Ông là một nhà sư Phật giáo trong hơn 60 năm, đồng
thời cũng là người dạy học, cầm bút và là một người phản chiến mạnh mẽ
-một lập trường khiến ông không được trở về tổ quốc trong chiến tranh
Việt Nam, và sống lưu vong trong bốn thập kỷ qua.
Bây giờ người từng được Martin Luther King Jr. xưng tụng là
"một tông đồ của hòa bình và bất bạo động" tỏa ra trong cái đẹp của giây
phút hiện tại, trong sự trân trọng với từng hơi thở, sự tự chủ cùng
niềm hạnh phúc tìm được trong một tách trà đơn giản.
Giờ phút gặp gỡ nhà sư Thích Nhất Hạnh tại Khách sạn Bốn Mùa (Four
Seasons) ở Manhattan, tôi cảm nhận được vẻ trầm lắng của ông. Một sự
thanh thản sâu sắc như vây tỏa quanh vị Thiền sư Phật giáo.
Tuy nhiên, bên trong phong thái thanh thản của sư Nhất Hạnh là một người
chiến binh dũng cảm. Con người 83 tuổi này có quê quán từ Việt Nam đã
đi tu khi 16 tuổi, từng can đảm phản đối chính phủ của mình trong suốt
thời gian chiến tranh Việt Nam. Ngay cả khi chấp nhận cuộc sống chiêm
niệm của một nhà sư, cuộc chiến tranh ấy đã đối đầu với ông bằng lựa
chọn: có nên cứ ẩn mình trong tu viện để chăm sóc những vấn đề của tinh
thần, hay bước ra bên ngoài để giúp đỡ những người dân làng đang chịu
đau khổ ? Quyết định thực hiện cả hai là những gì đã sinh ra "Phật Giáo
Dấn thân" một phong trào liên quan đến các hoạt động hòa bình nhằm mục
đích cải cách xã hội. Và đó cũng là những gì đã đưa đến việc Martin
Luther King Jr đề cử giải Nobel Hòa bình cho ông vào năm 1967.
Sư Nhất Hạnh đã thành lập một tổ chức cứu trợ để xây dựng lại những làng
quê bị bom đạn tại Việt Nam, xây trường học, các trung tâm y tế và giúp
ổn định những gia đình mất nhà mất cửa như một phần bản cáo trạng của
ông đối với các bạo lực gây đau khổ đến người dân của mình. Thầy Nhất
Hạnh cũng đã xây dựng một trường đại học Phật giáo, một nhà xuất bản,
một tạp chí tranh đấu cho hòa bình, tất cả những điều ấy đã dẫn đến việc
chính phủ Việt Nam ngăn cấm ông trở về nước vào năm 1966 sau khi ông
rời đất nước trong một chuyến đi cho sứ mệnh hòa bình. Ông vẫn sống lưu
vong trong 39 năm nay.
Trước khi lưu vong, sư Nhất Hạnh đã trải qua môt thời gian ở phương Tây
(theo học tại ĐH. Princeton và giảng dạy tại Đại học Columbia vào đầu
những năm 1960) và đấy chính là phương Tây mà giờ đây ông đã trở lại.
Nhìn ra các cơ hội để truyền bá tư tưởng Phật giáo và cổ vũ cho các hoạt
động tranh đấu cho hòa bình, ông đã dẫn đầu đoàn đại biểu Phật giáo Hòa
bình đến Hội đàm Hòa bình ở Paris năm 1969, thành lập Giáo hội Phật
giáo Thống nhất tại Pháp, và tiếp tục viết hơn 100 cuốn sách, trong đó
có tác phẩm bán chạy nhất năm 1995 mang tựa đề “Bụt ngàn đời, Chúa ngàn
đời” (Living Buddha, Living Christ) một cuốn sách mà lúc nào cũng ở trên
đầu giường ngủ của tôi.
Sau cùng sư Nhất Hạnh đã định cư tại miền Nam nước Pháp và thành lập
Làng Mai, một tu viện đồng thời là một trung tâm hành thiền Phật giáo,
nơi ông vẫn còn sinh sống ở đấy. Mỗi năm, hàng ngàn người đã đến đó để
tham dự vào việc khai phá những giáo lý của Phật giáo- gồm chánh niệm
(sự hòa hợp chủ định vào thời điểm hiện tại), phát triển tu tập (một
hoạt động thường xuyên như thiền hành giúp hướng đến sự suy nghĩ đúng),
và giác ngộ (sự giải thoát khỏi khổ đau vốn đến khi ta thức tỉnh với bản
chất thật của thực tại). Những nguyên tắc này đã được giới thiệu với
thế gian hơn 2.000 năm trước bởi Siddhartha Gautama, hay Ðức Phật, một
vị hoàng tử Ấn độ đã từ bỏ một cuộc sống thỏa mãn và dễ dàng để đi tìm
sự giác ngộ- và từ đó đã hình thành một tôn giáo.
Nhà sư Thích Nhất Hạnh - hoặc “thầy”, từ ngữ tiếng Việt để gọi người
“thầy dạy“ như các môn đệ của ông dùng, đã đến cùng với một nhóm tăng ni
Làng Mai để lắng nghe cuộc hội thoại của chúng tôi. Trong một số truyền
thống tâm linh, có một khái niệm gọi là "giữ chỗ", hoặc tham dự như một
thính giả có lòng bác ái. Các bằng hữu của Thầy là những người giữ chỗ,
đã đi theo với thầy từ Pháp, và khi chúng tôi chụp ảnh chung trước khi
khởi sự trò chuyện, họ đem đến một trạng thái an bình bằng cách cùng hát
một bài ca Phật giáo: "Chúng ta là tất cả các lá của cây; chúng ta là
tất cả các sóng của biển; đến lúc để mọi chúng ta được sống như một".
Oprah: Xin cảm tạ ngài đã cho tôi được vinh dự nói chuyện với
ngài. Chỉ cần được ở trong sự hiện diện của ngài, tôi đã cảm thấy ít
căng thẳng hơn khi bắt đầu một ngày. Phải chăng lúc nào ngài cũng luôn ở
trong trạng thái này ?
HT Thích Nhất Hạnh: Đấy chính là sự tu tập, sự thực hành của tôi. Và tôi
cố gắng sống như thế trong mọi giây phút để giữ được an bình trong bản
thân mình.
Oprah: Bởi vì ta không thể mang điều gì đến cho người khác nếu
mình không có trong tự bản thân.
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng thế.
