“Không có hạnh phúc nào bằng sự yên tĩnh của tâm hồn.”
Lời Phật dạy
KỆ KHAI CHUỖI
***
Tay lần trăm tám hột châu,
Dứt trừ tội lỗi, buồn rầu tiêu tan,
Xa lìa khổ ác ba đàng,
Thế gian phiền lụy hóa toàn liên hoa.
Ái hà ngàn thước sóng xao,
Muôn trùng biển khổ lấp đầu than ôi!
Muốn cho khỏi kiếp luân hồi,
Phải mau gấp niệm Nam mô Di Ðà.
NAM MÔ A DI ÐÀ PHẬT
THAY LỜI TỰA
***
Tôi đã biết
niệm Phật từ khi còn bé, vì gia đình cha mẹ đã tu pháp môn Tịnh độ trước
khi sinh ra tôi. Nhưng từ trước đến giờ, tôi chưa được gặp tập sách nào
chỉ đến phương pháp niệm Phật đầy đủ như tập này. Ðể cho người tu niệm đỡ
thắc mắc khi không biết mình phải thật hành cách nào cho có kết quả và
phải xoay sở ra sao khi gặp phải chướng ngại trên bước đường tu niệm, nên
tôi xin kính dịch để giúp phần phương tiện cho những bạn tu Tịnh độ, tùy
hoàn cảnh, căn cơ mà thực hành hầu dễ thu hoạch kết quả mong muốn.
Về lợi
ích và giới thiệu Pháp môn Tịnh độ, ở đây tôi xin không đề cập, vì đã có
rất nhiều bản nói đến rồi. Vậy tôi cũng xin như thuật giả, là đi ngay vào
những phương pháp thực hành mà thôi.
Ðể làm
dễ và rộng một phần nào sự tìm hiểu của các bạn đồng tu, sau mỗi pháp, nếu
có chỗ nào chưa rõ ràng lắm, hoặc quá gọn tắt, tôi xin có lời giải thích
(theo sở hiểu của tôi) và một vài lời bàn giải để làm sáng tỏ cho phương
pháp mà thuật giả đã trình bày.
Nhưng dù
thế nào cũng sẽ không tránh khỏi ít nhiều thiếu xót, kính mong các bực cao
minh và các Liên hữu bốn phương vui lòng bổ chính cho, thật tôi muôn phần
cảm tạ.
Trong 48
pháp này, tùy phương tiện, hoàn cảnh, trình độ, có thể tùy nghi, không
nhứt thiết bắt buộc phải thực hành tất cả. Pháp này khó kết quả, hoặc
không hợp, ta hãy đổi sang pháp khác, điều cốt yếu, làm sao cho được “Nhất
tâm bất loạn" tức “Niệm Phật tam muội” là mục đích.
Kết quả
tốt đẹp sẽ đến với chúng ta, khi chúng ta biết cách thực hành cho đúng
mức.
Kính cầu
nguyện ánh bi quang của đức Phật A Di Ðà soi sáng tự tánh Di Ðà của chúng
ta và khi mãn duyên kiếp khổ lụy Ta Bà, chúng ta sẽ được thừa nguyện lực
của Ngài, đồng được vãng sanh về cảnh giới an lạc.
NAM MÔ TIẾP DẪN
ÐẠO SƯ A DI ÐÀ PHẬT
Chùa Thiền Tôn,
mùa Hạ năm Quí Mão (1963)
Liên Tử TỊNH LẠC
Vài dòng của người đánh máy:
Ðể cho bạn đọc
hiểu rõ thêm về tác giả của quyển sách này, tôi xin mạo muội kèm thêm tiểu
sử của tác giả được trích trong quyển “Hương Quê Cực Lạc” của Hòa Thượng
Thích Thiền Tâm. Xin các bạn hoan hỉ.
DIỆU KHÔNG ÐẠI SƯ
Ðại sư
họ Trịnh, người ở Giang Ðô. Lúc thiếu thời ngài học Nho, thường đồng với
Quán Như pháp sư, Dương Như Sơn, Hứu Vân Hư, thương nghị khắc Ðại tạng
kinh. Kế đó ngài xuất gia, tự hiệu là Khắc Kinh Tăng. Trong mười lăm năm,
Ðại sư đã khắc hơn ba ngàn quyển. Sau khi ngài tịch ba năm, bộ kinh Ðại
Bát Nhã mới hoàn thành. Ðại sư giữ giới tinh nghiêm, quá giờ Ngọ không ăn,
thưở sanh bình trứ thuật rất nhiều, sau hợp lại thành pho: “Lâu các tòng
thơ”. Trong ấy phần nhiều là những sách xiển dương tông Tịnh độ. Ngài cảm
hóa người rất đông, đa số là kẻ trọng vọng như ông Tưởng Nguyên Lượng
v.v... Nhà Thanh năm Quang Chữ thứ 6, Ðại sư niệm Phật mà tịch, hưởng 55
tuổi.
-----o0o-----
1.- NIỆM PHẬT NÊN GIỮ Ý CĂN:
Ðã đem
tâm này niệm Phật, phàm tất cả việc tạp thiện, tạp ác
[1]
đều không nên nhớ, tức hàng ngày chỉ nên làm mọi việc với ý niệm vạn bất
đắc dĩ, xong rồi thì xả, đừng để day dích, sẽ chướng ngại tâm niệm của
chúng ta. Vả lại, sở dĩ tâm niệm của chúng ta cứ còn dây dưa mãi với những
tạp thiện, tạp ác là vì ý địa chưa thuần; nếu ta niệm Phật đến lúc tâm địa
sáng tỏ, thời ý địa tự nhiên chuyên ròng nơi quán sát, không duyên tạp sự.
