Với
mỗi người con Phật, khi bước chân Vào cổng chùa, bước đầu tìm hiểu Phật
pháp, những câu hỏi và đáp án Phật pháp căn bản sẽ giải đáp phần lớn
những thắc mắc giúp người Phật tử có thể hiểu rõ hơn về giáo pháp
của đức Phật và từ đó có niềm tin vững chắc với con đường mà mình đang
lựa chọn.
1) Phật chế giới "không sát sanh" vì lý do gì ?,
Phật chế giới "không sát sanh" nhằm tôn trọng sự công bằng, nuôi dưỡng
lòng từ bi cũng như tránh được nhân quả báo ứng.
2) Lý do gì Phật chế
"không uống rượu" ?
Phật chế "không uống rượu" nhằm bảo vệ hạt giống trí tuệ của bản thân
cũng như bảo vệ hạnh phúc gia đình, hơn thế nữa không để lại những hậu
quả đáng tiếc do rượu bia và các thứ gây nghiện gây ra.
3) Trộm cướp gồm những hình thức nào ?
- Tiền bạc vật dụng... không phải của mình, không được người khác cho
tặng mà lén lấy hoặc giật lấy, hoặc
- Dùng mưu mẹo, cậy thế ỷ quyền, lợi dụng chức vụ để chiếm đoạt của
người.
- Cân non đong thiếu, trốn xâu lậu thuế... đều gọi là trộm cướp.
4) Phật chế giới "không tà dâm" vì lý do gì ?
- Tôn trọng sự công bình: Mỗi người ai cũng muốn gia đình mình đầm ấm
yên vui, vợ con mình đoan chánh, thì sao lại đi phá hại đình người khác
làm nhục nhã tông môn người, đưa vợ con người vào đường dâm loạn.
- Bảo vệ hạnh phúc gia đình mình và gia đình người: Không gì đau khổ,
đen tối hơn, khi một gia đình mà người chồng hoặc vợ có dạ riêng tư, tà
vạy. Khi một người rắp tâm phá hoại hạnh phúc gia đình người khác thì
chính hạnh phúc gia đình họ cũng đã tan rã trước. Cho nên cấm tà dâm là
điều kiện cần thiết để xây dựng hạnh phúc cho gia đình mình và gia đình
người.
- Tránh oán thù và quả báo xấu xa: Trong các sự oán thù, không có sự oán
thù nào mãnh liệt bằng sự oán thù do sự lừa dối phụ rẫy về tình ái gây
ra. Những vụ án mạng cũng thường hay xảy ra do việc ngoại tình. Kiếp sau
nếu được làm người sẽ bị quả báo thân hình thô tục xấu xí, gia đình
không được hạnh phúc, ấm êm.
5) Nói dối trong trường hợp nào thì không có tội ?
Nói dối trong trường hợp do lòng từ bi thúc đẩy, muốn cứu người hay vật
thì không phạm tội.
6) Tại sao chúng ta phải đọc tụng kinh điển ?
Chúng ta phải đọc tụng kinh điển nhằm để hiểu rõ những lời Phật dạy
trong kinh, từ đó ứng dụng tu hành để được an vui hạnh phúc trong đời
này và đời sau.
7) Khi Phật tử được học tập giáo lý nhà Phật sẽ đem đến lợi
ích cho những ai?
Khi Phật tử được học hỏi giáo lý nhà Phật, trước hết người Phật tử đó tự
thân được lợi ích do biết làm lành lánh dữ... Từ đó đem lại lợi ích cho
gia đình và mọi người xung quanh qua hành động, lời nói của mình trong
cuộc sống đời thường khi tiếp xúc với mọi người.
8) Người Phật tử tại gia sau khi qui y có phải bắt buộc
phải thọ đủ năm giới không hay được phép thọ nhận những giới mà mình có
khả năng giữ được ?
Người Phật tử tại gia sau khi qui y Tam bảo không nhất
thiết phải thọ đủ năm giới, trước tiên cần giữ những giới mà mình có khả
năng giữ được. Nhưng đối với những giới tạm thời chưa giữ được phải cố
gắng khắc phục, để trong tương lai gần mình giữ năm giới được trọn vẹn.
Vì giữ trọn vẹn năm giới là chánh nhân để được làm người tốt trong đời
này và đời sau.
9) Tam bảo là gì ? Tại sao chúng ta phải nên qui y Tam bảo ?
- Tam bảo là ba ngôi quý báu Phật, Pháp, Tăng.
- Chúng ta phải nên qui y Tam bảo vì :
+ Phật là đấng giác ngộ giải thoát hoàn toàn nên Ngài có đủ mọi phương
tiện để tìm đường chỉ lối cho chúng ta vượt qua bể khổ nguồn mê sớm quay
về bờ giác.
+ Pháp là những lời Phật - Tổ chỉ dạy, có công năng giúp chúng ta bỏ tà
về chánh, bỏ dữ làm lành... cũng như giúp chúng ta nhận ra và sống được
với bản tâm thanh tịnh vốn có của chính mình.
+ Tăng là những vị thay thế cho Phật - Tổ, dùng thân giáo, khẩu giáo và ý
giáo của mình để truyền đạt cho chúng ta được học chánh pháp, hiểu
chánh pháp, hành chánh pháp và sống đúng với chánh pháp.
10) Ăn chay là gì ? Tại sao người Phật tử nên ăn chay ?