Oprah: Tôi biết rằng thầy đã được sinh ra ở Việt Nam năm 1926. Có
ký ức đẹp đẽ nào của tuổi thơ mà thầy có thể chia sẻ với chúng tôi?
HT Thích Nhất Hạnh: Đó là ngày tôi thấy được hình ảnh của Đức
Phật trong một tờ tạp chí.
Oprah: Khi ấy thầy đưọc bao nhiêu tuổi?
HT Thích Nhất Hạnh: Tôi đã được 7, 8 tuổi. Phật ngồi trên cỏ, mỉm cười rất
yên bình.Tôi thấy rất cảm kích. Xung quanh tôi, không ai được như vậy,
vì thế tôi đã mong muốn được như ngài. Và tôi đã nuôi dưỡng ao ước ấy
cho đến khi 16 tuổi, khi tôi đã có được sự cho phép của cha mẹ tôi để đi
quy y.
Oprah: Cha mẹ của thầy có khuyến khích thầy không?
HT Thích Nhất Hạnh: Ban đầu, song thân tôi miễn cưỡng, vì họ nghĩ rằng
cuộc đời của một nhà sư là khó khăn.
Oprah: Ở tuổi 16, thầy có hiểu được cuộc đời sẽ ra sao không ?
HT Thích Nhất Hạnh: Không nhiều lắm. Chỉ có một lòng ham muốn rất mạnh.
Cái cảm giác mình sẽ không được hạnh phúc nếu không thể trở thành một
nhà sư. Ta gọi đấy là tâm thức của người mới bắt đầu – cái ý định sâu
sắc, khát vọng sâu nhất mà một người có thể có. Và tôi có thể nói rằng
cho đến ngày nay, cái tâm thức của một người mới bắt đầu học vẫn còn
sống trong tôi.
Oprah: Đó là điều mà nhiều người đề cập đến như là một niềm đam
mê. Đó là cách mà tôi cảm nhận về công việc của tôi hàng ngày. Khi ta
đam mê công việc của mình, ta sẽ cảm thấy như mình sẽ làm việc ngay cả
khi không được ai trả tiền.
HT Thích Nhất Hạnh: Và ta sẽ yêu thích nó.
Oprah: Ta sẽ yêu thích nó. Chúng ta hãy nói về chuyện khi thầy
mới đến Mỹ. Thầy là một sinh viên ở Princeton. Có phải đấy là một thử
thách để đánh bạn với các sinh viên khác khi thầy là một nhà sư Phật
giáo hay không ? Thầy có cô đơn không ?
HT Thích Nhất Hạnh: Vâng, Đại học Princeton giống như một tu viện. Lúc ấy
chỉ có nam sinh viên. Và cũng không có nhiều người Việt sinh sống tại
Hoa Kỳ. Trong sáu tháng đầu tiên, tôi đã không nói tiếng Việt. Nhưng khu
làng đại học rất đẹp. Và mọi thứ đều mới lạ -cây cối, các loài chim và
thức ăn. Tuyết trắng đầu đời của tôi là ở Princeton, và đấy lần đầu tiên
tôi sử dụng lò sưởi. Mùa thu đầu tiên là ở Princeton.
Oprah: Khi những chiếc lá chuyển màu.
HT Thích Nhất Hạnh: Ở Việt Nam chúng tôi đã không thấy những thứ như thế.
Oprah: Vào lúc đó, thầy có mặc áo nhà sư của mình không?
HT Thích Nhất Hạnh: Có.
Oprah: Không bao giờ phải lo lắng về việc mua quần áo nhỉ? Lúc
nào cũng chỉ là áo cà sa.
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng thế.
Oprah: Thầy có các loại y áo cho những dịp khác nhau không ?
HT Thích Nhất Hạnh: Mình có một áo nghi lễ màu vàng nghệ tây. Thế thôi.
Tôi cảm thấy thoải mái khi ăn vận những y áo này. Và chúng vui vẻ nhắc
nhở chúng tôi rằng mình là các nhà sư.
Oprah: Là một nhà sư có nghĩa là gì ?
Nhất Hạnh: Là một nhà sư có nghĩa là có thời gian để tu tập cho
sự chuyển hóa của mình. Và sau đó để giúp người khác chuyển hóa.
Oprah: Có phải hầu hết các nhà sư đều giác ngộ, hay tìm kiếm sự
giác ngộ?
HT Thích Nhất Hạnh: Giác ngộ luôn luôn ở đó. Giác ngộ nhỏ bé sẽ mang lại
giác ngộ lớn. Nếu ta hít vào và nhận thức được mình đang sống - nhận
thức được mình có thể chạm vào phép lạ của việc đang sống - thì đó chính
là một loại giác ngộ. Nhiều người đang sống nhưng không hề chạm vào
phép lạ của sự đang được sống.
Oprah: Tôi tin chắn rằng thầy thấy tất cả xung quanh mình – và
tôi cũng cảm thấy bản thân mình có sai lầm ấy – đó là chúng ta chỉ luôn
cố gắng cho xong để đi đến việc kế tiếp. Ở đất nước chúng ta, con người
rất bận rộn. Ngay cả trẻ em cũng bận rộn. Tôi có cảm tưởng rất ít người
trong chúng ta thực hành những gì thầy vừa nói - về việc chạm vào phép
lạ mà mình đang được sống.
HT Thích Nhất Hạnh: Đó là môi trường mà con người đang sống. Nhưng với một
sự tu tập, chúng ta sẽ luôn luôn được sống ngay trong thời điểm hiện
tại. Với chánh niệm, bạn có thể kiến lập bản thân mình trong hiện tại để
có thể chạm vào các kỳ diệu của đời sống đang có sẵn trong khoảnh khắc
ấy. Có thể sống được hạnh phúc ở ngay lúc này. rất nhiều điều kiện của
hạnh phúc đang có sẵn - quá đủ để ta được hạnh phúc ngay bây giờ. Ta
không cần phải chạy vào tương lai để tìm nhiều hạnh phúc hơn.
Nhà sư Thích Nhất Hạnh định nghĩa hạnh phúc và tiết lộ làm thế nào để
đạt được hạnh phúc
Oprah: Hạnh phúc là gì?
