Đáp:
Bạn Pháp Thiện thân mến!
Trong sự nghiệp tu tập, hình thức bên ngoài cũng
rất
quan trọng, có tác dụng trợ duyên rất nhiều trong việc thúc liễm thân
tâm, tấn tu đạo nghiệp. Phật chế định cho hàng đệ tử xuất gia phải tuân
thủ hình thức "đầu tròn áo vuông" cũng không ngoài mục đích ấy, tức
người xuất gia thì "tâm hình dị tục", hình tướng và tâm niệm phải khác
hẳn người đời.
Tuy nhiên, đối với hàng Phật tử tại gia thì quy
hướng
ba ngôi Tam bảo và giữ gìn năm nhân cách của người Phật tử (năm giới)
mới thực sự là điều cần yếu. Người Phật tử nói chung không cần phải tuân
thủ theo một hình thức đặc trưng xuất thế như chư vị Tăng Ni. Mặt khác,
sau khi thọ Bồ tát giới tại gia thì hành giả phải nỗ lực tu học nhưng
từ nơi tâm niệm là chính, nghĩa là thực hành tâm giới Bồ tát để cứu độ
tự thân và cuộc đời.
Theo chúng tôi, một người cư sĩ, cho dù đó là cư sĩ
tại gia Bồ tát giới, thì cũng không nên và không nhất thiết cần mang
hình thức giống người xuất gia. Dẫu hiện nay, có không ít Phật tử phát
tâm xuống tóc, mặc y phục giống người xuất gia đồng thời xem điều đó như
là một sự "tinh tấn", và tất nhiên họ cũng vướng mắc không ít hệ lụy vì
những điều bất cập.
Trước hết, việc cư sĩ xuống tóc và mặc y phục như
người xuất gia (dù không phải pháp phục-y hậu mà chỉ là thường phục)
cũng rất dễ khiến cho nhiều người nhầm lẫn vị cư sĩ ấy là Tăng sĩ. Và,
khi người cư sĩ với hình tướng đầu tròn, áo nâu (hoặc lam) hiện hữu ở
chùa viện, nếu không phải người trong chùa thì khó có thể biết rằng vị
ấy là Phật tử, là cư sĩ. Dẫn đến việc người đi lễ chùa không biết vị ấy
là cư sĩ, cung kính với vị ấy như chư Tăng, dẫu có nhận hay không thì vị
cư sĩ ấy cũng bị tổn giảm phước đức. Đó là chưa kể đến trường hợp nếu
vị cư sĩ ấy khởi tâm tự mãn với sự cung kính thì càng bị suy giảm phước
đức nhiều hơn.
Trường hợp ngược lại, khi những vị cư sĩ "đầu tròn"
này ở nhà của mình thì dễ khiến cho những người khác trong thôn xóm chưa
hiểu ngọn nguồn ngỡ rằng vị cư sĩ ấy nay đã đi tu (bởi hình thức giống
người tu). Và nếu bà con láng giềng xét nét các hành vi, lời nói cùng
những sinh hoạt bình thường của vị cư sĩ ấy ở gia đình, dưới góc độ
người tu thì rất có thể ảnh hưởng không tốt đến thanh danh của người
xuất gia nói chung; và điều ấy cũng khiến cho vị cư sĩ kia tổn phước.
Như vậy, một người cư sĩ mà xuống tóc và mặc áo tu
thì khá lấn cấn trong hành xử và sinh hoạt. Vì người ấy tự tạo cho mình
một hình thức mà "Tăng cũng chẳng phải Tăng, và tục cũng chẳng phải
tục". Ở nhà cũng khó tránh khỏi "lời ra tiếng vào", lên chùa cũng dễ
khiến cho người ta nhầm lẫn là người xuất gia thì cũng khó thoát chuyện
"lời vào tiếng ra". Và như thế, để đối phó với tình cảnh này sẽ làm cho
vị cư sĩ ấy bị phân tâm và phiền não nhiều hơn lúc làm một vị cư sĩ "có
tóc, mặc thế phục" như bao cư sĩ bình thường khác.
Do đó, chúng tôi nghĩ rằng, một vị cư sĩ thì chỉ
cần
một chiếc áo tràng (màu lam hoặc nâu tùy vùng miền) mặc trong lúc tụng
kinh, lễ Phật là hợp lý nhất. Không cần thay đổi hình thức bên ngoài cho
giống với người xuất gia, chỉ nên thực tập chuyển hóa nghiệp lực và học
theo tâm nguyện của người xuất gia mà thôi.