Có lẽ là như thế  .Cho nên người tu Phật ngày hôm nay  buộc lòng phải trang bị cho mình nhiều kỷ năng thông đạt ,để nhanh chóng hòa quyện vào cuộc đời ,tạo nên  một hình thái mới với tâm nguyện đưa  đạo Phật đi vào cuộc đời .Vì vậy xin đừng nhìn Phật giáo thời đại hôm nay bằng nhãn quan của Phật giáo thời quá khứ (nhất là giai đoạn khi bị thực dân đánh dạt vào chốn thâm sơn cùng cốc  thời mất nước ).Phật giáo Việt Nam hơn nơi nào hết còn có một trang sử quá khứ đau buồn đó làm hành trang ,bổ sung  cho kinh nghiệm hoằng hóa của mình .Do vậy nếu muốn đòi hỏi ở Phật giáo một tiêu chí nào đó ,dù đó là  một hình thức hóa đạo hay chỉ là một lối suy nghĩ áp đặt khuôn mẫu so sánh ..v…v…thì trước tiên hảy  nhìn về một giai đoạn lịch sử đó .Đồng thời ,với người hoằng pháp , hóa đạo ngày nay  ,dẫu đang đứng ở vị trí  và tư duy nào thì còn có thêm một  khung trời lịch sử Pháp Nạn 1963 để làm  một tiếng chuông cảnh tỉnh cần thiết một khi tâm ỷ lại ,an nhiên ,tự mãn mống khởi lên không bình thường .Trong một hoàn cảnh nào đó ,để những cái tâm không bình thường ấy  trỗi dậy thì cũng đồng nghĩa với thiếu cái TRÍ lẫn cái DŨNG  thì  rất đáng lo ngại .

                     Với ý chí ĐẠI BI ĐẠI TRÍ ĐẠI DŨNG ,Phật giáo ngày nay không chấp nhận làm người đứng bên lề cuộc sống ,sẵn sàng đương đầu với tất cả mọi nghịch duyên và thử thách ,để hoàn thành nốt những tâm nguyện còn dỡ dang của chư Tổ Sư xưa còn để lại .Tinh thần cầu tiến vì tương lai  đạo pháp ,đi lên bên trên sự   tự mãn ,ỷ lại thái quá  góp phần làm nên nền tảng vững chắc cho  đạo pháp thời đại ,thời đại mà xác xuất ranh giới giữa Thiện và Ác ,giữa Ma và Phật  rất mong manh ,đã và đang xảy ra  nhiều sự việc cười rơi nước mắt .Có lẽ rồi đây Phật giáo Việt nam  còn phải mất không ít thời gian tuổi thọ hiện hữu của mình để giải quyết vấn  đề này .

                     Một trong những vấn đề lớn hôm nay chúng ta phải buộc phải tỏ rõ bản lãnh  , trí tuệ ,và trực tiếp đương đầu ,ấy là vấn nạn cải đạo của ngoại giáo .

                     Đã qua rồi thời kỳ Phật giáo chúng ta bị xem như một hiệp hội cỏn con ,chỉ được phép hoạt động lén lút trong lùm tre ,bờ đê xóm làng hẻo lánh .Hàng tăng sĩ khi ấy chỉ là những ông thầy chùa làng dốt nát đậu hậu ;còn giới Phật tử có chăng chỉ là những người ít học ,không biết gì ngoài  vài chữ A Di Đà Phật  đơn điệu .Phải khó khăn lắm ,hao tổn biết bao nhiêu tâm trí chư Tôn Đức ,Tổ Sư xưa mới khuấy động tinh thần chấn hưng Phật giáo , mới phần nào đạt được sở nguyện ,đưa Phật giáo dần trở lại vị trí  là một tôn giáo lớn của dân tộc .

                    Trực tiếp đương đầu trước vấn nạn cải đạo ,trước hết đây không phải là một cuộc đối đầu theo nghĩa đen vì Phật giáo luôn là một tôn giáo của hòa ái ,nhân bàn và không chiêu dụ hoặc tranh giành vì bất cứ lý do gì ;,mà là từ trong chiến lược hoằng pháp ,chúng ta không  quên vạch định nó là một vấn đề đáng quan tâm và đưa vào một tiết học trong các đạo tràng ,nhất là các đạo tràng có nhiều giới trẻ tham gia tu học .Từ đây ,không chỉ riêng giới xuất gia  mà giới tại gia ,với khả năng tri thức và các phương tiện  thông tin thời đại ,kiến thức lịch sử được mở rộng ,sẽ giúp hiểu rõ rất nhiều vấn nạn cải đạo .Cho nên lãng tránh đề cập vấn nạn này không phải là giải pháp khôn ngoan của một người con Phật thời đại có trách nhiệm ,bổn phận và bảo vệ chánh pháp .Công ơn chư Tở Sư xưa có được đáp đền hay không ,hay bị chà đạp xem thưởng là do chính thái độ ,hành xử của chúng ta trong những trọng trách  của thời đại mới hôm nay .Đặc biệt các vị hoằng pháp trẻ .

