Trời ơi, tại sao tôi khổ quá vậy nè? Tôi
ăn hiền ở lành, tôi cầu xin van vái hoài, tại sao trời không giúp đỡ gì
hết? Còn cái bà hàng xóm gian ác, chưa bao giờ cầu xin gì cả, mà trời
lại giúp bà ta được buôn may bán đắt, gia đình hạnh phúc, con cái đỗ
đạt? Tại sao lại có chuyện bất công quá vậy, hả trời?
Trong đời sống hằng ngày, không nhiều thì ít, chúng ta đã từng nghe qua
những câu than thở, trách móc "trời" như vậy, do những người chung quanh
nói ra miệng, hoặc cũng có lúc do chính chúng ta nghĩ thầm như vậy
trong bụng. Khi gặp chuyện không may trong cuộc sống, hay gặp nghịch
cảnh trong cuộc đời, hầu như mọi người đều kêu "trời" cứu giúp, nếu như
người đó không theo tôn giáo nào. Hoặc là van xin, khấn vái, cầu nguyện
"đấng thiêng liêng" cứu độ, cứu rỗi, cứu vớt, phù hộ, độ trì cho được
tai qua nạn khỏi.
Trên thực tế, có những người cầu nguyện được tai qua nạn khỏi, có những
khi cầu nguyện được tai qua nạn khỏi. Nhưng có biết bao nhiêu người cầu
nguyện, không được tai qua nạn khỏi, biết bao nhiêu khi cầu nguyện,
không được tai qua nạn khỏi. Những lúc cầu nguyện nhưng không được tai
qua nạn khỏi, con người bèn tự an ủi, hoặc nghe người khác giải thích
là: Tại vì cầu nguyện chưa khẩn thiết lắm, chưa chí tâm chí thành lắm,
hoặc là lúc đó trời bận đi cứu giúp người khác, cho nên không nghe lời
van vái, lời nguyện cầu của mình. Lời giải thích có tính cách tiêu cực
như vậy, thực tế chẳng giúp ích gì cho cuộc sống tâm linh của con người.
Cầu nguyện hay van xin chỉ giúp con người cảm thấy được bình an trong
nhứt thời đau khổ mà thôi, chứ không giúp con người thực sự giảm bớt hay
thoát ly được phiền não và khổ đau. Cũng giống như miếng thuốc cao dán,
chỉ trị được phần ngoài da, chứ không dứt trừ được căn bệnh trầm kha.
Cuộc sống của con người cứ quanh đi quẩn lại những chuyện đau khổ khổ
đau như vậy nhiều đời nhiều kiếp, không có lối thoát.
Tại sao vậy? Muốn có câu trả lời chính xác, chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu:
"Nguyên nhân nào thực sự gây ra những sự khổ đau trên thế gian này?".
Thực sự, nguyên nhân của những chuyện khổ đau đau khổ trên thế gian này,
không phải do "trời" nào gây ra cả, mà chỉ vì con người quá ích kỷ,
thường hay suy nghĩ đến "cái ta" hay "cái bản ngã" quá nhiều. Chuyện gì
có lợi cho mình, cho vợ chồng mình, cho con cái mình, cho gia đình mình,
cho dòng họ mình, cho tổ chức mình, cho tôn giáo mình, cho dân tộc
mình, cho quốc gia mình thì được, bằng như ngược lại thì dứt khoát là
không được! Bất cứ chuyện gì xảy ra trên đời nầy, con người cũng đều
nghĩ là
"vì mình, cho mình".
Chẳng hạn như trời nắng tốt là để cho mình, gia đình mình, bạn bè mình
và hội đoàn mình đi chơi vui vẻ! Trời mưa lớn là để cho mình khỏi tốn
tiền rửa xe! Ra đường gặp đám tang, cho là người ta xui xẻo thì mình gặp
hên! Hoa quỳnh nở trong nhà mình cho là điềm may mắn, điềm tài lộc đến
với mình, đến với gia đình mình! Sở công chánh thấy gia đình mình dọn
nhà tới khu vực nầy, liền mở con đường mới băng ngang khu đất trống để
cho mình đi làm tiện lợi hơn trước! Từ hồi dân mình qua Canada nhiều,
trời thương dân mình, nên thời tiết cũng ấm áp hơn trước! Cái gì cũng
đều nghĩ là "vì mình, cho mình" trước tiên hết trơn!
