Hỏi: Kính thưa thầy, khi con tụng kinh, niệm Phật, lạy sám hối, mà tâm
con vẫn còn loạn tưởng, nghĩ nhớ lăng xăng, như vậy con có được lợi ích
gì không? Có người nói, như thế chỉ là công dã tràng, không có lợi ích
gì hết. Con còn là phàm phu, nghiệp chướng sâu nặng, làm sao con giữ tâm
không tán loạn cho được? Nếu như không có được lợi ích gì hết, thì thử
hỏi con làm những việc đó để làm gì? Con rất hoang mang, xin thầy giải
đáp cho con rõ.
Nguồn: http://phatgiaovnn.com (Phật
Giáo Việt Nam Net)
Ðáp:Phật tử đừng lo, dĩ nhiên
là có lợi ích rồi. Nhưng sự lợi ích đó thì
không được nhiều lắm. Vì cái nhân, không chín chắn tốt lắm, thì kết
quả. tất nhiên cũng không được tốt đẹp cho mấy. Trong lúc chúng ta dụng
công tu, dù tu theo bất cứ pháp môn nào, điều tối kỵ là để tâm buông
lung tán loạn. Vì chúng ta còn là phàm phu nghiệp chướng sâu dày, tập
khí nặng nề, nên khi ứng dụng tu, tất nhiên không sao tránh khỏi tán
tâm. Người tu sợ nhứt là tập khí và pháp trần.
Tập
khí là những thói quen mà hằng ngày chúng ta huân tập. Những thói quen
xấu, tốt nầy, không phải chúng ta chỉ huân tập trong hiện đời, mà nó đã
có từ nhiều đời trong quá khứ. Người có những tập khí sâu nặng, thì khi
tu thật khó gìn giữ được nhiếp tâm, chánh niệm. Nói pháp trần, thật ra
cũng chỉ là tên khác của những tập khí mà thôi. Vì trong khi chúng ta
đối cảnh xúc duyên hằng ngày, sáu căn tiếp xúc với sáu trần, tất cả đều
được huân chứa vào trong kho A lại da thức. Kho nầy nó có công năng cất
chứa những hạt giống lành dữ, và gìn giữ không cho sót mất một hạt
giống nào. Những hạt giống bản hữu ( sẵn có ) hoặc tân huân ( mới đem
vào ) đều được nó cất giữ rất kỹ. Những hạt giống đã được cất giữ trong
kho nầy gọi là pháp trần. Duy thức học gọi là: “tiền trần lạc tạ ảnh
tử”. Nghĩa là những bóng dáng của sáu trần rơi rớt vào trong tâm thức
của chúng ta.
Khi
chúng ta tụng kinh, lễ bái, tham thiền, trì chú, niệm Phật v.v… thì đó
là những lúc pháp trần có cơ hội nổi lên làm xáo trộn loạn động tâm ta.
Lúc đó, mặc dù chúng ta ngồi yên không tiếp xúc với ngoại cảnh, nhưng
những cảnh do sự tiếp xúc của căn và trần đã trải qua, bấy giờ chúng
hiện lên rồi ý thức duyên vào. Ðó là ý thức ( thức thứ sáu ) duyên với
pháp trần. Cho nên lúc đó làm cho tâm ta nghĩ tưởng lăng xăng bất an.
Trong kinh thường gọi những ý tưởng khởi nghĩ lăng xăng đó là vọng
tưởng.
Người
mới niệm Phật khi chưa chứng được chánh định, thì không ai lại không có
những thứ vọng tưởng dấy khởi lung tung nầy. Nhưng chúng ta đừng sợ
vọng tưởng, mà chỉ sợ chúng ta thiếu sự giác chiếu hay tỉnh thức kịp
thời. Nếu khi chúng khởi nghĩ chuyện gì đó, chúng ta liền có giác quán
chánh niệm chiếu soi, thì những vọng niệm kia sẽ tan biến ngay. Ðiều
quan trọng là chúng ta phải cố gắng nhiếp tâm để có được chánh quán.
Nếu chúng ta chịu khó thực tập lâu ngày, thì những vọng niệm sẽ không
làm gì được ta. Cho nên người tu, việc giữ gìn chánh niệm thật là điều
tối ư quan trọng.
Khi
niệm Phật, chúng ta phải cảnh giác như người gác cổng. Phải có đôi mắt
tinh sáng nhận diện kẻ ra người vào. Người có nhiệm vụ gác cổng, tất
nhiên là không được chểnh mãng lơ là. Phải chú tâm chăm chỉ nhìn cho
thật kỹ ở nơi cửa cổng. Khi chúng ta tụng kinh, trì chú, niệm Phật…
cũng phải chú tâm như thế. Phải nhận diện thấy rõ những tạp niệm xen
vào. Như khi niệm Phật thì tâm ta phải chuyên chú vào câu hiệu Phật.
