Một hôm, Phật đang trú tại thị trấn Kakkarapatta của dân chúng Koliya thì có vị gia chủ tên Dìghajànu đại diện cho những người Koliya đến hầu thăm Phật và thưa:

     - Bạch Thế Tôn, chúng con là những người gia chủ thọ hưỡng những dục vọng, sống hệ phược với vợ con, dùng các hương chiên-đàn ở Kàsi, đeo và dùng các vòng hoa, hương liệu, phấn sáp, thọ lãnh vàng và bạc. Bạch Thế Tôn, mong Thế Tôn hạy thuyết pháp cho những người như chúng con, thuyết như thế nào để những pháp ấy đem đến cho chúng con hạnh phúc an lạc ngay trong hiện tại, và hạnh phúc an lạc trong tương lai.

      Nhân dịp này, Đức Phật đã gợi ý cho Dìghajànu về bốn cách thức để có được cuộc sống hạnh phúc an lạc hiện tại và bốn cách thức để thiết lập hạnh phúc an lạc tương lai. Toàn văn lời khuyên dạy của Phật như sau:

      - Này Byagghapajja, có bốn pháp này đưa đến hạnh phúc hiện tại, an lạc hiện tại cho thiện nam tử. Thế nào là  bốn?

     Đầy đủ sự tháo vát, đầy đủ phòng hộ, làm bạn với thiện, sống thăng bằng điều hòa. Này Byagghapajja, thế nào là đầy đủ sự tháo vát?

     Ở đây, này Byagghapajja, thiện nam tử làm nghề gì để sống, hoặc nghề nông, hoặc đi buôn, hoặc nuôi bò, hoặc làm người bắn cung, hoặc làm việc cho vua, hoặc bất cứ nghề gì, trong các nghề ấy, người ấy thiên xảo, không chán mệt, biết suy tư, hiểu phương tiện vừa đủ để tự làm và điều khiển người khác làm; này Byagghapajja, đây gọi là đầy đủ sự tháo vát. Và này Byagghapajja, thế nào là đầy đủ phòng hộ?

      Ở đây, này Byagghapajja, những tài sản của thiện nam tử do tháo vát tinh thần thâu hoạch được, do sức mạnh bàn tay cất chứa được, do mồ hôi đổ ra đúng pháp, vị ấy giữ gìn chúng, phòng hộ và bảo vệ: “Làm thế nào các tài sản này của ta không bị vua mang đi, không bị trộm cướp mang đi, không bị lửa đốt, không bị nước cuốn trôi, không bị các người con thừa tự không khả ái phá tán”. Này Byagghapajja, đây gọi là đầy đủ sự phòng hộ. Và này Byagghapajja, thế nào là làm bạn với thiện?

      Ở đây, này Byagghapajja, thiện nam tử sống tại làng hay tại thị trấn, tại đấy có gia chủ hay con người gia chủ, những trẻ được nuôi lớn trong giới đức, hay những người lớn tuổi được lớn lên trong giới đức, đầy đủ lòng tin, đầy đủ giới đức, đầy đủ bố thí, đầy đủ trí tuệ, vị ấy làm quen, nói chuyện, thảo luận . Với những người đầy đủ lòng tin, vị ấy học tập với đầy đủ lòng tin. Với những người đầy đủ giới đức, vị ấy học tập với đầy đủ giới đức. Với những người đầy đủ bố thí, vị ấy học tập với đấy đủ bố thí. Với những người đầy đủ trí tuệ, vị ấy học tập với đầy đủ trí tuệ. Này Byagghapajja, đây gọi là làm bạn với thiện. Và này Byagghapajja, thế nào là sống thăng bằng, điều hòa?

