Ô Sào thiền sư là một
cao tăng Trung Hoa vào đời Đường. Khi sanh sư, bà mẹ không ưng ý lắm nên đem bỏ
con vào một chiếc tổ quạ trên cội đại thọ trước hiên chùa rồi lẩn mất. Sư ở
chùa từ đó, và người ta gọi sư là thầy Ô Sào (Ô là quạ, Sào là tổ), tức là ông
thầy có xuất xứ từ một chiếc tổ quạ. Tuổi ấu thơ và tráng niên của sư trôi qua
bình thản trong bóng mát của tòng lâm cổ kính. Sư thường hành thiền trên quê
hương của mình, tức là nơi chảng ba có đặt chiếc tổ quạ ngày xưa mà theo năm
tháng, cội cây đã to và rộng đủ để sư đặt một chiếc tọa cụ trên ấy. Cho đến khi
ngộ đạo và hành đạo, thiền sư vẫn không rời “quê mẹ”.
Một hôm, quan Thị
lang Bạch Cư Dị, một thi hào lừng danh đương thời, đi dạo ngang cổng chùa, trông
thấy nhà sư đang ngồi vắt vẻo trên cành cây. Vốn không ưa hạng người “lánh nợ
đời” như thế, ông cau mày hỏi:
-
Bộ hết chỗ rồi hay sao mà thầy lựa chỗ hiểm nghèo như thế để ngồi?
Thiền sư bình thản
đáp:
-
Chỗ của tôi xem ra còn vững vàng hơn chỗ của quan lớn đang ngồi nhiều.
Quan Thị lang nhìn
lại chiếc kiệu của mình, ngạc nhiên hỏi:
-
Chỗ tôi đang ngồi có gì đáng ngại đâu?
-
Thưa, chỗ đại quan là dưới vua, trên các quan và trăm họ. Vua thương thì quần
thần ghét, được lòng dân thì mất lòng vua. Tính mạng của đại quan cùng thân
quyến đều lệ thuộc và lòng yêu ghét của vua và sự tật đố tị hiềm của bạn bè.
Một chiếc ghế được kê trên đầu lưỡi thiên hạ của làm sao bì với sự cứng chắc
của cây cội này được. Có phải thế không, thưa đại quan?
Bạch Cư Dị nghe nhà
sư nói chỉ im lặng cúi đầu, giây lâu vị đại quan lão thành mới cất tiếng hỏi:
-
Thầy có thể cho tôi biết thế nào là đại ý của Phật pháp chăng?
Thiền sư đáp liền:
-
Không gì dễ bằng câu hỏi này. Đại quan hãy nghe tôi trả lời đây: “Các điều ác
chớ làm, các điều lành vâng giữ, tự thanh lọc ý mình, đó là lời Phật dạy”.
Bạch Cư Dị nghe xong
bảo:
-
Những điều thầy vừa đáp, con nít lên ba cũng nói được.
Thiền sư mỉm cười:
-
Thưa đại quan, con nít lên ba nói được, nhưng ông lão sáu mươi chưa chắc đã làm
xong. Ngày có thấy như thế không?
Bạch Cư Dị lại im
lặng cúi đầu bái phục. Ông bắt đầu học đạo với sự dẫn dắt của Thiền sư Ô Sào từ
đó.
(Kể theo Vô minh từ
đâu ra)