Phải
biết, niệm Phật có thể chuyển Phàm thành Thánh, là phương tiện giải thoát
thứ nhứt của thế gian và xuất thế gian vậy.
Lời phụ
giải: Sự sống hàng ngày đã chiếm quá nhiều thì giờ của chúng ta, bởi vậy
nên những lớp trần ai càng bám riết theo cuộc sống, làm cho chúng ta không
rảnh được sự tính toán, mà hễ tính nhiều tức loạn trí, lo âu ắt tổn thần.
Thế nên khi xác nhận cuộc sống này chỉ là tạm bợ, trả vay, quay về với
cuộc sống tâm linh vĩnh viễn, chơn thật, thì còn gì nữa mà không buông bỏ
tất cả giả cảnh, để sống với cảnh giới chơn thường. Phàm, Thánh, mê, ngộ
đều ở nơi ý địa của đương nhơn mà thôi!
2. NIỆM PHẬT NÊN GÌN KHẨU
NGHIỆP
Ðã dùng
miệng này niệm Phật, phàm tất cả những việc SÁT, ÐẠO, DÂM, VỌNG
[2]
không nên buông lời nói càng, nói quấy. Một khi nói lỡ, nên tự nghĩ rằng:
người niệm Phật không nên nói như thế, rồi cố gắng niệm lớn ít tiếng danh
hiệu Phật để trấn áp tâm mình và gột tẩy ngay những lời bất thiện ấy.
Lời phụ
giải: Phàm đã mang danh từ Phật tử và đã biết niệm Phật, tất cả phải giữ
gìn khẩu nghiệp. Nếu thoảng một lời vô nghĩa thốt ra, tự suy nghĩ ăn năn
chẳng ít, huống không có lợi ích gì cho ai, mà còn gây khổ hận cho kẻ
khác, thì dầu một tiếng cũng không nên mở miệng. Phật là tượng trưng cho
sự Thanh tịnh, mà ta lại niệm Phật bằng cái miệng bất tịnh thì phỏng được
lợi ích gì? Trong kinh Phạm Võng có chép: “Nhựt nhựt khởi tam nghiệp tội,
khẩu tội vô lượng.” Miệng là cửa mở muôn điều ác hay thành vạn sự lành,
vậy ta cần phải suy kỹ trong lúc mở lời. Huống chi việc niệm Phật, chúng
ta lại càng cần phải giữ miệng cho thật sạch, nghĩa là một lời quấy, một
tiếng xấu, nhứt định phải tiêu diệt trong khi chúng còn trong trứng nước,
không để chúng thành hình, đừng nói phát ra cửa miệng. Tu thân, tu tâm mà
không tu miệng là một khuyết điểm lớn!
3.- NIỆM PHẬT PHẢI CHỈNH
THÂN NGHIỆP:
Ðã đem
thân này niệm Phật, thời trong mọi lúc cũng như trong mọi cử chỉ: đi,
đứng, ngồi, nằm, thân cần phải đoan chánh
[3]
thì tâm mới được thanh tịnh. Người niệm Phật nên tự nghiệm điều này, thật
không bao giờ dối.
Lời phụ
giải: Thân thể có ảnh hưởng mãnh liện đến tinh thần. Thế nên, muốn cho
tinh thần vững mạnh, tin tưởng chí thiết nơi tự lực, tha lực, kiên cố chấp
trì câu danh hiệu Phật, tất phải dọn mình cho thật đoan chánh, trước khi
niệm. Tâm ta tịnh được là do thân nghiệp không động, không nhiễm. Vậy nên,
muốn công phu niệm Phật có kiến hiệu, điều kiện trước tiên là phải giữ gìn
thân nghiệp cho đoan chánh.
4.- NIỆM PHẬT LẦN CHUỔI:
Niệm Phật một tiếng, tay lần một hột. Chỉ nên
niệm bốn chữ, đừng lộn sáu chữ, vì bốn chữ rất dễ thành khối
[1]. Trong bốn chữ A Di Ðà
Phật, hoặc lần chuổi tại chữ A, hoặc lần tại chữ Ðà, hoạch định cho có
phép tắc, không được lầm lẫn, đây là pháp mượn chuổi để nhiếp tâm vậy.
Lời phụ giải: Giữ tâm niệm thành khối, danh
hiệu Phật, mỗi câu xâu xuốt với nhau không xen hở một tạp niệm nào, ví như
xâu chuổi, hột này dính liền với hột khác, hột hột dính liền với nhau, đó
là ý nghĩa của sự niệm chuổi. Hơn thế nữa, đó là phương tiện nhắc nhở kẻ
sơ cơ, chưa thuần với chánh niệm, nhớ lại câu niệm Phật. Kẻ lười nhờ đó mà
siêng, kẻ trễ nhờ đó mà gắng. Khi chánh niệm đã tinh thuần, Phật niệm
không lìa tự tâm, bây giờ có chuổi hay không cũng chẳng thành vấn đề. Thế
nên kẻ sơ cơ cần nhờ nó để làm phương tiện. Chẳng lẽ sắm chuổi để mốc à?
5.- NIỆM LỚN TIẾNG
Nếu lúc thần trí hôn trầm
[2], hay khi vọng tưởng đua
khởi, hãy nên trấn tỉnh tinh thần, to tiếng niệm Phật, niệm cho được vài
ba trăm tiếng tự nhiên đổi thành cảnh giới an tịnh. Bởi vì nhĩ căn thính
lắm, nên ngoại duyên dễ vào, tiếng làm cho tâm động, tạp tướng nổi dậy,
nên phải to tướng niệm Phật để giữ gìn nhĩ căn, hầu mở tỏ tâm linh. Bấy
giờ tâm chỉ nghe tiếng của chính mình, mỗi tiếng liên tục, đầy đủ, tất cả
những gì phải quấy, nên, hư tự nhiên phóng xả.