HT Thích Nhất Hạnh: Hạnh phúc là chấm dứt sự khổ đau. Sự sảng khoái. Ví
dụ, khi tôi thực hành bài tập thở vào này, tôi nhận thức bằng đôi mắt
của mình, khi thở ra, tôi mỉm cười với đôi mắt của tôi và nhận ra rằng
đôi mắt mình vẫn còn trong tình trạng tốt. Có cả một thiên đường của sắc
và màu trên thế gian. Và bởi vì ta có đôi mắt mình vẫn còn trong tình
trạng tốt, bạn có thể liên lạc được với thiên đường này. Vì vậy, khi tôi
trở thành nhận thức được về đôi mắt của mình, tôi đã chạm được với một
trong những điều kiện của hạnh phúc. Và khi tôi chạm được , hạnh phúc sẽ
đến.
Oprah: Và ta có thể làm điều đó với mọi phần của cơ thể.
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng thế. Thở vào, tôi nhận thức được trái tim của
tôi. Thở ra, tôi mỉm cười với trái tim của tôi và biết rằng trái tim của
tôi vẫn còn hoạt động bình thường. Tôi cảm thấy biết ơn đối với trái
tim tôi.
Oprah: Như thế là về sự tỉnh thức và biết ơn đối với những gì
chúng ta có.
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng vậy.
Oprah: Và không chỉ tỉnh thức, biết ơn về vật chất, mà về sự thực
là chúng ta có hơi thở của mình.
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng như thế. Ta cần thực hành chánh niệm để đưa tâm
trí của mình trở lại cơ thể và kiến lập bản thân mình trong thời điểm
hiện tại. Nếu ta hoàn toàn là hiện tại, ta chỉ cần thực hiện một bước
hoặc hít nột hơi thở để bưóc vào vương quốc của Ðức Chúa Trời. Và một
khi đã có vương quốc, ta không cần phải chạy theo các đối tượng của tham
ái , như quyền lực, danh vọng, những lạc thú xác thịt vv. An bình là có
thể. Hạnh phúc là có thể. Và lối thực hành này đủ đơn giản để tất cả
mọi người thực hành.
Oprah: Xin cho tôi biết làm thế nào để chúng tôi thực hiện.
HT Thích Nhất Hạnh: Giả sử bạn đang uống một tách trà. Khi cầm tách trà
trên tay, bạn có thể hít thở vào, để đưa tâm thức của bạn trở về cơ thể
của bạn, và bạn trở nên hoàn toàn hiện tại. Và khi bạn đang thật sự ở
đấy, những điều khác cũng đang ở đấy, cuộc sống, tiêu biểu bởi một tách
trà. Tại thời điểm đó bạn là thực, và tách trà là thực. Bạn không bị lạc
mất vào quá khứ, tương lai, trong các dự án, các lo lắng của bạn. Bạn
đang thoát khỏi tất cả các phiền não. Và trong tình trạng được giải
thoát như thế, bạn thưởng thức tách trà của mình. Đó là thời điểm của
hạnh phúc và bình an. Khi bạn đánh răng của bạn, bạn có thể có chỉ hai
phút, nhưng theo lối thực hành này, có thể mang lại tự chủ và niềm vui
trong khoảng thời gian ấy, bởi vì bạn được hình thành ngay tại lúc này.
Nếu bạn có khả năng đánh răng trong chánh niệm thì bạn sẽ có thể tận
hưởng thời gian mình tắm vòi sen, nấu bữa ăn sáng, nhâm nhi tách trà của
mình.
Oprah: Như vậy từ quan điểm này, có vô tận các điều kiện của hạnh
phúc.
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng. Chánh niệm giúp bạn trở về trong hiện tại. Và
mỗi khi bạn trở về, nhận ra một điều kiện của hạnh phúc mà bạn đang có,
hạnh phúc lại đến.
Oprah: Với thầy, tách trà là thực.
Nhất Hạnh: Tôi là thực, và tách trà là thực. Tôi đang ở trong hiện tại.
Tôi không nghĩ về quá khứ. Tôi không nghĩ về tương lai. Có một cuộc gặp
gỡ thực giữa tôi và trà, và hòa bình, hạnh phúc,và niềm vui là khả hữu
trong thời gian tôi uống trà.
Oprah: Tôi chưa bao giờ suy nghĩ nhiều như thế về một tách trà.
HT Thích Nhất Hạnh: Chúng tôi có thực hành thiền trà. Chúng tôi ngồi
xuống, tận hưởng tình anh em, chị em và một tách trà. Phải mất một giờ
để vừa thưởng thức một tách trà.
Oprah: Một tách trà, như thế này? [Cô đưa tách trà của mình lên]
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng .
Oprah: Một giờ ?
HT Thích Nhất Hạnh: Mỗi khoảnh khắc là một khoảnh khắc của hạnh phúc. Và
trong giờ thiền trà, bạn nuôi dưỡng niềm vui, tình anh em, chị em và bạn
cư trú ngay trong hiện tại.
Về việc cộng đồng đã đóng vai trò quan trọng như thế nào trong suốt
39 năm lưu vong của ông
Oprah: Thầy có thực hành như thế với tất cả mọi loại thức ăn ?
HT Thích Nhất Hạnh: Có. Chúng tôi có những bữa ăn im lặng trong một cách
mà chúng tôi liên lạc với vũ trụ, trong từng miếng ăn.
Oprah: Hết bao lâu để thầy trải qua một bữa ăn? Cả ngày?
HT Thích Nhất Hạnh: Một giờ là đủ. Chúng tôi cùng ngồi như một cộng đồng,
và cùng thưởng thức bữa ăn của chúng tôi với nhau. Vì vậy, cho dù bạn
đang ăn, đang uống trà của bạn, hoặc làm các món ăn của bạn, bạn làm
điều đó trong một cách thức có tự do, niềm vui và hạnh phúc. Nhiều người
đến trung tâm của chúng tôi và tìm hiểu nghệ thuật sống tỉnh thức này.
Rồi trở về quê nhà của họ và thiết lập một Tăng đoàn (Sangha), một cộng
đồng, để thực hành những điều ấy. Chúng tôi đã giúp thiết lập nhiều tăng
đoàn toàn thế giới.
Oprah: Tăng đoàn là một cộng đồng yêu thương.
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng thế.
Oprah: Một cộng đồng như thế quan trọng ra sao trong cuộc sống
của chúng ta? Con người có cộng đồng yêu thương với gia đình riêng của
mình, sau đó ta mở rộng cộng đồng yêu thương của mình để bao gồm cả
những người khác. Vì vậy, các cộng đồng yêu thương của bạn càng lớn hơn,
bạn càng có thể hoàn thiện hơn trên thế giới.
