Bằng trí tuệ siêu việt của bậc giác ngộ đã khai thị cho chúng
ta thấy được muôn sự muôn vật tồn tại trên thế gian này đều là mộng ảo
hư huyễn giả tạm, như bọt sóng, như ảo ảnh, như sương mai, như điện
chớp, tạm bợ vô thường không tồn tại lâu dài, vật lớn như sơn hà đại địa
cho đến thân mạng cũng đều như vậy, tất cả đều phải tuân theo một qui
luật chung là Thành Trụ Hoại Không hay Sanh Trụ Dị Diệt. Đủ duyên thì
hợp hết duyên thì tan, không đáng để tham luyến khổ đau.
Đức Phật đã nêu lên tri kiến tổng quát về nhân sinh và vũ trụ, để chúng
ta nhận thức phá trừ kiến chấp về ngã và pháp. Vì chúng sanh vô minh mê
muội nên không nhận thức được điều này, mãi chạy theo ngũ dục, lục trần…
khởi lên vọng tưởng mê lầm tạo tác vô số nghiệp ác bất thiện, phải chịu
luân hồi sanh tử trong tam giới lục đạo, và nếu cứ mãi lầm chấp như thế
thì chúng ta sẽ sống mãi trong dục vọng khổ đau, thân tâm không một
phút giây sống trong an lạc tự tại, đời sống luôn vội vã bức bách, đau
khổ phiền muộn sẽ trói buộc dẫn dắt chúng ta đến cảnh giới tương ưng với
những nghiệp ác bất thiện đã gây tạo.
Kinh Pháp Hoa Đức Phật đã khai thị rằng: “Tam giới bất an du như hỏa
trạch”, xét cho cùng thì sẽ rõ, thế giới chúng ta đang sống đây thật vô
thường, biến đổi không ngừng, còn chúng sanh thì sống trong sự tranh
chấp hận thù, luôn khởi lên tham sân si. Theo Phật Giáo đây là do nghiệp
thức của chúng sanh chiêu cảm nên thế giới hay cảnh giới, vì vậy chúng
sanh phải sống trong điều kiện và hoàn cảnh sống luôn bất an, gặp nhiều
nghịch cảnh phiền não cho thân tâm.
Là một Phật tử khi đã nhận thức được điều này rồi, vậy chúng ta hãy phát
khởi tín tâm nghe theo lời Phật dạy quán sát thế giới, tu tập thân tâm,
có như vậy đời sống hiện tại mới an lạc tự tại, tương lai hy vọng sẽ
sanh về cảnh giới tốt đẹp hơn, hoặc cuộc sống sẽ có những điều kiện nhơn
duyên thù thắng hơn. Một khi đã nhận thức được thế giới rồi chúng ta sẽ
không than oán trời đất, khi đã nhận diện được thân tâm chúng ta không
tạo tác ác nghiệp nữa, lúc ấy chúng ta cũng như tất cả chúng sanh sẽ
sống trong cảnh thanh bình, kiến lập cõi Tịnh Độ ngay tại nhân gian. Vậy
ngay từ bây giờ trong cuộc sống hiện tại chúng ta hãy phát tâm tu tập
một trong những phương pháp thù thắng mà Đức Phật đã dạy đó là hạnh Nhẫn
Nhục.
Theo cách nghĩ thông thường của thế gian thì Nhẫn Nhục là nhẫn nhịn,
nhẫn nại, chịu đựng, nhịn nhục, cam chịu…đối với những nghịch cảnh,
những điều bất như ý, để cầu được yên thân, tránh những thiệt thòi cho
bản thân, vì thế cô sức yếu, hoặc nhẫn nhịn chịu đựng lòn cúi để có được
danh vọng địa vị trong cuộc sống, hoặc vì sự sống nên phải nhịn
nhục.v.v… Nhẫn nhục theo những cách trên chỉ để mong đạt được ý đồ của
mình, luôn ấp ủ oán hận, chất chứa phiền não trong lòng, đợi đến lúc có
cơ hội chúng ta sẽ trả thù. Như vậy không có được an lạc tự tại, không
có lợi cho mình và tha nhân, vì vậy thế gian có câu: “Nhẫn nhất thời
phong bình lãng tĩnh, thoái nhất bộ hải nhuận thiên không”.