Lời phụ giải: Lúc ta mệt nhọc,
trong người hay uể oải, hay sanh chứng ngủ gật, hay cả thân thể lẫn tâm
linh như có cái gì đè nặng, bấy giờ nếu ta dùng cách tịnh niệm, thì chỉ
càng giúp cho sự mệt nhọc, ngủ gật kia đắc lực. Thế nên ta phải to tiếng
niệm Phật, quán sát tiếng niệm Phật kia từ tự tâm lưu xuất, rồi theo lỗ
tai vào lại tự tâm, vòng quanh mãi như thế, đến khi nào, tâm ta sáng suốt,
ma ngủ gật kia biến mất, chỉ thuần một câu niệm Phật rõ rành mới thôi.
6.-
NIỆM NHỎ
Nếu lúc tinh thần tán thất, hoặc
khi nhiều việc nhọc nhằn hay phải nhiều điều bức bách, thì không cần phải
niệm to, chỉ nên thấu liễm thần minh
[3] nhỏ tiếng niệm kỹ. Ðến
khi hơi thở điều hòa, tinh thần hứng khởi, an định tâm hồn mới nên niệm to
tiếng.
Lời phụ giải: Phương pháp niệm nhỏ
là để đối trị bệnh tán loạn. Nhiều khi vì quá bề bộn công việc, mà thân
tâm ta phải quá nhọc nhằn, hay có những việc làm ta phải cực lòng, bực
trí. Bấy giờ nên dùng pháp niệm nhỏ, vì nếu niệm to sẽ giúp phương tiện
cho ma tán loạn thêm sức mạnh. Niệm nhỏ từng tiếng từng câu thật kỹ, thật
rõ, lần lần tâm thần ta sẽ được an tịnh, bấy giờ nên niệm lớn.
7.-
NIỆM THẦM
Nếu tâm khí
[4] không được điều hòa,
hoặc người hay chỗ có ngại, niệm to, niệm nhỏ đều thấy không tiện, thì chỉ
nên động môi, dùng pháp niệm thầm (Kim Cang trì), không bắt buộc nhiều ít,
nhưng cấn nhứt: mỗi chữ, mỗi câu phải từ tự tâm lưu xuất.
Lời phụ giải: Pháp này khác với
pháp niệm nhỏ trước, vì chỉ được động môi mà không cho phát ra tiếng; nói
cho dễ hiểu là chỉ nhép miệng mà thôi. Vả như có người nằm gần ta, hay chỗ
ta ở khít gần với kẻ khác, niệm thành tiếng dù lớn dù nhỏ cũng có thể đụng
đến họ, vậy nên chỉ nhép miệng niệm thầm, không cần hạn số, bao nhiêu cũng
được, miễn sao câu niệm Phật bắt nguồn từ tự tâm, kích động đầu môi, bật
thành một thứ âm thanh huyền diệu, không thành tiếng mà vang khắp đại
thiên, nhưng vẫn không ngoài đương niệm.
8.- MẶC
NIỆM
Lại hoặc niệm to, niệm nhỏ đều
không hợp, tay lần chuổi lại hiềm phiền phức, niệm thầm vẫn thấy còn có
dấu vết, thì xưa có phương tiện chí xảo là không cần động mồm, không phát
ra tiếng, chỉ bắt tâm niệm duyên chuyên một cảnh, âm thầm dùng lưỡi gõ vào
răng trước (răng cửa) hay tâm tưởng cũng được, tùy ý, chỉ phải làm sao cho
tiếng thật rõ ràng, nhưng tiếng không phải phát ra từ cửa miệng mà phải
phát ra từ tự tánh. Tánh nghe lại phải dung thông nội tâm, nội tâm lại
phải in nơi đầu lưỡi, đầu lưỡi kéo lấy niệm căn, tự tánh nghe nghe tự
tánh, ba thứ dung hội, niệm niệm viên thông, lâu sau sẽ được thành tựu
pháp quán: Duy tâm thức.
Lời phụ giải: Dùng pháp mặc niệm
để thành tựu duy tâm thức quán này hơi khó và cao, đa phần dành cho những
bực có trình độ khá và cao trên bước đường tu tập. Người thực hành phải
dùng quán tâm, không phải dùng niệm tưởng. Không động miệng mà tiếng ấy
phải rõ ràng, tiếng ấy là tiếng của tự tâm, dùng lối đem tánh nghe (văn
tánh) nghe lại tiếng nói của tự tánh (phản văn văn tự tánh) đó là đã thấm
đạt thật tướng của vạn pháp, thâm đạt nhứt thiết duy tâm vậy.
9.- ÐIỀU HÒA HƠI THỞ
Hoặc lúc khí tịnh, tâm bình
[5], thì trước nên tưởng
thân mình đang ở trong vòng hào quang tròn, thầm quán trên đầu chót mũi,
tưởng hơi thở ra vào, mỗi một hơi thở thầm niệm một câu A Di Ðà Phật.
Phương tiện điều hòa hơi thở, không hưởn không gấp, tâm niệm và hơi thở
nương nhau, theo nhau ra, vào; đi, đứng, ngồi nằm đều nên làm như thế,
đừng để gián đoạn. Thường phải tự “mật trì,” nhiếp tâm đã lâu, cả hơi thở
lẫn câu niệm, cả hai đều không còn phân biệt, tức thâm tâm này cũng đồng
với hư không. Trì đến thuần thục, tâm nhãn khai thông, tam muội thoạt
nhiên hiện tiền, chính là “Duy tâm tịnh độ” đó.