HT Thích Nhất Hạnh: Phải vậy.
Oprah: Trong chủ đề về cộng đồng, chúng ta hãy trở lại thời gian
năm 1966. Ngài được mời đến nói chuyện tại Đại học Cornell, chẳng bao
lâu sau, ngài đã không được phép trở về đất nước của mình. Ngài lưu vong
suốt 39 năm. Ngài đã đối phó với những cảm xúc ấy ra sao ?
HT Thích Nhất Hạnh: Vâng, tôi đã giống như một con ong bị đưa ra khỏi tổ.
Nhưng bởi vì tôi đã mang cộng đồng yêu thương theo trong trái tim của
mình, tôi đã tìm các yếu tố của tăng đoàn xung quanh tôi ở châu Mỹ và
châu Âu. Và tôi đã bắt đầu xây dựng một cộng đồng làm việc cho hòa bình.
Oprah: Thoạt tiên thầy có cảm thấy tức giận, đau đớn không?
HT Thích Nhất Hạnh: Tức giận, lo lắng, buồn và đau đớn. Các thực hành
chánh niệm đã giúp tôi nhận ra những điều đó. Trong năm đầu tiên, hầu
như đêm nào tôi cũng nằm mơ được đi về nhà. Tôi đã leo lên một ngọn đồi
xinh đẹp, rất xanh, rất vui, và đột nhiên tôi tỉnh dậy và thấy rằng tôi
đã bị lưu đày. Vì vậy, tu tập của tôi là để liên lạc với các loại cây,
chim chóc, hoa lá, các trẻ em, người dân ở phương Tây - và làm họ thành
cộng đồng của tôi. Và nhờ tu tập đó, tôi tìm thấy mái ấm bên ngoài gia
đình tôi. Một năm sau đó, những giấc mơ ngừng lại.
Oprah: Lý do gì khiến thầy không được phép trở lại đất nước ?
HT Thích Nhất Hạnh: Trong thời gian chiến tranh, tất cả các bên tham chiến
đều tuyên bố rằng họ muốn đánh nhau đến tận cùng. Và những người của
chúng tôi đã cố gắng để nói chuyện hòa giải giữa anh em với anh em - họ
đã không cho phép chúng tôi làm như thế.
Oprah: Thế là khi thầy là một người không có tổ quốc, thầy đã tạo
nên một mái gia đình trong các nước khác.
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng.
Oprah: Và Hoa Kỳ là một trong những mái ấm gia đình đó.
Nhất Hạnh: Đúng thế.
Oprah: Thầy đã gặp Martin Luther King như thế nào?
HT Thích Nhất Hạnh: Vào tháng 6 năm 1965, tôi đã viết cho ông ta một lá
thư giải thích lý do tại sao các nhà sư ở Việt Nam đã hiến mình. Tôi cho
rằng, đây không phải là sự tự sát. Tôi cho rằng, trong những tình huống
như ở Việt Nam, làm cho tiếng nói của mình đưọc nghe đến là sự khó
khăn. Đôi khi chúng tôi phải tự thiêu mình để được lắng nghe. Đó là vì
lòng từ bi mà ta làm điều đó. Đó là hành động của tình yêu chứ không
phải của thất vọng. Rồi chính xác một năm sau khi tôi viết lá thư ấy,
tôi đã gặp ông tại Chicago. Chúng tôi đã có một cuộc thảo luận về hòa
bình, tự do, và cộng đồng. Và chúng tôi đã đồng ý rằng không có một cộng
đồng, chúng ta không thể đi xa lắm.
Oprah: Cuộc thảo luận ấy dài bao lâu ?
HT Thích Nhất Hạnh: Có lẽ là năm phút hoặc lâu hơn. Sau đó, có
một cuộc họp báo, và ông đã biểu lộ thái độ rất mạnh mẽ chống lại cuộc
chiến tranh ở Việt Nam.
Oprah: Thầy có nghĩ rằng đó là kết quả từ cuộc hội thoại của mình
?
HT Thích Nhất Hạnh: Tôi tin như vậy. Chúng tôi đã tiếp tục công việc của
chúng tôi, và lần cuối tôi đã gặp ông là ở Geneva trong thời gian hội
nghị hòa bình.
HT Thích Nhất Hạnh mô tả phương cách tốt nhất và duy nhất để loại
trừ khủng bố
Oprah: Hai người khi ấy có phát biểu gì không ?
HT Thích Nhất Hạnh: Có. Ông mời tôi đến ăn sáng, để nói về những vấn đề
này một lần nữa. Tôi đã bị bận tại một cuộc họp báo ở tầng dưới phải
đến trễ, nhưng ông vẫn chờ. Tôi nói với ông rằng người dân ở Việt Nam
gọi ông là Bồ Tát- bậc giác ngộ, vì những gì ông đã làm cho người dân,
cho đất nước của ông và thế giới.
Oprah: Và sự thực là ông ấy đã làm một cách bất bạo động.
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng thế. Đó là công việc của một vị Bồ Tát, một
đức Phật, luôn luôn có lòng từ bi và bất bạo động. Khi tôi nghe biết về
vụ ám sát ông, tôi đã không thể tin được. Tôi nghĩ, "Người dân Mỹ đã tạo
nên một vị vua nhưng lại không có khả năng gìn giữ được ngài". Tôi đã
có một chút giận dữ. Tôi đã bỏ ăn, bỏ ngủ. Nhưng quyết tâm của tôi để
tiếp tục xây dựng một cộng đồng yêu thương luôn luôn được tiếp tục. Và
tôi nghĩ rằng tôi luôn cảm nhận được sự ủng hộ của ông.
Oprah: Luôn luôn được hỗ trợ.
HT Thích Nhất Hạnh: Vâng.
Oprah: Nào, chúng ta đã nói về chánh niệm, và ngài đã đề cập
đến đi bộ. Thiền hành nghĩa là thế nào ?
HT Thích Nhất Hạnh: Khi ta đi bộ, ta chạm mặt đất một cách tỉnh thức,
và mỗi bước đi có thể mang lại cho bạn sự vững chãi , niềm vui và tự do.
Giải thoát khỏi được những ray rứt của quá khứ và những lo sợ về tương
lai.
Oprah: Hầu hết mọi người khi đi bộ thường suy nghĩ về nơi mình
phải đến và những gì mình phải làm. Nhưng thầy cho rằng như thế sẽ
khiến ta không được hạnh phúc chăng ?
