Thập phương chư Phật được giải thích theo 2 cách:
1■ là các vị Phật
ở 10 phương. Thập phương là: Đông, Tây, Nam, Bắc, Đông Bắc, Đông Nam, Tây
Bắc,
Tây Nam, phương trên, phương dưới.
Ý của Thập phương chư Phật là tất
cả các vị Phật ở khắp mọi nơi trong càn khôn vũ trụ
2■ là các vị Phật ở
từng trời thứ 10, gọi là cõi cực lạc niết bàn
Trời có 36 tầng, dưới 36 từng
trời còn có một từng nữa là Nhứt mạch đẳng tinh vi gọi là Cảnh Niết Bàn.
Chín
từng nữa gọi là Cửu Thiên Khai Hóa, tức là 9 phương trời, cộng với Niết Bàn là
10, gọi là Thập phương chư Phật. Gọi 9 phương trời 10 phương Phật là do
đó.
Cõi Niết Bàn là chỗ Phật ngự: Phật Tổ ngự nơi hướng Tây, Quan Âm ngự
nơi hướng Nam. Mỗi từng đều có sơn xuyên hà hải, tứ phương bát hướng,
liên
đài hằng hà sa số Phật." Cảnh Niết Bàn là ở từng trời thứ 10, bên trên
Cửu TrùngThiên, do Đức Nhiên Đăng Cổ Phật chưởng quản.Nơi từng trời thứ 10 nầy
có: Ngọc Hư Cung ở tại trung tâm và CLTG ở hướng Tây nên cũng gọi là Tây phương
Cực Lạc.
KINH A DI ĐÀ CÓ ĐOẠN:
Xá-Lợi-Phất! Như Ta hôm nay ngợi khen công đức lợi ích
chẳng thể nghĩ bàn của đức Phật A Di Đà, phương Đông cũng có đức A-Súc-Bệ-Phật,
Tu-Di-Tướng Phật, Đại-Tu-Di Phật, Tu-Di-Quang Phật, Diệu-Âm Phật; Hằng hà sa số
những đức Phật như thế đều ở tại nước mình, hiện ra tướng lưỡi rộng dài trùm
khắp cõi Tam thiên Đại thiên mà nói lời thành thật rằng: "Chúng sanh các ngươi
phải nên tin kinh: Xưng Tán Bất Khả Tư Nghị Công Đức Nhất Thiết Chư Phật Sở Hộ
Niệm Này".
Xá-Lợi-Phất! Thế giới phương Nam, có đức Nhật- Nguyệt-Đăng Phật,
Danh-Văn-Quang Phật, Đại-Diệm-Kiên Phật, Tu Di-Đăng Phật, Vô-Lượng-Tinh-Tấn
Phật... Hằng hà sa số những đức Phật như thế, đều tại nước mình, hiện ra tướng
lưỡi rộng dài trùm khắp cõi tam thiên đại thiên mà nói lời thành thật rằng:
"Chúng sanh các ngươi phải nên tin kinh: Xưng Tán Bất Khả Tư Nghị Công Đức Nhất
Thiết Chư Phật Sở Hộ Niệm Này".
Xá-Lợi-Phất! Thế giới phương Tây, có đức Vô
Lượng-Thọ Phật, Vô-Lượng-Tướng Phật, Vô-Lượng-Tràng Phật, Đại Quang Phật,
Đại-Minh Phật, Bửu-Tướng Phật, Tịnh-Quang Phật... Hằng hà sa số những đức Phật
như thế, đều tại nước mình, hiện ra tướng lưỡi rộng dài trùm khắp cõi tam thiên
đại thiên mà nói lời thành thật rằng: "Chúng sanh các ngươi phải nên tin kinh:
Xưng Tán Bất Khả Tư Nghị Công Đức Nhất Thiết Chư Phật Sở Hộ Niệm
Này".
Xá-Lợi-Phất! Thế giới phương Bắc, có đức Diệm-Kiên-Phật, Tối-Thắng-Âm
Phật, Nan-Trở Phật, Nhựt-Sanh Phật, Võng-Minh Phật... Hằng hà sa số những đức
Phật như thế, đều tại nước mình, hiện ra tướng lưỡi rộng dài trùm khắp cõi tam
thiên đại thiên mà nói lời thành thật rằng: "Chúng sanh các ngươi phải nên tin
kinh: Xưng Tán Bất Khả Tư Nghị Công Đức Nhất Thiết Chư Phật Sở Hộ Niệm
Này".