Lời phụ giải: Pháp này cũng giống
như Sổ Tức Quán trong Lục diệu môn. Dùng pháp đếm hơi thở, để điều hòa hơi
thở ra vào. Mỗi một hơi thở hoặc ra, hoặc vào đều thầm niệm một câu A Di
Ðà Phật đều đều, không nên quá gấp cũng không được quá hưởn, vì sẽ làm
chướng ngại cho sự chuyên nhứt. Phật niệm không dứt, tâm được thanh tịnh,
trí được chuyên ròng không tạp, hòa hợp với sự bao la vô ngại của Thái hư,
tất cả đều duy tự tâm, mà hễ tự tâm thanh tịnh thì quốc độ sẽ hoàn toàn
thanh tịnh đối với ta vậy.
10.-
TÙY PHẬN(^)
Hoặc lúc hôn trầm nhiều, thời nên
kinh hành niệm Phật, hay khi tạp loạn nhiều thì nên ngồi ngay thẳng, yên
lặng mà niệm. Giả sử đi hay ngồi đều không hợp, thời hoặc quỳ, hoặc đứng,
cho đến tạm nằm, cũng đều cho phương tiện rộng rãi, có thể niệm Phật được
cả. Cốt yếu: bốn chữ hồng danh
[6]
đừng để một niệm lãng quên, đó là yếu thuật hàng phục tâm ma vậy.
Lời phụ giải: Câu niệm Phật không
phải chỉ dành lúc rảnh rang, hay tắm gội sạch sẽ, đến trước bàn Phật, mà
nhứt thiết thời không được xao lãng. Bởi tâm niệm chúng sinh hàng ngày quá
tạp loạn, hể hở là tạp tưởng xen vào ngay, quấy rối tâm niệm. Như bàn tay
quậy vũng nước màn màn, nếu quậy ít hay quên quậy, màn màn sẽ trở lại
ngay. Thế nên đi, đứng, nằm, ngồi, nói, nín, động, tịnh đều phải cố giữ
câu niệm Phật, không cho xen hở. Như ông tướng giữ trại, như con mèo rình
chuột, đừng để một niệm gián đoạn. Một câu niệm Phật không hở, tùy phương
tiện, tùy trường hợp, miễn sao cố giữ tâm niệm chuyên câu niệm Phật là
được.
11.- CHỖ NÀO CŨNG NIỆM PHẬT
ÐƯỢC
Không luận chỗ sạch hay chăng,
hoặc chỗ vắng vẻ hay chỗ chộn rộn, chỗ vừa dạ hoặc nơi thất ý, chỉ “Hồi
quang phản chiếu”
[7]
và suy nghĩ: những cảnh thế này ta đã gặp hơn trăm ngàn muôn ức lần, từ
nhiều kiếp đến giờ; chỉ có việc “niệm Phật vãng sanh” là ta chưa có thể
thực hành trọn vẹn được, nên vẫn còn bị trong vòng lẩn quẩn luân hồi. Giờ
đây ta cũng chẳng quản niệm được cùng chăng, chỉ thề giữ chặt “tâm niệm
Phật’ này, dầu chết cũng không để dứt “niệm đầu”
[8]. Tại sao? Bởi niệm đầu
mà để một phút gián đoạn , thời tất cả thiện, ác, vô ký
[9] bao nhiêu tạp niệm lại
sanh. Vì lẽ đó, nên dù lúc đi đại, tiểu tiện hay sản phụ lúc lâm bồn, chỉ
chăm chú việc niệm Phật, càng khổ càng niệm, càng đau càng niệm nhiều hơn,
như con thơ gọi mẹ, không sợ mẹ hiềm giận, nếu sợ mẹ giận mà không gọi
nữa, ắt đứa trẻ sẽ bị sa chân vào hầm phẩn nhơ nhớp, vì những sự dại dột
do nó gây nên. Như thế chỉ có chết mất đi mà không làm sao được gặp mẹ.
Lời phụ giải: Thế thường, có người
không hiểu cho rằng: vào chỗ nhơ như nhà xí v.v... mà niệm Phật sẽ có tội.
Nhưng trong pháp môn niệm Phật thì không phải vậy. Vì câu niệm Phật lúc
nào cũng phải ngự trị trong tâm hồn ta; nếu vì lúc ăn, khi đi cầu v.v...
mà để dứt, thì tức nhiên tạp niệm sẽ xen vào, mà hễ tạp niệm xen vào được,
niệm này sanh niệm khác, nối luôn không dứt, tránh sao khỏi điều tội lỗi,
và tránh sao thoát nẻo sanh tử luân hồi.
Chúng ta giờ đây, chưa có thể nhứt
thiết thời niệm Phật, nên phiền não niệm xen vào, biết bao điều phiền
phức, đau khổ, nhọc nhằn; vậy thời chúng ta hãy cố gắng tập nhiều, tập mãi
câu niệm Phật, hễ bận việc thời thôi. bằng hễ rảnh là ta niệm Phật. Không
có gì tự nhiên mà được, phải đòi hỏi nhiều cố gắng, nhiều nổ lực, vậy sau
mới thành công. Bao nhiêu việc đời sẽ làm ta phiền lụy, muốn tránh bao
phiền lụy không chi hơn luôn giữ câu niệm Phật.
Ðức Phật như bà mẹ hiền thương con
dại, không có bà mẹ nào là không thương con. Thế nên, ta một lòng tưởng
nhớ, tha thiết kêu cầu Ðức Phật sẽ thương mà hiện cứu. Phật không bao giờ
bỏ và cũng không bao giờ có giận hờn vì hễ còn giận hờn ắt chưa thể thành
Phật, cũng như không có đức Phật, Bồ tát nào mà thiếu lòng từ bi cả.
Xin hãy gắng niệm, đừng khinh mà
coi thường.
