|
|
| PCT nước Nguyễn Thị Doan cung nghinh xá lợi Phật tại
sân bay Nội Bài (Hà Nội) |
LTS: Sự kiện cung nghinh xá lợi Phật từ Ấn Độ về Việt Nam để lại nhiều
hỷ lạc, tự hào cho hàng triệu Phật tử nói riêng, nhân dân Việt Nam nói
chung. Sau sự kiện, đã có những ý kiến đồng thuận và trái chiều, nhưng
tất cả đều làm cho sự kiện có một không hai này càng khắc sâu thêm vào
tâm khảm của mỗi người dân Việt. Để cung cấp thêm một góc nhìn khác,
Giác Ngộ đã có cuộc trao đổi với GS.TS Nguyễn Trọng Đàn - Hiệu trưởng
Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai, xin giới thiệu đến bạn đọc. G.N
Nguồn: http://phatgiaovnn.com (Phật
Giáo Việt Nam Net)
- Thưa GS.TS Nguyễn Trọng Đàn! Trong
chuyến viếng thăm chính thức nước Cộng hòa Ấn Độ của Phó Chủ tịch nước
Nguyễn Thị Doan vào cuối tháng 9-2009, Chủ tịch Hội Phật giáo Thế giới
(CT HPGTG) tại Ấn Độ có nhã ý trao tặng Phó Chủ tịch nước 3 viên xá lợi
Phật và 6 viên xá lợi Thánh tăng. Phó Chủ tịch nước đã đề nghị
Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) tổ chức lễ tiếp nhận và cung
nghinh ngọc xá lợi về tôn thờ tại chùa Bái Đính. Ngày 3-3, đoàn đại biểu
GHPGVN gồm hơn 100 Tăng Ni, Phật tử đã sang Ấn Độ đón rước xá
lợi Phật về VN một cách trọng thể. Dưới góc độ truyền thống văn hóa Phật
giáo và dân tộc, GS suy nghĩ gì về sự kiện này?
GS.TS Nguyễn Trọng Đàn - Hiệu trưởng Trường Đại học Công
nghệ Đồng Nai
- GSTS.Nguyễn Trọng Đàn: Tôi cho
rằng sự kiện CT HPGTG trao tặng Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan 3 viên
xá lợi Phật và 6 viên xá lợi Thánh tăng là một vinh dự cho Việt Nam nói
chung và cho Phật tử Việt Nam nói riêng. Và việc GHPGVN tổ chức đón
rước những viên xá lợi này là cần thiết và phù hợp với trước hết là Phật
tử và sau nữa là nhân dân Việt Nam.
nếu việc trao tặng của CT HPGTG cho bà Doan với tư cách cá nhân của
bà thì không có gì để nói và chẳng có gì để bàn. Đằng này, CT HPGTG tặng
bà Doan với tư cách là Phó Chủ tịch nước trong chuyến công du của bà
đến Ấn Độ, tức là CT HPGTG đã tặng cho nhân dân Việt Nam và vinh dự đó
trước hết thuộc về nhân dân Việt Nam, trong đó có hơn 45 triệu Phật tử.
Việc này có ý nghĩa hơn trong bối cảnh hội nhập quốc tế và trong lúc
trên thế giới còn có những người có những lời nói và hành vi có hại cho
tôn giáo Việt Nam nói chung
và Phật tử Việt Nam
nói riêng.
Xá lợi là biểu tượng tâm linh có ý nghĩa lớn lao đối với Phật tử Việt
Nam.
Việc hàng ngàn hàng vạn Phật tử có mặt ở sân bay Nội Bài cũng như ở
chùa Bái Đính khẳng định lòng tôn kính, sự ngưỡng mộ, lòng tin và mong
muốn được gặp xá lợi - nhân duyên đem đến sự an lạc, hưng thịnh cho nhân
dân và đất nước. Vì thế việc đón rước của GHPGVN vừa qua là trang trọng
đúng với truyền thống văn hóa Phật giáo và truyền thống văn hóa dân
tộc. Việc đón rước này không chỉ đơn thuần là sự kiện văn hóa tâm linh
tôn giáo dành riêng cho Phật tử mà như đã nói, nó là sự kiện Phật giáo
thế giới tôn vinh dân tộc ta, đất nước chúng ta. Và như vậy nó là sự
kiện văn hóa mang tầm quốc tế, sự kiện chính trị đánh dấu những mối quan
hệ quốc tế giữa Việt Nam
với nước ngoài và các tổ chức quốc tế.