                   Đối với riêng tôi ,bảy bước chân đức Phật lúc thị hiện Đản sanh luôn là những gợi mở cho nhiều vấn đề đặt ra .Trong tư duy cũng như trong lãnh vực chuyên môn ,bảy bước chân Phật luôn giúp tôi mở rộng  tầm nhìn ,kiến giải và đúc kết  được nhiều vấn đề .Tôi không nghi ngờ  về bảy bước chân ấy vì ít ra chư cổ đức  xưa có vẽ nên cũng chỉ nhằm cho hậu thế thấy được sự nhập thế tuyệt vời nơi đức Phật  tôn quý của chúng ta ngay từ lúc đầu tiên  tiếp cận với cõi ta bà nhiễm trược này .

                    Thế nên  nững khi liên tưởng  đến  ngôi  nhà Phật giáo yên bình và tốt lành chúng ta đang trú ngụ ,lòng luôn cảm niệm vô vàn công ơn  những người đi trước nhọc lòng ,đôi hy sinh cả một đời dạo hạnh ,gìn giử cho hậu thế  sự nghiệp huy hoàng hôm nay .Có một vài nghịch duyên gõ cửa ,lẽ nào chúng ta lo sợ  lùi dần vào trong ,mặc cho sự đe dọa ấy tiến dần  trước sự thờ ơ ,ỷ lại và thụ đông ?

                    Đã xuất hiện một vài ý kiến tuy chưa hẳn là phê phán nhưng cũng đủ gây phản cảm  những ai nói về vấn nạn cải đạo mà chính đức Dalai Latma cũng đã phải mạnh dạnh lên tiếng chỉ trích .Điều này cho thấy tư tưởng cầu an ,ỷ lại  vẫn còn đất sông .Nào phải nói đến vấn nạn này là chúng ta  khơi  dậy lòng đồ ky nhỏi nhoi hay không biết tự tin vào đà phát triển của chánh pháp ,mà là để vừa cảnh báo ở mức cần thiết đồng thời để chúng ta nhìn lại những yếu kém trong công cuộc hoằng pháp hôm nay ,đã  để lộ một khoảng trồng hết sức đáng trách .Đó chính là điều mà bài viết này mong đợi .

                  Cũng như xưa kia ,khi đức Phật đặt bày bước chân tinh khôi của mình lúc thị hiện ,chư thiên vân tập ,ca hát ,rãi hoa cúng dường tán thán ;quả đất cũng chia vui bằng cách rúng động bảy lần !Thì khi chứng đạo rồi ,Ngài đang do dự  đi hay ở giữa cõi này ,nếu không có chư Phạm Thiên đến cung thỉnh ,liệu rồi chúng ta có được thừa hưởng nền tảng chánh pháp tuyệt vời này không ? Một kết cục  mang đậm dấu ấn Nhân-Quả .

                   Vì chấp thuận theo lời thỉnh cầu ấy mà  cuộc đời đức Thề Tôn phải chấp nhận trãi nghiệm CHÂN LÝ VÔ THƯỜNG  cho chính bản thân Ngài , và ngay cả dòng họ Thích ca của Ngài  trong suốt 80 năm đồng hành với thế gian này .Tang thương vinh nhực ,đủ đầy thân phận một kiếp con người .Đó há chưa đủ để chúng ta thấy ra được một cuộc dấn thân vô tiền khoáng hậu ,một bức tranh vẹn đầy bố cục nhất ,không chỉ dành cho kẻ thưởng lãm mà phải là  một sự chiêm nghiệm thật sự từ chính cuộc đời của Ngài .               

                   Hơn hai ngàn năm trăm năm rồi ư ? Đó chưa hẳn là quảng thời gian to tát chi nhưng cũng đủ để chứng minh sư tồn tại của một nền chánh pháp vĩ đại  mà ngày hôm nay  đã và đang  trở thành một tôn giáo tiêu biểu  của thế gian .Nền tảng của sự tốt đẹp đó bắt đầ từ sự ra đi và dấn thân vào chính cuộc đời khổ đau mà đức Bổn Sư Thích ca đã thị hiện .