Con người có sự suy nghĩ như vậy cho nên đau khổ lại hoàn khổ đau! Chính
vì con người có tâm ích kỷ như vậy, cho nên gây phiền não và khổ đau
cho mọi người chung quanh, có liên hệ với họ về phương diện gia đình hay
xã hội. Không có trời nào có thể giúp con người được hết khổ đau, nếu
chính con người không chịu từ bỏ lề lối suy nghĩ như vậy. Thậm chí ngay
trong gia đình, nếu người vợ hay người chồng có nếp suy nghĩ ích kỷ, cái
gì cũng
"vì mình, cho mình" trước tiên như vậy, thì gia đình
đó khó có hạnh phúc được. Nếu người con nào cũng chỉ biết suy nghĩ cho
chính bản thân mình mà thôi, thì người con đó rất dễ bất mãn với cha mẹ
và anh chị em trong gia đình.
Cái gì cũng đòi hỏi phần tốt, phần hơn, phần lợi cho mình, không cần đếm
xỉa gì đến những người chung quanh, dù là ruột thịt, thì làm sao có thể
sống chung với người khác được? Nhẹ thì bất hòa, gây gổ triền miên
trong gia đạo. Nặng hơn thì bỏ nhà ra đi, hoặc gây đau khổ cho những
người thân thuộc, nhưng vì mê muội, lại xem như kẻ thù.
Còn đối với mọi người khác ngoài gia đình, các con người có tâm ích kỷ
như vậy, lúc nào cũng nghĩ đến mình, vì mình, cho mình, thường dễ trở
nên gian ác đối với đồng chủng, đồng loại, tàn nhẫn đối với đồng bào,
đồng hương, hay đồng đạo. Những con người như vậy chỉ biết có đồng tiền
mà thôi.
Chẳng hạn như vì muốn được hưởng lợi nhiều, ở không lãnh tiền, cho nên
con người sẵn sàng vu oan giá họa cho người khác, kiện tụng người khác
đòi bồi thường thiệt hại tưởng tượng do họ tự tạo dựng ra, mặc kệ người
khác đau khổ thế nào, gia đình của người khác ra sao cũng mặc kệ. Miễn
là họ thắng kiện dù phải dùng đủ mọi thủ đoạn để hại người lợi mình.
Những người như vậy lại thường hay nói chuyện nhân nghĩa, phải quấy,
nhưng họ nhìn ai cũng thấy quấy, chỉ có họ là phải, nhìn ai cũng thấy
nguy hiểm đáng ghét, chỉ có họ là hiền từ dễ thương!
Trong thời đại văn minh, khoa học tiến bộ hiện nay, những sự tin tưởng
nơi trời, như là một đấng đầy quyền lực, một đấng toàn năng, một đấng
sáng tạo ra muôn loài, một đấng có quyền thưởng phạt tùy ý, đã và đang
dần dần tan biến, không nhiều người còn tin như thế.
Chẳng hạn trước kia, con người tin tưởng có thần sấm sét, thần sông,
thần núi, thần nước, thần gió, thần mưa, rồi đặt tên là: thiên lôi, hà
bá, sơn thần, thủy thần, phong thần, vũ thần. Thực ra đó chỉ là sản phẩm
của trí tưởng tượng của con người trong sách vở truyện mà thôi. Những
người yếu bóng vía, yếu tim, yếu gan, nhẹ dạ, ngây thơ, lại tưởng là
thiệt !
Ngày nay, con người đã hiểu được là nước bốc hơi thành mây, mây tụ lại
thành mưa. Khi mưa có thể có sấm sét, do các luồng điện chạm nhau trên
không trung. Ðó là bài khoa học thường thức đã và đang được dạy ở bực
tiểu học từ bao lâu nay. Mưa có ở trong đất liền, mưa có ở trên rừng
núi, mưa có ở ngoài biển khơi. Mưa do đủ "nhân duyên" mà có. Mưa không
vì thương người dân làm ruộng đang cần nước tưới, mưa không vì ghét dân
đô thị muốn được khô ráo sạch sẽ, mưa không vì thương hay ghét một ai,
mưa không do trời nào làm ra cả. Thậm chí, từ lâu nay các khoa học gia
còn có thể làm được mưa nhân tạo. Có đủ "nhân duyên" thì có mưa. Chỉ có
con người khôn ngoan biết dùng nước mưa để làm ruộng, hứng nước mưa để
làm nước uống.