- Ăn chay là chỉ ăn những thức ăn có từ thực vật như: rau quả, củ, ngũ
cốc... Tuyệt đối không được dùng những thức ăn có từ động vật ngoại trừ
sữa. Ngoài ra những thực phẩm như hành, hẹ, tỏi, nén... cùng các thứ
thực phẩm nào làm chướng ngại cho sự tu tập thanh tịnh và ảnh hưởng đến
sức khỏe đều không được dùng.
- Người Phật tử nên ăn chay để giữ trọn vẹn giới sát sanh là chánh nhân
của quả báo sanh tử luân hồi, thường mạng lẫn nhau. Hơn thế nữa để nuôi
dưỡng lòng từ bi và thể hiện tâm bình đẳng đối với mọi loài chúng sanh.
11) Đức Phật dạy trên cuộc đời này tựu trung có mấy thứ khổ ?
Đức Phật dạy có tám thứ khổ là :
- Sanh là khổ, già là khổ, bệnh là khổ, chết là khổ, người mình thương
yêu lại phải xa lìa là khổ, kẻ mình không thích lại luôn gặp gỡ là khổ,
mong cầu không được toại nguyện là khổ, sự kết hợp tạm bợ của sắc, thọ,
tưởng, hành, thức tạo nên thân này là khổ.
12) Là người Phật tử tại gia khi dùng cơm phải như thế nào?
Là người Phật tử tại gia khi dùng cơm phải quán tưởng:
- Tam đề: Nguyện dứt các việc ác, Nguyện làm tất cả các điều lành, Thệ
độ tất cả chúng sanh.
- Ngũ quán: 1. Xét công lao khó nhọc nhiều ít của người đem đến bữa cơm
này cho chúng ta; 2. Xét xem hôm nay mình có xứng đáng dùng bữa cơm này
hay không; 3. Trong khi dùng cơm nhớ ngăn ngừa tham sân si để tránh lỗi
phê bình thức ăn ngon dở; 4. Chỉ xem bữa cơm này cốt để nuôi dưỡng thân
thể đủ sức khỏe để tu tập; 5. Vì để tu tập có kết quả không uổng một đời
người mà dùng bữa cơm này. Ngoài ra trong khi dùng cơm Phật tử không
được vừa ăn vừa nói chuyện tạp làm mất chánh niệm.
13) Cúng Phật như thế nào mới đúng nghĩa cả sự và lý?
- Cúng Phật đúng nghĩa về sự : Tôn trí ảnh, tượng Phật nơi thanh tịnh
trang nghiêm nhất trong nhà và các vật cúng gồm: Hương - đèn - cơm -
nước - hoa - quả (còn gọi là lục cúng Phật, tức là sáu vật phẩm dâng
lên cúng Phật). Phải sớm hôm thắp hương lễ lạy, quét dọn bàn thờ
sạch sẽ và mỗi ngày tụng niệm sám hối sáu căn trước bàn Phật để tội diệt
phước sanh, căn lành thêm lớn.
- Cúng Phật đúng ý nghĩa về lý: Chúng ta phải thực hành trọn vẹn những
gì chúng ta được học, được đọc, được nghe giảng trong kinh điển để giữ
thân khẩu ý sao cho lúc nào cũng được thanh tịnh. Đem tâm thanh tịnh đó
cúng dường Chư Phật tức là chúng ta đã cúng dường Phật đúng ý nghĩa về
lý rồi vậy.
14) Trước khi nhập Niết Bàn Đức Phật khuyên chúng ta điều gì?
Trước khi nhập Niết Bàn Đức Phật khuyên chúng ta nên lấy giới luật và
giáo pháp mà Đức Phật chỉ dạy suốt bốn mươi chín năm làm vị thầy chỉ
đường cho chúng ta trên bước đường tu tập đạo giác ngộ và giải thoát.
Cũng như hãy tự mình đứng vững trên đôi chân của mình để đi trọn lộ
trình giác ngộ giải thoát, vì không ai có thể tu giùm cho mình được.
15) Ngày nay giới không uống rượu người Phật tử phải hiểu
như thế nào cho đúng?
Ngày nay giới không uống rượu người Phật tử phải hiểu là: Không được
uống rượu, bia, sử dụng các loại ma tuý, chất gây nghiện..… nói chung,
tất cả những thứ có chất men làm say người, hay chất độc hại đến sức
khoẻ và trí tuệ của con người đều không được dùng.
16) Đạo Phật nghĩa là gì?
- Đứng về mặt hành động, đạo Phật là con đường đưa người trở về cố hương
giác ngộ, là phương pháp giúp người tiến tu đến giác ngộ, giải thoát.
- Đứng về mặt thực thể, đạo Phật là tánh giác sẳn có của tất cả chúng
sanh.
17) Giáo lý của đạo Phật gồm những gì? Kể ra.
Gio lý của đạo Phật bao gồm 3 tạng: Kinh - Luật - Luận
- Kinh: là những lời của đức Phật Thích ca đã nói ra trong 49 năm hoằng
hóa, để dạy chúng sanh dứt trừ phiền não và đạt đến quả Niết bàn.
- Luật: là những giới luật Phật chế ra nhằm giúp các đệ tử ngăn ngừa
được các điều ác, tu tập các điều lành, trau dồi thân tâm cho thanh
tịnh.
- Luận: là những tác phẩm do các vị đệ tử Phật, các vị Tổ sư sau này làm
ra nhằm giảng giải rõ ràng những nghĩa lý sâu xa trong kinh và luật.
Phân biệt chánh - tà, thực - giả để người đời sau không bị lầm lạc trên
đường tu tập.
18) Tu theo đạo Phật được ích lợi gì?
