Hơn bao giờ hết tuổi trẻ
cần được dìu dắt về mọi mặt, nhất là về cuộc sống tâm linh. Vì
đó là nền tảng đạo đức, phẩm chất giá trị của con người, và sự phát triển theo
chiều hướng tốt của xã hội. Phật
giáo là một tôn giáo lớn, đã, đang và sẽ góp phần không nhỏ cho sự hòa bình, hưng
thịnh, nhân cách con người, và trái đất mẹ. Trong
kinh điển Phật giáo, chúng ta thường được nghe những cụm từ “ba” chữ
đi liền với nhau như: Phật-Pháp-Tăng (Ba Ngôi Báu);
Giới-Định-Tuệ (Tam Vô Lậu Học); Tín-Hạnh-Nguyện; Văn-Tư-Tu;
Bi-Trí-Dũng; Hoà-Tin-Vui v.v… những con số “3” trong Phật giáo
có thể xem như là “sự vận hành”; là phương thức để “hành trì”; công phu để “tu
tập”; đó chính là nền tảng “huân tu” trong lãnh vực giáo
dục của Phật giáo.
Chúng ta, “nói riêng” có
thể tùy nghi chọn bất kì một cụm từ nào để làm nền tảng huân tu cho chính bản
thân mình, rồi từ đó chúng ta mang "phương pháp thực tiễn này /
this practical way” vào trong xã hội đương thời. Trong kinh
điển của Phật giáo, nền tảng cho sự giáo dục đạo đức con người để đi đến tiến
trình giải thoát chính là Giới-Định-Tuệ. Trong bài tham luận của
thầy Thích Quang Thạnh với chủ đề “Phật Hóa Gia Đình & Đạo Đức
Xã Hội” tại Hội thảo Hướng dẫn Phật tử Toàn
quốc năm 2011 tại Đà Nẵng, Thầy đã nhấn mạnh rằng: “Phương
thức Giáo dục Tuổi trẻ Phật Giáo trong thời Hội nhập” sẽ
mở ra một chân trời mới, để trợ giúp cho Thanh-Thiếu-Niên luôn có một trái
tim đầy nhiệt huyết, thấm đượm được giá trị “Tài-Đức-Trí” của
một người hoàn thiện. Sắc thái của bài tham luận này là “Giáo
dục Tâm lý” và “Giáo dục Phật giáo”, trong đó Thầy khẳng
định lấy Giới-Định-Tuệ làm nền tảng cho sự giáo dục trong đạo Phật.
Ở đây, chúng tôi xin nêu ra “ba hạt
giống” hay “ba phương thức” chính
yếu để làm nền giáo dục tuổi trẻ Phật giáo ngày nay.
I. Build: Lay a solid foundation
and practice its core values. (Xây dựng) / Phải
đặt một nền tảng Phật giáo vững chắc và thực hành giá trị cốt lõi.
Hãy chọn bất cứ
giá trị nào trong các pháp môn như: Tam Quy-Ngũ Giới; Tứ
Vô Lượng Tâm (Từ-Bi-Hỷ-Xả); Bát Chánh Đạo; Tứ Nhiếp Pháp; Lục độ;
v.v... mà “HÀNH TRÌ”, thì đó mới là nền tảng vững chắc. Sự thánh thiện
này sẽ mở cửa cho một nền giáo dục nhân bản, hoàn thiện và thích đáng hơn.
Hãy tạo
một môi trường tốt cho tuổi trẻ. Tuổi trẻ
cần có những “sân chơi” hay “điểm đến” lành
mạnh. Tổ chức GĐPT là một ví dụ. Trong tổ chức GĐPT, sự giáo
dục được đặt trên nền tảng chủng tử và huân tập. Ngoài ra, Đạo Phật
Ứng Dụng (Engaged Buddhism) - đã nêu ra phương
thức giáo dục và ứng dụng rất hữu hiệu và
thực tiễn. Nói chung, nếu chúng ta có một nền tảng bất thối chuyển;
một điểm tựa vững chắc; thì chúng ta sẽ có một tương lại rạng ngời, một
hướng đi mới, một môi trường sinh hoạt lành mạnh cho giới trẻ. Và
cứ thế, chúng ta tiếp tục vận hành sự TU HỌC và HÀNH TRÌ những giá trị cốt
lõi đạo đức đó, thì nền tảng giáo dục của Phật giáo cho tuổi trẻ ngày càng
thêm vững mạnh.