12. NIỆM PHẬT CÓ ÐỊNH THỜI
HAY KHÔNG
Trong pháp thứ mười một, không có
định thời, nếu vậy sẽ ít người làm được. Bài này phương tiện nói có định
thời là: sớm, tối hai thời, hoạch định thường khóa, từ nay đến suốt đời,
không thêm, không bớt, ngoài ra trong suốt hai mươi bốn tiếng đồng hồ, có
thể niệm được một câu, thì nên niệm một câu, có thể niệm được nhiều câu,
thì nên niệm nhiều câu, bất luận niệm lớn hay nhỏ.
Cổ nhơn có bảo:
Ít nói một câu tạp
Nhiều niệm một câu
Phật
Ðẹp đẽ biết bao nhiêu!
Lời phụ giải: Vì sợ có nhiều vị,
không thể lúc nào cũng giữ câu niệm Phật được (bởi quá bận kế mưu sinh)
nên phải phương tiện định thời. Thế là ai cũng có thể tu Tịnh độ pháp môn
được. Nhưng điều cốt yếu: khi đã định thời, thì phải cố gìn, đừng để sai
siển, dù lúc bịnh hoạn hay đau khổ.
Tuy nhiên, hễ khi nào rảnh rỗi là
ta phải nhớ ngay câu niệm Phật.
Ðánh đổi chúng sinh niệm bằng Phật
niệm, tuy không được cao siêu nhưng là một phương tiện hiếm có để chuyển
mê thành giác vậy.
13.- CÓ
ÐỐI TRƯỚC TƯỢNG HAY KHÔNG TRONG KHI NIỆM PHẬT?
Lúc đối trước tượng Phật, phải cho
tượng này là thật Phật, không cần câu chấp một phương hướng nào, chẳng
luận một thân nào trong ba thân của Phật
[10],
chỉ tự nghĩ: Ta chỉ nhứt tâm, tâm chỉ nhứt Phật, mắt nhìn tượng Phật, tâm
niệm danh Phật, thật hết sức thành kính, mà hết sức thành kính tất được
linh cảm.
Lúc không có tượng Phật, nên ngồi
ngay ngắn xoay mặt về phương Tây, lúc khởi tâm động niệm, nên niệm tưởng
hào quang của đức Phật A Di Ðà trụ trên đỉnh đầu ta, mỗi niệm, mỗi câu, tự
chẳng để rơi vào khoảng không, hắc nghiệp cũng có thể tiêu diệt.
[11]
Lời phụ giải: Người sơ cơ chưa có
thể quán tự tâm tức Phật, thế nên phương tiện đối trước Phật tượng cho dễ
xúc cảnh sanh tâm, nhưng điều cần thiết là phải hết sức thành kính vì hễ
có cảm mới có ứng được
Bài này dạy rõ, khỏi phải bàn luận
dài dòng, hành giả nên coi kỹ và theo như thế, tội nghiệp sẽ được tiêu
trừ, Phật tâm tự hiện.
14.- NIỆM PHẬT TRONG LÚC BẬN
RỘN
Nếu niệm được một câu, thì nên
niệm một câu, có thể niệm 10 câu, thì nên niệm 10 câu; chỉ làm sao trong
100 điều bận rộn có được trong khoảnh khắc một chút rảnh rang liền buông
bỏ thân tâm
[12]
sáng suốt tụng trì.
Ngài Bạch Lạc Thiên có bài thi
rằng:
Ði niệm A Di Ðà
Ngồi niệm A Di Ðà
Ví dù bận rộn như tên
A Di Ðà Phật niệm lên
thường thường.
Người xưa dụng tâm như thế, thật
không thể chê được!
Lời phụ giải: Có người quá bận rộn
với mực sống, có rảnh đâu nhiều mà niệm Phật; tuy nhiên trong trăm việc
bận, chắc cũng có chút thì giờ rảnh, hể rảnh thì niệm Phật, đừng để trí
phải nghĩ tưởng vẩn vơ, khổ sầu vô ích. Việc đời chuyện đâu bỏ đó, đeo đẳn
làm gì thêm mệt, để thì giờ niệm Phật cho khỏe trí còn hơn không? Có nhiều
người để phí bao nhiêu thì giờ tán gẩu những chuyện đâu đâu, chỉ chuốc lấy
bao nhiêu điều phiền lụy, do vài câu bất ý trong lúc vui miệng, cũng đủ
gây cho lòng những mối lo âu, khổ sở, hay chác cho thân những đau đớn lụy
phiền!
15.- LÚC NHÀN RỖI NÊN NIỆM PHẬT
Trong đời có nhiều kẻ quá ư khốn
khổ, muốn chút rảnh cũng không sao có được, nên không thể tu hành. Nay ta
được rảnh rang, lại nghe biết được pháp niệm Phật này, cần phải gắng gổ,
tương tục thúc liễm thân tâm, chuyên trì Phật niệm; như thế mới không uổng
phí tấc bóng quang âm. Nếu để tâm niệm buông trôi, không làm được việc gì,
luống tiêu bao ngày tháng, cô phụ bốn ân, một mai vô thường thoạt đến, sẽ
lấy gì để chống cự đây?
Lời phụ giải: Có người cầu được
chút rảnh rang để niệm Phật còn không có, ta nay duyên đời không bận buộc,
vậy đừng nên bê trễ nữa, hãy cố gắng niệm Phật, đừng để ngày lại, ngày
qua, rồi già, rồi chết, đến khi bây giờ dù muốn rảnh được một chút, sống
thêm một giờ để niệm Phật cũng không được. Thật tiếc lắm thay!