- Sự kiện đón rước xá lợi Phật
thành công tốt đẹp, để lại nhiều niềm hoan hỷ, tự hào cho Phật tử và
nhân dân Việt Nam. Nhưng sau đó họa sĩ Lê Thiết Cương có ý kiến
rằng: “Những người bình thường thì cho rằng đây là một sự kiện văn hóa,
những Phật tử thì cho rằng duyên. Những người biết thì bảo, cái sự kiện
rước xá lợi Phật đắt đỏ, lãng phí, tốn kém nêu trên nếu soi bằng giáo lý
nhà Phật thì không đúng, không sai nhưng nó là biểu hiện của vô minh.
Thiện ác còn chả có nữa là sai đúng. Nhưng vô minh”. (Phật xá lợi và
những chiếc xe đời mới đắt tiền - tuanvietnam.net). GS nhận định
gì về ý kiến trên đây của họa sĩ Lê Thiết Cương?
- Tôi thường nói không có gì
đúng và không có gì sai miễn là ta cho cái điều sai hay đúng đó một
triết lý. Nói cho dễ hiểu hơn thì sai hay là đúng đều có chuẩn mực. Tôi
không cho rằng việc GHPGVN sang Ấn Độ đón rước ngọc xá lợi về VN một
cách trọng thể bằng xe đời mới là lãng phí. Tôi cho rằng đây là thái độ
trân trọng, cách ứng xử, như đã nói, hợp với tâm nguyện của Phật tử và
hợp với truyền thống văn hóa Phật giáo và văn hóa dân tộc. Sự trân trọng
của CT HPGTG được đón nhận bằng sự trân trọng của GHPGVN thì không thể
nói là lãng phí được.
Cho rằng việc đón rước xá lợi là đắt đỏ, lãng phí, tốn kém thì giống
một bà già của quê tôi ngày xưa ở nửa đầu thế kỷ trước. Hễ thấy chúng
tôi đi xem chiếu bóng hay văn công, bà thường bảo xem làm gì cho tốn
tiền, ở nhà ngủ cho béo mắt lại đỡ tốn tiền. Không thể đem năm xu một
hào ra so với sự cảm nhận cái hay cái đẹp của bộ phim, của vở chèo hay
của một bức tranh. Sự thẩm thấu các giá trị có thể làm thay đổi cả nhận
thức và cuộc đời của người xem hay khán giả. Vậy không thể đem đo các
giá trị tinh thần bằng các phương tiện vật chất thông thường.
Như trên đã nói, sự trân trọng của CT HPGTG với Phó Chủ tịch nước ta
không chỉ là sự kiện tâm linh tôn giáo mà còn là sự kiện văn hóa và
chính trị, sự giao bang giữa chúng ta với thế giới, là sự tôn vinh dân
tộc ta, Phật giáo và Phật tử nước ta. Một sự kiện đã được hàng vạn hàng
triệu Phật tử hân hoan đón chào thì giá trị và ảnh hưởng của nó sâu rộng
đến nhường nào. Ai đo được những giá trị tinh thần vô lượng của sự kiện
này?
Nhân đây tôi xin nói thêm đừng coi Phật giáo, cụ thể là các tổ chức
Phật giáo hay các nhà chùa là các tổ chức từ thiện, đành rằng họ đã và
đang “rất” làm từ thiện. Đúng, nước ta còn nghèo, dân ta còn có người
đói nhưng không phải vì thế mà cái gì cũng bỏ. Những việc đáng làm thì
vẫn phải làm. Những sự kiện như việc GHPGVN long trọng đón rước ngọc xá
lợi hay những lễ hội văn hóa hay việc hưởng thụ các giá trị văn hóa mà
bảo là vô minh thì xem ra người nói vô minh trên cả sự vô minh…
- Mỗi khi có lễ lạt lớn, quy tụ đông đảo quần chúng, Phật tử tham
dự, GHPG các cấp và các chùa đều mời đại diện chính quyền đến tham dự,
phát biểu chia sẻ niềm vui chung và định hướng các vấn đề tôn giáo với
Giáo hội và bà con Phật tử của cơ sở Phật giáo đó. Thế nhưng PGS Nguyễn
Văn Huy, nguyên GĐ Bảo tàng Dân tộc học VN lại cho rằng: “Quá nhiều lãnh
đạo có mặt ở các sự kiện Phật giáo, những người của các tôn giáo khác
sẽ cảm thấy thế nào? Tôi vẫn cảm thấy có chuyện gì đó chưa ổn nếu không
suy xét lại câu chuyện này một cách nghiêm túc, chúng ta sẽ vô tình làm
mất đi sự bình đẳng văn hóa trong đời sống tâm linh” (Đừng biến tín
ngưỡng thành cuồng si – tuanvietnam.net). Là nhà nghiên cứu văn
hóa Việt Nam, GS có ý kiến gì về vấn đề này?