HT Thích Nhất Hạnh: Con người hy sinh hiện tại cho tương lai. Nhưng
cuộc đời chỉ có sẵn hiện tại. Đó là lý do vì sao chúng ta nên đi bộ theo
cách như vậy để mỗi bước đi có thể mang chúng ta đến hiện tại.
Oprah: Thế nếu như tôi còn các hóa đơn chưa trả thì sao? Tôi
đi bộ, nhưng suy nghĩ về các hóa đơn.
HT Thích Nhất Hạnh: Có thời gian cho tất cả mọi thứ. Có thời gian để
mình ngồi xuống, tập trung bản thân vào vấn đề hoá đơn của mình, nhưng
ta sẽ không lo lắng trước đó. Mỗi lúc làm một việc. Chúng ta thực hành
đi bộ trong chánh niệm để tự chữa cho bản thân, bởi vì đi bộ như thế sẽ
thực sự khiến chúng ta thoát khỏi các lo lắng, áp lực, những căng thẳng
trong thể xác và tâm hồn của chúng ta.
Oprah: Trường hợp này cũng tương tự như việc lắng nghe sâu
thẳm, mà tôi đã từng nghe thầy nhắc đến.
HT Thích Nhất Hạnh: Lắng nghe sâu thẳm là loại lắng nghe có thể giúp
làm giảm bớt những khổ đau của tha nhân. Ta có thể gọi là lắng nghe với
tâm từ bi. Bạn lắng nghe chỉ với một mục đích là để giúp anh, chị ấy
trống rỗng được tâm hồn mình. Ngay cả khi anh chị ấy nói lên những điều
đầy những nhận thức sai lầm, cay đắng, bạn vẫn có khả năng tiếp tục lắng
nghe với lòng từ bi. Bởi vì mình hiểu rằng khi lắng nghe như vậy, mình
đem đến người ấy một cơ hội để vơi bớt đau khổ. Nếu bạn muốn giúp người
ấy sửa chữa nhận thức của mình, hãy chờ đến một lúc khác. Để ngay bây
giờ, bạn không ngăn trở gián đoạn. Bạn không tranh luận. Bởi vì nếu
không, bạn làm mất đi cơ hội của người ấy. Bạn chỉ cần lắng nghe với
lòng từ bi và giúp đỡ người ấy vơi bớt khổ đau. Một giờ đồng hồ như thế
có thể mang đến được sự chữa trị và chuyển hóa.
Oprah: Tôi thích ý tưởng lắng nghe sâu này, bởi vì thường khi
có một ai đến với mình để trút buồn giận, ta hay bị cám dỗ bởi việc sẽ
đưa ra lời khuyên bảo. Nhưng nếu mình để cho người ấy cứ bộc lộ các xúc
cảm, để lúc khác sẽ trở lại với lời khuyên hay ý kiến ắt người đó sẽ
chứng nghiệm được một sự chữa lành sâu sắc. Đó là những gì thầy đang
nói.
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng thế. Lắng nghe sâu thẳm giúp chúng ta nhận ra
sự tồn tại của những nhận thức sai lầm trong chúng ta và trong tha nhân.
Tha nhân có nhận thức sai về chính mình và chúng ta. Chúng ta lại có
nhận thức sai về bản thân mình và tha nhân. Và đó chính là nền tảng của
bạo lực, xung đột và chiến tranh. Những kẻ khủng bố, họ có nhận thức
sai. Họ tin rằng các nhóm khác đang tìm cách tiêu diệt họ như là tiêu
diệt một tôn giáo, một nền văn minh. Vì vậy, họ muốn tiêu diệt chúng ta,
giết chúng ta trước khi chúng ta có thể giết được họ. Và người chống
khủng bố có thể nghĩ hầu như tương tự - rằng đây là những kẻ khủng bố và
họ đang cố gắng tiêu diệt mình, vì thế mình phải tiêu diệt chúng trước.
Cả hai bên phía đều bị thúc đẩy bởi sợ hãi, tức giận và nhận thức sai.
Nhưng nhận thức sai lầm không thể tháo gỡ bằng súng và bom. Nhận thức
sai cần phải được loại bỏ bằng cách lắng nghe sâu, nghe từ bi, và không
gian yêu thương.
Tại sao đau khổ là hệ trọng, và làm thế nào để chữa lành khổ đau
Oprah: Cách duy nhất để kết thúc chiến tranh là sự cảm thông
giữa con người.
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng vậy. Chúng tôi sẽ có thể nói điều này: "Bạn
ơi, người thân yêu ơi, tôi biết rằng bạn đau khổ. Tôi không am hiểu đủ
những khó khăn và đau khổ của bạn. Tôi không có ý muốn bạn phải đau khổ
hơn nữa. Ngược lại. Chúng tôi không muốn bạn khổ đau. Nhưng quả là chúng
tôi không biết phải làm gì và chúng tôi có thể làm điều sai lầm nếu bạn
không giúp chúng tôi hiểu được. Vì vậy, hãy nói cho chúng tôi về những
khó khăn của bạn. Tôi tha thiết muốn học hỏi, muốn hiểu được ".Chúng ta
cần có những lời nói yêu thương. Và nếu chúng ta thực sự thành tâm,
trung thực, họ sẽ mở lòng họ ra. Sau đó chúng ta thực hành lắng nghe với
lòng từ bi, và chúng ta có thể học hỏi được rất nhiều về nhận thức của
chính mình và của họ. Chỉ như thế sau đó chúng ta mới có thể giúp loại
bỏ các nhận thức sai. Đó là cách tốt nhất, cách duy nhất, để loại bỏ chủ
nghĩa khủng bố.
Oprah: Tuy nhiên, những gì thầy đang nói cũng áp dụng được cho
những khó khăn giữa bản thân và các thành viên gia đình hoặc bạn bè. Dù
các xung đột có khác nhau các nguyên tắc cũng là như nhau.
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng vậy. Và các cuộc đàm phán hòa bình nên được
tiến hành theo cách đó. Khi đến đàm phán, chúng ta không nên thương
lượng ngay lập tức. Chúng ta nên dành thời gian đi bộ , ăn uống, làm
quen với nhau, nói cho nhau nghe về những đau khổ của mình, mà không
buộc tội hay lên án. Có thể phải mất một, hai, ba tuần lễ để làm những
điều đó. Và nếu sự cảm thông và hiểu biết là khả thi, cuộc đàm phán sẽ
dễ dàng hơn. Vì vậy, nếu tôi tổ chức đàm phán hòa bình, tôi sẽ tổ chức
theo cách đó.
