Huy Chân (con gái của Bạch Ngọc Hoàng Hậu) - vương phi của nhà vua Lê Lợi, sinh hạ được người con gái - Trang Từ Công Chúa, đến năm thuận thiên thứ 6 (1435) nhà vua băng hà, công chùa Huy Chân cũng xin về tu hành tại chùa Am cùng với mẹ và mất ngày 22/3. Công chùa Trang Từ sau khi chồng chết cũng xin về tù hạnh tại chùa Am cùng bà và mẹ. Vậy là 3 bà cháu tu hành ở đây được hơn 20 năm và công chùa Trang Từ mất vào ngày 5 tháng chạp."
Tiếp đó, đại đức Thích Chiếu Tuệ - phó thư ký ban Hoằng Pháp TWGHPGVN - trụ trì chùa Am - trưởng ban tổ chức buổi lễ đã có lời phát biểu nhấn mạnh "công đức mà bà Trần Thị Ngọc Hào là rất lớn đối với quê hương đất nước, để tỏ lòng biết ơn đến bà, chúng ta cần phát huy sức mạnh cùng nhau xây dựng chùa cảnh, xây dựng đạo đức còn người để làm cho con người luôn làm điều thiện, tránh các điều ác, xây dựng quê hương đất nước ngày càng giàu mạnh".
Sau buổi lễ, đại đức Thích Chiếu Tuệ đã tổ chức buổi tọa đàm bàn về công tác xây dựng trung tu chùa Am và đã nhận được rất nhiều ý kiến đóng góp của đại diện BTSPG tỉnh, các cấp chính quyền cũng như các nhà hảo tâm.
Một số hình ảnh diễn ra trong buổi lễ
Ngôi chánh điện của Chùa Am - xã Đức Hòa - huyện Đức Thọ - Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.
Rất đông nhân dân Phật tử về dự lễ húy nhật "Bạch Ngọc Hoàng Hậu"
Đại đức Thích Chiếu Tuệ - phó thư ký ban Hoằng Pháp TWGHPGVN - trụ trì chùa Am - trưởng ban tổ chức buổi lễ.
Đại diện BTSPG tỉnh Hà Tĩnh cùng lãnh các cấp chính quyền tỉnh Hà Tĩnh, huyện Đức Thọ, xã Đức Hòa về tham dự lễ
Đại đức Thích Viên Như - Phó ban TSPG tỉnh Hà Tĩnh - kiêm chánh thư ký
Đại đức Thích Hạnh Nhẫn - Trưởng ban Hoằng pháp BTSPG tỉnh
Đại diện chính quyền, BTSPG tỉnh Hà Tĩnh cùng nhân dân Phật tử dâng hương tưởng niệm trước tường Bà Bạch Ngọc Hoàng Hậu
Buổi tọa đàm bàn về công tác xây dựng, trung tù chùa Am - xã Đức Hòa ngày sau buổi lễ húy nhật "Bạch Ngọc Hoàng Hậu"
Phát biểu của ông Nguyễn Văn Quý - tỉnh ủy viên - Bí thư huyện Đức Thọ
Phát biểu của Đại đức Thích Viên Như - phó ban TSPG tỉnh Hà Tĩnh tại buổi tọa đàm.
Ông Trần Hồng Dần - Giám đốc Bảo tàng tỉnh Hà Tĩnh đóng góp ý kiến
Phát biểu của đại diện chính quyền địa phường xã Đức Hòa
Hình ảnh tổng thể dự kiến trung tu xây dựng chùa Am
Chư đại đức tăng trong BTSPG tỉnh Hà Tĩnh cùng lãnh đạo huyện Đức Thọ chụp ảnh lưu niệm.