Vậy theo Phật Giáo như thế nào là Nhẫn Nhục? Nhẫn Nhục tiếng Phạm gọi là
Ksanti, dịch âm là Sạn Đề. Nghĩa là nhận lãnh mọi sự khinh khi, nhục
mạ, não hại mà không giận tức. Theo Phật Giáo Nhẫn Nhục đúng chánh pháp
là dứt sự tranh cãi tức giận, đem tình thương và trí tuệ cảm hóa người
khác mà không phải dùng đến bạo lực. Kinh Tứ Thập Nhị Chương có thuật
rằng: “Đức Phật dạy: có người nghe ta giữ đạo, thật hành lòng đại nhân
từ, nên đến mắng ta, ta làm thinh không đáp. Người kia thôi mắng, Đức
Phật hỏi rằng: ông đem lễ vật cho người, người ta không nhận, lễ ấy có
về ông chăng? người kia đáp: về chứ! Đức Phật nói rằng: nay ông mắng ta,
giờ ta không nhận thì ông tự chuốc lấy họa về thân ông rồi, cũng như
‘vang theo tiếng, bóng theo hình’ hẳn không thể rời nhau. Vậy thì cẩn
thận chớ có làm ác”.
Theo Kinh Duy Ma Cật thì Nhẫn Nhục là Tịnh Độ của Bồ tát. Bồ tát khi
thành Phật đủ 32 tướng tốt trang nghiêm đều do tu hạnh Nhẫn Nhục. Vì
Nhẫn Nhục sẽ làm cho nhan sắc diệu hòa, dung mạo đoan chánh, do đó mà
được quả báo thân tướng tốt đẹp. Hơn nữa Nhẫn Nhục là một pháp trong sáu
pháp Ba la mật thành tựu Bồ tát đạo, như ngài Địa Tạng, ngài Quán Âm,
ngài Văn Thù, ngài Phổ Hiền, ngài A Nan.v.v…các Ngài vì thành tựu Nhẫn
Nhục Ba la mật nên phát đại nguyện tế độ chúng sanh không cùng tận.
Là một Phật tử việc cần tu tập đầu tiên phải nhẫn nhục đối với hoàn cảnh
môi trường sống của chúng ta, hãy chế phục ham muốn của chính mình để
mình và chúng sanh có đời sống tự tại an lạc. Trong thế giới hiện tại
các nhà khoa học, các nhà chức trách đang cố gắng bằng nhiều cách kêu
gọi con người hãy ý thức về suy nghĩ, hành động của mình để hạn chế
những tai họa của thiên nhiên đang tác động hủy hoại hoàn cảnh môi
trường sống của chính chúng ta, chỉ vì chúng ta sống chiều theo ham muốn
và tham dục của bản thân, mặc sức giết hại và tàn phá cuộc sống của
muôn loài. Chính hành động của chúng ta làm thay đổi hoàn cảnh, môi
trường tự nhiên, nếu những thảm họa xảy đến với cuộc sống chúng ta thì
cũng là một qui luật tất yếu đó là nhân quả hiện tại của chính chúng ta
tạo ra, vậy hãy đón nhận chớ đừng than oán.
Kinh Bát Đại Nhân Giác Phật dạy: “Thế gian vô thường, quốc độ nguy thúy,
tứ đại khổ không, ngũ ấm vô ngã, sanh diệt biến dị, hư ngụy vô chủ”
nghĩa là: Cõi thế gian này là vô thường, các quốc độ thì mong manh. Tứ
đại đều là khổ không, năm ấm đều là vô ngã, các thứ ấy luôn sanh diệt
biến đổi, giả dối không có gì làm tự chủ”. Ở đây Đức Phật đã khai thị
cho chúng ta liễu ngộ được thế gian hay nói khác là hoàn cảnh vô thường,
tạm bợ biến chuyển trong khoảnh khắc tùy thuộc vào sự tụ tán của các
duyên như tứ đại, ngũ ấm.
Suy cho cùng đó cũng chính là nghiệp thức chúng sanh chiêu cảm nên cảnh
giới tương ưng mà thôi, vậy chúng ta phải cam chịu nhận lãnh sự khắc
nghiệt của hoàn cảnh do nghiệp lực trong quá khứ chiêu cảm nên thế giới
hiện tại chúng ta đang sống đây. Muốn cải thiện hoàn cảnh ngay bây giờ
chúng ta phải phát tâm tu tập cải thiện tự tâm, tương lai mới hy vọng
một hoàn cảnh sống tốt đẹp, an lạc bình yên, tức là y báo tương ưng với
chánh báo vậy.