Oprah: Thầy sẽ bắt đầu bằng dùng trà?
HT Thích Nhất Hạnh: Dùng trà và thiền hành.
Oprah: Thiền Trà .
HT Thích Nhất Hạnh: Và chia sẻ hạnh phúc cùng đau khổ của chúng tôi. Và
lắng nghe sâu lắng nghe cùng những lời nói yêu thương.
Oprah: Có nơi chốn nào từng dành cho sự giận dữ ?
HT Thích Nhất Hạnh: Tức giận là năng lượng mà mọi người xử dụng để hành
động. Nhưng khi bạn tức giận, bạn sẽ không minh mẫn, và bạn có thể làm
những điều sai trái. Đó là lý do tại sao lòng từ bi là một năng lượng
tốt hơn. Và năng lượng của từ bi là rất mạnh. Chúng ta đau khổ. Đó là
thực tế. Nhưng chúng ta phải học được cách không tức giận và không cho
phép mình mang theo giận dữ. Chúng ta nhận thấy ngay rằng đó là sự lo
sợ. Đó là sự mục rỗng.
Oprah: Nếu như trong một khoảnh khắc của chánh niệm mà mình bị
thách thức thì sẽ ra sao? Ví dụ, một ngày kia có người đem đến tôi một
vụ kiện tụng, và thật là khó mà cảm thấy được hạnh phúc khi có ai đó đem
mình ra tòa.
HT Thích Nhất Hạnh: Cách thực hành là đi đến những lo âu, những lo lắng
-
Oprah: Nỗi lo sợ. Điều đầu tiên xảy đến là những nỗi sợ xen
vào, như thế, tôi sẽ phải làm gì?
HT Thích Nhất Hạnh: Thì bạn hãy nhận thức nỗi sợ hãi đó. Bạn hãy dịu
dàng ôm lấy nỗi sợ và nhìn sâu vào nó. Và khi bạn ôm lấy cơn đau của
mình, bạn sẽ có được niềm khuây khỏa và tìm ra cách giải quyết mối xúc
cảm. Và nếu bạn biết cách giải quyết nỗi sợ hãi, bạn sẽ có đủ hiểu biết
để giải quyết vấn đề. Vấn đề là không để cho nỗi sợ làm chủ. Khi những
cảm xúc này nảy sinh, bạn phải thực hành để sử dụng năng lượng của chánh
niệm mà nhận ra chúng, ôm lấy chúng, nhìn sâu vào chúng. Cũng giống như
một bà mẹ khi em bé khóc. Nỗi lo lắng của mình chính là em bé của mình.
Mình cần phải chăm sóc nó. Bạn phải trở về với chính mình, nhận ra
những đau khổ trong mình, ôm lấy nỗi đau khổ, và bạn sẽ được niềm khuây
khỏa. Và nếu bạn tiếp tục với thực hành chánh niệm của mình, bạn sẽ hiểu
đuợc các căn nguyên, bản chất của đau khổ, và bạn sẽ biết cách để biến
đổi chúng.
Oprah: Thầy dùng từ đau khổ rất nhiều. Tôi nghĩ rằng nhiều
người cho đau khổ là sự đói kém hoặc nghèo khổ vô cùng. Nhưng khi nói về
đau khổ, thầy muốn nói về điều gì ?
HT Thích Nhất Hạnh: Tôi muốn nói đến những sợ hãi, tức giận, thất vọng
và lo âu trong chúng ta. Nếu ta biết đối phó với những điều đó, ta sẽ có
thể giải quyết được các vấn đề chiến tranh, đói nghèo và xung đột. Nếu
chúng ta có lo sợ và thất vọng trong chính mình, chúng ta không thể loại
bỏ những đau khổ trong xã hội.
Oprah: Bản chất của Phật giáo, như tôi hiểu, là tin rằng chúng
ta đều tinh khiết và rạng rỡ tự bản chất. Thế nhưng, chúng ta thấy xung
quanh rất nhiều bằng chứng rằng mọi người không hành động từ một nơi
tinh khiết và rạng rỡ. Làm thế nào chúng ta hoà giải được những điều đó?
HT Thích Nhất Hạnh: Vâng, hạnh phúc và đau khổ hỗ trợ lẫn nhau. Sống là
sống-với (to be is to inter-be). Tựa như bên trái và bên phải. Nếu
không có bên trái, sẽ chẳng có bên phải. Điều này cũng đúng với đau khổ
và hạnh phúc, thiện và ác. Trong mỗi chúng ta đều có những hạt giống tốt
và xấu. Chúng ta có hạt giống của tình anh em, tình yêu, lòng từ bi, sự
thông hiểu. Nhưng chúng ta cũng có những hạt giống của giận dữ, căm
thù, bất đồng.
Oprah: Đó là bản chất của con người.
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng. Có bùn và có hoa sen mọc trong bùn. Chúng ta
cần bùn để tạo nên hoa sen.
Oprah: Không thể có thứ này mà không có thứ khác.
HT Thích Nhất Hạnh: Phải vậy. Bạn chỉ có thể nhận ra hạnh phúc của mình
nhờ vào sự khổ đau. Nếu không bị đói, mình sẽ không quý trọng việc có
cái gì để ăn. Nếu không trải qua chiến tranh, mình không biết giá trị
của hòa bình. Đó là lý do tại sao chúng ta không nên cứ chạy theo hết
điều này đến điều khác. Hãy ôm lấy khổ đau khổ của mình, nhìn sâu vào
đấy, chúng ta sẽ tìm được cách đến hạnh phúc.
Tìm hiểu về Bốn niệm chú mà HT Thích Nhất Hạnh sử dụng khi hành thiền
Oprah: Thầy có hành thiền mỗi ngày không?
HT Thích Nhất Hạnh: Chúng tôi cố gắng không chỉ hành thiền mỗi ngày mà
mọi lúc. Khi uống, khi nói, khi viết, khi tưới cây, có thể hành thiền
trong cuộc sống ngay trong mọi lúc.
Oprah: Nhưng thầy có từng ngồi lặng lẽ một mình, niệm chú hay
không niệm một thần chú nào?
HT Thích Nhất Hạnh: Vâng. Chúng tôi ngồi một mình, chúng tôi cùng ngồi
với nhau.
Oprah: Càng nhiều người cùng ngồi càng tốt hơn.