16.- NGƯỜI SANG GIÀU
PHẢI NÊN NIỆM PHẬT
Phước đức của đời này đều từ việc
tu hành kiếp trước. Những gì tôn quí vinh huê, quá nữa là các bực cao tăng
chuyển thế. Nhưng tuy có vinh huê mà không được trường cửu, nếu lại tạo
điều nghiệp chướng ắt khó thoát khỏi biển trầm luân. Vậy nên các ngài phải
tự suy nghĩ: những gì ta có thể mang theo được khi nhắm mắt? Ấy là công
đức niệm Phật. Cũng như thuyền đi nhờ nước. Thế nên, hoặc lập thất niệm
Phật, hoặc mời chư tăng hướng dẫn mình niệm Phật, in khắc kinh sách Tịnh
độ, hoặc đặt tượng Phật A Di Ðà để chiêm ngưỡng mà niệm, việc làm tuy ít,
nhưng phải dụng công cho nhiều, lại phải chí quyết vãng sanh, đó là con
đường tu hành của tất cả mọi người, chẳng luận giàu, nghèo, sang, hèn. Làm
vị sứ giả của ngôi Pháp vương
[13]
còn gì tôn quý hơn!
Lời phụ giải: Vạn ban tương bất
khứ, duy hữu nghiệp tùy thân, dù ta có nhờ phước đức đã gieo trồng đời
trước, hưởng được phú quí vinh huê, song chỉ hưởng tạm mà thôi, khi ba tấc
hơi dứt mọi việc buông xuôi, chỉ nắm hai bàn tay trắng. Vậy thì ta có nên
bám víu những cái giả ảnh ấy chăng? Chúng ta chắc đã ý thức rõ ràng điều
đó. Thế thì chúng ta phải kíp lập thành tích niệm Phật ngay và thật hết
lòng cố gắng như chúng ta đã cố gắng lo làm giàu vậy. Người vô trí cho giả
là thật, nên chạy theo những cảnh tướng, danh sắc phù phiếm bề ngoài, có
được chút vui, song chỉ là cái vui tạm bợ trong chốc lát. Kiếp người chóng
tàn, thân người chóng diệt, chỉ có đạo đức thường còn, chân thật, không có
những ồ ạt bên ngoài, không có cái vui chốc lát. Xem như Ngài Khổng Tử còn
bảo: “Ăn cơm nguội, uống nước lạnh, co tay mà gối đầu cũng có điều vui ở
trong vậy!” Cái vui đó mới là cái vui của người trí.
17.- KẺ NGHÈO HÈN CŨNG NÊN
NIỆM PHẬT
Than ôi! Có kẻ đã đem thân làm nô
lệ, bị người khác sai sử, vất vả, khổ sở, mà không cầu mong thoát khỏi,
thì về sau càng khổ hơn.
Nên biết bốn chữ Hồng danh chẳng
luận sang, hèn, giàu, nghèo, trẻ, già, trai, gái, chỉ cần mỗi ngày vào lúc
sáng sớm chí tâm xây mặt về phương Tây, niệm 10 câu danh hiệu Phật, không
xen, không dứt, để cầu sanh Cực Lạc, thì hiện đời sẽ được hưởng nhiều lợi
ích, khi thác tự được vãng sanh. Ðức Phật A Di Ðà thiệt là chiếc thuyền
cứu mạng cho mọi người trong biển khổ vậy.
Lời phụ giải: Ở đời, đâu có ai
nghèo đến nỗi không có thân, tâm? Vậy ta nên đem thân, tâm sẵn có đó niệm
Phật. Trong kinh Hiền Ngu Nhơn Duyên có đoạn: Tôn giả Ca Chiên Diên độ bà
già ở mướn, bán cái nghèo bằng phương pháp Niệm Phật, bà đã đạt kết quả.
Vậy chúng ta nên bắt chước bà già ấy bán quách cái nghèo đi cho rảnh, đeo
đẳng làm gì thêm khổ? Khổ mà biết là khổ để tìm phương pháp thoát ly ấy là
kẻ trí. Khổ mà vẫn không biết là khổ, lại còn cho cái khổ là vui, thì
thiệt hết chỗ nói!
18.- TỊNH TẾ NIỆM PHẬT
Ðã là người có trí huệ thì đừng để
bị mê hoặc, cần phải hết sức tịnh tế niệm Phật để cho trí huệ được thêm
kiên cố.
Phải biết, người trí niệm Phật thì
thiên hạ sẽ có rất nhiều người niệm Phật.Người trí niệm Phật thời những kẻ
tu hành theo ngoại đạo sẽ dễ trở về chánh đạo. Tại sao? Vì tiếng tăm của
người trí có thể mở lòng dạ họ, vì có tác dụng trí của người trí cứu rổi
họ.
Lời phụ giải: Việc làm của người
trí sẽ mang đến một ảnh hưởng tốt đẹp và hữu ích cho kẻ thấp hay thiếu
trí, trong trường hợp việc làm ấy với ý nghiệp lành. Vậy nên người trí
phải tỏ ra xứng đáng sự tin tưởng của mọi người, đừng nên để những việc
ngu hèn, những thị dục thấp kém gạt gẫm.
Một người có quyền thế tu niệm, sẽ
có ảnh hưởng thật tốt đẹp đến những kẻ chung quanh. Nhờ sự khôn khéo, sáng
suốt, cộng vào đó sự tin tưởng mãnh liệt của người lân cận, mà người trí
khả dĩ làm được những chuyện to tát có ảnh hưởng đến thế đạo nhơn tâm. Làm
một mà kết quả được nhiều, đó là điều của nhiều người mong muốn. Ấy thế mà
nhiều kẻ có thể làm được lại không chịu làm, hay làm cho lấy có thì thật
đáng tiếc rẻ lắm thay!
19.- LÃO THẬT NIỆM PHẬT
Ðã không cầu danh lợi, cũng không
khoe tài năng, chắc thật tu hành thật là rất khó có người làm được.