Xá-Lợi-Phất! Thế giới phương dưới, có đức Sư-Tử Phật, Danh-Văn Phật,
Danh-Quang Phật, Đạt-Mạ Phật, Pháp-Tràng Phật, Trì-Pháp Phật... Hằng hà sa số
những đức Phật như thế, đều tại nước mình, hiện ra tướng lưỡi rộng dài trùm khắp
cõi tam thiên đại thiên mà nói lời thành thật rằng: "Chúng sanh các ngươi phải
nên tin Kinh: Xưng Tán Bất Khả Tư Nghị Công Đức Nhất Thiết Chư Phật Sở Hộ Niệm
Này".
Xá-Lợi-Phất! Thế giới phương trên, có đức Phạm-Âm Phật, Tú-Vương Phật,
Hương-Thượng Phật, Hương-Quang Phật, Đại-Diệm-Kiên Phật, Tạp-Sắc
Bửu-Hoa-Nghiêm-Thân Phật, Ta La-Thọ-Vương Phật, Bửu-Hoa Đức Phật,
Kiến-Nhất-Thiết-Nghĩa Phật, Như-Tu-Di-Sơn Phật... Hằng hà sa số những đức Phật
như thế, đều tại nước mình, hiện ra tướng lưỡi rộng dài trùm khắp cõi tam thiên
đại thiên mà nói lời thành thật rằng: "Chúng sanh các ngươi phải nên tin Kinh:
Xưng Tán Bất Khả Tư Nghị Công Đức Nhất Thiết Chư Phật Sở Hộ Niệm
Này".
LẠI NỮA, KINH LỄ BÁI SÁU PHƯƠNG
Tôi nghe như vầy:
Một thời
đức Thế Tôn trú tại chùa Trúc Lâm gần thành Vương Xá. Vào buổi sáng Ngài đắp y
mang bát đi khất thực. Lúc bấy giờ đức Thế Tôn trông thấy thanh niên Sin Ga La
lễ bái sáu phương đông nam tây bắc trên dưới, Ngài hỏi tại sao làm thế. Sin Ga
La trả lời: Khi thân phụ lâm chung nhắn nhủ phải thường lễ bái sáu phương. Ðức
Thế Tôn dạy rằng: Cách thức lễ bái sáu phương trong đạo lý thánh hiền không
giống như vậy.
Thanh niên Sin Ga La thỉnh cầu đức Phật giảng dạy đạo lý ấy.
Ðức Phật dạy rằng:
Nầy gia chủ, phương đông được hiểu là cha mẹ
Phương nam
được hiểu là thầy tổ
Phương tây được hiểu là người hôn phối
Phương bắc
được hiểu là bạn bè
Phương dưới được hiểu là người giúp việc
Phương trên
được hiểu là sa môn
Nầy gia chủ, đối với phương đông tức cha mẹ, người con
nên làm năm việc:
Một là phụng dưỡng cha mẹ
Hai là làm công việc thay cha
mẹ
Ba là gìn giữ gia phong
Bốn là khéo quản trị tài sản thừa kế
Năm là
tạo phước hồi hướng
Ðáp lại, đối với con, cha mẹ nên làm năm việc:
Một là
ngăn con không làm điều ác
Hai là dạy con làm việc lành
Ba là hướng dẫn
nghề nghiệp
Bốn là tác thành gia thất
Năm là trao tài sản thừa kế khi
thích hợp
Ðó là cách lễ bái phương đông tức đạo nghĩa cha mẹ con cái. Làm như
vậy được an lạc không gì lo lắng.
Nầy gia chủ, đối với phương nam tức thầy
tổ, người học trò nên làm năm việc:
Một là giữ lòng kính trọng
Hai là quan
tâm săn sóc
Ba là chăm chỉ học hành
Bốn là đáp ứng khi cần
Năm là hấp
thụ những gì được truyền dạy
Ðáp lại, đối với trò, thầy nên làm năm
việc:
Một là dạy trò những chuyên môn của mình
Hai là dùng phương pháp dễ
hiểu
Ba là không giấu nghề
Bốn là giới thiệu tiến thân
Năm là bố trí
an toàn cho trò
Ðó là cách lễ bái phương nam tức đạo nghĩa thầy trò. Làm như
vậy được an lạc không gì lo lắng.
