[17] Chương VI
Tương Ưng Lợi Ðắc Cung
Kính
-ooOoo-
I. Phẩm Thứ Nhất
I. Khổ Lụy (S.ii,225)
1) Như vầy tôi nghe.
Một thời Thế Tôn ở Sàvatthi... tại vườn ông
Anàthapindika.
2) Rồi Thế Tôn gọi các Tỷ-kheo... Thế
Tôn nói như sau:
3) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là các lợi đắc,
cung kính, danh vọng; thật là đắng cay, ác độc, là chướng ngại pháp
để chứng đạt vô thượng an ổn, khỏi các khổ ách.
4) Do vậy, này các Tỷ-kheo, cần phải học tập
như sau: "Ðối với lợi đắc, cung kính, danh vọng đã đến, chúng
ta sẽ từ bỏ chúng. Ðối với lợi đắc, cung kính, danh vọng chưa đến,
chúng ta không để chúng xâm chiếm tâm và an trú".
5) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
II. Lưỡi Câu (S.ii,226)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là các lợi đắc,
cung kính, danh vọng; thật là đắng cay, ác độc, là chướng ngại pháp
để chứng đạt vô thượng an ổn, khỏi các khổ ách.
3) Ví như, này các Tỷ-kheo, một người câu cá
quăng một lưỡi câu ngắn có mồi thịt vào trong một hồ nước sâu, và một con
cá có mắt thấy mồi thịt nuốt lưỡi câu ấy. Như vậy, này các Tỷ-kheo,
con cá đã nuốt lưỡi câu ấy bị rơi vào bất hạnh, bị rơi vào tai họa,
bị người câu cá muốn làm gì thì làm.
4) Người câu cá, này các Tỷ-kheo, chỉ cho ma, lưỡi
câu, này các Tỷ-kheo, chỉ cho lợi đắc, cung kính, danh vọng.
5) Tỷ-kheo nào, này các Tỷ-kheo, thọ hưởng,
ái luyến lợi đắc, cung kính, danh vọng đã đến, Tỷ-kheo ấy,
này các Tỷ-kheo, được gọi là Tỷ-kheo đã nuốt lưỡi câu của
ác ma, bị rơi vào bất hạnh, bị rơi vào tai họa, bị ác ma muốn làm gì
thì làm.
6) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng; thật là đắng cay, ác độc, là chướng ngại pháp
để chứng đắc vô thượng an ổn khỏi các khổ ách.
7) Do vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông phải học
tập như sau: "Ðối với lợi đắc, cung kính, danh vọng đã đến,
chúng ta hãy từ bỏ chúng. Và đối với lợi đắc, cung kính, danh vọng chưa
đến, chúng ta không để chúng xâm chiếm tâm và an trú".
8) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
III. Con Rùa (S.ii,226)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng; thật là đắng cay, ác độc, là chướng ngại pháp để
chứng đắc vô thượng an ổn, khỏi các khổ ách.
3) Thuở xưa, này các Tỷ-kheo, trong một hồ nước có
một gia đình con rùa sống tại đấy đã lâu ngày.
4) Rồi này các Tỷ-kheo, một con rùa nói với một con
rùa khác:
" -- Này Rùa thân mến, chớ có đi đến
chỗ ấy".
5) Con rùa này, này các Tỷ-kheo, đi đến chỗ
ấy và một thợ săn phóng trúng nó với cây lao có dây.
6) Rồi con rùa ấy đi đến con rùa kia.
7) Này các Tỷ-kheo, con rùa kia, thấy con rùa này từ
xa đi đến, thấy vậy liền nói với con rùa này:
" -- Này Rùa thân mến, có phải Bạn đi đến
chỗ kia?"
" -- Này Rùa thân mến, tôi đi đến chỗ
kia".
8) " -- Này Rùa thân mến, bạn có bị thương,
bị bắn trúng không?"
" -- Này Rùa thân mến, tôi không bị thương,
không bị bắn trúng. Nhưng có sợi dây này dính theo trên lưng tôi".