Tổ sư dạy: Về phương diện tham
thiền, bởi tìm một người si độn cũng không có. Nay người niệm Phật chính
lo mình không được si độn mà thôi. Hai chữ Lão Thật là một đại lộ thẳng
tắp đưa người sang Tây phương vậy. Tại sao? Vì hai chữ Lão Thật là ngoài
bốn chữ A Di Ðà Phật không thêm một mảy may vọng tưởng nào.
Lời phụ giải: Người nhứt tâm niệm
Phật, không duyên ngoại cảnh, lòng không chao động trước bất cứ một khuấy
rối nào, coi như tất cả không có gì dính líu đến mình, con người ấy bề
ngoài hình như kẻ ngây ngô, si độn lắm, nhưng trái lại thật là sáng suốt,
thật là thanh tịnh đó. Người như thế thật không phải dễ kiếm! Phương chi,
trong pháp môn niệm Phật có câu: Niệm bất nhứt bất sanh Tịnh độ. Mà hễ
niệm nhứt thì muôn duyên buông bỏ, chuyên ròng câu niệm Phật. Lòng ta niệm
Phật cùng lòng Phật tương ưng. Tây phương không lìa đương niệm, không cần
đoán xa xét rộng chi cả mà Phật cảnh vẫn hiện tiền. Hy hữu thay Pháp môn
Tịnh độ!
20.- ÐƯỢC ÐIỀU VUI MỪNG,
NHỚ NIỆM PHẬT
Hoặc nhơn nơi người mà vui, hoặc
nhơn nơi việc mà mừng, mối manh tuy nhỏ nhít, nhưng đều là những cảnh vui
vẻ của kiếp người. Song phải biết cái vui đó nó hư huyễn không thật, không
thể còn lâu, vậy nên nương nơi giây phút tươi vui đó, xoay tâm niệm Phật,
thời ắt được nhờ ánh hào quang của Phật, trong thuận cảnh ấy bỏ dứt đi ít
nhiều ác niệm, những điều tốt đẹp liên miên, như ý tu hành, mãi đến lúc
mạnh chung sẽ được vãng sanh Cực Lạc, há chẳng vui mừng lắm sao!
Lời phụ giải: Kiếp sống của ta vui
ít khổ nhiều, có vui chăng chỉ là cái vui tạm bợ, chốc lát qua đi, nhường
chỗ cho điều đau khổ dày vò con người. Vậy thì cái vui có bền bĩ gì mà ta
lại tự hào hay níu nắm nó.
Những điều vui vẻ đáng cho ta ưa
thích, vì nó chơn thật, thường còn ấy là cái vui thanh tịnh của tự tâm.
Cảnh Cực Lạc của Phật A Di Ðà sẵn sàng đón tiếp những con người tự tâm
được thanh tịnh. Về được đó rồi còn gì vui hơn?
21.- HỨA NGUYỆN NIỆM PHẬT
Trì danh niệm Phật nguyên để cầu
vãng sanh nhưng oai phong của chư Phật không thể nghĩ bàn hễ niệm danh
hiệu của các Ngài thì sở nguyện đều tùy tâm. Vì lẽ đó, trong kinh dạy:
niệm Phật có 10 điều lợi ích (xin xem phần sau). Những việc cầu cúng quỉ
thần, tạp tu sự sám, khấn hứa nhiều ác nguyện, tin xằng những việc bói
toán xâm quẻ, không bằng dùng phương pháp niệm Phật để cầu nguyện.
Có kẻ hỏi: Vả như niệm Phật mà
không ứng nghiệm thì sao?
Ðáp: Ông chưa niệm Phật mà đã lo
không ứng nghiệm, chính cái nhơn không ứng nghiệm đó đem đến cái kết quả
không ứng nghiệm vậy. Nhơn thế nào thì quả thế nấy, há không đáng sợ lắm
sao?
Lời phụ giải: Phật là đấng đại từ,
đại bi, đại trí, đại đức, tối tôn vô thượng, là bậc thầy của trời người
sáu đường. Thế thì, khi cầu nguyện sao lại không cầu nguyện nơi các Ngài?
Thật cũng lấy làm lạ! Có lắm kẻ sợ ma quỉ yêu tinh hơn sợ Phật, có lẽ cho
rằng Phật hiền, ma quỉ dữ chăng? Hay tại lòng mình không chơn chánh, vì có
điều tội lỗi, vạy tà nên lờn chánh, ngán tà? Người Phật tử hãy suy nghĩ
cẩn thận điều này, kẻo mình là Phật tử mà vô tình làm đệ tử ma!
22.- NIỆM PHẬT ÐỂ CẦU CỞI MỞ
Phàm tất cả nghịch cảnh quanh ta,
đều do trái duyên nên có hiện (ta phải cố cam nhận chịu) không nên lại
khởi ác niệm, để phải dẫn khởi oan trái đến mãi về sau không dứt. Ta phải
nên tùy thuận nhận lãnh, có thể tránh được thời tránh, dứt được thời dứt,
chỉ tùy nhân duyên mà đừng quên niệm Phật. Phật có vô lượng trí huệ, phước
đức quang minh, Ngài sẽ gia hộ cho ta: dù gặp nghịch duyên, trái cảnh,
cũng chuyển thành thuận cảnh, thuận duyên ngay.
Lời phụ giải: Oan gia nghi giải
bất nghi kết, đừng nên đem oán trả oán, thì oan trái mới dứt. Vậy chỉ có
pháp niệm Phật là ổn nhứt.
Ví dù muôn đắng nghìn cay
Một câu niệm Phật tan ngay cấp kỳ
Niệm Phật dứt bỏ oán thù
Lòng không hung dữ ngục tù đâu vương...?
Niệm Phật mở rộng lòng thương
Oán thân bình đẳng tai ương có nào?...