Ai ai cũng biết rõ ràng hột cam là "nhân" sinh ra cây cam và cây cam
sinh ra "quả" cam. Luật nhân quả đã quá rõ ràng như vậy. Khoa học cũng
đã công nhận như vậy. Thế mà cho đến ngày nay, vẫn còn có người không
chịu tin, lại thích tin tưởng những chuyện linh thiêng huyền bí, càng mơ
hồ khó hiểu, khó giải thích chừng nào, lại càng tin nhiều chừng ấy! Nếu
con người chịu khó suy tư sâu rộng hơn một chút, thì sẽ không còn những
lời oán than trách móc trời như trước đây nữa. Hể đã có "nguyên nhân",
cộng thêm "trợ duyên" đầy đủ thì chắc chắn sẽ có "kết quả hay hậu quả".
Thí dụ như hột cam là nguyên nhân chính, cộng thêm trợ duyên như đất
tốt, nước tưới, phân bón, công người chăm sóc, kỹ thuật trồng trọt thì
kết quả sẽ là cây cam và quả cam.
Luật nhân quả không chỉ áp dụng cho riêng một ai, cho riêng một sắc dân nào, cho riêng tín đồ của một tôn giáo nào cả.
Luật nhân quả là một lẽ thực, là chân lý, không lệ thuộc thời gian hay
không gian, luôn luôn áp dụng, bất cứ lúc nào, bất cứ nơi nào.
Sách vở có nói về luật nhân quả như các câu sau: cây nào sinh quả nấy,
có lửa mới có khói, gieo gió thì gặt bão, sinh sự thì sự sinh.
Về phương diện tâm linh, về phương diện tinh thần, những việc con người
tạo tác, những việc con người nói ra, những việc con người suy nghĩ, từ
thân khẩu ý, chính là những nguyên nhân, gây ra những kết quả hay hậu
quả, mà con người sẽ thừa hưởng, sẽ nhận lấy, hay sẽ gánh chịu.
Chẳng hạn như câu:
"Gieo nhân nào, gặt quả nấy".
Thí dụ như khi còn nhỏ chăm học, lớn lên cố gắng làm việc và biết tiết
kiệm là các nguyên nhân. Kết quả là đời sống vật chất sau nầy khá giả,
sung túc. Nghiện ngập, rượu chè, say mê cờ bạc là các nguyên nhân, hậu
quả là sự tán gia bại sản về sau. Tham tiền, tham sắc, tham danh, tham
ăn, tham ngủ là các nguyên nhân của những việc làm sai trái, xấu xa, độc
ác, bất chấp thủ đoạn, chẳng những gây đau khổ cho chính mình, còn gây
khổ đau cho thân nhân và cho những người chung quanh nữa.
Những cơn nóng giận không tự kềm chế được là nguyên nhân của những thất bại, khổ đau, hối hận sau nầy.
Sách có câu:
"Nhất niệm sân tâm khởi, bách vạn chướng môn khai".
Nghĩa là một khi tâm niệm tức giận, sân hận khởi lên mà chúng ta không
tự kềm chế, không tự khắc phục được, thì biết bao nhiêu, trăm ngàn vạn
chuyện khó khăn, đau khổ, chướng ngại tiếp nối theo sau đó. Những giây
phút nóng giận ngu si, lầm lẫn là nguyên nhân của những sự hối tiếc, đau
khổ sau đó, có khi kéo dài triền miên suốt cả cuộc đời.
Những sự cố gắng tu tâm dưỡng tánh, tìm học để hiểu ra chân lý là các
nguyên nhân đem lại kết quả là đời sống an lạc và hạnh phúc ngay tại thế
gian này cho mình và cho những người chung quanh.
Như vậy, nếu con người hiện đang sống khỏe mạnh, làm ăn phát đạt, gia
đình hạnh phúc, con cái nên thân, đó là đang thụ hưởng "kết quả" của
phước báo nhiều đời nhiều kiếp trước, do chính mình tạo tác, chứ không
do trời nào ban phước cho hết, cũng không do cầu nguyện van xin, nhắc
nhở kêu gào mà được, nếu như mình không thực sự xứng đáng được thụ hưởng
những điều tốt đẹp đó.