Ðồng thời tâm phải sáng suốt nhận diện. Khi một vọng niệm vừa dấy khởi
nghĩ chuyện khác, chúng ta phải kịp thời nhận diện biết rõ chúng đang
nghĩ gì. Chỉ cần nhận diện một cách nhẹ nhàng chớ không nên đè nén hay
đàn áp. Vì đè nén hay đàn áp có tánh cách hành xử hung bạo. Chúng ta
không nên hành xử như thế. Vì vọng tưởng không phải là kẻ thù của chúng
ta, mà nó là hiện tượng một phần của tâm ta. Cũng như sóng là hiện
tượng một phần tử của nước. Vì sóng khởi lên từ nước. Do đó, nưóc và
sóng không thể xem nhau là đối nghịch kẻ thù được. Mà nước phải đối xử
tử tế rất nhẹ nhàng với sóng. Khi sóng nổi lên là nước biết rất rõ. Vì
trong sóng đã có mang chất nước trong đó.
Cũng
thế, Bản thể và hiện tượng không thể tách rời ly khai ra được. Nói cách
khác, chân tâm và vọng tâm không phải là hai phạm trù đối nghịch nhau.
Có đối nghịch là có tranh chấp hơn thua. Coi chừng không khéo chúng ta
sẽ tạo thành một bãi chiến trường chém giết trong tâm thức ta. Tuy
nhiên, chúng ta cũng nên biết rằng, những hiện tượng tập khí vọng
tưởng, tuy nó là những cái bóng mờ không thật, nhưng chúng ta cũng
không nên lơ là khinh thường nó. Vì nó có một sức mạnh rất lớn. Nếu
chúng ta theo nó, để nó tha hồ dẫn dắt chúng ta đi ngao du sơn thủy,
thì nó sẽ hành hạ chúng ta chịu nhiều đau khổ. Bởi nó không bao giờ
biết dừng lại. Tất cả mọi pháp môn Phật dạy, đều có công năng đối trị,
nhận diện, và chuyển hóa những thứ vọng tưởng nầy.
Như
chúng tôi đã nói, nếu chúng ta không dụng công tu thì thôi, mà hễ có
dụng công tu, tất nhiên là phải có lợi ích. Ngay như khi Phật tử ngồi
yên niệm Phật, thì Phật tử cũng đang thúc liễm ở nơi ba nghiệp rồi.
Thân thì ngồi nghiêm trang, hoặc lễ bái, còn miệng thì tụng kinh, hoặc
niệm Phật, còn ý thì mặc dù chưa được chuyên chú thuần nhứt, những ít
ra, nó cũng nghĩ tưởng đến Phật. Như thế, thì tại sao dám bảo là không
có lợi ích? Làm sao có thể nói như công dã tràng xe cát biển đông cho
được? Nếu bảo rằng, việc làm đó như công dã tràng, thì không đúng.
Chẳng qua sự lợi ích đó, nó có nhiều ít đó thôi. Chúng ta tập tu, lúc
đầu ai cũng có những tạp loạn phiền não dấy khởi rất mạnh. Nếu không
còn có những thứ nầy, thì thử hỏi chúng ta dụng công tu hành chi cho nó
thêm hao hơi mệt sức? Vì còn vọng niệm phiền não nên chúng ta mới tu để
lần hồi dứt trừ chúng.
Khi
chúng ta mới bắt đầu tập sự tu hành, thì cũng giống như một đứa bé tập
sự từng bước: ban đầu tập lật, tập bò, tập đứng chựng, rồi tập đi v.v…
Tất nhiên khi tập như thế, lúc đầu đối với nó cũng cảm thấy rất là khó
khăn. Nhưng nhờ nó chịu khó tập thường xuyên thành thói quen, cho nên
nó không còn cảm thấy khó khăn nhiều nữa. Như khi nó tập đứng, lúc đầu
nó cũng bị té liên miên. Nhưng nhờ nó bền chí tập đứng lâu ngày, thì sẽ
không còn bị té nữa. Từ đó, cứ tiến dần lên: tập đi, tập nhảy, tập chạy
v.v…. Sự tu hành của chúng ta cũng phải chịu khó luyện tập từng bước
như thế. Có em bé nào mới sanh ra mà biết đứng, đi, chạy, nhảy liền
đâu. Tất cả đều phải nỗ lực cố gắng thực tập cả.
Sự
tu hành của chúng ta cũng thế. Nghĩa là chúng ta cũng phải thực tập
từng bước vững chắc. Tập từng bước dễ đến bước khó. Và trong khi tu
tập, tất nhiên là đã có kết quả tốt đẹp của nó rồi. Hiểu thế, thì Phật
tử không còn gì phải hoang mang lo sợ mình không được lợi ích. Ðiều
quan trọng của việc tu hành là chúng ta phải bền chí kiên nhẫn vượt qua
mọi chướng duyên thử thách khó khăn. Có thế, thì Phật tử mới mong đạt
thành sở nguyện. Kính chúc Phật tử luôn kiên tâm an nhẫn bền chí tu
hành.
Nguồn: http://phatgiaovnn.com (Phật
Giáo Việt Nam Net)