Đức
Đạt Lai Lạt Ma, theo sự tiết lộ mới đây nhất của WikiLeaks cables, đã
nói với những nhà ngoại giao Hoa Kỳ rằng, đối với Tây Tạng, thay đổi khí
hậu là một vấn đề khẩn cấp hơn giải pháp chính trị cho Tây Tạng. Điều
này chắc chắn là một báo động hay một cú sốc của một số nhân tố quan
trọng cho cuộc vận động độc lập trong vùng. Nhiều người trẻ Tây Tạng
lưu vong đã chán nản với chủ trương ôn hòa và tiếp cận bất bạo động của
lĩnh tụ tâm linh của họ. Đối với họ, độc lập luôn luôn vượt hơn hẳn
vấn đề môi trường.
Nhưng nếu sự quan tâm là việc tồn tại của những người du mục trên cao
nguyên Tây Tạng, thì Đức Đạt Lai Lạt Ma là đúng. Những hoạt động lưu
vong, với sắc thái quen thuộc của những người nổi tiếng và những người
cảm tình, đã cố gắng nhiều để diễn tả những khái niệm của người Tây
phương về Tây Tạng chính yếu như là một vấn đề chính trị. Nhưng những
nổ lực của Đức Đạt Đạt Lai Lạt Ma để bảo đảm một sự tự trị đầy đủ ý
nghĩa cho người Tây Tạng đã chưa có dấu hiệu thành công. Cũng không có
một áp lực của người Hoa Kỳ rõ ràng để cải thiện cho sự tự do của người
Tây Tạng; và hôm nay, với chủ nghĩa dân tộc Trung Hoa gia tăng vững
vàng, thì viễn tượng cho tiến trình đang trong sự thoái trào.
Trong khi, vượt xa Hy mã lạp sơn, những ảnh hưởng sâu đậm và không
thể đảo ngược của những thay đổi môi trường sôi động đang che lấp những
tiêu đề chính trị như một sự đe dọa đến lối sống của người Tây Tạng.
Những dấu hiệu khắp nơi: sự tản chảy của băng vĩnh cửu; những sự thay
đổi của nước trên bề mặt những đồng cỏ; sự xáo trộn của mô thức mưa
gió; và sự rút lui của những băng hà Hy mã lạp sơn – nơi chứa đựng băng
tuyết lớn nhất sau Nam và Bắc cực.
Bắc Kinh đã viện dẫn sự thay đổi khí hậu như sự tranh cải cuối cùng
đối với việc áp buộc định cư khoảng một trăm nghìn người du mục Tây
Tạng, vì cho rằng họ đã làm thiệt hại những đồng cỏ tội nghiệp do chăn
nuôi súc vật ăn cỏ quá mức. Những ngôi nhà nơi định cư của họ là
những nơi cư trú ảm đạm và cô lập, nơi họ không thể chăn giữ súc vật,
và là nơi mà họ khó khăn để mưu sinh. Chương trình này báo trước cái
chết của một lối sống đã tồn tại một cách bền bỉ hàng thế kỷ nay.
Và, xa hơn, tham vọng của Bắc Kinh thống hợp Tây Tạng – với áp lực
nhập cư di dân người Hán; phát triển những trục lộ giao thông; và đẩy
mạnh khai thác những nguyên liệu giàu có về khoáng sản và lâm sản để
cung ứng cho sự lớn mạnh của nền kinh tế Trung Hoa – đang đặt một sức ép
nặng nề lên một môi trường giàu có nhưng mõng manh của Tây Tạng.
Sự thúc đẩy cho việc phát triển điện khí hóa, một bộ phận của chương
trình cải thiện khí hậu, đang đưa tới một chương trình lớn nhất thế giới
về việc xây dựng những đập nước trên Hy mã lạp sơn – trong một vùng
thường xãy ra động đất và hầu hết được xây dựng với sự quan tâm sơ sài
đến lợi ích của dòng chảy hay những người với nhà cửa và đất đai bị chìm
ngập.
Đây là những đe dọa khẩn cấp đến địa bàn mà tất cả những người Tây
Tạng đang tùy thuộc. Ngay cả trong sự kiện không hứa hẹn của giải pháp
chính trị sắp tới, những tác động về kiểu mẫu của việc phát triển và
thay đổi khí hậu sẽ tiếp tục. Và trong khi những chính sách của Bắc
Kinh là một nguyên nhân quan trọng của khủng hoảng môi trường gia tăng,
vì thế - như lời Đức Đạt Lai Lạt Ma đưa ra – là sự thiếu sót trong hành
động của Hoa Kỳ trên sự thay đổi thời tiết. Những ảnh hưởng của nhiệt
độ gia tăng trên cao nguyên, đã là yếu tố tệ hại lắm rồi, sẽ tiếp tục
hàng thập niên nữa. Nhưng bất cứ hy vọng làm chậm lại hay đảo ngược
những tác động này tùy thuộc vào hành động thi hành ngay bây giờ.
Đức Đạt Lai Lạt Ma đã 75 tuổi và việc kết thúc sự lĩnh đạo của ngài
đối với người Tây Tạng là đang ở trước mắt. Ngài đã tuyên bố nghĩ hưu
và rõ ràng không thể thấy một giải pháp chính trị trong đời sống này của
ngài. Không có ngài, Bắc Kinh tính toán rằng nổ lực lưu vong sẽ yếu
kém hơn và những trở ngại sau cùng của họ đối với những chính sách đối
với Tây Tạng của họ sẽ biến mất. Nhưng Bắc Kinh cũng thấu hiểu rất rõ
rằng ngoại trừ những cảnh báo về môi trường của Đức Đạt Lai Lạt Ma được
chú ý, không thì những chính sách của họ sẽ là một chiến thắng rỗng
tuếch. Và Hoa Kỳ phải thấy rằng hổ trợ vấn đề chính trị Tây Tạng trong
khi không làm điều gì để ngăn ngừa sự thay đổi khí hậu mà nguy cơ sự
sống bị tàn phá khắp Hy mã lạp sơn rốt cuộc không hơn gì ngoài những
động thái chính trị nhỏ nhoi.
Nguồn: Thu Viện Hoa Sen
http://www.phayul.com/news/article.aspx?id=28778&article=WikiLeaks+cables:+the+Dalai+Lama+is+right+to+put+climate+change+first