03/04/2011 16:49 (GMT+7)

Khi Đức Phật còn tại thế, Ngài đã tìm thấy chân lý ngay trong cõi đời này, ngay cuộc sống hiện tại này. Và chính Ngài đã dùng chân lý ấy phục vụ cho con người trong suốt 45 năm thuyết pháp độ sanh. Do vậy vào thời Lý Trần, Phật giáo đã thể hiện một tinh thần nhập thế thật đậm nét và đặt sắc không chỉ ở khía cạnh tậm linh giải thoát mà còn chăm lo đời sống xã hội. Quốc Sư Viện Chứng đã nói rõ về những nguyên tắt hướng dẫn đời sống của một nhà chính trị Phật tử “đã là người phụng sự dân thì phải lấy cái muốn của dân làm cái muốn của mình, phải lấy ý muốn của dân làm ý muốn của mình, trong khi đó không sao lãng việc tu học của bản thân”. Trần Thái Tông nói rằng “nhà chính trị phải thực hiện đạo Phật trong xã hội”. Tuệ Trung Thượng Sĩ nói “trong lòng thế tục hòa ánh sáng của mình trong cuộc đời bụi bặm”.

Với một tinh thần vô ngã, còn tạo cho người giàu lòng vị tha, một yếu tố rất cần thiết với những người lãnh đạo nếu muốn đem hạnh phúc thật dự đến cho dân và hợp lòng dân. Đức Phật dạy nếu Ta tu hành được thanh tịnh, giải thoát rồi thì phải thường nghĩ đến những người xung quanh còn mê lầm, và còn chìm đắm trong cảnh khổ đau, trói buột và lao mình vào những cảnh đó để cứu độ tất cả chúng sanh, như vậy là người hết lòng vì Phật pháp. Nếu cứ nghĩ rằng là thanh tịnh giải thoát, còn thiên hạ là dơ bẩn, khổ đau rồi xa lánh họ, thì chính mình đã cô lập vậy. Vì thế mục đích cứu độ của các thiền sư đời Trần không chỉ chuyên tu tập để đạt được giải thoát, mà còn đem tinh thần giải thoát “hòa quang đồng trần” làm lợi ích cho nhân dân, xã tắc, nhất là trong giai đoạn đất nước bị ngoại xâm đe dọa.

 Chính vì vậy người viết đã chọn đề tài “Triết Học Chính trị Và Quan Điểm Nhập Thế của Đạo Phật”, ở bài này người viết sẽ dựa vào các sử liệu Phật giáo thời Lý Trần về tư tưởng chính trị xã hội thời bấy giờ để sáng tỏ tính nhập thế Phật giáo, hay nói cách khác Phật pháp không lìa thế gian mà giác ngộ.

Tuy đức Phật không đề cập nhiều về chính trị, Ngài chỉ thuần chỉ dạy cho hàng đệ tử tu tập con đường giải thoát nhưng tất cả lời dạy của ngài đều vì lợi ích cho chư thiên và loài người. Cũng trên tinh thần này, mà chư Tổ hay các vị Thiền sư đã mạnh dạng vấn thân vào con đường chính trị để phục vụ nhân sanh. Cứu giúp nhân sanh ra khỏi cảnh dầu sôi lửa bổng của chiến tranh, giữ vững nền độc lập tự do cho đất nước. Các ngài hành động không vì lợi ích cho riêng mình mà vì lợi ích chung của trăm họ. Do đó mà đã tạo ra con đường chính trị của phật giáo, con đường này là con đường phục vụ chúng sanh, “phục vụ chúng sanh là cúng dường chư Phật”.

---