Tự thân mỗi chúng ta cần tu tập Nhẫn Nhục đối với tha nhân, tức là cách
ứng xử đối đãi của chúng ta với mọi người trong cuộc sống hằng ngày, từ
gia đình cho đến xã hội. Trong cuộc sống hãy mở rộng lòng mình biết yêu
thương và thông cảm tha thứ cho những lỗi lầm sai trái của người khác,
nếu bị mắng chửi nhục mạ, thậm chí bị đánh đập…hãy học theo hạnh nhẫn
nhục của Đức Phật đem tình thương để cảm hóa, đừng oán trách thù hận
không hóa giải được sân hận, nhiều khi còn thiệt đến thân thể tính mạng,
mà oán kết chất chồng, oan trái nhiều đời nhiều kiếp với sau.
Hơn nữa sân hận giận dữ làm cho người ta mất hết lý trí, dẫn đến những
hành động sai trái, thân tâm không tự chủ. Để khỏi tiếc nuối ân hận về
những hành động, suy nghĩ của mình gây tạo trong lúc giận dữ, chúng ta
hãy phát tâm tu hạnh Nhẫn Nhục để chế phục thân tâm, được như vậy thì
cuộc sống hiện tại an vui, tương lai không còn oán kết thù hận, như Đức
Phật đã từng hàng phục chàng Vô Não, hàng phục voi say…chỉ bằng lòng từ
bi và trí tuệ. Đức Phật xem Đề Bà Đạt Đa là thiện tri thức vì giúp Đức
Phật tu tập hạnh Nhẫn Nhục để thành tựu Phật quả.
Nếu trong cuộc sống phải đón nhận những phiền não giận tức của người
khác gây ra với mình, là Phật tử hãy quán niệm rằng đây là nghiệp báo
của chúng ta đã tạo tác trong quá khứ, hãy nhẫn nhục và tha thứ không
oán hận, để hóa giải phiền não và hận thù. Hãy luôn nhớ lời Đức Phật dạy
rằng: “lấy ân báo oán, oán nọ tiêu tan, lấy oán báo oán, oán kia chồng
chất”. Được như vậy thì hiện tại chúng ta ngăn chặn cơn nóng giận, dứt
sự tranh cãi, cảm hóa lỗi lầm sai trái của tha nhân, giải tỏa oán kết
trong tương lai.
Điều tu tập hạnh Nhẫn Nhục khó nhất là Nhẫn Nhục với tự thân của chúng
ta, nói cách khác là chúng ta tu tập nhẫn nhục đối với 3 nghiệp là: Thân
nhẫn, Khẩu nhẫn, Ý nhẫn, tức là phải tu tập theo Thập Thiện Nghiệp Đạo:
Thân không sát sanh, không trộm cắp, không tà dâm. Khẩu không nói dối,
không nói thêu dệt, không nói hai lưỡi, không nói lời ác. Ý không tham
dục, không sân hận, không si mê tà kiến.
Đối với Đạo Phật muôn sự muôn vật tồn tại trên thế gian không phải ngẫu
nhiên mà có, cũng không phải do những bậc thánh thần có quyền năng phép
thuật tạo nên, tất cả đều do nghiệp thức thiện hay bất thiện của chúng
sanh chiêu cảm nên mà thôi. Như vậy cuộc sống chúng ta khổ đau hay tự
tại, địa ngục hay thiên đường đều do chính nghiệp lực thiện hay ác quyết
định cho tương lai của chúng ta mà thôi. Thế nên trong Qui Sơn Cảnh
Sách có chép rằng: “Giả sử bách thiên kiếp, sở tác nghiệp bất vong, nhơn
duyên hội ngộ thời, quả báo hoàn tự thọ” Nghĩa là: dù trãi trăm ngàn
kiếp, nghiệp tạo tác chẳng mất, nhơn duyên khi hội đủ, quả báo tự mình
chịu.
Như thế nào là Thân nhẫn? tức là phải chế phục bản thân không chìu theo
những ham muốn dục vọng, chỉ vì thỏa mãn cho sự ăn uống hoặc vì giận tức
oán hận, chúng ta đã giết hại mạng sống muôn loài. Trong Kinh Luật dạy
rằng trên từ Phật, Thánh nhân, Sư Tăng, Cha Mẹ cho đến loài nhỏ như côn
trùng, tự mình giết, sai sử người giết, thấy người giết mà tùy hỷ đều là
tội sát sanh. Tất cả hữu tình chúng sanh đều có sinh mạng tham sống sợ
chết, vì vậy không được cố ý giết. Theo kinh Thập Thiện Đức Phật dạy
rằng: “Tất cả chúng sanh vì tâm tưởng khác nhau nên tạo nghiệp khác
nhau, do đó có sự luân chuyển trong các cõi”.
