|
Ngọn lửa hoả táng người đã khuất ven sông Hằng ở thành cổ Varanasi. |
Người ta đã ví von Varanasi là một thành cổ còn cổ xưa hơn cả lịch
sử, bởi đây là thành phố duy nhất trên thế giới tồn tại và phát triển
liên tục trong quãng thời gian hơn 3.500 năm. Một thành phố linh thiêng
bậc nhất trong tâm tưởng những người theo Hindu giáo khi họ quan niệm
rằng, nếu cuộc đời của họ sống trên thế gian được tắm gội mỗi ngày trên
dòng sông Hằng, khi chết đi, được chết ở thành phố Varanasi và bụi tro
từ thân xác được rải xuống sông Hằng, họ sẽ được lên miền cực lạc.
Ngọn lửa 2.000 năm…
Chúng tôi tìm đường đến sông Hằng, đây cũng là góc đẹp nhất của thành
cổ với những toà kiến trúc đồ sộ được xây dựng đa phần bằng đá sa thạch
đỏ, nối với bến sông là những bậc cấp tạo thành một quần thể các bến
nước liền kề nhau rất ấn tượng. Người bản địa gọi những toà kiến trúc
này là ghat – theo tiếng Hindi có nghĩa là bậc cấp. Người ta ước tính
mỗi ngày có hơn 60.000 khách lữ hành khắp thế giới đổ về chiêm ngưỡng,
đắm mình tắm gội trong dòng sông Hằng linh thiêng, huyền thoại.
Trải dọc suốt 4km bên bờ sông Hằng có đến hơn 100 ghat lớn nhỏ lúc
nào cũng nhộn nhịp khách hành hương. Dòng sông Hằng được người Hindu
giáo ví là mái tóc của thần Shiva, chảy qua Varanasi trong êm đềm, lặng
lẽ. Giữa bờ tây và bờ đông là hai sự khác biệt hoàn toàn, bờ tây nhộn
nhịp bao nhiêu thì bờ đông lại ôm trong mình vẻ lặng lẽ, vắng vẻ bấy
nhiêu, dòng sông như lằn ranh kết nối tạo cho cả vùng thành cổ vừa mang
nét thâm trầm, lặng lẽ, hoà quyện với những ồn ào, náo nhiệt đem lại một
diện mạo khác lạ của một đô thị cổ kính từ ngàn năm.
Điểm nhấn của các ghat trên sông Hằng ngoài vẻ nguy nga, đồ sộ, nơi
đây còn chứng kiến nhiều nghi thức tôn giáo diễn ra hàng ngày, hàng giờ,
mà gây ấn tượng nhất với chúng tôi chính là nghi thức hoả táng ở hai
ghat Harishchandra và Manikarnika. Người dẫn đường cho chúng tôi biết
ngọn lửa thiêu xác của ghat Manikarnika chưa bao giờ tắt từ suốt hơn
2.000 năm qua, vì người Hindu giáo tin rằng đây chính là ghat linh
thiêng nhất trong tất cả ghat ở sông Hằng. Do vậy, ai cũng mong muốn khi
chết đi được đưa thân xác đến đây hoả táng, nhưng chi phí vận chuyển,
tiền dịch vụ, mua củi hoả thiêu… là con số không hề nhỏ cho một gia đình
bình thường ở Ấn Độ. Vì vậy được hoả táng ở ghat Manikarnika chỉ có
tầng lớp giàu có mới đủ chi phí trang trải. Và việc hoả táng phải chờ
đợi khá lâu, vì mỗi ngày có quá nhiều ước nguyện được lên miền cực lạc
đang chờ đợi tại nơi này.
Trước mắt chúng tôi là ghat Manikarnika nghi ngút khói lẫn trong mùi
khét của thi hài đang được hoả táng. Dưới mé sông, những xác người được
tẩm liệm kỹ, quấn chặt trong các dải lụa vàng, hai thanh tre nẹp song
song với thi thể đặt nằm lấp xấp dưới mé nước, quanh đó những người thân
đang tiến hành nghi thức cầu nguyện, hoa cúc vàng và nến được thả trôi
trên sông Hằng như cầu cho vong linh người đã khuất được siêu thoát.
Những tín đồ Hindu giáo vẫn bình thản tắm gội, tẩy trần, gần những xác
người, phía xa xa những chiếc ghe đang chở theo các bao tro tàn từ thân
xác mới hoả táng rải khắp mặt sông. Chính nơi đây thế tục và cực lạc như
hoà quyện làm một…
Sông Hằng ngày và đêm
Cư dân thành cổ Varanasi thường bắt đầu một ngày mới khá sớm, chưa
đầy 5 giờ sáng, tiếng chuông, mõ, lục lạc, tiếng bước chân đã rầm rập
khắp mọi ngã đường. Những đạo sĩ đứng ngay trên các ghat, tay cầm các
dụng cụ hành lễ quen thuộc như lửa, quạt, dầu, tù và, chuông… bắt đầu lễ
cúng trang nghiêm đón chào thần mặt trời.
|
Những chú bò len lỏi khắp ngõ hẻm ở thành cổ Varanasi. |
Trong dòng người đông đúc đổ về Varanasi không phải ai cũng hướng về
miền cực lạc cao xa, có rất đông người tìm đến bến sông mỗi ngày để mưu
sinh bằng đủ thứ nghề, có cả những đạo sĩ giả hiệu, mặc trang phục kỳ
quái, râu tóc lê thê, tay cầm gậy lang thang lừa lọc khách hành hương.
Khi vừa đến Dasaswamedh, một ghat lớn nhất ở Varanasi, chúng tôi giật
mình khi nghe tiếng gọi giật giọng “Hello my friend!”, một đạo sĩ, mình
trần, người trát đầy tro trắng hếu, ốm tong teo, tóc râu rũ rượi, nhe
răng cười nham nhở, tự giới thiệu: “Người tôi được hấp thu đầy đủ sức
mạnh của thần Shiva đấy, chụp ảnh đi”. Một du khách thấy lạ đến xin chụp
ảnh, “đạo sĩ” diễn luôn một bài yoga, tĩnh toạ, ngồi thiền kiểu bán
kiết già, mắt lim dim…Sau pha diễn, “đạo sĩ” liền đứng bật dậy và ngửa
tay: Dollar sir, Rupee sir…
Kết thúc một ngày với cư dân thành cổ Varanasi là một nghi lễ tạm
biệt thần mặt trời được cử hành rất trọng thể ngay ghat Dasaswamedh vào
lúc 7 giờ tối mỗi ngày. Năm đàn thờ được lập nên cho năm vị đạo sĩ trẻ
làm đại diện, nghi lễ được bắt đầu bằng một lời kinh ngân vang, sau đó
năm vị đạo sĩ dùng tù và hối thúc thành từng hồi dài. Hàng ngàn người
đứng chen nhau ở bến sông thành kính cầu nguyện, nghi thức chào mặt trời
được kết thúc bằng những hoa đăng đan từ lá đa thắp nến, gắn hoa thả
kín một khúc sông Hằng.
Đó là một nghi lễ tôn giáo rực rỡ nhất mà chúng tôi được chứng kiến.
Sau nghi thức ấy, cả cổ thành như chìm ngay vào giấc ngủ. Chúng tôi lang
thang trên những con đường cổ xưa hàng ngàn năm tuổi, mà không hiểu
mình đang đi giữa thế tục ô hợp hay trên cõi tiên bồng cổ tích…
Kỳ cuối: Lâm Tì Ni, nơi chốn bình yên
Lam Phong – Hoài Nam(sgtt)