Ngày nay càng có nhiều sự thừa nhận qua sự phát triển và chứng minh của khoa học về sự nối kết gần giữa trạng thái của tâm và hạnh phúc. Mặt khác, nhiều người sống trong những xã hội mà vật chất quá đầy đủ, trong số đó có nhiều người không hạnh phúc. Bên dưới bề mặt đẹp của sự giàu có là loại rối loạn tinh thần, dẫn đến sự thất vọng, những cuộc cãi vã không cần thiết, phụ thuộc vào ma túy hay uống rượu, trường hợp tệ nhất là tự tử.

Giàu có không bảo đảm đem lại niềm vui hoặc sự đầy đủ mà bạn đi tìm. Khi bạn đang giận dữ hay hận thù, có bạn thân xuất hiện, bạn cũng coi như sương mù hay lạnh giá, xa lạ và bực mình.

Tiềm năng của con người là thông minh. Bên cạnh đó, con người có khả năng nhận định và trực tiếp chỉ đạo với ý thức mạnh mẽ trong bất kỳ tình huống nào. Vì vậy, chúng ta nhớ rằng lâu rồi có món quà kỳ diệu này và năng lực để phát triển nhận định và sử dụng một cách tích cực, ta sẽ bảo vệ sức khỏe tinh thần tiềm ẩn bên trong.

Chúng ta đang nhận ra mình có tiềm năng vĩ đại có thể cung cấp sức mạnh cơ bản. Sự thừa nhận này là động lực cho phép chúng ta đối phó với bất kỳ khó khăn. Không có vấn đề gì khi chúng ta đang đối mặt với hoàn cảnh mà không mất hy vọng hoặc rơi vào cảm xúc của lòng tự trọng thấp.

Tôi viết điều này như người mất tự do lúc 16 tuổi. Tiếp sau đó, tôi đã sống lưu vong hơn 50 năm trong suốt thời gian những người Tây Tạng đã tự cống hiến để giữ bản sắc, văn hóa và giá trị của họ. Hầu hết mỗi ngày tin tức từ Tây Tạng thể hiện sự đau lòng nhưng không phải những thử thách này đưa đến sự bỏ cuộc. Một trong những cách tiếp cận mà cá nhân tôi thấy hữu ích là để trau dồi tư tưởng. Nếu tình hình không có vấn đề như vậy, ít có thể cứu chữa được thì không cần lo lắng về nó. Nói cách khác, nếu có kết quả hay cách giải đáp cho sự khó khăn thì bạn không cần lo lắng nữa.

Điều cần thiết là tìm cách tháo gỡ gút mắc và dùng năng lượng tập trung vào kết quả hơn là lo lắng về vấn đề. Như một sự lựa chọn, nếu không có giải pháp hay không có sự giải quyết nào thích hợp thì cũng không có vấn đề để lo lắng về nó vì bạn cũng không thể làm bất cứ điều gì hơn. Trong trường hợp đó, bạn nên trực tiếp đối diện với thực tế để chấp nhận sớm cho được thoải mái. Công thức này dĩ nhiên bao hàm trực tiếp đối diện vấn đề và lấy cái nhìn thực tế. Ngược lại, bạn sẽ không tìm ra hoặc không có giải pháp cho vấn đề.

Nuôi dưỡng động lực thích hợp có thể bảo vệ bạn khỏi cảm giác sợ hãi và lo âu. Nếu bạn phát tâm trong sạch và chân thành và khởi tâm giúp đỡ trên cơ sở của lòng tốt, từ bi và tôn trọng thì bạn có thể thực hiện bất kỳ loại công việc nào và làm có hiệu quả hơn với ít sợ hãi hay lo lắng, không sợ người khác nghĩ gì hoặc cuối cùng bạn sẽ thành công đạt đến mục tiêu của mình. Thậm chí bạn không đạt được mục tiêu, bạn cũng cảm thấy tốt vì bạn đã làm hết khả năng của mình. Nhưng với động cơ xấu, mọi người có thể khen ngợi hoặc bạn có thể đạt được mục tiêu, bạn vẫn không được hạnh phúc.

Đôi khi chúng ta cảm thấy cuộc sống không được thỏa mãn vì thời điểm khó khăn chung đang đối đầu với mọi người. Điều này xảy ra ở những mức độ khác nhau theo thời gian. Khi điều này xảy ra, chúng ta cố gắng tìm cách để nâng cao tinh thần bằng cách nhớ lại sự thành đạt của mình. Thí dụ, chúng ta được yêu bởi một người nào đó, chúng ta có tài, được giáo dục, có thực phẩm để ăn, quần áo để mặc và nơi ở vì đã làm việc vị tha trong quá khứ. Nếu chúng ta không tìm thấy được cách nào để nâng cao tinh thần của mình thì rất nguy hiểm và rơi vào cảm giác bất lực. Điều này có thể dẫn chúng ta tới sự tuyệt vọng là mình không có năng lực làm điều gì tốt cả. Là tu sĩ Phật giáo, tôi đã học được sự đau khổ chính trong nội tâm của mình là những cảm xúc rối loạn.

Tất cả những suy nghĩ, cảm xúc và sự kiện tinh thần phản ánh trạng thái tiêu cực hoặc không từ bi của tâm, chắc chắn làm suy yếu kinh nghiệm của sự bình an nội tâm. Đó là sự hận thù, giận dữ, niềm tự hào, lòng tham, ganh tị, v.v… được coi là nguồn gốc của khó khăn, đang bị phiền não.

Đồng thời, nó cũng là những gì cản trở nguyện vọng cơ bản nhất để được hạnh phúc và tránh đau khổ. Khi chúng ta thực tập nhuần nhuyễn rồi thì trở nên không biết gì đến sự tác động của mình vào người khác: Họ là nguyên nhân của hành vi phá hoại những người khác và chúng ta. Vụ giết người, bê bối,và sự lừa dối tất cả đều có nguồn gốc trong những cảm xúc rối loạn. Điều này chắc chắn đưa đến câu hỏi này - chúng ta có thể rèn luyện tâm không? Có nhiều phương pháp, nhưng trong truyền thống Phật giáo, là hướng dẫn đặc biệt gọi là rèn luyện tâm. Trong đó tập trung vào nuôi dưỡng sự quan tâm đến người khác và biến nghịch cảnh thành thuận. Đó là mô hình của tư tưởng, chuyển đổi các vấn đề thành hạnh phúc có hiệu lực cho người dân Tây Tạng để duy trì phẩm giá và tinh thần của họ khi đối mặt với những khó khăn lớn. Thật vậy tôi đã tìm thấy lời khuyên này mang lại lợi ích thiết thực tuyệt vời trong cuộc sống của riêng tôi.

Vị thầy lớn người Tây Tạng chuyên về đào tạo tâm đã từng nhận xét rằng một trong những phẩm chất của tâm tuyệt vời nhất là nó có thể được chuyển đổi. Tôi không có nghi ngờ rằng những người cố gắng để chuyển đổi tâm của họ, vượt qua những cảm xúc rối loạn đạt được cảm giác bình an bên trong thì qua khoảng thời gian sẽ nhận thấy sự thay đổi trong thái độ tinh thần và phản ứng của họ tới mọi người và các sự việc. Tâm của họ sẽ trở nên nhuần nhuyễn và tích cực hơn. Tôi chắc chắn rằng họ sẽ tìm thấy cảm giác nhiều hạnh phúc riêng khi họ góp phần vào hạnh phúc lớn hơn của những người khác. Tôi cầu nguyện mọi người thực hiện mục tiêu của họ sẽ được gia hộ thành công.

Hải Hạnh dịch