Còn nếu như con người hiện đang gặp nghịch cảnh, gặp khổ đau, đó là đang
gánh chịu "hậu quả" của nghiệp báo nhiều đời nhiều kiếp trước, do chính
mình tạo tác, chứ không do trời nào giáng họa cho hết, cũng không do
cầu nguyện van xin, rên la thảm thiết, mà tránh khỏi được.
Trời, nếu là đấng chí công vô tư, tại sao lại có lòng thương ghét, ban
phước giáng họa tùy tiện, theo lời van xin cầu nguyện được? Trời, nếu là
đấng linh thiêng, tại sao lại để cho tội ác xảy ra, rồi mới giáng họa
trừng phạt? Trời, nếu là đấng toàn quyền, tại sao lại không chịu ngăn
ngừa, ngăn chận trước các tội ác trên thế gian? Trời, nếu là đấng vạn
năng, tại sao lại chịu thua loài yêu ma quỉ quái, chỉ biết hành phạt
loài người? Trời, nếu là đấng đầy lòng bác ái, tại sao lại sáng tạo ra
cuộc đời đầy đau khổ cho nhân loại: bệnh tật, thiên tai, hạn hán, bão
lụt?
Hiểu được lý lẽ này, biết rõ ràng "trời" không có thực, chỉ là sản phẩm
tưởng tượng của con người mà thôi. Hiểu thấu đáo tường tận sự công bằng
của luật nhân quả, con người sẽ giảm bớt khổ đau, sẽ không còn "than
trời trách đất" nữa.
Trái lại, con người sẽ không còn bi quan yếu đuối, sẽ mạnh mẽ hơn, can
đảm hơn, mạnh dạn hơn, dám nhận lãnh "hậu quả" do chính mình tạo tác,
hay an nhiên thụ hưởng "kết quả" do chính mình tạo tác và tiếp tục làm
những việc thiện để có phước báo, tránh những việc bất thiện để tránh
nghiệp báo, quả báo.
Thực ra, chỉ có những phước báo do tạo tác việc phước thiện là có thể giúp con người được
"tai qua nạn khỏi" mà thôi, không có trời nào làm chuyện bất công bằng, đến giúp đỡ mình theo lời van xin, cầu nguyện cả.
Vì thế cho nên, thay vì cầu nguyện, van vái trời, con người hãy tích
phước, tạo phước, bằng cách làm các việc thiện, nói các lời thiện, nghĩ
các điều thiện, tức là giữ gìn ba nghiệp thân khẩu ý được thanh tịnh.
Làm được như vậy, nhưng cũng đừng chấp rằng mình đã làm được bao nhiêu
việc thiện, để giữ gìn tâm ý luôn luôn trong sáng và yên tĩnh, là chúng
ta đang giảm thiểu nghiệp báo đã tạo, bớt phiền não và khổ đau của đời
mình một cách tích cực vậy.
Chúng ta thử xét thí dụ:
Nếu một người bị bắt buộc phải ăn một nắm muối thì quả thực là khó khăn
và đau khổ. Nhưng nếu người đó có thể bỏ nắm muối vào trong tô nước rồi
uống, thì có lẽ dễ chịu được một chút. Nếu người đó có thể bỏ nắm muối
vào trong lu nước rồi uống, thì sẽ dễ chịu hơn chút nữa. Nếu người đó có
thể bỏ nắm muối vào trong hồ nước lớn rồi uống, thì chuyện sẽ không còn
thành vấn đề lớn nữa.
Nắm muối kia tượng trưng cho những nguyên nhân tội lỗi, những nghiệp
nhân bất thiện do chính mình đã tạo tác trước đây, bây giờ phải gánh
nghiệp quả, phải chịu nghiệp báo, phải lãnh quả báo, không thể né tránh
được, không thể đổ trút cho trời nhờ chuộc tội thế cho mình được, hay là
nhờ các vị đại diện trời tuyên bố tha tội cho là hết sạch được đâu! Còn
tô nước, lu nước hay hồ nước tượng trưng cho phước báo ít hay nhiều có
được từ những nguyên nhân phước thiện do chính mình đã tạo tác trước
đây, bây giờ có thể thụ hưởng kết quả tốt đẹp. Nhờ có phước báo hóa giải
được ít nhiều những nghiệp quả, nghiệp báo, quả báo phải gánh chịu.
Chuyện lớn hóa nhỏ, chuyện nhỏ hóa không, chính là nghĩa đó vậy.