- Chơn thường: Chúng sanh trôi lăn, lặn hụp trong biển sanh tử luân
hồi, sống trong cảnh vô thường khi trẻ khi già, khi lành khi ốm, khi
sống khi chết… Đạo Phật đem lại cho người tu tập một kết quả là không
bao giờ bị luật vô thường chi phối.
- Chơn lạc: Chúng sanh đang sống trong cảnh giới tối tăm, buồn
tủi, khổ đau; nếu có vui cũng chỉ vui trong chốc lát, như người khát
uống nước mặn vào, đỡ khát trong chốc lát, rồi về sau lại càng khát hơn.
Đạo Phật có mục đích đem lại cho kẻ tu hành một sự an vui toàn vẹn và
bất tận.
- Chơn ngã: Chúng sanh bị không biết bao nhiêu nghịch cảnh ở
chung quanh chi phối, ràng buộc như kẻ tù tội bị giam hãm trong ngục
thất, không bao giờ được tự do hoạt động theo ý muốn của mình. Đạo Phật
có mục đích làm cho người tu hành giải thoát hoàn toàn ra ngoài những
trói buộc nói trên, làm cho con người có đầy đủ năng lực để thực hiện ý
nguyện tốt đẹp của mình, và có một cuộc sống an nhiên tự tại.
- Chơn tịnh: Chúng sanh đang sống trong cảnh giới ô trọc, lấm
láp trong bùn nhơ của cõi tục, từ trong tâm hồn cho đến ngoài thể chất.
Đạo Phật có mục đích làm cho người tu hành gạn lọc hết những ô trọc của
cuộc đời, được sống một cuộc sống trong sạch, tinh khiết, không vướng
chút bợn nhơ của trần tục.
Ngoài ra, đạo Phật còn đem lại cho xã hội hiện tại những lợi ích quý
báu:
- Với tinh thần từ bi làm cho mọi người thương yêu nhau hơn.
- Nhờ ánh sáng trí tuệ giúp cho con người bớt si mê lầm lạc, biết phân
biệt chánh tà, thực giả.
- Nhờ tinh thần bình đẳng tuyệt đối, những bất công của xã hội dần được
san bằng và làm cho cảnh giới Ta bà ngày càng được sáng sủa, an vui.
19) Hãy kể bốn thánh tích (Tứ Động tâm) của Phật giáo tại Ấn
Độ.
- Vườn Lumbini (Lâm Tỳ Ni): nơi Phật đản sinh
- Bồ đề đạo tràng: nơi đức Phật thành đạo
- Vườn Nai (Lộc uyển): nơi đức Phật thuyết bài pháp đầu tiên độ 5 anh em
ông Kiều Trần Như.
- Rừng Sa La, xứ Câu Thi Na (Kusinara): nơi đức Phật nhập Niết Bàn.
20) Hãy đọc và giải thích bài kệ tóm tắt 5 thời kỳ nói kinh
của đức Phật.
Trước nói Hoa
Nghiêm hăm mốt ngày,
A- Hàm mười hai, Phương Đẳng tám,
Hai mươi hai năm nói Bát Nhã,
Pháp Hoa, Niết Bàn cộng tám năm.
21) Nguyên nhân gì thúc
đẩy thái tử Tất Đạt Đa xuất gia?
- Trong một buổi lễ hạ điền, Thái tử theo vua cha ra đồng xem dân chúng
cày cấy, Ngài đã thấy được cảnh khổ cực của kiếp người, sự sát hại lẫn
nhau vì miếng ăn để sống còn của các loài sinh vật. Ngài thấy rõ rằng sự
sanh sống là khổ.
- Sau đó nhân đi dạo 4 cửa thành Ngài đã chứng kiến thêm 3 cảnh khổ:
Già, bệnh, chết và cuối cùng được gặp một vị Sa môn tướng mạo trang
nghiêm, an nhiên tự tại.
Những cuộc gặp gở trong những chuyến dạo chơi này đã tác động mạnh đến
quyết định xuất gia tìm đạo của Thái tử.
22) Sám hối là gì?
Chữ "Sám", tiếng Phạn là Samma, Hán dịch là "Hối quá". Kinh nói: "Sám
giả sám kỳ tiền khiên, Hối giả hối kỳ hậu quá" nghĩa là: Sám là ăn năn
lỗi trước, Hối là chừa bỏ lỗi sau. Sám hối dịch theo tiếng Việt là "ăn
năn chừa lỗi".
Như thế trong chữ Sám hối có hàm nghĩa ăn năn, hối hận vì những lỗi lầm
đã phạm và từ đây về sau nguyện không tái phạm.
Nếu biết lỗi củ là bậy, bây giờ xin chuộc lỗi mà sau này vẫn còn tiá
phạm thì chưa đúng nghĩa Sám hối trong đạo Phật.
23) Thái tử Tất Đạt Đa đã đưa ra bốn điều kiện gì nếu được
vua Tịnh Phạn thỏa mãn thì Ngài sẽ không xuất gia, nhưng Vua đã không
đáp ứng được?
1. Làm sao cho con
trẻ mãi không già.
2. Làm sao cho con
mạnh mãi không đau.
3. Làm sao cho con sống hòai không chết.
4. Làm sao cho mọi người hết khổ.
24) Trong đêm thành đạo Sa môn Cù Đàm đã chứng ngộ được
điều gì?
Trong đêm thứ 49,
- Vào canh hai, Ngài chứng được quả "Túc mệnh minh", thấy rõ
được tất cả khoảng đời quá khứ của mình trong tam giới.