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng. Năng lượng tập thể là rất hữu ích. Tôi muốn
nói về chú niệm mà bạn vừa đề cập. Câu đầu là "Em yêu, anh ở đây vì em."
Khi bạn yêu một ai đó, điều tốt nhất mà mình có thể mang lại chính là
sự hiện diện của mình. Làm sao ta có thể yêu thương nếu mình không ở đấy
?
Oprah: Đó là một niệm chú đáng yêu.
HT Thích Nhất Hạnh: Bạn hãy nhìn vào mắt họ và nói, "Em yêu, em có biết
gì không ? Anh đang ở đây vì em" Bạn mang đến cho người ấy sự hiện diện
của mình. Bạn không bận tâm đến quá khứ hay tương lai; bạn ở đấy cho
người mình thương yêu. Niệm chú thứ hai là, "Em yêu, anh biết em ở đấy
và anh rất hạnh phúc" Bởi vì bạn hoàn toàn ở đấy, bạn nhận ra sự hiện
diện của ngưoơi mình thương yêu như một cái gì đó rất quý giá. Bạn ôm
lấy người thương của mình với chánh niệm. Và người đó sẽ nở ra như một
đóa hoa. Được yêu thương có nghĩa là được nhìn nhận như một hiện hữu. Và
hai niệm chú này có thể mang lại hạnh phúc ngay lập tức, ngay cả khi
người yêu của bạn không ở đó. Bạn có thể sử dụng điện thoại và thực hành
các niệm chú.
Oprah: Hoặc dùng e-mail.
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng, E-mail. Bạn không cần phải thực hành bằng
tiếng Phạn hay tiếng Tây Tạng, bạn có thể thực hành bằng tiếng Anh.
Oprah: "Anh yêu, em ở đây vì anh".
Nhất Hạnh: Và em rất hạnh phúc. Niệm chú thứ ba là những gì
bạn thực hiện khi người mình yêu thương bị đau khổ. "Em yêu, anh biết em
đang đau khổ. Đó là lý do tại sao anh ở đây cho em..." Trước khi bạn
làm điều gì đó để giúp đỡ, ngay sự hiện diện của bạn đã có thể mang lại
một số an ủi.
Oprah: Sự nhìn nhận những đau khổ hay tổn thương.
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng thế. Và niệm chú thứ tư hơi khó hơn một chút.
Đó là khi bạn bị đau khổ và bạn tin rằng sự đau khổ của bạn gây ra bởi
người mình yêu thương. Nếu một ai khác đã làm điều gì sai quấy cho mình,
bạn đã có thể ít khổ đau hơn. Nhưng đây lại chính là người mà mình yêu
thương nhất, do đó bạn bị đau khổ vô cùng. Bạn muốn đi về phòng của mình
đóng cửa lại và chịu đựng một mình.
Oprah: Đúng thế.
HT Thích Nhất Hạnh: Bạn bị tổn thương. Và bạn muốn trừng phạt người ấy
vì đã họ khiến bạn phải đau khổ. Câu niệm chú là để chế ngự điều ấy: "Em
yêu, tôi đau khổ. Tôi đang cố gắng hết sức để tu tập... Xin hãy giúp đỡ
tôi." Bạn hãy đến với cô ấy, với anh ấy, và thực hành điều đó. Và nếu
bạn có thể tự mình đến để đọc niệm chú ấy, ngay lập tức, bạn sẽ vơi nhẹ
khổ đau. Bởi vì bạn không có sự gì ngăn trở giữa bạn và người ấy.
Oprah: "Anh yêu, em đau khổ. Hãy giúp đỡ em."
HT Thích Nhất Hạnh: "Hãy giúp em."
Oprah: Nếu người đó không sẵn lòng giúp mình?
HT Thích Nhất Hạnh: Trước hết, khi bạn yêu một ai đó, bạn muốn chia sẻ
mọi thứ với anh ta hoặc cô ta. Vì vậy, chính là nhiệm vụ của mình để nói
rằng, "Tôi đau khổ và tôi muốn bạn biết", và anh ấy, cô ấy, sẽ trân
trọng với điều đó.
Oprah: Nếu anh ấy, cô ấy yêu mình.
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng. Đây là trường hợp của hai người yêu nhau.
Người mà mình yêu quý.
Oprah: Đúng quá.
HT Thích Nhất Hạnh: "Và khi tôi đã cố gắng hết sức để nhìn sâu sắc, để
xem có phải khổ đau này xuất phát từ nhận thức sai lầm của tôi và tôi có
thể có khả năng biến đổi nó hay không, nhưng trong trường hợp này tôi
không thể biến đổi nó, em nên giúp tôi, em yêu. Em nên cho tôi biết lý
do tại sao em đã làm một điều như vậy với tôi, tại sao lại nói một điều
như vậy với tôi". Bằng cách đó, bạn đã bày tỏ lòng trông cậy, sự tự tin
của mình. Bạn không còn muốn trừng phạt nữa. Và đó là lý do tại sao ngay
lập tức bạn đau khổ ít đi.
HT Thích Thích Nhất Hạnh chia sẻ những gì ông biết chắc chắn
Oprah: Tuyệt vời. Bây giờ tôi xin hỏi thầy một số câu hỏi về
thế giới tu hành. Thầy có tập thể dục để giữ dáng không?
HT Thích Nhất Hạnh: Có. Chúng tôi có mười vận động chánh niệm. Chúng
tôi đi thiền hành mỗi ngày. Chúng tôi thực hành ăn uống với chánh niệm.
Oprah: Thầy ăn chay?
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng thế. Ăn chay. Tuyệt đối chay tịnh. Chúng tôi
không ăn các sản phẩm từ động vật nữa.
Oprah: Vậy là, thầy sẽ không ăn trứng.
HT Thích Nhất Hạnh: Không trứng, không sữa, không phô mai. Bởi vì chúng
tôi hiểu biết rằng ăn uống trong chánh niệm có thể cứu được hành tinh
của chúng ta.
Oprah: Thầy có xem TV?
HT Thích Nhất Hạnh: Không. Nhưng tôi vẫn sát gần với thế giới. Nếu có
bất cứ điều gì thực sự quan trọng xảy ra, có người sẽ cho tôi biết.
Oprah: Tôi cảm thấy cách đó !
HT Thích Nhất Hạnh: Mình không cần phải nghe tin tức ba lần một ngày
hay đọc hết tờ báo này đến tờ báo khác.
Oprah: Đúng vậy. Thế cuộc đời của một nhà sư là một cuộc sống
độc thân phải không ?
