HỎI: Xin
cho biết về nguồn gốc, ý nghĩa Lễ tắm Phật. Lễ này được thực hiện vào
những ngày nào trong năm, cách thức như thế nào? Hiện chùa chúng tôi
chưa có trụ trì, vậy các Phật tử có được phép thực hiện lễ này không? (NGUYÊN HÙNG và các Phật tử chùa Phú Đức, Vĩnh Hòa, Nha Trang, Khánh Hòa; dieunguyen28...@yahoo.com)
ĐÁP:Bạn Nguyên Hùng cùng các Phật tử chùa Phú Đức và dieunguyen28… thân mến!
Nguồn gốc của Lễ tắm Phật bắt nguồn từ sự tích Đức Phật đản sinh.
Theo Phật sử, khi Phật đản sinh, trên trời có chín vị rồng phun hai dòng
nước nóng lạnh tắm rửa cho Ngài. Cùng lúc ấy, chư thiên tung hoa trời,
trổi nhạc trời chúc mừng Thái tử. Về sau, Lễ tắm Phật là một trong những
nghi thức long trọng trong lễ hội kỷ niệm Phật đản.
Ở Ấn Độ và Tây Vực, các tự viện thường hay tôn trí tượng Phật để mỗi
ngày tín đồ có thể tới viếng chùa và lấy nước rưới lên tượng Phật như là
một hành động biểu trưng cho sự tẩy trừ ô nhiễm nơi thân mình. Vào dịp
kỷ niệm Phật đản, tượng Phật sơ sinh được tôn trí trên kiệu hoa, xe hoa
diễu hành khắp nơi trong nước. Khi Phật giáo truyền qua Trung Quốc, Nhật
Bản, Hàn Quốc và Việt Nam, trong ngày kỷ niệm Phật đản sinh, Lễ tắm
Phật được vua chúa tổ chức cực kỳ trang nghiêm, trọng thể trong hoàng
cung, về sau phổ biến ở tất cả chùa chiền trong dân chúng.
Tắm Phật là nghi thức tưới nước thơm lên tượng Phật sơ sinh, ngoài
mục đích kỷ niệm Phật đản sanh còn mang ý nghĩa sâu sắc về sự tẩy trừ
phiền não, hướng đến thanh tịnh ba nghiệp thân khẩu ý của con người.
Trước đây, ngày kỷ niệm Phật đản sanh là mùng 8 tháng Tư âm lịch nên
lễ tắm Phật được tổ chức vào ngày này. Đến năm 1950, Phật giáo thế giới
thống nhất kỷ niệm Phật đản vào ngày 15 tháng Tư âm lịch nên ngày lễ tắm
Phật cũng được thay đổi, tùy theo hoàn cảnh có thể tổ chức lễ này trong
các ngày từ mùng 8 đến 15 tháng Tư.
Để thực hiện Lễ tắm Phật, trước phải trần thiết bàn thờ với đầy đủ
hương hoa, thỉnh tôn tượng Phật sơ sinh để trong chậu hoặc thau lớn tinh
sạch. Chuẩn bị nguyên liệu nấu nước thơm tắm Phật. Ở nước ta, các Phật
tử thường nấu nước với hoa lài, hoa cúc, quế…, chờ nước nguội đổ vào
chậu và rải thêm hoa lài vào nước tắm Phật. Có nơi giản tiện thì dùng
nước mưa, nước lọc tinh sạch nấu chín (vì làm lễ xong có một vài người
thọ dụng). Theo Dục Tượng Công Đức kinh: “Phải dùng các thứ diệu
hương như Ngưu đầu, Chiên đàn, Tử đàn, Đa ma la hương, Cam tùng, Bạch
đàn, Uất kim, Long não, Trầm hương, Xạ hương, Đinh hương... làm thành
nước thơm đựng ở trong chậu sạch”. Nước tắm Phật phải là nước tám công
đức, vì vậy người chuẩn bị nước cần phải thành tâm, tin tưởng trọn vẹn
vào công đức tắm Phật mới thành tựu như nguyện.
Đến giờ hành lễ, đạo tràng trì tụng kinh sám theo nghi thức Lễ tắm Phật. Đến đoạn tắm Phật, mọi người đồng tụng kệ và chú Tắm Phật
rồi tuần tự đi đến lễ đài tôn trí tượng Phật sơ sinh chắp tay thành
kính đảnh lễ, múc nước nhẹ nhàng tưới lên hai vai của Ngài. Trong lúc
tắm Phật, mỗi người cần lắng lòng thanh tịnh quán tưởng dòng nước cam lộ
tinh sạch này sẽ gội nhuần tâm tư. Những tâm niệm tham lam, sân hận và
si mê của bản thân nhờ công đức này mà được tẩy sạch. Những suy nghĩ,
lời nói và việc làm xấu ác cũng được xóa tan. Thân tâm trở nên thanh
tịnh, mát mẻ, nhẹ nhàng.
Đối với những ngôi chùa chưa có thầy trụ trì cũng nên tổ chức làm lễ
tắm Phật trong mùa Phật đản. Tuy nhiên, vị Phật tử chủ lễ phải hết sức
thành tâm, trang nghiêm và thanh tịnh. Cùng với sự chuẩn bị chu đáo và
tâm thành kính của toàn thể đạo tràng, chắc chắn Lễ tắm Phật sẽ đem đến
vô lượng công đức và pháp lạc cho toàn thể Phật tử.
Chúc các bạn tinh tấn!
TỔ TƯ VẤN (Giacngo Online)