- Đến nửa đêm, ngài chứng quả "Thiên nhãn minh", thấy được bản
thể của vũ trụ và nguyên nhân cấu tạo của nó.
- Đến canh tư, Ngài chứng quả "Lậu tận minh", biết nguồn gốc
của đau khổ và phương pháp dứt trừ đau khổ để được giải thoát khỏi sanh
tử luân hồi.
- Vào lúc sao mai vừa mọc Ngài được Đạo vô thượng, thành bậc "Chánh đẳng
Chánh giác", hiệu là Thích Ca Mâu Ni.
25) Bổn phận của người phật tử tại gia đối với tự thân như
thế nào mới phù hợp với lời Phật dạy?
- Ngoài bổn phận làm người cho xứng đáng với danh nghĩa con người, cho
tròn nhân cách, người phật tử cũng luôn luôn cố gắng trau dồi đức hạnh,
tu tâm dưỡng tánh, bằng việc giữ đúng Tam quy, Ngũ giới để cho thân tâm
được an lạc, thanh tịnh, để được làm người tốt trong đời này và đời sau.
- Người phật tử phải luôn tinh tấn tu tập để thoát khỏi sinh tử luân
hồi, tiến dần đến bến bờ giải thoát trong tương lai.
26) Bổn phận làm con đối với cha mẹ như thế nào mới phù hợp
với lời Phật dạy?
Bổn phận làm con đối với cha mẹ phải đủ 5 điều:
1. Hết lòng hiếu kính, chăm lo việc ngủ nghĩ của cha mẹ tùy theo thời
tiết.
2. Chăm lo miếng ăn thức uống cho cha mẹ vừa lòng.
3. Gánh vác công việc nặng nhọc để cha mẹ được thư thái, vui vẻ tuổi
già.
4. Luôn luôn nhớ nghĩ đến công ơn sinh thành dưỡng dục để lo báo đáp kịp
thời lúc cha mẹ khi sinh tiền
5. Hết lòng thuốc thang chăm sóc khi cha mẹ đau ốm không nề khó nhọc,
không sợ hao tốn.
27) Bổn phận cha mẹ đối với con cái như thế nào mới phù hợp
với lời Phật dạy?
Bổn phận cha mẹ đối với con phải đủ 5 điều:
1. Dạy dỗ con bỏ ác làm lành
2. Khuyên răn con cái nên gần gủi bạn tốt, người có trí tuệ.
3. Luôn nhắc nhở con cái cần mẫn học hành.
4. Định liệu việc cưới gả con cái kịp thời.
5. Phải cho con cái bàn tính tham dự việc nhà, góp công góp sức trong
việc xây dựng hạnh phúc gia đình.
28) Người phật tử đã có gia đình phải ứng xử thế nào với
người bạn đời của mình cho hợp đạo lý?
1. Thương yêu, hòa thuận, kính trọng lẫn nhau.
2. Nhẫn nhịn khi có người nóng giận.
3. Tin tưởng lẫn nhau.
4. Tuyệt đối trung thành, chung thủy, giữ gìn tiết hạnh.
5. Hết lòng chăm sóc, an ủi lẫn nhau khi có người ốm đau bệnh tật hoặc
khi gặp khó khăn, đau khổ.
29) Bổn phận của người phật tử đối với bà con thân thích?
1. Khuyên can, nhắc nhở bỏ ác làm lành.
2. Hết lòng giúp đỡ khi có người bị ốm đau, bệnh tật.
3. Không tiết lộ những việc kín đáo, riêng tư của người này cho người
khác.
4. Năng lui tới hăm viếng nhau. Hỷ xả cho nhau, không cố chấp giận hờn.
5. Giúp đỡ người nghèo khổ, thiếu hụt hơn mình.
30) Bổn phận của học trị đối với thầy như thế nào mới phù
hợp với lời Phật dạy?
1. Phải kính mến thầy như cha mẹ.
2. Phải vâng lời thầy dạy bảo.
3. Phải giúp đở thầy trong cơn hoạn nạn.
4. Phải siêng năng học tập cho vui lòng thầy.
5. Khi thôi học rồi cũng phải năng lui tới thăm viếng thầy.
31) Bổn phận của thầy đối với học trị như thế nào mới phù
hợp với lời Phật dạy?
1. Phải cần mẫn dạy dỗ.
2. Phải cố gắng làm cho học trò tiến bộ cả về tài năng và đức hạnh.
3. Phải để ý những điều cần yếu giúp học trị in sâu vào tâm trí.
4. Phải giảng giải rõ ràng, kỷ lưỡng những điều khó khăn, mắc mỏ.
5. Phải có lòng rộng rãi, mong muốn cho học trò giỏi hơn mình.
32) Bổn phận của phật tử đối với chư Tăng và thiện hữu tri
thức như thế nào mới phù hợp với lời Phật dạy?
1. Hết lòng thành thật đối với chư Tăng và thiện hữu tri thức.
2. Cung kính vâng lời các vị minh sư và các thiện hữu.
3. Chăm chỉ nghe lời giảng dạy, thẩm xét kỹ lưỡng rồi như pháp tu hành.
4. Phải cầu học những bí yếu về đạo lý mà mình chưa hiểu.
5. Phải cầu thỉnh các vị minh sư chỉ dạy những pháp môn cần yếu, phù hợp
với căn để ngày đêm chuyên tâm tu trì.
33) Định nghĩa "vô thường". Dẫn chứng ngay bản thân mình.
