Tục dâng sao giải hạn có mặt trên đất nước ta từ hằng bao thế kỉ và con người đã ăn sâu vào tiềm thức, nên mỗi năm vào dịp đầu xuân nhà nhà cúng sao giải hạn khi có ai trong gia đình gặp phải ngôi sao xấu, hạn không tốt. Họ cho rằng khi cúng như vậy thì sao xấu đó sẽ biến thành sao tốt và sống yên tâm hơn. Từ nguyên thủy tục cúng này chỉ có trong các gia đình, nay trong một số chùa đầu năm cũng ghi danh sách các gia đình Phật tử để làm lễ dâng sao giải hạn, với việc làm này nhiều người đã thắc mắc dâng sao giải hạn có trong giáo lý nhà Phật không? Dâng sao giải hạn như vậy có thể làm suy thoái lòng tin đến với đạo pháp không?
Trước hết, trong giáo lý nhà Phật không có nghi thức cúng dâng sao giải hạn nhưng có nghi thức cúng cầu an vào đầu năm. Sở dĩ trong nhà chùa có làm lễ cầu an đầu năm cho Phật tử với mong ước gia đình quý Phật tử được an lạc hạnh phúc, nhưng khi làm lễ cầu an là tụng kinh Phật, nương theo lời dạy của Ngài mà hành trì theo để cuộc sống được bình an hơn, rồi cúng Mông Sơn Thí Thực, phóng sanh, phóng sanh đăng. nguoiphattu.com
Danh sách được ghi để cầu an đó phải đến chùa cùng tụng niệm, cùng nhất tâm hướng thiện. Còn cầu an mà chỉ ghi danh rồi giao phó chùa nhà chùa cứ đọc tên thì chẳng có lợi gì. Trong kinh Địa Tạng đức Phật dạy, tụng kinh hay làm bất cứ một việc gì để hồi hướng cho người thân (đạo tràng trang nghiêm thanh tịnh) thì người được hướng đến chỉ nhận được 30% còn người xướng lên làm hoặc đang tụng niệm đó hưởng phước đến 70%. Cho nên khi cầu an hay cầu siêu đòi hỏi người nhà phải có mặt cùng cầu nguyện để mong sự hữu ích và thiết thực hơn.
Cầu an là một công việc rất hữu ích vì đó cũng là phương tiện dẫn dắt con người đến chùa trì tụng những gì đức Phật dạy để thực hành, khi tụng: thân, miệng, ý thanh tịnh và đưa lời dạy của Thế Tôn vào sâu trong tâm khảm để hành trì theo lời dạy đó.
Những lời đức Thế Tôn dạy luôn khiến con người bỏ ác làm lành; nếu đã làm ác thì nay không làm, nếu đã làm thiện phải cố gắng làm thêm, và đã làm thiện ngày càng phát huy hơn nữa. Với thiện nhân đã được gieo xuống chắc chắn sẽ nhận được các quả vị tốt đẹp ngọt ngon. Không gieo trồng, hay vẻ người ta trồng giúp trên đất của họ, giống của họ thì mình chẳng có hái được cái gì.
Thật vậy nhân quả rõ ràng, không thể một người gieo nhân người khác gặt quả, chuyện đó thật phi lý.
Trong kinh Pháp cú Đức Phật dạy:
Ý dẫn đầu các pháp
Ý làm chủ, ý tạo;
Nếu với ý ô nhiễm,
Nói lên hay hành động,
Khổ não bước theo sau,
Như xe chân vật kéo.
Hay
Ý dẫn đầu các pháp
Ý làm chủ, ý tạo;
Nếu với ý thanh tịnh,
Nói lên hay hành động,
An lạc bước theo sau,
Như xe chân vật kéo.
Như bóng không rời hình.
Mình con nhà Phật luôn phải tin theo nhân quả, vì nhân quả nói lên sự thật việc làm thật mà hằng ngày mình đã gieo. Gieo nhân gì gặt quả đó, không thể gieo hạt xoài mà gặt quả cam. Nhưng từ nhân tới quả phải có duyên kết hợp vì một nhân chưa chắc đã thành quả, duyên là điều kiện cần và đủ để quả hình thành.nguoiphattu.com
Phóng sanh cầu an một việc làm ý nghĩa đầu năm.
Một nhân không phải cho ra một quả mà nó cho ra rất nhiều quả, ví như gieo hạt xoài qua thời gian chăm bón cây xoài sẽ cho ra trái xoài nhưng rất nhiều trái và cây đó sống rất nhiều năm lại cho ra vô số trái, thì việc làm thiện hay ác cũng vậy. Khi tạo một nhân bất thiện làm cho người khác đau khổ hoặc chết, không những cái thân họ đã ôm hận với đối tượng làm mà kéo theo gia đình, vợ chồng, con cái, ông bà, bà con lối xóm nữa.