Nầy gia chủ, đối với phương tây tức người
hôn phối thì người chồng nên làm năm việc:
Một là đối xử hoà ái
Hai là
không bạc đãi khinh khi
Ba là một dạ thủy chung
Bốn là giao quyền nội
chính
Năm là tùy khả năng mua sắm tư trang cho vợ
Ðáp lại, đối với chồng,
người vợ nên làm năm việc:
Một là quán xuyến công việc gia đình
Hai là cư
xử với hai họ một cách đồng đều
Ba là một lòng tiết hạnh
Bốn là gìn giữ
tài sản
Năm là cần mẫn trong bổn phận.
Ðó là cách lễ bái phương tây tức
đạo nghĩa vợ chồng. Làm như vậy được an lạc không gì lo lắng.
Nầy gia chủ,
đối với phương bắc tức bạn bè nên làm năm việc:
Một là rộng rãi
Hai là nhã
nhặn
Ba là quan tâm lợi ích của bạn
Bốn là đồng cam cộng khổ
Năm là
thành thật
Ðáp lại, đối với một bạn tốt, nên làm năm việc:
Một là cảnh
giác bạn trước những cám dỗ
Hai là giữ hộ tài sản khi bạn sa ngã
Ba là làm
nơi nương tựa cho bạn lúc sa cơ
Bốn là không bỏ bạn lúc nguy biến
Năm là
cư xử tốt với người thân của bạn
Ðó là cách lễ bái phương nam tức đạo nghĩa
bạn bè. Làm như vậy được an lạc không gì lo lắng.
Nầy gia chủ, đối với phương
dưới tức người giúp việc thì người chủ nên làm năm việc:
Một là không giao
việc quá sức
Hai là trả thù lao tương xứng
Ba là chăm sóc khi đau
yếu
Bốn là chia sớt món ngon vật lạ
Năm là không bắt làm việc quá
giờ
Ðáp lại, đối với chủ, người giúp việc nên làm năm việc:
Một là thức
trước chủ
Hai là ngủ sau chủ
Ba là không lấy những thứ không cho
Bốn là
siêng năng làm việc
Năm là giữ tiếng tốt cho chủ
Ðó là cách lễ bái phương
dưới tức đạo nghĩa chủ tớ. Làm như vậy được an lạc không gì lo lắng.
Nầy gia
chủ, đối với phương trên tức sa môn thì người cư sĩ nên làm năm việc:
Một là
cử chỉ thân thiện
Hai là lời nói thân thiện
Ba là tư tưởng thân
thiện
Bốn là luôn mở rộng cửa đón tiếp
Năm là cúng dường tứ sự
Ðáp lại,
đối với cư sĩ, sa môn nên làm năm việc:
Một là hướng dẫn cư sĩ xa điều
ác
Hai là hướng dẫn cư sĩ làm việc lành
Ba là luôn cư xử với tâm từ
ái
Bốn là giảng giải đạo lý tường tận
Năm là chỉ đường an vui đời
sau
Ðó là cách lễ bái phương nam tức đạo nghĩa tăng tục. Làm như vậy được an
lạc không gì lo lắng.
Nghe đức Thế Tôn dạy như vậy, thanh niên Sin Ga La bày
tỏ niềm hoan hỷ: Thật vi diệu, bạch đức Thế Tôn, Chánh Pháp được giảng dạy như
người lật lên những gì bị úp xuống, phơi bày những gì bị che phủ, chỉ đường cho
người lạc lối, đem ánh sáng vào chỗ tối. Con xin qui y Phật, con xin qui y Pháp,
con xin qui y Tăng. Xin Ngài nhận biết cho con là đệ tử từ nay cho đến trọn
đời.
Như vậy, Khi ta lạy Chín phương trời, mười phương phật ta phải biết cách lạy Phật đúng nhất, lạy Phật đúng
cách đó là học và làm theo các lời Phật dạy, noi gương các đức tính tốt đẹp của
Phật mà làm theo.