Người đời thường nói:
"Con người hại thì còn tránh được. Trời hại thì khỏi tránh!".
Sách cũng có các câu:
"Chạy đàng trời không khỏi nắng", hay
: "Lưới trời lồng lộng, tuy thưa mà không lọt".
Chữ "trời" trong các câu nói này nên được hiểu là nghiệp quả, hay nghiệp
báo, nói chung là "quả báo", theo quan điểm của Phật giáo, chứ đâu có
trời nào lại nỡ lòng hại con người khơi khơi, vô cớ, vô lý, vô lẽ như
vậy.
Thực ra khi nghiệp quả, nghiệp báo, quả báo đến ngày giờ phải lãnh, phải
gánh chịu, dù con người có chạy lên non, lên núi, chui vào hang, trốn
trong nhà, ra ngoài đường, xuống dưới biển, bất cứ đi đến đâu, cũng
không thể nào tránh được. Nghiệp quả, nghiệp báo, hay quả báo, cũng như
phước báo, do con người tạo ra và theo con người từ kiếp này sang kiếp
khác như hình với bóng vậy.
Chúng ta cũng đã thấy có những người xông pha ngoài chiến trận, hiểm
nguy vô cùng, giữa lằn tên mũi đạn, nhưng không hề hấn gì. Ðến khi nằm ở
trong nhà, lại tử thương vì đạn pháo kích!
Chúng ta thử xét thí dụ khác:
Một cục sỏi rớt xuống nước sẽ chìm lĩm ngay. Nếu cục sỏi đó được đặt
trên một chiếc xuồng, dù nhỏ và bằng giấy, thì cục sỏi đó cũng không
chìm được. Cũng như một người gây tội, mà không có phước báo, sẽ lãnh đủ
hậu quả, quả báo, nghiệp báo. Nhưng nếu người đó có phước báo, do đã
tạo tác nhiều việc phước thiện trước đây, thì tội nghiệp sẽ được giảm
khinh.
Một chiếc máy bay rớt xuống biển sẽ chìm ngay. Nhưng một chiếc hàng
không mẫu hạm có khả năng chuyên chở được hàng trăm, hàng ngàn chiếc máy
bay, vượt qua biển lớn.
Theo luật pháp trên thế gian này cũng vậy, người nào gây tội sẽ phải đền
tội tương xứng. Nhưng người nào có làm công lao gì đó, tội nghiệp sẽ
được giảm khinh. Sách có câu:
"Lấy công chuộc tội" hay
"Ðoái công chuộc tội", chính là nghĩa đó. Ðó mới thực sự gọi là công bằng vậy.
Tóm lại, qua những tư duy chân chính này, chúng ta hiểu ra rằng cuộc đời
dù có khổ đau, cay đắng, nhưng không vì thế mà bi quan chán đời, không
tiêu cực, yếu đuối, van xin, cầu nguyện "ông Trời" do chính mình tưởng
tượng ra, để tự dối mình, chính vì muốn chạy tội, muốn tránh né nghiệp
quả, nghiệp báo, hay quả báo do chính chúng ta tạo tác. Trái lại, tinh
thần của chúng ta sẽ mạnh mẽ hơn, tích cực hơn trong cuộc sống hằng
ngày.
Chúng ta nhứt định làm tất cả việc phước thiện, dù lớn dù nhỏ, quyết tâm
tránh tất cả việc bất thiện, dù nhỏ dù lớn. Chúng ta luôn luôn kiếm
cách tìm dịp, giúp người giúp đời, trong phạm vi khả năng của mình, để
cố gắng đem lại an lạc và hạnh phúc cho chính mình và cho những người
chung quanh. Chúng ta luôn luôn giữ gìn tâm ý thanh tịnh, không bao giờ
bận tâm nhớ nghĩ đến các việc phước thiện đã làm.
Hiểu được như vậy, làm được như vậy, chắc chắn cuộc đời của chúng ta sẽ
giảm bớt khổ đau, tâm tư của chúng ta sẽ giảm bớt phiền não, tinh thần
được khinh an, trí óc được thanh thản và những người chung quanh chúng
ta chắc chắn cũng sẽ cảm nhận được niềm an lạc hạnh phúc cùng với chúng
ta vậy.
Do đó, cuộc đời vui tươi và đẹp đẽ, an lạc và hạnh phúc, cửa thiên đàng cõi cực lạc rộng mở kể từ đây.