Buồn
chán không phải là chuyện thật. Nếu nhìn gần, chúng ta sẽ thấy tâm luôn
luôn hoạt động. Như vậy ta luôn luôn có việc để làm. Hãy nương tựa vào
chính mình để làm công việc lặt vặt trong nhà như dọn dẹp sạch sẽ sau
khi ăn, làm công việc trong nhà một cách thận trọng và chánh niệm, không
khua chén bát, không đóng sầm cửa. Những việc lặt vặt này giúp bạn tiến
hành định tâm và khiến cho việc hành thiền dễ dàng hơn. Chúng cũng có
thể chứng tỏ rằng bạn thật sự có chánh niệm hay vẫn còn lạc lối trong
phiền não.
Bạn, những người Tây phương, hay vội vã. Bởi thế bạn
cũng sẽ có hạnh phúc, đau khổ và phiền não cực lớn. Nếu bạn hành thiền
đúng đắn, việc đương đầu với nhiều vấn đề của bạn sẽ là nguồn gốc của
trí tuệ thâm sâu sau này.
Xả bỏ
Làm bất cứ việc gì cũng
với tâm xả bỏ. Đừng kỳ vọng sự đền đáp hay tán dương. Nếu xả bỏ một ít
sẽ có một ít bình an. Nếu xả bỏ nhiều sẽ được nhiều bình an. Nếu xả bỏ
hoàn toàn sẽ được bình an hoàn toàn và cuộc tranh đấu với thế gian này
đi đến chỗ chấm dứt.
Đương đầu với tâm mình
Đạo, Quả và
Niết Bàn không phải là chuyện ngẫu nhiên đạt được. Đạo, Quả, Niết Bàn
phát sinh từ sự thực hành đúng, từ chánh tinh tấn, từ can đảm, dám tập
luyện, suy nghĩ và bắt tay vào việc. Nỗ lực này bao gồm cả việc đối
kháng hay đương đầu với chính tâm bạn.
Đức Phật dạy chúng ta
đừng tin vào tâm vì nó phiền não, bất tịnh, không thể hiện Giới hạnh hay
Pháp. Trong tất cả mọi cách thực hành khác nhau mà chúng ta chú tâm nỗ
lực, chúng ta phải đối kháng lại con tâm này. Khi tâm bị đối kháng, nó
trở nên nóng và âu sầu, lúc ấy chúng ta sẽ phân vân chẳng biết ta đi có
đúng đường không. Vì sự thực hành bị phiền não tham ái xâm nhập nên
chúng ta đau khổ đến nỗi có thể quyết định ngưng hành thiền nữa. Nhưng
Đức Phật dạy chính đó là sự thực hành đúng đắn; phiền não này chớ không
phải bạn, đang bùng cháy. Đương nhiên là việc hành thiền khó khăn chứ
không phải dễ.
Nhiều nhà sư hành thiền chỉ tìm giáo pháp phù hợp
với sách vở, kinh điển. Dĩ nhiên, vào thời kỳ học hỏi nghiên cứu, phải y
cứ vào kinh điển. Nhưng lúc "chiến đấu" với phiền não, phải chiến đấu
ngoài sách vở. Nếu căn cứ vào mô mẫu có sẵn, bạn không thể đứng vững
trước quân thù. Kinh điển chỉ đưa một mô mẫu và có thể khiến bạn quên
mình, bởi vì chúng đặt căn bản trên trí nhớ và khái niệm. Suy nghĩ theo
khái niệm phát sinh ra ảo tưởng, mơ mộng viển vông, có thể đưa bạn lên
thiên đàng hay xuống hỏa ngục, một nơi xa vời của tưởng tượng, vượt ra
ngoài chân lý đơn giản nằm ngay trước mắt bạn.
Nếu chịu khó rèn
luyện, trước tiên bạn sẽ nhận thấy rằng thân ẩn cư là điều quan trọng.
Khi sống ẩn cư bạn có thể nghĩ đến lời khuyên của Ngài Sariputta về ba
loại ẩn cư: thân ẩn cư, tâm ẩn cư, xa lánh phiền não cám dỗ ẩn cư. Ngài
nói rằng: "Thân ẩn cư là nguyên nhân tạo nên tâm ẩn cư, và tâm ẩn cư là
nguyên nhân phát sinh tị phiền não ẩn cư." Dĩ nhiên, khi tâm bạn yên
tĩnh, bạn có thể sống bất kỳ nơi nào. Nhưng trong giai đoạn đầu tìm hiểu
giáo pháp thì "Thân ẩn cư" có giá trị vô lường. Ngay hôm nay hay một
ngày nào đó bạn hãy đi ra khỏi xóm làng, ngồi xuống. Hãy tập một mình.
Bạn cũng có thể một mình leo lên đỉnh đồi cao đáng sợ. Rồi bạn sẽ bắt
đầu hiểu rõ: nhìn vào chính mình thật sự sẽ như thế nào.
Đừng
quan tâm đến việc có an tịnh hay không. Càng thực tập bạn càng tạo nên
những nhân đúng và sẽ quen thuộc với những gì xẩy ra. Đừng sợ bạn sẽ
không thành công, không đạt được sự an tịnh. Nếu nghiêm chỉnh thực hành,
bạn sẽ trưởng thành trong Giáp Pháp. Ai tìm sẽ thấy. Chỉ người ăn mới
no.
Tỳ khưu Khánh Hỷ dịch