Người Thái luyện mình - Kỳ 3: Thách thức thời đại
HỒNG VÂN

Lòng thành

Ở Thái, các nhà sư ở làng quê đi khất thực tầm 5-6 giờ sáng. Nghĩa là người dân phải dậy sớm hơn để nấu xôi, nấu xúp, nấu chè.

Khi dâng thức ăn cho nhà sư, người Thái tin rằng họ đang dâng thức ăn cho người thân đã mất của mình nên đặt vào đó tất cả yêu thương và thành kính.

Vào chánh điện, sau một hồi đi bằng đầu gối để đem thức ăn tới chỗ các nhà sư và... chụp hình, tôi vừa duỗi thẳng hai chân cho đỡ mỏi là bị các cụ bà chỉnh ngay. Sau khi giải thích chĩa lòng bàn chân về phía Đức Phật là... vô lễ, các bà cười tươi phủi tay: “Không biết thì không có tội”.

Khi các nhà sư ăn cơm trưa xong, còn cơ man là đồ ăn: cá chiên, trứng chiên, cà ri, chè, xôi... Chị Rot hỏi tôi có muốn ăn không, tôi gật đầu phấn khởi vì được ăn cơm chùa. Chị nhìn quanh xem xét rồi nói nhỏ vào tai tôi: “Em ơi, có nhiều cụ già ở đây, chị em mình nhường cho các cụ ăn lấy thảo”.

Tôi để ý thấy trước khi đi xa hoặc đi đâu mới về, chị Rot luôn quỳ xuống lạy cha mẹ rất cung kính. Những hành động đó dường như bắt nguồn từ việc chị được dạy phải tôn kính thánh thần, trời đất và người khác từ thuở còn thơ.

Phân vân sau cổng chùa

Hai chú tiểu say sưa chụp hình bằng điện thoại di động ở chùa Trắng, tỉnh Chiang Rai - Ảnh: Hồng Vân

Đổi lại với sự kính trọng của xã hội, trách nhiệm của nhà sư là phải thực hiện đời sống tu hành nghiêm túc. Dù vậy, dư luận Thái vẫn thường xuyên bị chấn động khi bằng chứng về nhiều vụ phạm giới nghiêm trọng của các nhà sư bị phơi bày.

Mới đầu năm 2011, người ta giật mình khi một đoạn phim quay cảnh các chú tiểu cathoi (người nam nhưng ăn mặc và trang điểm như nữ) nhảy múa, uốn éo dị hợm trong phòng kín bị tiết lộ. Đoạn phim phản cảm đến mức nhiều người Thái phải thốt lên: “Không thể chấp nhận!”.

Một ví dụ khác là chuyện một nhà sư chuyên đi quyên tiền rồi dùng tiền đó qua đêm với phụ nữ hay sử dụng thuốc kích thích...

Đó là hai chuyện còn nóng hổi, còn những chuyện như nhà sư có tài khoản ngân hàng với số tiền lớn, đi xe hơi hàng chục triệu baht, nhà sư không chuyên tâm thiền hành... đã không còn là chuyện lạ.

Phật giáo ở Thái Lan quy định chỉ nam nhân mới được xuất gia. Nhưng người đồng tính nam và cathoi đều được sinh ra trong hình dáng nam giới. Sự khó phán xét bởi tuy sinh lý họ là nam nhưng xu hướng tình dục và những phương diện tâm lý, dường như họ không phải như vậy.

Khi Đức Phật còn tại thế, người dặn sư nam và sư nữ phải sống tách biệt. Nhưng chuyện nhức đầu ngày nay của xã hội Thái là phải phân chia nơi ăn ở thế nào đối với những vị sư đồng tính nam trong chùa?

Nhiều người cho rằng để họ tu chung với những nam tăng khác nghĩa là đã cho những đối tượng hấp dẫn giới tính sống cùng một nơi. Nhiều nhà sư than phiền bị quấy rối tình dục bởi các nam tăng khác.

