Sinh ra và lớn lên trong gia đình vọng tộc Nho gia, ngay từ
nhỏ Trưởng lão Hòa thượng Thích Minh Châu đã có ảnh hưởng sâu đậm tư
tưởng và nền giáo dục tri thức tiến bộ. Năm 1940, Hòa thượng đỗ Tú tài
toàn phần tại Trường Quốc học Huế và sau đó được bổ nhiệm làm Thư ký
Tòa Khâm sứ tỉnh Thừa Thiên. Học trường Tây, làm việc cho Tây và hàng
ngày phải chứng kiến những cảnh bất công, vô nhân đạo của chế độ phong
kiến thực dân do Pháp cai trị, Hòa thượng đã thể hiện rõ tư tưởng yêu
nước, thương dân. Làm việc được đúng 1 năm thì Hòa thượng xin nghỉ và
tham gia các phong trào Thanh niên Phật giáo lúc bấy giờ.
| |
|
Tổng thống Ấn Độ đích thân trao bằng tiến sĩ cho Hòa thượng Thích Minh Châu
|
Chỉ chưa đầy 10 năm xuất gia và thọ giới, Hòa thượng đã là hành giả
xuất sắc trong các hoạt động Phật pháp và sớm được xuất dương du học
tại Ấn Độ và Sri Lanka. Quá trình học tập tại nước ngoài, Hòa thượng
liên tiếp đỗ đạt các văn bằng như cử nhân Pali, Anh văn, thủ khoa cao
học về Pali, Abhidhamma và là người Việt Nam đầu tiên đỗ tiến sĩ Phật
học, văn học Pali tại Ấn Độ. Năm 1957, biết tin Chủ tịch Hồ Chí Minh
sang thăm chính thức Ấn Độ, từ Trường Đại học Bihar, vượt hơn 400 cây
số trong đêm, Hòa thượng đến thủ đô New Delhi để gặp Người.
Từ cuộc gặp lịch sử đó đã tác động sâu sắc đến tư tưởng và tình cảm
của Hòa thượng đối với Tổ quốc, dân tộc. Chính những tư tưởng vĩ đại
của Chủ tịch Hồ Chí Minh và từ kiến thức thu thập được qua nghiên cứu
về giáo lý Phật giáo, Hòa thượng đã vận dụng sáng tạo chủ nghĩa yêu
nước vào các hoạt động Phật sự; làm cho triết lý và giáo lý Phật giáo
gần gũi với dân tộc, gắn bó và phát huy được sức mạnh đoàn kết giữa các
hệ phái Phật giáo trong những thời kỳ đấu tranh cách mạng cam go của
đất nước ta trong các thập niên 60, 70. Tư tưởng và triết lý Phật giáo
này đã trở thành nền tảng và định hướng phát triển Phật giáo ở Việt Nam
trong nhiều thập niên.
Trở về nước sau thời gian tu học ở nước ngoài, Hòa thượng sáng lập
và phát triển nhiều cơ sở đào tạo Phật học trong nước, trong đó có Viện
Đại học Vạn Hạnh - tiền thân của Học viện Phật giáo Việt Nam ngày nay.
Khi đất nước được thống nhất, trước những khó khăn sau chiến tranh và
âm mưu của các thế lực thù địch muốn chia rẽ, phá vỡ khối đại đoàn kết
Phật giáo, Hòa thượng cùng với chư tôn Hòa thượng Thích Trí Thủ, Hòa
thượng Thích Thiện Hào, Hòa thượng Thích Thế Long, Hòa thượng Kim Cương
Tử, Hòa thượng Thiện Châu, Hòa thượng Từ Hạnh, Hòa thượng Thích Thanh
Tứ, Hòa thượng Hiển Pháp thành lập Ban Vận động thống nhất Phật giáo.
Chính ban vận động này đã vận động cho sự thống nhất các hệ phái
Phật giáo trong cả nước và tổ chức thành công Hội nghị đại biểu thống
nhất Phật giáo Việt Nam, chính thức thành lập nên Giáo hội Phật giáo
Việt Nam đến hôm nay. Liên tiếp trong 3 nhiệm kỳ đầu, Hòa thượng được
cử giữ chức vụ Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Giáo hội Phật giáo Việt
Nam và là đại biểu Quốc hội các khóa VII, VIII, IX và X.
Hơn 70
năm phục vụ cho đạo pháp và dân tộc, Hòa thượng đã trực tiếp đào tạo
hàng ngàn tăng ni sinh trình độ cử nhân Phật học cho giáo hội và hàng
chục ngàn sinh viên có bằng cấp thành đạt cho xã hội. Hòa thượng xứng
đáng là bậc thầy của nhiều thế hệ tăng ni, góp phần đào tạo ra nhiều thế
hệ chư tôn đức có những đóng góp to lớn cho Phật pháp và Giáo hội Phật
giáo Việt Nam hàng chục năm qua. Đặc biệt, trong suốt cuộc đời hành
đạo của mình, Hòa thượng Thích Minh Châu đã để lại hàng chục công trình
biên soạn và biên dịch những tác phẩm Phật giáo có giá trị cao. Trong
đó phải kể đến các bộ kinh dịch từ Pali, tiếng Anh và nhiều ngôn ngữ
khác sang tiếng Việt.
Với những công đức và đóng góp to lớn cho Đạo pháp - Dân tộc - Chủ
nghĩa xã hội trong nhiều năm qua, Hòa thượng đã được Nhà nước trao tặng
nhiều phần thưởng cao quý, trong đó có Huân chương Hồ Chí Minh và Huân
chương Độc lập hạng nhì. Cuộc đời của Trưởng lão Hòa thượng Thích Minh
Châu được ghi nhận và tôn vinh với nhiều công đức đối với đạo pháp,
dân tộc và Giáo hội Phật giáo Việt Nam và là tấm gương sáng về trí đức,
giáo dục tăng ni cho nhiều thế hệ. Tinh thần phục vụ đạo pháp và dân
tộc suốt đời của Trưởng lão Hòa thượng Thích Minh Châu đã để lại tình
cảm đặc biệt trong lòng tăng ni, phật tử Việt Nam.
Học đồ, Thượng tọa Thích Thanh Phong
Ủy viên Thường trực Hội đồng Trị sự GHPG Việt Nam, Trụ trì chùa Vĩnh Nghiêm