- Vô thường nghĩa là không thường, không có sự vật nào mãi mãi ở yên
trong một trang thái nhất định mà luôn luôn thay hình đổi dạng, đi từ
trạng thái hình thành đến biến dị rồi tan rã. Các giai đoạn thay đổi đó
gọi là: Thành, trụ, hoại, không hay sanh, trụ, dị, diệt. Tất cả các sự
vật trong vũ trụ từ nhỏ như hạt cát, đến lớn như trăng sao, đều phải
tuân theo bốn giai đoạn ấy cả, nên gọi là Vô thường.
- Khoa học đã chứng minh rằng, trong thân thể ta, các tế bào thay đổi
luôn, và trong mỗi thời kỳ 7 năm, là các tế bào cũ hoàn toàn đổi mới. Sự
thay đổi ấy làm cho thân người chóng lớn, chóng già và chóng chết. Thân
năm trước không phải là thân năm nay, thân ban mai không phải là thân
buổi chiều, mỗi phút giây trong thân ta đều có sanh và có chết.
34) Thế nào là "Tâm vô thường"?
- Những suy nghĩ lăng xăng lộn xộn mà ta cho là tâm mình thực ra đó chỉ
là tâm hư vọng, không phải là tâm chân thật.
- Vì là hư vọng nên nó cũng bị luật vô thường chi phối, sanh diệt trong
từng sát na. Tâm niệm của chúng ta thay đổi trong từng phút giây, theo
với ngoại cảnh. Chúng ta buồn đó rồi vui đó, thương đó rồi giận đó. Phút
trước ta nhớ chuyện này phút sau đã quay sang chuyện khác. Hôm qua tinh
tiến tu hành, hôm nay đã ưu phiền thối chuyển. Cho nên trong kinh nói
"tâm viên, ý mã":
35) Hoàn cảnh chung quanh ta có vô thường không? Hãy dẫn
chứng.
- Luật vô thường chi phối tất cả. Chẳng những thân, tâm là vô thường mà
hoàn cảnh chung quanh ta như ruộng vườn, nhà cửa, lâu đài thành quách
cho đến sơn hà đại địa cũng vô thường.
- Chúng ta thường nghe câu: "Thương hải biến vi tang điền" (Bãi bể biến
thành ruộng dâu). Đọc trong sử sách chúng thấy biết bao cảnh "vật đổi,
sao dời" hay những câu thơ như "Dấu xưa xe ngựa hồn thu thảo, Nền củ lâu
đài bóng tịch dương" đã đủ nói lên sự vô thường của hoàn cảnh.
36) Vô thường có phải là chân lý tuyệt đối không?
- Đứng về mặt hiện tượng vật chất thì hoàn toàn chính xác. Khơng có sự
vật nào thoát khỏi sự chi phối của luật vô thường, vì thế trong kinh nói
"vô thường thị thường".
- Đứng về mặt bản thể, thì "Vô thường" của đạo Phật chỉ là một phương
pháp chỉ rõ mặt trái của đời, để bài trừ những sư mê lầm, ngăn chặn
người chạy theo vật dục, nó chưa phải là thuyết tuyệt đối.
Đức Phật cũng như vị lương y tùy theo chứng bịnh mà cho thuốc. Với bịnh
"chấp thường còn không mất" thì dùng phương thuốc "vô thường" để đối
trị, khi lành bịnh thì Phật lại cho thứ thuốc bổ khc quí báu hơn, là
"thuyết chơn thường bất biến". Trong kinh Lăng nghiêm đức Phật đã dùng
tiếng chuông để chỉ bày cho ngài A Nan phân biệt cái "biến đổi tiêu
diệt" với cái "thường còn không thay đổi" đó là Tính Giác của chúng
sanh.
37) Thiểu dục, tri túc là gì? Nguyên do nào Phật dạy người
Phật tử phải "thiểu dục, tri túc"?
- Ít tham muốn và biết đủ.
- Vì tính tham không đáy nên càng tham lại thấy càng thiếu, càng khổ.
Phật dạy: "Càng tham muốn, càng thấy khổ sở". Tục ngữ thường nói: "Được
voi đòi tiên". Để đối trị lòng tham vô độ Phật dạy chúng ta phải "Biết
đủ". Muốn thoát khỏi sự khổ não phải biết đủ. Hễ biết đủ thì ở hoàn cảnh
nào cũng yên vui. Nhờ ít tham dục nên con ma dục vọng không sao xui
khiến được mình; nhờ biết đủ nên con quỷ tham lam chẳng còn quyền hành
sai sử mình nữa.
Nhờ "ít tham muốn" và "biết đủ" mà gia đình, xã hội được an vui, hòa
bình, không còn ai giành giật của cải, danh vọng, miếng ngon vật lạ của
ai nữa.
38) Nhân quả là gì? Kể những đặc tính của luật nhân quả?
- "Nhân" là nguyên nhân, "Quả" là kết quả. Nhân là mầm là hạt, quả là
cây là trái. Nhân là năng lực phát động, quả là sự hình thành của năng
lực phát động ấy. Nhân và quả là hai trạng thái nối tiếp nhau, tương
quan mật thiết với nhau. Nếu không có nhân thì không thể có quả.
- Bốn đặc tính của luật nhân quả:
1. Nhân nào quả nấy.
2. Một nhân không thể sanh ra quả.
3. Trong nhân có quả, trong quả có nhân.
4. Sự phát triển nhanh và chậm từ nhân đến quả là có sự can thiệp của
duyên.
39) Hiểu biết và áp dụng luật nhân quả đem lại cho người
Phật tử lợi ích gì?