Do dư luận còn nặng nề, người thuộc giới tính thứ ba bắt buộc phải khẳng định mình là nam và giả vờ tỏ ra nam tính mới được phép xuất gia. Người ta đã công khai bàn việc cấm người giới tính thứ ba xuất gia đi tu, nhưng họ không biết xoay xở thế nào với những người... bỗng dưng trở thành giới tính thứ ba sau một thời gian sống ở trong chùa!

Dù sao, sự thật không thể phủ nhận là số lượng sư đồng tính nam và sư cathoi có xu hướng tăng lên ở Thái Lan.

Những sư nữ dấn thân

Ngày nay, nước Thái chỉ công nhận nam tăng. Người nữ, nếu mến mộ Phật pháp, có thể tham thiền. Và dù cũng thiền hành ngày tám tiếng, tụng kinh, chăm sóc chùa như các nam tăng, họ không được công nhận là ni sư. Điều này nghĩa là phụ nữ Thái Lan không có cơ hội xuất gia.

Theo sư Souvanno, tại chùa Suon Dok ở Chiang Mai, ở Thái không còn có ni sư từ khoảng 700 năm về trước.

Tuy nhiên vẫn có vài ngôi chùa sư nữ ở Thái Lan những năm gần đây và số lượng các ni sư có xu hướng tăng lên. Sư Utara, tu tại chùa Umong ở Chiang Mai, cho biết: “Hiện tượng sư nữ là một thách thức với đạo Phật ở Thái Lan vốn chỉ chấp nhận nam tăng. Dù chậm nhưng rồi sẽ đến lúc có nhiều sư cô hơn ở đất nước này”.

Vị sư nữ đầu tiên của Phật giáo Nam truyền ở Thái Lan là Venerable Dhammananda (còn gọi là tiến sĩ Chatsumarn Kabilsingh), thọ giới ở Sri Lanka năm 2003. Các hoạt động của sư cô nhằm phổ biến lời dạy chính xác của Đức Phật, phân tích những điều hiểu lầm của đại chúng về những lời dạy của người.

Đức Phật có lời dạy rằng: “Nữ nhân là kẻ thù của sự thanh bạch của nhà sư”. Lời dạy này nổi tiếng đến mức ai ở Thái Lan cũng biết đến và phụ nữ không được tiếp xúc trực tiếp với nhà sư mà không có trung gian là một dải cà sa hoặc người làm chứng.

Nhưng Đức Phật không dừng lại ở đó. Người nói tiếp: “Và nam nhân cũng là kẻ thù của sự thanh bạch của nữ giới”. Nhưng ở Thái Lan, nơi chỉ công nhận nam tăng, chỉ có vế đầu của câu nói được trích dẫn. Ni sư Dhammananda cho biết phụ nữ có bị mặc cảm về bản thân khi họ được dạy mình là nguồn gốc của tội lỗi.

Hoạt động của ni sư ở Thái Lan rất khó khăn vì xã hội không thừa nhận các sư nữ trong hệ thống Phật giáo. Khi đi làm hộ chiếu để dự hội thảo ở nước ngoài, nhà chức trách đã yêu cầu ni sư phải mặc trang phục bình thường để chụp ảnh hộ chiếu.

Trong điều kiện xã hội chưa sẵn sàng cho sự thay đổi, ni sư không kêu gọi quyền xuất gia cho nữ giới mà chủ yếu rao giảng những bài học của Đức Phật và giúp các nữ phật tử mộ đạo bền chí thiền hành ở cộng đồng.

“Tôi không xuất gia để được nổi tiếng. Tôi cố gắng khôi phục bốn rường mối quan trọng đối với tương lai của Phật giáo, đó là: nam tăng, ni sư, nam cư sĩ và nữ cư sĩ. Chúng tôi hướng về đại chúng”, ni sư nói đầy quyết tâm như vậy.

HỒNG VÂN

______________________

Để khuyến khích người dân bớt rượu chè, bác sĩ ngành sức khỏe cộng đồng kêu gọi không uống rượu trong mùa chay. Người Thái hưởng ứng nhiệt tình, quán bia hẹn hò đóng cửa...

Kỳ cuối:  Đạo và đời