HỎI: Tôi vì học tập và công việc nên sống xa nhà, hiện đang ở trọ một mình. Gia đình tôi thờ Phật, trước đây mỗi ngày tôi đều tụng kinh, lạy Phật. Hiện nơi tôi ở trọ cách chùa rất xa, việc đến chùa lạy Phật hàng ngày rất khó khăn. Gần đây, tôi được người quen tặng một bức tượng Bồ-tát Quán Thế Âm, tôi vui lắm và mong được thờ Ngài trong phòng để tiện tụng niệm, lễ bái. Nhưng tôi rất băn khoăn vì phòng trọ rất nhỏ hẹp, bạn bè thường hay tới chơi, đôi khi có cả bạn trai của tôi đến nữa. Xin hỏi, tôi thờ Bồ-tát có trong phòng trọ có được không? Nếu được thì quy cách như thế nào để không phạm lỗi bất kính?
(KIỀU TRINH, kieutrinh.ibc@gmail.com)
ĐÁP: Bạn Kiều Trinh thân mến!
Dĩ nhiên, thờ Phật, Bồ-tát để tụng niệm, lễ bái trong nhà, tại nơi mình ở là một nhu cầu tâm linh rất chính đáng, nên làm. Nhưng vì thực tế phòng trọ quá nhỏ hẹp, mọi sinh hoạt cá nhân, nấu nướng và vệ sinh chỉ gói gọn trong một diện tích trên dưới 10m2 nên khá tù túng, nhất là thiếu trang nghiêm cho việc thờ phụng. Do vậy, vấn đề này cũng đang là một trong những thao thức, trăn trở của không ít Phật tử đang ở trọ (hoặc ở nhờ) để học tập hay làm việc xa nhà hiện nay.
Với hoàn cảnh ăn ở chật hẹp như vậy, hầu như ít người nghĩ đến việc thờ tự, nhất là thờ Phật. Người nào có ý định thờ Phật (hay Bồ-tát), khi tham vấn ý kiến các vị tôn túc hay các đạo hữu cao niên phần lớn đều được khuyên là không nên, vì thiếu thanh tịnh và trang nghiêm, sẽ tổn phước. Tuy nhiên, thỉnh thoảng cũng có ý kiến ngược lại, phòng nhà nhỏ hay lớn không quan trọng, tâm mình thành thì cứ phụng thờ. Phật và Bồ-tát đã đạt đến chỗ siêu việt “không dơ, không sạch” rồi nên không có gì trở ngại, và các Ngài sẽ chứng minh cho cái tâm của mình, nhờ vậy mà được phước.
Hình 2
Chúng tôi thấy rằng, khách quan mà nói thì cả hai quan điểm thờ Phật nêu trên đều không sai nhưng chưa toàn diện. Với ý kiến “không nên thờ” thì đúng ở phương diện thiếu trang nghiêm, sợ bất kính với các Ngài nhưng Phật tử lại bị thiệt thòi vì không thờ Phật, không lễ bái được. Ngược lại, với ý kiến “nên thờ” thì đúng ở chỗ các Ngài không chấp nhưng người thờ lại luôn áy náy, day dứt, lo sợ bất kính đối với các việc sơ suất ngoài ý muốn. Vì cách thờ nào cũng có hai mặt ưu và khuyết nên chúng tôi thiết nghĩ thờ hay không là tùy tâm và tùy duyên của mỗi người.
Đi tìm giải pháp cho vấn đề này, chúng tôi nhận thấy các Phật tử nước ngoài (Nhật Bản, Đài Loan) đã sáng tạo ra những cách thờ Phật khác nhau. Thiết nghĩ, những cách thờ Phật này có thể áp dụng cho những Phật tử nước ta hiện đang ở trọ (hay ở nhờ) trong căn phòng chật hẹp, vừa tu học lễ bái được mà vẫn không sợ bất kính.
Cách đơn giản nhất là thiết kế một hình ảnh chánh điện, có Phật (Bồ-tát) cùng với hương, hoa, trà, quả thật trang nghiêm rồi lưu vào máy tính hay điện thoại di động. Đến giờ hành lễ, họ bật hình Phật lên, quán tưởng như đang ngồi trước điện Phật, rồi lễ bái, tụng niệm bình thường. Sau khóa lễ, tắt hiển thị hình Phật, mọi sinh hoạt khác đều bình thường.
Hình 3
Cách thứ hai, các nhà sản xuất và chế tác tượng Phật thiết kế một mô hình “ban thờ” Phật mới. Nói là ban thờ nhưng kỳ thật chỉ là một chiếc hộp đựng tượng Phật hoặc Bồ-tát. Hộp có nhiều hình thức khác nhau như hình chắp tay búp sen (h.1), hình hộp vuông cách điệu ngôi chùa (h.2), hình trụ tròn (h.3). Khi lễ bái hoặc tụng niệm thì mở hộp ra, lễ bái và tụng niệm xong thì đóng hộp lại. Trong tinh thần phương tiện thì thờ phụng và tu học như thế vừa trang nghiêm lại vừa tiện dụng.
Tiếc là mô hình này chưa có ở nước ta, trong tương lai, nếu được các nhà chế tác tượng Phật lưu tâm sản xuất và phát hành mô hình “ban thờ” này thì những Phật tử đang ở trọ chật hẹp sẽ có cơ duyên phụng Phật như ý nguyện.
Chúc bạn tinh tấn!