Những người này không chỉ đau khổ một lần rồi hết mà kéo dài nhiều năm, nhiều tháng khi nhớ lại ngày người chết họ cúng, cái cúng đó mục đích để tưởng nhớ lại người quá vãng năm xưa đã làm gì và sống sao, nhắc lại câu chuyện đó nhưng người chết không còn sống, họ thấy luyến tiếc và đau khổ, như vậy họ sẽ nghĩ tới người đã gây ra cái chết người thân. Vậy cái khổ đó không chỉ một lần là chấm dứt mà kéo dài miên miễn. Nhân thiện cũng vậy khi tạo nghiệp lành họ sẽ vui và có sự vui lây.nguoiphattu.com
Mình là con nhà Phật mình sẽ tin vào nhân quả nghiệp báo. Hằng ngày phải sống thế nào, làm thế nào để đêm về không lo sợ, không thao thức, sống an lạc, vững chải, chánh niệm. Muốn được như vậy thì phải thọ trì trai giới, giữ giới thanh tịnh luôn tin vào nhân quả chắc chắn luôn luôn bình an.
Dâng sao giải hạn như trên đã nói không có trong giáo lý nhà Phật đó là tập tục truyền thống của dân gian. Nhưng tại sao lại đưa vào nhà chùa để làm lễ dâng sao giải hạn. Đúng thật trong Phật giáo không có nghi thức này nhưng tùy vào quốc độ tùy vào căn cơ của mỗi chúng sanh nên phương tiện để hướng dẫn Phật tử đến chùa tu tập nên việc đó được coi như là một phương tiện để độ chúng sanh, nhưng phải làm cách nào để hợp pháp thì mới đúng với đạo lý, còn làm theo như thế tục thì việc đó không thể.
Chúng tôi thấy có một số chùa khi Phật tử tới nhờ làm lễ dâng sao giải hạn, quý Thầy ghi danh nhưng buổi lễ đó được thực hiện như một nghi thức cầu an là tụng kinh lễ Phật, rồi cúng Mông Sơn Thí Thực, phóng sanh. Còn cúng theo nghi thức thế gian của những ông Thầy cúng điều đó không đúng.
Tại sao chúng ta có thể cầu an, cầu an hay cầu siêu cũng thế thôi để giúp người an tâm hơn, yên trí để lo tu tập và làm việc, vì có nhiều người nghe sao hạn xấu lại lo sợ, buồn bã, chán nản,... và không làm được gì cả hoặc sống một cách bi quan vì tôi làm gì tôi cũng bị như thế, như thế. Nên đó là một phương tiện nếu có thể làm để người ta yên tâm thì làm chứ đừng vì mục đích gì khác.
Vì đạo Phật là "tùy duyên bất biến, bất biến tùy duyên", những việc làm đó nên làm cho những người sơ cơ chưa hiểu biết và chưa tin Phật pháp lại cố chấp theo lời ông bà, cha ông để lại thì phương tiện thiện xảo khéo dụ dẫn người ta để đi đến đạo pháp và dẫn lần cho họ biết tin vào nhân quả và nghiệp báo.
Những người đã trở thành Phật tử chân chánh thì không nên tin vào những chuyện đó, và không nên làm những việc đó. Phải luôn luôn thấu hiểu và áp dụng về nhân quả nghiệp báo, nghiệp chứ không phải là định mệnh hay số mệnh như câu trong Kiều:
"Bắt phong trần phải phong trần
Cho thanh cao mới được phần thanh cao"
Từ nhân đưa đến quả là qua quá trình duyên, nghiệp là hành động có tác ý, khi tạo một cái gì đó được gọi là nghiệp không phải chúng ta sẽ nhận quả báo như thế. Tùy theo ý thức khi tạo nghiệp và hành động tiếp theo đó, nghiệp thì có nghiệp thiện và nghiệp ác, nếu như ta lỡ tạo nghiệp bất thiện nhưng chúng ta biết ăn năn hối cải, sám hối việc đã làm thì quả báo sẽ khác, còn chúng ta tạo ra rồi mà dững dưng không lo sợ, không ăn năn thì quả báo sẽ khác.
Ví dụ, khi sân hận không kềm chế được lòng nên đã đánh họ trọng thương kết quả thế nào? Sẽ có hai phương án tiêu biểu: nếu chúng ta không lo sợ việc làm đó hoặc chúng ta cậy nhờ vào quyền lợi kết quả sẽ sao khi đối tượng mình gây ra cũng chẳng kiên nể, hậu quả ... cả đời không nhìn thấy nhau. Ngược lại mình thấy hành vi của mình thô lỗ, xấu xa, mình đến xin lỗi mong người ta tha thứ, lại luôn luôn quan tâm bệnh tình người đó một cách chân thành kết quả nhiều lúc thành bạn bè thân thiết.
Cuộc đời là vô thường, vạn pháp là vô ngã nên không có gì là vững chải bền lâu, tất cả đều được chi phối theo luật vô thường nên nghiệp cũng không phải không chuyển được mà "tu là chuyển nghiệp" như thế người ta mới lo tu. Mình là con Phật phải hiểu rõ điều đó, sợ nghiệp nặng, sao xấu, hạn không may thì lo tu, niệm Phật thật nhiều, sám hối thật nhiều, bố thí cúng dường thật nhiều lúc đó khỏi cần sao xấu sao tốt lúc đó "thong dong tất dạ rứa mà vui".
Trí Nguyên