Chỉ vì chúng ta có trí khôn và sức mạnh hơn muôn loài, nên chúng ta mặc
tình giết hại muôn loài để thỏa mãn cho nhu cầu bản thân, không chút
thương xót, hoặc nếu vì sân hận giết chết mạng sống người khác thì chúng
ta sẽ ít nhiều hối hận ăn năn, hoặc phải lẫn trốn sự trừng phạt của
pháp luật, vậy để tránh sự hối tiếc cũng như quả báo trong hiện tại và
tương lai, chúng ta hãy tu tập hạnh Nhẫn Nhục để chế phục thân không sát
sanh.
Trong đời sống chúng ta ít nhất cũng có một đôi lần trải qua cảm giác
mất của vì bị trộm cắp, vậy không nên có tâm tham trộm cắp của người dù
là vật nhỏ nhặt như cây kim ngọn cỏ, cho nên cổ nhân thường nói: “kỷ sở
bất dục vật thi ư nhân”. Nếu vì lòng tham dùng sức mạnh cướp bóc của
người, hoặc trộm lén của người, hoặc bày phương kế xảo trá lừa gạt mà
lấy của người cho đến vô công ngồi hưởng, tất cả đều thuộc về trộm cắp.
Quả báo của trộm cắp là mất lòng tin với mọi người, bị người khinh
thường xa lánh, nếu tội nặng sẽ dẫn đến tù tội. Là Phật tử hãy tu tập
quán niệm tất cả của cải vật chất đều tạm bợ không bền vững, khi tâm
tham khởi lên hãy nhớ lời Phật dạy tu tập nhẫn nhục chế phục tham tâm.
Chúng ta ai cũng muốn có cuộc sống gia đình yên bình hạnh phúc, ai cũng
muốn bảo vệ giữ gìn hạnh phúc gia đình mình, vậy hãy suy bụng ta ra bụng
người, hãy sống cuộc sống chung thủy vợ chồng, tự kềm chế bản thân,
không chìu theo ham muốn dục vọng, xâm phạm chia cắt tình cảm hạnh phúc
người khác. Hiện tại tránh được tiếng xấu và sự đánh đập ghen tuông,
cuộc sống bình yên hạnh phúc không bị người khác xâm phạm chia cắt. Hãy
tu tập nhẫn nhục chế phục dục vọng của bản thân để có cuộc sống an lạc
tự tại.
Khi tu tập Nhẫn nhục chế phục thân không phạm sát sanh, trộm cắp, tà dâm
thì hiện đời được cuộc sống an vui tự tại, mọi người kính tin tôn
trọng, tương lai được quả báo tốt đẹp. Vậy chúng ta hãy sống theo lời
Phật dạy thường quán niệm rằng: thân tứ đại nhơn duyên giả hợp, luật vô
thường công lệ xưa nay, nương huyễn thân sống tạm ở đời, nhơn duyên mãn
trở về quê cũ.
Thế nào là Khẩu nhẫn? nghĩa là tu tập chế phục khẩu nghiệp tránh những
điều khen chê là nguyên nhân dẫn đến thị phi tranh cãi, phát khởi tâm
sân hận bất hòa trong cuộc sống hiện tại. Khẩu nghiệp có 4 đó là: 1. Nói
dối (vọng ngôn) tức là phải nói trái, trái nói phải, thấy nói không
thấy, không thấy nói thấy, biết nói không biết, không biết nói biết, tốt
nói xấu, xấu nói tốt…nghĩa là lời nói dối trá không thật, gây cho người
khác hoang mang lo sợ. Trong Phật Giáo có tội đại vọng ngữ đó là tu
hành chưa được nói là được, chưa tu chứng mà nói là tu chứng, nếu ai
phạm tội này sẽ sa vào tà đạo đọa lạc tam đồ rất nguy hiểm. Vậy hãy tu
tập nói lời chân thật phát xuất từ lòng từ bi mang lợi ích cho mọi
người.
