Nhiều khu nhà trong dự án, mặc dù chẳng có giấy tờ chứng minh nhưng gia chủ vẫn ăn vạ đòi tiền bồi thường đất.

Xúc trộm đất chân đồi

Xét về vị trí địa lý, hiếm có ngôi chùa hoặc khu văn hóa tâm linh nào có vị thế đẹp như chùa Hòa Bình Phật Quang. Cả khu đồi Ba Vành cách đây chừng 25 năm vẫn bạt ngàn sim tím, sau này Tổng đội thanh niên Sông Đà cho trồng rừng nên phong cảnh ở đây khá hữu tình, chim hót líu lo suốt cả ngày. Tọa lạc trên đỉnh đồi cao nhất là Chùa Thượng, đứng trên sân chùa này, mọi người có thể nhìn thấy toàn cảnh dòng sông Đà trong xanh, hùng vĩ chảy dài, uốn lượn quanh TP Hòa Bình… Mặc dù đang trong quá trình giải tỏa, nhưng một số đối tượng đã bắt đầu phá bĩnh.

Dẫn chúng tôi xuống tận hiện trường, bà Dương Thị Uyên Thu, một công nhân về hưu, nay làm công quả trong chùa cho biết: Tất cả các khu nhà dưới chân đồi Ba Vành trước đây đều là khu nhà của công nhân TCty Sông Đà sinh sống để xây dựng Nhà máy thủy điện Hòa Bình. Năm 1994, khi khánh thành nhà máy cũng là lúc có những cuộc chia ly. Vì công việc, nhiều công nhân phải khóa cửa những căn nhà tập thể thân yêu để vào Tây Nguyên xây dựng thủy điện Yaly và sau này là hàng loạt các nhà máy thủy điện ở Tây Nguyên mọc lên dưới bàn tay khối óc của người thợ Sông Đà. Điển hình cho các tập thể ấy có nhiều tấm gương trong lao động sáng tạo như Anh hùng Lao động Cao Lại Quang, Đinh La Thăng, Vũ Tiến Lăng…  

Sau khi những người công nhân đi vào Tây Nguyên làm việc, khu tập thể để không đã bị những “cô Cám” ở đâu đó “nhảy dù” vào đây sinh sống bất hợp pháp. Tranh cãi mãi, nhiều người bất lực, bỏ về quê sinh sống. Điển hình cho các khu nhà bị chiếm dụng này như khu vực nhà nghỉ Lâm Viên, nhà nghỉ Thanh Bình và một loạt mấy chục hộ xung quanh khác.

Qua điều tra, chúng tôi được biết, các khu nhà này phần đa đều là “bất hợp pháp” bởi lẽ: nhiều người chẳng phải là công nhân Sông Đà hay có liên quan gì nhưng vào những năm 1996, 1997 thấy nhà bỏ không là phá khóa vào chiếm dụng. Giấy tờ chẳng có, chẳng thấy Xí nghiệp nào giao nhà cho họ, song họ vẫn ở cho đến ngày nay. Một số trường hợp khác lại “mua vịt giời”, người nọ bán trao tay cho người kia, cộng với sự quản lý yếu kém của chính quyền địa phương nên họ càng được đà làm bậy. Khu nhà nghỉ Lâm Viên cũng vậy. Trước đây có vài gian tập thể và phần đa là đất ven đồi Ba Vành. Tuy nhiên, không hiểu được ai giúp sức mà Đoàn Văn Sáng ngang nhiên cho xây dựng một loạt nhà cấp 4 ở đây để làm nhà nghỉ bình dân. Ông Trần Anh Vân, một người dân tố cá Để làm rộng đất cho khuôn viên khu nhà nghỉ, Đoàn Văn Sáng đã nhiều đêm lén lút thuê máy xúc và ôtô vào đây xúc đất đồi đi san lấp mặt bằng cho mấy công trình đang xây dựng trong TP Hòa Bình.