23.- HỔ THẸN TỰ GẮNG NIỆM PHẬT
Phàm đời này hay kiếp trước, ác
quả đã thành tựu, thì khổ báo ắt đến, mà một phần khổ ở đời này tức là một
phần ác trong kiếp trước, không thể đổ thừa cho vận mạng bất tề, mà chỉ
nên tự hổ phận mình chẳng sớm lo tu. Mỗi một khi tưởng Phật, tưởng như
lông trong thân đều dựng đứng, năm vóc như rã rời, buồn thương, cảm mến,
đau xót, không muốn sống. Như vậy thời mỗi câu, mỗi chữ từ trong gan, tủy
mà ra mới là chơn cảnh niệm Phật.
Ngày nay kẻ tăng, người tục niệm
Phật, hoặc miệng niệm mà tâm tán, hoặc chỉ nhiếp tâm lúc niệm, dứt niệm
thì tâm mê. Lại có người đang lúc niệm Phật xen nói chuyện tạp. Thế thì dù
niệm suốt đời cũng không linh cảm. Mọi người thấy vậy, cho rằng: niệm Phật
vãng sanh là những lời láo khoét. Lỗi ấy há do Phật sao?
Lời phụ giải: Ta cùng chư Phật
động một thể tánh thanh tịnh, không hai không khác, thế mà các Ngài đã
giác ngộ, sáng suốt bỏ giả theo chơn, còn chúng ta lại cứ mãi nhận hư làm
thật, bội giác hiệp trần, cam chịu quanh quẩn mãi trong vòng khổ lụy trần
ai. Thật còn gì hổ thẹn cho bằng! Vậy nên phải vận dụng tận cùng năng lực,
hết chí lo tu, lấy chết làm kỳ hạn, cầu thoát sanh tử, không còn nghĩ
ngợi, đắm lụy trần ai, để phải nhiều kiếp trôi chìm trong sông mê, bể khổ.
24.- KHẨN THIẾT NIỆM PHẬT
Phàm người ở trong tất cả hoàn
cảnh khổ đáng thương, mà ta không thương, tất trái với nhơn tính, nhưng ở
trong tất hoàn cảnh đáng thương, ta chỉ thương suông thì làm sao hợp được
với tánh Phật? Ðã thương thì phải tìm phương thoát khổ, phải tìm cách cho
mọi người rốt ráo thoát khổ. Phải biết rằng: Phật sở dĩ được tôn xưng là
Ðấng Ðại Bi, vì Ngài hay cứu khổ cho chúng sinh. Ta do lòng từ bi niệm
Phật là cốt cầu lòng từ bi của Phật ban cho, cứu vớt khổ não cho chúng ta,
thì cái niệm đó phải khẩn thiết đến bực nào?
Lời phụ giải: Niệm Phật để cầu
thoát sinh tử, mà sinh tử là cái vòng xích vô cùng kiên cố, vì nghiệp hoặc
phiền não của chúng ta quá đỗi sâu dày, lại thêm tội chướng ngày càng
chồng chất lên thêm, nếu niệm lực không kiên cố, tâm niệm không tha thiết
chí thành, thì riêng mình nói đến chuyện giải thoát còn là chuyện xa vời,
huống là muốn cứu khổ cho người sao? Vậy ta nên hết lòng khẩn thiết niệm
Phật để mong được lòng từ bi chiếu cố của Phật, như con thơ tha thiết
trông được về với từ mẫu. Họa chăng?
[1] Thành
khối tức Nhứt Tâm hay Tam Muội đó. Niệm Phật cốt giữ một lòng không
tán loạn, không xen tạp, như đường đã thành kẹo.
[2] Hôn
trầm: nặng nề, ngủ gật, làm cho thân không được tự tại, tâm không được
sáng suốt.
[3] Thâu
buộc tâm niệm, đừng cho nó chạy theo vọng trần, vọng cảnh tán loạn mất
chánh niệm, bấy giờ tinh thần sẽ được sáng suốt.
[4] Tâm
khí: Tâm là tâm niệm, khí là hơi thở. Tâm niệm bị loạn động, hơi thở
đứt nối không đều, nên gọi là tâm khí không điều hòa.
[5] Khí
tịnh tâm bình: hơi thở điều hòa, an tịnh, tâm niệm bình thản, thơ
thới.
[6] Thường
người ta niệm sáu chữ (lục tự Di Ðà) nhưng suy kỹ thì sáu chữ sẽ khó
nhứt tâm và khó thành khối hơn 4 chữ. Ngài Pháp Chiếu Ðại Sư trong Ngũ
Hội Niệm Phật cũng chủ trương 4 chữ.
[7] Hồi
quang phản chiếu: Xoay quán trí trở về quán sát nội tâm, không duyên
theo ngoại cảnh.
[8] Niệm
đầu: Không phải niệm đầu là lúc đầu khi mới niệm Phật, mà mỗi niệm nối
liền nhau, câu niệm Phật trước gối đầu câu niệm Phật sau, không hở
không dứt.
[9] Vô ký
là không nhứt định thiện hay ác.
[10] Ba
thân Phật: Pháp thân, Báo thân, Ứng hóa thân.
[11] Hắc
nghiệp: Nghiệp đen, chỉ cho phiền não nghiệp, ác nghiệp.
[12] Buông
bỏ thân tâm: nguyên chữ Hán “thân tâm phóng hạ,” ý nói không còn một
chút gì dính măc trong tâm, xả bỏ tất cả, nghĩa như câu “huyền nhai
tán thủ” là ở trên gộp đá cao, buông tay rơi xuống vực sâu thẳm, không
còn níu nắm đâu nữa cả.
[13] Pháp
vương là vua của các pháp, ý nói đức Phật đã thâm đạt thật tướng các
pháp, ở trên sự vật mà nhìn sự vật.