Thông thường, cứ đến mùa mưa lũ, do các loại rắn không có nơi ẩn náu, trú ngụ nhất là vào tháng 9 âm lịch thì tỷ lệ bệnh nhân bị rắn cắn thường gia tăng. Mới đây, trong tháng 9 và tuần đầu tháng 10/2013, tại Bệnh viện 121 (Quân khu 9) có tất cả 30 người ở các tỉnh thành An Giang, Cần Thơ, Hậu Giang… bị rắn độc cắn nhập viện cấp cứu, trong đó gồm 25 ca do rắn lục đuôi đỏ cắn và 5 ca do rắn hổ cắn…
Các bước sơ cứu nên làm:
Không để bệnh nhân tự đi lại. Bất động chân, tay bị cắn bằng nẹp (vì vận động làm cho nọc độc xâm nhập vào trong cơ thể nhanh hơn). Cởi bỏ đồ trang sức ở chân, tay bị cắn vì có thể gây chèn ép khi vùng đó bị sưng nề.
Áp dụng biện pháp băng ép bất động với một số loại rắn hổ (rắn cạp nong, cạp nia, hổ mang chúa, rắn biển và một số giống rắn hổ mang thường): Băng ép bất động để làm chậm sự xuất hiện triệu chứng liệt.
Vận chuyển bệnh nhân bằng phương tiện đến cơ sở y tế đồng thời duy trì băng ép, bất động. Nếu bệnh nhân khó thở thì hô hấp nhân tạo (hà hơi thổi ngạt hoặc bằng phương tiện y tế có tại chỗ như bóp bóng, máy thở xách tay,...).
Lưu ý: Không băng ép khi rắn lục cắn vì có thể làm vết thương nặng thêm có thể gây hoại tử.
Kỹ thuật băng ép bất động:
Dùng băng rộng khoảng 10cm, nếu có thể dài ít nhất khoảng 4,5m. Nếu không sử dụng băng chun giãn, băng vải, hoặc tự tạo từ khăn, quần áo. Không cố cởi quần áo vì dễ làm chân, tay phải vận động, có thể băng đè lên quần áo.
Băng tương đối chặt nhưng không quá mức (đủ để mạch máu lưu thông). Bắt đầu băng từ ngón chân, tay đến hết toàn bộ chân, tay bị cắn. Dùng nẹp cứng (nẹp, miếng gỗ, que, miếng bìa cứng,...) cố định chân, tay với nẹp.
Duy trì băng ép bất động tới khi bệnh nhân đến được cơ sở y tế có khả năng cấp cứu hồi sức hoặc huyết thanh kháng nọc rắn đặc hiệu (bác sĩ là người quyết định tháo băng ép hay không).
Vết cắn ở thân mình: Ép lên vùng bị cắn nhưng không làm hạn chế cử động ngực nạn nhân. Vết cắn ở vùng đầu, mặt, cổ: khẩn cấp vận chuyển bệnh nhân đến bệnh viện.
Không sử dụng các biện pháp sau:
Garô: Garô tức là làm tắc nghẽn hoàn toàn động mạch (mạch máu vận chuyển máu từ tim đi nuôi dưỡng các bộ phận của cơ thể), gây đau, rất nguy hiểm và không thể duy trì lâu (không quá 40 phút), chân tay rất dễ bị thiếu máu nguy hiểm. Nhiều trường hợp sau đó phải cắt cụt chân tay vì garô.
Chích, rạch, châm, chọc tại vùng vết cắn: biện pháp này không có lợi làm tổn thương thêm mạch máu, dây thần kinh,...dẫn đến nhiễm khuẩn khiến tình trạng bệnh nhân nặng thêm.