1. Luật nhân quả tránh cho chúng ta nhưng mê tín dị đoan, những tin
tưởng sai lầm vào thần quyền.
2. Luật nhân quả đem lại lòng tin vào chính con người.
3. Luật nhân quả giúp chúng ta không chán nản, trách móc.
40) Luật nhân quả là đúng đắn và công bằng, vậy thì tại sao
người hiền lành lại gặp nạn, mà người ác vẫn được an bình?
- Thời gian tiến triển từ nhân đến quả có khi nhanh khi
chậm chứ không phải khi nào cũng đồng nhau. Có cái nhân dẫn đến quả
ngay, có cái nhân từ đời này đến đời sau mới hình thành quả.
- Vậy nếu có người trong đời hiện tại làm việc hung ác mà được an lành
là do kiếp trước họ đã tạo nhân hiền từ. Cũng có những người hung ác mới
tạo trong đời này thì trong tương lai hay qua đời sau họ sẽ chịu quả
báo. Cũng như có người năm nay ăn chơi, không làm gì hết mà vẫn no đủ là
nhờ năm rồi họ có làm có để dành. Cũng có những người ăn chơi năm nay
thì sang năm họ sẽ chịu quả thiếu hụt, đói rách.
Và ngược lại, đối với người đời nay hiền từ nhưng hay gặp tai nạn, đau
khổ là do đời trước đã tạo nhân không tốt. Có những người hiền từ đời
nay, trong tương lai hay qua đời sau họ sẽ được hưởng quả vui. Cũng như
người tuy năm nay siêng năng làm lụng nhưng vẫn thiếu hụt là vì nhân ăn
chơi năm vừa rồi. Cái nhân siêng năng năm nay thì sang năm họ sẽ được
hưởng quả sung túc.
41) Luân hồi là gì? Hãy nói về sự luân hồi của "thân"
và"tâm" con người.
- Luân hồi dịch từ chữ "Samsara" trong tiếng Phạn. Luân là bánh xe, Hồi
là xoay tròn. Hình ảnh bánh xe quay tròn là một hình ảnh rất rỏ ràng mà
Phật đã dùng để hình dung sự xoay chuyển lên xuống, xuất hiện của mỗi
chúng sanh trong lục đạo khi đầu thai chỗ này, khi ở chỗ khác, luôn luôn
tiếp nối sanh tử không ngừng.
- Thân người luân hồi: Thân người là do đất, nước, gió, lửa hợp lại mà
thành. Chúng ta đã biết tứ đại đều luân hồi, thì thân người do tứ đại mà
có cũng luân hồi theo. Khi thân này chết và đến lúc tan rã, thì chất
cứng trả về cho đất, chất lỏng trả về cho nước, hơi nóng trả về cho lửa,
hơi thở trả về cho gió. Rồi bốn chất này tùy duyên chung hợp lại, làm
thành cây cỏ hay thân người khác. Khi thành thân người, khi thành thân
súc sinh, năm nay tụ họp ở đây, sang năm đã dời đi nơi khác, không phải
thường còn, cũng không phải mất hẳn, mà là luân hồi.
- Tinh thần luân hồi: Tinh thần của con người gồm: Thọ, tưởng, hành,
thức. Phần thể xác gồm tứ đại, đạo Phật gọi là Sắc. Sắc đã không tiêu
diệt mà chỉ biến hoại luân hồi thì phần Tâm hay Tinh thần cũng không
tiêu diệt mà chỉ biến chuyển xoay vần mà thôi. Tất cả những hành động
của thân tâm tạo thành cho chúng ta một cái nghiệp. cái nghiệp ấy biến
dịch, xoay vần mãi, khi đội lớp này, khi mang hình dáng khác, quanh
quẩn, trôi lăn trong lục đạo mãi mãi cho đến ngày nào được giác ngộ mới
thôi.
42) Hiểu rõ lý luân hồi có ích lợi gì cho người học Phật?
Giáo lý luân hồi đem lại cho chúng ta nhiều điều lợi ích:
- Phá "đoạn kiến" sai lầm, cho rằng chết là hết nên không cần quan tâm
đến thiện ác.
- Phá "thường kiến" sai lầm làm cho con người tin rằng loài người chết
rồi vẫn giữ địa vị mình, do có làm phước hay tội cũng vậy.
- Với giáo lý luân hồi, chúng ta phấn khởi mà tin rằng: chết rồi không
phải là mất hẳn. Nếu cố gắng tu tập, vun trồng cội phước thì đời sau sẽ
sinh vào cảnh giới an vui sung sướng; trái lại nếu làm những điều xấu
xa, tội lỗi thì đời sau sẽ bị đọa vào cảnh giới xấu xa, đen tối.
43) Giải thích sơ lược mười nghiệp lành.
- Không sát sinh: Không làm tổn hại đến người và vật.
- Không trộm cướp: Không lén lấy hay dùng sức mạnh cướp đoạt
những gì không thuộc sở hữu của mình nếu người không cho.
- Không tà dục: Vợ chồng chính thức mới được ăn ở nhưng phải có
tiết độ, không lang chạ, ngoại tình.
- Không nói dối: Nói đúng sự thật.
- Không nói thêu dệt: Không trau chuốt lời nói, không thêu hoa
dệt gấm, không ngọt ngào đường mật để lung lạc lòng dạ của người, để
quyến rũ họ làm những điều sai quấy.
- Không nói lưỡi hai chiều: Không có ác tâm, không dùng lời
trái ngược để gây chia rẽ giữa những người bạn, người thân.