Cận cảnh xá lợi Phật và Thánh tăng
- Rõ ràng là những năm gần đây các vị lãnh đạo (LĐ) địa phương
và trung ương tham dự các sự kiện tôn giáo nói chung nhiều hơn. Điều
này cho thấy LĐ ngày càng quan tâm nhiều đến vấn đề tôn giáo và đời sống
tâm linh của dân chúng.
Nếu LĐ xuất hiện trong các sự kiện tôn giáo với tư cách cá nhân
có lẽ không có gì để bàn luận. Còn LĐ đến chùa, đến nhà thờ… với tư cách
đại diện cho các cơ quan chính quyền là điều đáng hoan nghênh vì sự có
mặt của các vị khẳng định sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với các
vấn đề tôn giáo. Thứ nữa, LĐ đến với các sự kiện tôn giáo nói chung và
Phật giáo nói riêng cũng là để thực thi trách nhiệm giám sát các hoạt
động tôn giáo trong các sự kiện này. LĐ thường phát biểu ý kiến chia sẻ
niềm vui và quan trọng hơn, LĐ định hướng các hoạt động tôn giáo. Và do
đó, có những sự kiện không thể thiếu các vị LĐ và đôi khi cần nhiều LĐ
tham dự, ví dụ: Giỗ Tổ Hùng Vương, lễ dâng hương ở Đền Đô…
So sánh sự có mặt của LĐ trong các sự kiện Phật giáo với sự có mặt
của họ trong các sự kiện tôn giáo khác ở nước ta xem ra không khách quan
lắm. Phật giáo phát triển ở nước ta với lịch sử trên dưới 2.000 năm và
hiện nay có hơn 45 triệu tín đồ quy y Tam bảo, thành thử, các sự kiện
Phật giáo được tổ chức nhiều hơn, được dư luận chú ý hơn, được các
phương tiện truyền thông đưa tin nhiều hơn. Trong số gần 43 ngày lễ,
ngày hội (không kể lễ hội của đồng bào dân tộc ít người) thì 42 ngày lễ
đều hướng về Phật, thần thánh và tổ tiên, chỉ có một lễ Thiên Chúa giáo:
25-12 dương lịch. LĐ có mặt ở nhiều sự kiện Phật giáo hơn ở các tôn
giáo khác là dễ hiểu. Và nếu trong các sự kiện này, LĐ được mời đánh
trống khai hội, khai ấn, xin đừng nghĩ họ đang làm thay các chức sắc tôn
giáo. Việc này, ví dụ, giống như ông Trương Tấn Sang, Ủy viên Bộ Chính
trị đến thăm Trường Đại học Ngoại thương, Hà Nội năm học 2008-2009 nói
chuyện với thầy trò, rồi đánh trống khai trường…
Còn về sự bình đẳng văn hóa trong đời sống tâm linh, tôi thấy không
có nên không sợ mất. Chỉ sợ mất bình đẳng về cơ hội cho các tôn giáo
phát triển mà thôi. Ở nước ta, Đảng và Nhà nước chủ trương tự do tôn
giáo. Điều này có nghĩa là mỗi công dân và các tổ chức tôn giáo đều có
quyền lựa chọn tôn giáo để theo và để phát triển theo duyên của mình.
Bình đẳng không có nghĩa là bình quân. Phật giáo có hơn 45 triệu Phật tử
thì việc xây dựng chùa chiền, tổ chức lễ hội… ắt phải nhiều; và nhiều
khi rất nhiều cũng là tất nhiên.
Xin chân thành cảm ơn Giáo sư.
Thái Anh thực hiện
GNO