      Ở đây, này Byagghapajja, thiện nam tử sau khi biết tài sản thu, và sau khi biết tài sản chi, sinh sống một cách điều hòa, không quá phung phí, không quá bỏn sẻn. Vị ấy suy nghĩ: “Đây là tiền thu nhập của ta, sau khi trừ đi tiền chi tiêu, còn lại như vậy; không phải đây là tiền chi của ta, sau khi trừ đi tiền thu còn lại như vậy”. Này Byagghapajja, nếu thiện nam tử này tiền thu vào ít, nhưng sống nếp sống rộng rãi, hoang phí, thời người ta nói về người ấy như sau: “Người thiện nam tử này ăn tài sản của vị ấy như ăn trái cây sung”. Này Byagghapajja, nếu người thiện nam tử này có tiền thu nhập lớn, nhưng sống nếp sống cơ cực, thời người ta sẽ nói về vị ấy như sau:

 “Người thiện nam tử này sẽ chết như người chết đói”. Này Byagghapajja, đây gọi là nếp sống thăng bằng điều hòa.

      Này Byagghapajja, có bốn cửa ra khiên tiêu phí tài sản thu nhập: Đam mê đàn bà; đam mê rượu chè; đam mê cờ bạc; bạn bè kẻ ác, thân hữu kẻ ác, giao du kẻ ác.

      Này Byagghapajja, có bốn cửa vào khiến tài sản được hưng khởi: Không say đắm đàn bà; không say đắm rượu chè; không say đắm cờ bạc; bạn bè với thiện, thân hữu với thiện, giao du với thiện.

      Bốn pháp này, này Byagghapajja, đưa đến hạnh phúc hiện tại, an lạc hiện tại.

     Có bốn pháp này, này Byagghapajja, đưa đến hạnh phúc tương lai, an lạc tương lai cho thiện nam tử. Thế nào là bốn?

     Đầy đủ lòng tin, đầy đủ giới đức, đầy đủ trí tuệ. Và này Byagghapajja, thế nào là đầy đủ lòng tin?

     Ở đây, này Byagghapajja, thiện nam tử có lòng tin, tin tưởng ở sự giác ngộ của Như Lai: “Đây là Thế Tôn…bậc Thiên Nhân Sư, Phật, Thế Tôn”. Này Byagghapajja, đây gọi là đầy đủ lòng tin. Và này Byagghapajja, thế nào là đầy đủ giới đức.?

      Ở đây, này Byagghapajja, thiện nam tử từ bỏ sát sanh, từ bỏ lấy của không cho, từ bỏ tà hạnh, từ bỏ nói láo, từ bỏ đắm say rượu men, rượu nấu. Này Byagghapajja, đây gọi là đầy đủ giới đức. Và này Byagghapajja, thế nào là đầy đủ bố thí? lam-the-nao-an-lac?

      Ở đây, này Byagghapajja, thiện nam tử sống ở gia đình, với tâm không bị cấu uế, xan tham chi phối, bố thí rộng rãi, với bàn tay mở rộng, vui thích từ bỏ, vui thích chia sẻ vật bố thí. Này Byagghapajja, đây gọi là bố thí đầy đủ. Và này Byagghapajja, thế nào là đầy đủ trí tuệ?

      Ở đây, này Byagghapajja, thiện nam tử có trí tuệ, thành tựu trí tuệ về sanh diệt, với thánh thế nhập (quyết trạch), chơn chánh chấm dứt khổ đau. Này Byagghapajja, đây gọi là đầy đủ trí tuệ.

Tháo vát trong công việc,

Không phóng dật, nhanh nhẹn,

Sống đời sống thăng bằng,

Giữ tài sản thu được,

Có tin, đầy đủ giới,

Bố thí, không xan tham,

Rửa sạch đường thượng đạo,

An toàn trong tương lai,

Đây chính là tám pháp,

Bậc tín chủ tìm cầu,

Bậc chân thật tuyên bố,

Đưa đến lạc hai đời:

Hạnh phúc cho hiện tại,

Và an lạc tương lai.

Nguồn: Tạp Chí Văn Hoá Phật Giáo số 34/

 tapchivanhoaphatgiao.com