- Không nói lời hung ác: Không nói những lời hung dữ ác độc,
cộc cằn thô tục làm cho người nghe khó chịu; không mắng nhiếc làm cho
người nghe hổ thẹn, tủi đau…
- Không tham muốn: Không tham muốn năm món dục lạc: Tiền của,
sắc đẹp, danh vọng, ăn uống, ngủ nghỉ.
- Không giận hờn: Luôn giữ sự bình tỉnh, điềm đạm, nhu hòa
trước những cảnh trái ý, nghịch lòng.
- Không si mê: Biết phán đoán rành rẽ, nhân định rõ ràng đúng
đắn, không cố chấp theo sự hiểu biết riêng của mình, không tin tà
thuyết, không mê tín, dị đoan.
44) Ích lợi của việc tu tập mười nghiệp lành?
1. Cải tạo thân tâm: Hoán cải thân tâm con
người trở nên tốt đẹp hơn.
2. Cải tạo hồn cảnh: Hoàn cảnh cũng như tấm
gương lớn phản ảnh tất cả những cử chỉ, hành động, đời sống của mỗi
người. Nếu ta cười thì tấm gương cười lại; Nếu ta khóc thì tấm gương
khóc lại. Cũng thế, nếu ta làm việc lành giúp ích đồng loại, cứu vớt
chúng sanh, thì hồn cảnh đối với ta sẽ trở thành cảnh giới tốt đẹp.
3. Chánh nhân thiên giới: Gieo nhân tốt để
được sanh lên cõi trời hưởng phước lạc đầy đủ.
4. Căn bản Phật quả: Mười nghiệp lành có công
năng ngăn ngừa các hành vi độc ác, làm cho ba nghiệp thân, khẩu, ý được
thanh tịnh nhờ đó con người mới thoát ly sanh tử, chứng quả Niết bàn.
Nếu đem công đức này hồi hướng cho toàn thể chúng sanh, thì sẽ được Phật
quả.
45) Bố thí nhiếp là gì? Có mấy loại bố thí?
- Bố thí nhiếp: Dùng sự bố thí để nhiếp phục
những người chung quanh, để họ cảm phục mà gần gủi mình để mong cầu học
đạo giải thoát.
- Bố thí có 3 loại:
1. Tài thí: Đem tiền của mà bố thí, giúp đỡ
đồng loại, giúp cho những người có hoàn cảnh khó khăn hơn mình thoát
khỏi khổ đau vật chất như đói ăn, thiếu mặc, không nơi nương tựa.
2. Pháp thí: Đem giáo pháp quý báu của Phật ra
giảng dạy cho mọi người tùy theo sự hiểu biết của mình, để đem lại lợi
lạc cho người. Phát tâm in kinh ấn tống, sang chép băng giảng cho mọi
người cũng được xem là bố thí pháp.
3. Vô úy thí: Đem cái không sợ mà bố thí cho
chúng sinh, giúp cho những người quanh ta có được sự bình tỉnh, an ổn về
tinh thần, không hoang mang lo lắng, sợ hãi bởi sự tác động của tự thân
hay do từ bên ngoài đem đến.
46) Ái ngữ nhiếp là gì?
Ái ngữ nhiếp là tùy theo căn tánh của chúng sanh dùng lời hòa nhã, êm
dịu mà khôn khéo nói năng, an ủi, khuyên lơn khiến họ sinh lòng cảm mến
rồi từ đó theo ta mà học đạo.
Người Phật tử muốn cảm hóa, dẫn dắt người chung quanh về con đường
chánh, trước tiên phải áp dụng cho được pháp "ái ngữ", nghĩa là luôn
luôn và trong mọi trường hợp, phải dùng lời dịu dàng, êm ái trong khi
tiếp xúc với mọi người. Nhất là khi người đang ở trong cảnh khổ, thì
những lời khuyên giải, vỗ về lại càng vô cùng quý báu, vì có thể thoa
dịu được nỗi đau và làm cho người sinh lòng cảm kích khó quên.
47) Lợi ích của việc thực hành "Tứ nhiếp pháp"?
Người Phật tử thực hành đúng "Tứ nhiếp pháp" sẽ đem đến những kết quả
tốt đẹp:
1. Về phương diện cá nhân: Trở thành người gương mẫu. Những gì ta nói,
ta làm đều được thông cảm, tán thành. Do đó ta sẽ dễ dàng thành công
trong mọi việc.
2. Về phương diện gia đình: Được mọi người quý mến. Do ảnh hưởng tốt đẹp
và uy tín của ta mà mọi người trong gia đình đều trở thành thuần lương,
đức độ tạo thành một gia đình ấm êm, hạnh phúc.
3. Về phương diên xã hội: Người tu "Tứ nhiếp pháp" càng nhiều thì xã hội
càng được cải tiến và trở thành thuần lương, thiện mỹ.
48) Lục hòa là gì? Kể ra và giải thích sơ lược.
- Lục hòa là sáu phương pháp cư xử với nhau cho hòa hợp từ vật chất đến
tinh thần, từ lời nói đến việc làm.
- Lục hòa gồm có :
1. Thân hòa đồng trú (Thân hòa cùng ở): Cùng
nhau ở dưới một mái nhà, trong một phạm vi, một tổ chức, cùng nhau tu
tập dưới một mái chùa, hôm sớm có nhau, cùng ăn, cùng ngủ, cùng học
hành. Khi đã chung đụng hằng ngày như thế thì phải hòa thuận với nhau,
không được chia phe phái, ỷ mạnh hiếp yếu, mạnh ai nấy được.