9) " -- Này Rùa thân mến, Bạn thật bị thương
rồi, Bạn thật bị bắn trúng rồi. Này Rùa thân mến, chính do vật dụng của
người thợ săn này, mà cha Bạn và Ông Bạn rơi vào bất hạnh, rơi vào tai
họa. Nay Bạn hãy đi, Rùa thân mến. Nay Bạn không còn thuộc chúng ta
nữa!"
10) Người thợ săn, này các Tỷ-kheo, chỉ cho ác ma.
Cái lao, này các Tỷ-kheo, chỉ cho lợi đắc, cung kính, danh vọng. Sợi
dây, này các Tỷ-kheo, chỉ cho hỷ tham.
11) Tỷ-kheo nào, này các Tỷ-kheo, đối với lợi
đắc, cung kính, danh vọng, hưởng thọ và ái luyến; vị ấy, này các
Tỷ-kheo, được gọi là Tỷ-kheo bị lao đâm phải, đã rơi vào bất
hạnh, đã rơi vào tai họa, bị ác ma muốn làm gì thì làm.
12) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi
đắc, cung kính, danh vọng...
13) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải tu
học.
IV. Lông Dài (S.ii,228)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng...
3) Ví như, này các Tỷ-kheo, một con dê cái lông
dài, đi vào một khóm cây gai gốc; chỗ này, chỗ kia, nó bị mắc dính
vào; chỗ này, chỗ kia, nó bị mắc vướng vào; chỗ này, chỗ kia,
nó bị trói buộc vào; chỗ này, chỗ kia, nó bị rơi vào bất hạnh, tai
họa.
4) Cũng như vậy, này các Tỷ-kheo, ở đây, có
Tỷ-kheo bị lợi đắc, cung kính, danh vọng chi phối, tâm bị xâm
chiếm, vào buổi sáng đắp y, cầm y bát, đi vào làng hay thị trấn để
khất thực. Chỗ này, chỗ kia, vị ấy bị mắc dính vào; chỗ này,
chỗ kia, vị ấy bị mắc vướng vào; chỗ này, chỗ kia, vị ấy bị
trói cột vào; chỗ này, chỗ kia, vị ấy bị rơi vào bất hạnh, tai
họa.
5) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
6) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
V. Trùng Phẩn (Tạp, Ðại 2, 346a)
(S.ii,228)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng...
3) Ví như, này các Tỷ-kheo, một con trùng phẩn, ăn
phân, đầy những phân, tràn ngập những phân, và trước mặt có một đống
phân lớn.
4) Nó khinh miệt các con trùng phẩn khác và nói:
"Ta ăn phân, đầy những phân, tràn ngập những phân, và trước mặt ta, có
đống phân lớn này".
5) Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, ở đây, có
Tỷ-kheo bị lợi đắc, cung kính, danh vọng chi phối, tâm bị xâm
chiếm, vào buổi sáng đắp y, cầm y bát, vào làng hay thị trấn để
khất thực. Vị ấy tại đây đã ăn uống no đủ, lại được mời vào ngày mai,
và bình bát của vị ấy được tràn đầy.
6) Vị ấy đi đến ngôi vườn (tịnh xá) và giữa
chúng Tỷ-kheo khoe khoang như sau: "Ta ăn uống no đủ, lại được mời
vào ngày mai, và bình bát này của ta tràn đầy. Ta nhận được các vật dụng
như y áo, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bịnh. Nhưng các
Tỷ-kheo khác công đức ít, ảnh hưởng ít, không nhận được các vật dụng
như y áo, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh".
7) Vị ấy bị lợi đắc, cung kính, danh vọng chi phối,
tâm bị xâm chiếm, khinh miệt các Tỷ-kheo chánh hạnh khác. Này các
Tỷ-kheo, như vậy sẽ đem lại bất hạnh, đau khổ lâu dài cho kẻ ngu si ấy.
8) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
9) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
VI. Sét Ðánh (S.ii,229)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng...
3) Như thế nào, này các Tỷ-kheo, sét đánh
(được ví như) một người hữu học với tâm nhiệt thành, khi bị các lợi đắc,
cung kính, danh vọng chạm đến?
4) Này các Tỷ-kheo, sét đánh chỉ cho lợi đắc, cung
kính, danh vọng chạm đến.
5) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
6) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
VII. Trúng Ðộc (S.ii,229)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng...
3) Như thế nào, này các Tỷ-kheo, bị mũi tên
độc bắn trúng (được ví như) một người hữu học với tâm trí nhiệt
thành, khi bị các lợi đắc, cung kính, danh vọng chạm đến.
4) Mũi tên, này các Tỷ-kheo, chỉ cho các lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
5) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
6) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
VIII. Con Giả Can (Tạp, Ðại 2, 346a)
(S.ii,230)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng...
3) Các Ông có nghe chăng, này các Tỷ-kheo, trong ban
đêm, khi trời gần sáng, có con giả can đang tru lớn tiếng?
-- Thưa có, bạch Thế Tôn.
4) -- Ðó là con giả can già, này các Tỷ-kheo, bị
mắc bệnh ghẻ lở, không thoải mái trong những chỗ hoang vắng, không
thoải mái dưới những gốc cây, không thoải mái tại những chỗ lộ thiên;
chỗ nào nó đi, chỗ nào nó đứng, chỗ nào nó ngồi, chỗ nào
nó nằm, tại các chỗ ấy, nó cảm thấy bất hạnh, tai họa.
5) Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, ở đây, Tỷ-kheo
bị lợi đắc, cung kính, danh vọng chi phối, tâm bị xâm chiếm, không
thoải mái trong những chỗ hoang vắng, không thoải mái dưới những gốc cây,
không thoải mái tại những chỗ lộ thiên; chỗ nào vị ấy đi, chỗ
nào vị ấy đứng, chỗ nào vị ấy ngồi, chỗ nào vị ấy nằm, tại các
chỗ ấy, vị ấy cảm thấy bất hạnh, tai họa.
6) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
7) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
IX. Cuồng Phong (Tăng, Ðại 2, 634b)
(S.ii,231)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng...
3) Trên thượng tầng hư không, này các Tỷ-kheo, có
gió thổi mạnh gọi là cuồng phong. Con chim đi đến chỗ ấy, bị
cuồng phong thổi bạt đi; bị cuồng phong thổi bạt đi, các chân đi một ngả,
các cánh đi một ngả, đầu đi một ngả, thân đi một ngả.
4) Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, ở đây, Tỷ-kheo
bị lợi đắc, cung kính, danh vọng chi phối, tâm bị xâm chiếm, vào buổi
sáng đắp y, cầm y bát, đi vào làng hay thị trấn để khất thực,thân
không chế ngự, lời nói không chế ngự, tâm không chế ngự, niệm
không an trú, các căn không chế ngự.
5) Vị ấy thấy các phụ nữ, mặc y phục không đứng
đắn, không khéo che đậy. Vị ấy thấy các phụ nữ mặc y phục không đứng
đắn, không khéo che đậy, bị tham dục công phá tâm vị ấy. Do tham dục công
phá tâm, vị ấy từ bỏ học tập, trở lại hoàn tục. Rồi có người lấy y
phục, có người lấy bình bát, có người lấy tọa cụ, có người lấy ống
kim của vị ấy, chẳng khác gì con chim bị cuồng phong thổi bạt.
6) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
7) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
X. Kinh Với Bài Kệ (S.ii,231)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng...
3) Ở đây, này các Tỷ-kheo, Ta thấy có người
bị sự cung kính chi phối, tâm bị xâm chiếm, sau khi thân hoại mạng chung,
phải sanh vào khổ xứ, ác thú, đọa xứ, địa ngục.
4) Ở đây, này các Tỷ-kheo, Ta thấy có người
bị sự không cung kính chi phối, tâm bị xâm chiếm, sau khi thân hoại mạng
chung, phải sanh vào khổ xứ, ác thú, đọa xứ, địa ngục.