2. Nói thêu dệt (ỷ ngữ) nghĩa là dùng lời nói hoa mỹ trau chuốt phù
phiếm không thật, khiến người khác phải thay đổi tâm ý, dẫn đến cuồng
tâm đãng trí, mộng tưởng tà bậy…là Phật tử hãy tu tập nói lời chân thật
đúng đắn phát xuất từ lòng từ bi, có lợi cho mình và người.
3. Nói 2 lưỡi (lưỡng thiệt) nghĩa là nói lời ly gián, đến người này nói
chuyện phải trái tốt xấu của người kia, đến người kia nói chuyện phải
trái tốt xấu của người này, gây mâu thuẩn chia rẻ tình cảm bà con bạn
bè, dẫn đến tranh cãi hận thù…là lời nói không lợi ích, mất niềm tin với
mọi người. chúng ta cần tu tập nói lời chân thật để mọi người tin cậy
kết làm quyến thuộc với nhau.
4. Nói lời thô ác (ác khẩu) nghĩa là nói lời thô tục mắng nhiếc trù rủa
người khác, nói những lời độc ác khiến người khác xấu hổ nhục nhã, đây
là do tâm sân hận dẫn đến sự xa lánh của mọi người. Hãy tu tập nói lời
dịu dàng dễ nghe để thu phục cảm hóa mọi người, như vậy thành tựu pháp
tu Ái Ngữ trong Tứ Nhiếp Pháp mà Đức Phật đã dạy.
Nếu ai tu tập Khẩu nhẫn tức là không nói theo 4 cách nói sai trái trên,
thành tựu khẩu thanh tịnh, lời nói được mọi người tin cậy ưa thích nghe,
nói lời lợi ích mang đến sự hoan hỷ an lạc cho mọi người, được mọi
người kính tin tôn trọng, cũng thành tựu một trong sáu phép hòa kính đó
là khẩu hòa vô tranh.
Trong 3 nghiệp thì Ý nghiệp là quan trọng hơn hết, bởi vì thân và khẩu
nghiệp tạo tác thiện ác là do ý nghiệp điều khiển làm chủ, nếu ý nghiệp
thiện (suy nghĩ điều thiện) thì thân thiện nghiệp, nếu ý nghiệp bất
thiện (suy nghĩ bất thiện) thì thân tạo tác bất thiện nghiệp. Đối với
khẩu nghiệp cũng như vậy. Thế nên chúng ta cần phải tu tập Ý Nhẫn, tức
là chế phục ý nghiệp không để ý khởi lên niệm ác là Tham Sân Si (còn gọi
là Tam Độc), thường quán niệm các pháp là vô thường, khổ không, vô ngã,
không để ý thức chạy đam mê ngũ dục, dẫn dắt thân khẩu tạo nghiệp bất
thiện. Kinh Pháp Cú Phật dạy rằng: “chớ làm các điều ác, hãy làm các
việc lành, giữ tâm ý thanh tịnh, là lời chư Phật dạy”.
Để có được an lạc tự tại ngay trong cuộc sống hiện tại, là Phật tử chúng
ta hãy phát tâm tu học Phật Pháp, chế ngự điều phục tam nghiệp thân
khẩu ý, ứng dụng lời Phật dạy vào cuộc sống hằng ngày. Với tri kiến của
Đạo Phật thì mạng sống của chúng ta cũng như tất cả chúng sanh vô thường
tạm bợ mong manh. Qui Sơn Cảnh Sách có chép rằng: “vô thường lão bệnh
bất dữ nhơn kỳ, triêu tồn tịch vong, sát na dị thế” nghĩa là vô thường
già bịnh chẳng hẹn cùng người, sớm còn tối mất, bỗng chốc đã qua đời
khác. Vậy ngay bây giờ hãy phát tâm tu tập để hưởng được pháp vị giải
thoát ngay trong đời sống hiện tại.
Bằng sự tu tập và kiến thức học Phật, chúng tôi xin mạo muội trình bày
những hiểu biết và suy nghĩ của mình với tâm nguyện góp phần xiển dương
Phật Pháp, khơi dậy niềm tin của Phật tử tại gia kính tin Tam Bảo, phát
tâm tu tập hộ trì Phật Pháp, tự lợi lợi tha. Chúng tôi xin nguyện quảng
kết thiện duyên, hằng làm quyến thuộc với mọi người, nhiều kiếp trong
tương lai được trùng phùng và tu học Phật Pháp.
Theo: thuvienhoasen.org