2. Khẩu hòa vô tránh (Lời nói hòa hợp không tranh cãi
nhau): Giữ gìn lời nói cho được ôn hòa, nhã nhặn; trong
mọi trường hợp không được rầy rà, cãi cọ nhau. Nếu có gì thắc mắc, cần
phải bàn cãi cho ra lẽ, thì tuyệt đối phải dùng lời lẽ ôn tồn, hòa nhã
mà bàn luận.
3. Ý hòa đồng duyệt (Ý hòa cùng vui): Phải có
tâm ý vui vẻ hòa hiệp trong khi giao tiếp, chung sống với nhau. Trong
một tập thể, mọi ý kiến phải được bàn bạc, thống nhất trên tinh thần hòa
hợp, vui vẻ, tôn trọng lẫn nhau. Muốn được vậy phải thực hành hạnh hỷ
xả.
4. Giới hòa đồng tu (Giới hòa cùng nhau tu tập):
Trong bất cứ tổ chức, đoàn thể nào cũng đều phải có kỷ luật, qui củ hẳn
hoi. Trong đạo Phật, mổi người tùy theo cấp bậc của mình mà thọ lãnh ít
hay nhiều giới luật để tu tập. Khi cùng chung sống để tu hành mọi người
phải tuyệt đối giữ gìn giới luật mà mình đang lãnh thọ. Cùng một cấp
bậc thì thọ giới và giữ giới như nhau.
5. Kiến hòa đồng giải (Thấy biết giải bày cho nhau cùng
hiểu): Trong khi cùng nhau học hành, tu tập mỗi người hiểu
biết được điều gì, khám phá được điều gì, phải giải ầy, chỉ bảo cho
người khác cũng được hiểu như mình.
6. Lợi hòa đồng quân (Lợi lộc cùng chia đều cho nhau):
Những người cùng ở chung nhau, cùng tu tập trong một nơi chốn thì tài
lợi, vật thực phải cùng nhau chung hưởng, không được chiếm làm của riêng
, hay giành phần nhiều về mình. Đối với người Phật tử còn ở ngồi thế
tục thì có tài lợi nên "tùy phận chia sớt cho nhau".
49) Ích lợi thiết thực của việc tu tập theo "Lục hòa" là gì?
- Lục hòa nếu được áp dụng triệt để thì trong gia đình, cha mẹ, vợ
chồng, anh em đều được hòa thuận yên vui, gia nghiệp mỗi ngày một thịnh
đạt; quốc gia được thái bình thịnh trị, thế giới được hòa bình an lạc.
- Người Phật tử nếu áp dụng đúng đắn pháp "Lục hòa" thì sự tu học mau
được tiến bộ, con đường giác ngộ, giải thoát sẽ đến gần hơn.
50) Ý nghĩa đúng đắn và đầy đủ của sự báo hiếu theo quan
niệm đạo Phật?
Để việc báo hiếu được đầy đủ, trọn vẹn, người Phật tử cần phải chú ý đến
cả hai phương diện: vật chất và tinh thần.
1. Báo hiếu về vật chất: Chăm lo cho cha mẹ
được đầy đủ các nhu cầu ăn uống, áo quần, giường chiếu, chỗ nghĩ ngơi,
không để cha mẹ thiếu thốn, lo nghĩ theo khả năng tốt nhất của mình.
Song người Phật tử phải sáng suốt, không nên quá chiều theo ý muốn của
cha mẹ mà tạo những nghiệp dữ như sát sanh, hại vật, gây tội lỗi để làm
cho cha mẹ được sung sướng trong vật chất.
Báo hiếu về vật chất dù có đầy đủ đến mấy đi nữa, chẳng qua cũng chỉ làm
cho cha mẹ được vui vẻ thỏa mãn trong kiếp này mà thôi. Cái vui vật
chất là vui giả tạm, vui trong sanh tử luân hồi. Vì vậy chỉ báo hiếu về
vật chất thôi thì chưa đủ.
2. Báo hiếu về tinh thần: Là làm cho tinh thần
cha mẹ đươc nhẹ nhàng, cao thượng và đi dần đến chỗ giải thoát. Phật tử
phải khuyên cha mẹ tin nhân quả tội phước và quy y Tam bảo, bố thí
phóng sinh, làm các việc lành, giữ gìn ngũ giới và tu nhân giải thoát.
Có như thế, thì không những trong hiện tại cha mẹ được yên vui, thanh
tịnh mà đời sau cũng được nhiều phước báo và sanh trong cảnh giới an
lành tốt đẹp.
51) Người đời thường tham muốn những gì?
Người đời thường tham đắm năm món dục lạc là:
1. Tài: tiền tài, của cải vật chất.
2. Sắc: sắc đẹp.
3. Danh: danh vọng
4. Thực: ăn ngon
5. Thùy: ngủ nghỉ
52) Giải thích "Tam tự quy y"?
Tự nghĩa là mình đối với tự tâm mình.
- Tự quy y Phật: Là trở về với Phật tánh sáng
suốt của tâm mình.
- Tự quy y Pháp: Trong tâm ta có đủ các pháp:
Từ bi, trí tuệ, nhẫn nhục, tinh tấn ….Chúng ta cần phát huy những đức
tính ấy, hành động theo chúng, tuân theo chúng; như thế là tự quy y
Pháp.
- Tự quy y Tăng: Vâng theo vị thầy trong tâm
mình. Thầy trong tâm mình là đức tánh thanh tịnh hòa hợp của mình, như
Tăng già là hiện thân của sự thanh tịnh, hòa hợp bên ngoài.