II. Transform: Metanoia - A
shift of Mind (Chuyển hóa) / Thay
đổi cái nhìn (perception) của mình.
Be innovative / !!!
Trong kinh Pháp
Hoa có dạy: “Tâm dẫn đầu các pháp, Tâm tạo tác...”, ngày nay các
nhà nghiên cứu về giáo dục như Peter Senge nhấn
mạnh: “Sự phát triển trong việc giáo dục bắt nguồn từ sự chuyển hóa tâm
thức” (Senge 2000). Ngài Dalai Lama trong cuốn sách Nghệ
Thuật của Hạnh phúc (The Art of Happiness) có chia sẻ “chỉ
đổi cách nhìn của mình không thôi cũng đủ làm cuộc sống nhẹ nhàng và an vui
hơn”.
Tuổi trẻ như
một tờ giấy trắng, nên phải tạo cơ hội và huân tập tuổi trẻ những cách nhìn đúng
đắng nhằm chuyển hóa cách nhìn, cách suy nghĩ và
hành động của giới trẻ. Albert Einstein có nói: “Only a life
lived for others is a life worthwhile”. Cuộc sống vì người
khác là cuộc sống xứng đáng nhất. “Mình phải chuyển đổi các em từ lối suy nghĩ vị
kỷ đến vị tha, từ cái hẹp hòi, chỉ biết cho chính mình trong cái “tôi,
cái của tôi”, v.v... thành cái của “chung, cái của chúng ta và của tất
cả”. Dạy các em phải nhận thức rằng, tự lợi lợi
tha. Tự giác và giác tha để cuối cùng được giác hạnh viên
mãn.” (trích trong tập Tâm Bút của Trần Trung Đạo, trang 11).
Thêm vào đó,
trong thuyết Đầy tớ Lãnh đạo (Servant Leadership), phục vụ nhân
sinh là nền tảng của lãnh đạo (Greenleaf, 1977). Trong
Phật giáo đức Phật dạy: “Phụng sự chúng sanh là cúng dường
Chư Phật” tạm dịch “service to all
sentient beings is honoring to the Buddhas”. Chư Tổ lại
dạy: “Nhất nhật bất tác, nhất nhật
bất thực” nghĩa là “Một ngày không làm,
một ngày không ăn”. Vì thế, ai trong chúng ta cũng phải tự chuyển
hóa chính mình trước qua tư tưởng, suy nghĩ, lời nói và hành
động của chính mình. Có thể là những việc làm thiết thực trong việc
phục vụ nhân sinh và xã hội như giúp đỡ những người
bệnh tật, giúp giảm các nạn nghèo đói, làm giảm đi bất công xã hội, giảm bớt ô
nhiễm môi sinh, chăm lo người già, hướng dẫn thiếu nhi học tập đạo đức v.v...
đó là sắc thái của sự lãnh đạo và giáo dục thực tiễn có hiệu quả.
III. Act: Put the ideas into
practices. (Hành động) / Đặt
ý tưởng vào hành động.
Ai trong chúng
ta, từ cá nhân đến tổ chức, cũng đều có những ý tưởng, ý kiến hay và
đẹp. Những ý kiến này cần được dung hòa, khai triển, rồi đưa vào thực
tập. Sự thí nghiệm nào cũng là bước
đầu cho sự tiến bộ của nhân loại nên đạo Phật của chúng ta có phương thức “tùy
duyên, bất biến” là vậy! Ví dụ: khi thấy những nơi khác có
tổ chức các khóa tu học, hội thảo, khóa niệm Phật, thiền hành, v.v... được
thành công, thì mình cũng nên học hỏi và mang về thử nghiệm, hòa nhập ở bối
cảnh địa phương của mình nếu cho phép. Chắc hẳn, sau vài lần tổ
chức, những kinh nghiệm đó sẽ được cải tiến và giàu mạnh thêm. Các
nhà sinh vật học gọi đó là adaptation or evolution. Nói một cách
khác là: Performance, Feedback, and Revision (Thực hiện, nhận hiệu
suất/chỉ trích, và sửa đổi cho tốt hơn).