HT Thích Nhất Hạnh: Đúng thế.
Oprah: Thầy chưa từng bao giờ gặp khó khăn với ý tưởng từ bỏ
hôn nhân hay con cái ?
HT Thích Nhất Hạnh: Một hôm khi ở độ tuổi 30, tôi đã thiền định trong
một công viên ở Pháp. Tôi thấy một bà mẹ trẻ với một em bé xinh đẹp. Và
trong một thoáng chớp tôi đã nghĩ rằng phải chi tôi không phải là một
nhà sư, chắc tôi sẽ có một người vợ và một đứa trẻ như thế. Ý tưởng chỉ
kéo dài trong một giây. Tôi vượt thắng ý tưởng ấy rất nhanh chóng.
Oprah: Đó không phải là cuộc sống dành cho thầy. Và nói về
cuộc sống, cái chết thì ra sao ? Điều gì xảy ra khi chúng ta chết đi,
thầy có tin không ?
HT Thích Nhất Hạnh: Câu hỏi có thể được trả lời khi bạn có thể trả lời
câu hỏi này: Điều gì sẽ xảy ra trong thời điểm hiện tại ? Trong thời
điểm hiện tại, bạn đang tạo ra các suy nghĩ, lời nói và hành động. Và
chúng sẽ tiếp tục trên thế gian này. Mỗi suy nghĩ bạn tạo ra, bất cứ
điều gì bạn nói, bất kỳ hành động mà bạn làm, đều mang chứng tích của
bạn. Những hành vi này được gọi là nghiệp. Và đó là sự liên tục của bạn.
Khi thân thể này hư hoại, bạn vẫn tiếp tục với những hành động của
mình. Giống như đám mây trên bầu trời. Khi mây không còn trên bầu trời,
nó đã không chết đi. Đám mây vẫn tiếp tục trong các hình tướng khác như
mưa, tuyết hoặc băng. Bản chất của chúng ta là bản chất của sự không
sinh không tử. Không thể khiến cho một đám mây vượt khỏi từ sự có sang
sự không có. Và điều này thực đúng với một người mình yêu quý. Họ đã
không chết. Họ đã tiếp tục trong nhiều hình tướng mới, và bạn có thể
nhìn một cách sâu sắc và nhận ra họ trong chính bạn và xung quanh bạn.
Oprah: Có phải là đấy là điều thầy muốn nói khi thầy đã viết
bài thơ “Hãy gọi tôi bằng tên thật của tôi” mà tôi hằng yêu thích không ?
HT Thích Nhất Hạnh: Phải. Khi bạn gọi cho tôi châu Âu, tôi nói phải.
Khi bạn gọi cho tôi là Ả Rập, tôi nói phải. Khi bạn gọi cho tôi là đen,
tôi nói phải. Khi bạn gọi cho tôi là trắng, tôi nói phải. Bởi vì tôi ở
trong bạn và bạn đang ở trong tôi. Chúng ta phải ở được trong mọi thứ
của vũ trụ.
Oprah: [đọc từ một bài thơ] "Tôi là loài phù du ẩn hiện trên
mặt sông. Và tôi là loài chim, khi xuân về, kịp đến để ăn loài phù du...
Tôi là đứa trẻ ở Uganda, toàn da bọc xương. Đôi chân tôi gầy teo như
hai ống tre. Và tôi là người lái buôn vũ khí, bán những vũ khí giết
người cho Uganda... Tôi là bé gái mười hai tuổi, nương thân trên chiếc
xuồng nhỏ...Đã nhảy xuống đại dương sau khi bị hãm hiếp bởi một tên cướp
biển, Và tôi là tên cướp biển, lòng tôi không biết nhìn và thương
yêu... Xin hãy gọi tôi bằng tên thật của tôi để tôi có thể cùng nghe
được tiếng khóc và tiếng cười của mình để tôi có thể nhìn thấy niềm vui
và nỗi đau của mình là một...Xin hãy gọi tôi bằng tên thật của tôi, Để
tôi có thể tỉnh dậy, để cánh cửa lòng tôi có thể được bỏ ngỏ , một cánh
cửa của từ bi" Bài thơ đó có ý nghĩa là gì, thưa thầy ?
HT Thích Nhất Hạnh: Có nghĩa lòng từ bi của chúng ta là thực hành quan
trọng nhất. Sự hiểu biết mang đến lòng từ bi. Hiểu những đau khổ mà
chúng sinh trải qua sẽ giúp giải phóng năng lượng của từ bi. Và với năng
lượng đó bạn sẽ biết mình phải làm gì.
Oprah: Được rồi. Ở phần cuối của tạp chí này, tôi sẽ có một
cột mục mang tên là "Những gì tôi biết chắc". Vậy, những gì thầy biết
chắc chắn ?
HT Thích Nhất Hạnh: Tôi biết chắc rằng chúng mình không biết đủ. Chúng
ta phải tiếp tục học hỏi. Chúng ta phải mở ra. Và chúng ta phải sẵn sàng
để buông thả những kiến thức của mình để đi đến được một hiểu biết cao
hơn của thực tại. Khi bạn leo lên một bậc thang và bước đến bậc thứ sáu,
và bạn nghĩ rằng đó là bậc cao nhất, thì bạn không thể đến được bậc thứ
bảy. Thành ra kỹ thuật chính là buông bỏ bậc thang thứ sáu để bậc thứ
bảy có thể trở nên khả thi. Và đấy là tu tập của chúng tôi, buông xả đi
những quan điểm của mình. Lối thực hành về sự không vướng mắc vào quan
điểm là trọng tâm của tu tập thiền định Phật giáo. Con người đau khổ là
vì họ bị vướng kẹt trong các quan điểm, chúng ta tự do thì chúng ta sẽ
không còn đau khổ nữa.
Oprah: Thế không có một truy tìm thực sự để được tự do sao ?
HT Thích Nhất Hạnh: Có. Để được tự do, trước hết, là được thoát khỏi
những quan điểm sai lầm vốn là nền tảng của tất cả loại đau khổ, sợ hãi
và bạo lực.
Oprah: Thật là một vinh dự được hầu chuyện với thầy hôm nay.
HT Thích Nhất Hạnh: Xin cảm ơn. Một khoảnh khắc của hạnh phúc cũng có
thể giúp ích mọi người.
Oprah: Tôi nghĩ sẽ như thế.
Lê Quốc Tuấn (dịch)
Theo: Oprah.com/X-cafe