Cần nghiêm trị

Truy tìm những chiếc ô tô, máy xúc trên địa bàn TP Hòa Bình dám cả gan vào xúc đất, tiếp sức cho các kẻ cố tình, dã tâm phá hoại đến Khu văn hóa tâm linh, chúng tôi tìm đến một số Cty như: Hoàng Sơn, Ánh Mai Linh, Hùng Cường, Định Nhuận, Văn Hồng… là các “đại gia” ở đất này. Ông Nguyễn Văn Trung - Giám đốc Cty Hoàng Sơn khẳng định: “Không có việc chúng tôi đi xúc đất thuê kiếm tiền để gây hại về lâu về dài đến Khu quần thể chùa Hòa Bình. Có thể có DN khác làm bậy “xong tung tin đổ vạ cho chúng tôi”. 

Không chỉ có vậy, một nhóm 5 hộ “Chí Phèo” là: Trần Văn Hoành, Bùi Thị Thuận, Bùi Thị Phối, Đặng Ngọc Lan, Nguyễn Thị Thủy cùng trú tại các khu nhà chân đồi Ba Vành đang trong diện giải tỏa để tu bổ lại Khu Đền Mẫu đang có những hành vi chống đối. Các hộ này không nhận tiền hỗ trợ GPMB, tài sản vật kiến trúc trên đất. Bà Nguyễn Thị Vân - thư ký Ban đại diện cho biết, việc các hộ này cố tình chống đối, không chịu bàn giao mặt bằng đã làm ảnh hưởng đến tiến độ cải tạo tu bổ Khu Đền Mẫu. Các nguyên vật liệu, khung nhà gỗ để làm đền Mẫu đã được mua và làm sẵn từ lâu, hàng năm trời nay vẫn không làm được. Đề nghị các cơ quan chức năng sớm vào cuộc để GPMB cho dự án.

Một câu chuyện khác cũng lại liên quan đến gia đình ông Đoàn Văn Thạc. Căn nhà của Đoàn Văn Bình (con trai ông Thạc), cũng là nhà “nhảy dù”, sau khi gia đình vị này nhận được hơn 100 triệu đồng tiền hỗ trợ của Hội đồng GPMB nhưng bây giờ trở mặt, không chịu di chuyển nhà và ngang nhiên cho ông Thạc và cô con nuôi Nguyễn Thị Tám sinh sống ở đó bất chấp pháp luật.  

Trao đổi với PV, luật sư Hà Thị Thúy (Đoàn Luật sư Hà Nội) nhìn nhận: Qua hồ sơ nghiên cứu, việc 5 hộ gồm Trần Văn Hoành, Bùi Thị Thuận, Bùi Thị Phối, Đặng Ngọc Lan, Nguyễn Thị Thủy cùng trú tại các khu nhà chân đồi Ba Vành không chịu bàn giao GPMB là hành vi chống đối pháp luật. Hội đồng GPMB không đền bù cho 5 hộ trên là có căn cứ, bởi lẽ theo Luật Đất đai và các nghị định hướng dẫn của Chính phủ, việc 5 hộ này không chứng minh được nguồn gốc đất, các giấy tờ đầy đủ như các hộ khác. (Nguồn gốc đất ở đây chủ yếu là của khu tập thể công trường Sông Đà ngày xưa nên họ không có giấy tờ là điều dễ hiểu). Không có giấy tờ chứng minh thì việc quản lý, sử dụng đất ở đây cũng giống như chuyện “Chí Phèo chiếm đất bờ sông vậy”. Việc Hội đồng đền bù chấp nhận chi trả tiền hỗ trợ, tài sản trên đất là thể hiện tính nhân đạo của chế độ xã hội chủ nghĩa, nếu cứ lợi dụng việc tự do để làm bậy, các cơ quan chức năng cần có biện pháp mạnh hơn nữa…

(Còn nữa)