Hai ví dụ dưới
đây là điển hình:
Về
phần tu học cho tuổi trẻ: Ở trong nước,
có những buổi Hội Trại Tuổi Trẻ và Cuộc Sống do thầy Thích Nhật Từ đề xứng được
rất nhiều lợi lạc và thành công. Những buổi hội thảo và những trại vui
chơi, huấn luyện như vậy rất cần thiết để tạo một nền tảng đạo đức và huân tập
những đức tính tốt cho tuổi trẻ. Ở Hải ngoại, sự tiên phong tổ chức
trại Tu Học của GĐPT Miền Tịnh Khiết ở Tu viện Mộc Lan, Mississippi năm 2011 là
một thành công lớn cho tuổi trẻ GĐPT.
Tu học đại
chúng: Ở trong nước, có những khóa học ở chùa Hoằng Pháp, Tu
viện Viên Chiếu, Tu viện Trúc Lâm, v.v... rất thành công cho đại
chúng. Ở Hải ngoại, GHPGVN TN HK thấy sự thành công từ các khóa Tu
học tại Âu Châu và Úc Đại Lợi, nên đã phối hợp cùng Canada tổ chức khóa Tu học
lần đầu tiên tại Bắc Mỹ năm 2011 và đạt được nhiều thành quả tốt
đẹp. Mặc dù địa dư và bối cảnh ở Bắc Mỹ rất khác so với Úc hoặc Âu
Châu, nhưng chắc chắn sau vài lần tổ chức Giáo hội
sẽ được thành công mỹ mãn. Nếu chúng ta đều có bản lĩnh tốt để thực hiện
những ý tưởng đó, không sớm thì muộn cũng sẽ được đơm hoa kết trái.
Tóm lại, tuổi trẻ là tuổi đầy nhiệt huyết
và cần sự nâng đỡ của người lớn, hầu góp phần phát triển nhân cách và đạo
đức. Ba hạt giống đó là: (1) Xây dựng -
Phải đặt một nền tảng giáo dục Phật giáo vững chắc và thực
hành những giá trị cốt lõi. (2) Chuyển hoá -
Thay đổi nhận thức của mình để hướng thiện và (3) Thực hành-
Đặt ý tưởng vào hành động thực tiễn là những phương
pháp cụ thể để triển khai những giá trị giáo dục trong Phật giáo. Bằng
những giá trị cốt lõi của Phật giáo như: Bi Trí Dũng, Tam Vô
Lậu Học hay phương diện Văn Tư Tu, Tài Đức Trí, v.v... chúng ta có thể gieo hạt
giống lành cho tuổi trẻ Phật giáo, hầu chuyển hóa và nâng đỡ tuổi trẻ có một
hướng đi thánh thiện, thành đạt và có giá trị xứng đáng trong cuộc sống để giúp
mình,
giúp đời và nối tiếp con đường của Phật tổ.
Tham
Khảo
1.
Peter M. Senge. “Give Me A Lever Long Enough…. And Single-handed I Can
Move the World.” (Page 13-25.) The Jossey-Bass Reader on Educational
Leadership, Jossey-Bass, San Francisco, 2000.
2.
Shields, C. M., Edwards, M. M., & Sayani, A. (Editors). INSPIRING PRACTICE:
Spirituality and Educational Leadership, Pro>Active Publications, Lancaster, PA.,
2005.
3.
Thích Quang Thạnh. Phương Thức Giáo Dục Tuổi Trẻ Phật Giáo trong Thời Hội
Nhập. Tải xuống từ trang nhà daophatngaynay.com, ngày 7 tháng 1,
2012.
http://www.daophatngaynay.com/vn/giao-duc/9444-Phuong-thuc-giao-duc-tuoi-tre-Phat-giao-trong-thoi-ky-hoi-nhap.html
4.
Trần Trung Đạo, Tâm Bút Trần Trung Đạo, Tác giả xuất bản, 2005.
TÂM THƯỜNG
ĐỊNH