5) Nhưng ở đây, này các Tỷ-kheo, Ta thấy có người
bị cả hai cung kính và không cung kính chi phối, tâm bị xâm chiếm, sau khi
thân hoại mạng chung, phải sanh vào khổ xứ, ác thú, đọa xứ, địa ngục.
6) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
7) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
Ai khi được cung kính,
Khi không được cung kính,
Trong cả hai trường hợp,
Tâm định, không lay chuyển;
Sống hạnh không phóng dật,
Tâm thường nhập Thiền tư,
Với tâm tưởng tế nhị,
Chánh quán các sở kiến,
Không còn lạc chấp thủ,
Ðược gọi bậc Chơn nhơn.
II. Phẩm Thứ
Hai
I. Bình Bát (Tăng,
Ðại 2, 566-567) (S.ii,233)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng...
3) Ở đây, này các Tỷ-kheo, với tâm của Ta, Ta
biết có người có tâm như sau: "Dầu cho vì một bình bát vàng đựng
đầy phấn bạch ngân, vị này cũng không cố ý nói láo".
4) Trong một thời gian khác, Ta lại thấy người ấy bị
lợi đắc, cung kính, danh vọng chi phối, tâm bị xâm chiến, đã cố
ý nói láo.
5) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
6) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
II. Bình Bát (S.ii,233)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng...
3) Ở đây, này các Tỷ-kheo, với tâm của Ta, Ta
biết có người có tâm như sau: "Dầu cho vì một bình bát bạc đựng
đầy phấn vàng, vị này cũng không có cố ý nói láo".
4) Trong một thời gian khác, Ta lại thấy người ấy bị
lợi đắc, cung kính, danh vọng chi phối, tâm bị xâm chiếm, đã cố
ý nói láo.
5) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
6) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
III. Từ Một Ðồng Tiền Vàng Cho
Ðến Người Mỹ Nhân Ðịa Phương (S.ii,233)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Ở đây, này các Tỷ-kheo, với tâm của Ta,
Ta biết có người có tâm như sau:
"Dầu cho vì một đồng tiền vàng Nikkha...
"Dầu cho vì một trăm đồng tiền vàng Nikkha...
"Dầu cho vì một đồng tiền vàng ròng Nikkha...
"Dầu cho vì một trăm đồng tiền vàng ròng
Nikkha...
"Dầu cho vì quả đất đầy những vàng...
"Dầu cho vì mọi lợi ích vật chất...
"Dầu cho vì mạng sống...
"Dầu cho vì người mỹ nhân địa phương, vị ấy
cũng không cố ý nói láo."
3) Trong một thời gian khác, Ta lại thấy người ấy bị
lợi đắc, cung kính, danh vọng chi phối, tâm bị chinh phục, đã cố ý
nói láo.
4) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
5) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
III. Phẩm Thứ Ba
I. Phụ Nữ (S.ii,234)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng...
3) Với ai, này các Tỷ-kheo, tâm bị lợi đắc, cung
kính, danh vọng chinh phục và ngự trị, thời không một nữ nhân nào, với
tâm của mình chinh phục và ngự trị tâm của người ấy.
4) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
5) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
II. Mỹ Nhân (S.ii,235)
... không một mỹ nhân nào...
III. Con Trai
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng...
3) Một tín nữ, này các Tỷ-kheo, chơn chánh khuyên
dạy đứa con độc nhất, đáng yêu, đáng mến, sẽ khuyên dạy như sau:
"Này Con thân yêu, hãy giống như gia chủ Citta, hãy giống như Hattaka ở
Alava!"
4) Các vị ấy, này các Tỷ-kheo, là cân lường, là
mẫu mực cho các đệ tử cư sĩ của Ta, tức là gia chủ Hatthaka ở
Alava.
5) "Này Con thân yêu, nếu con xuất gia từ bỏ gia
đình, sống không gia đình, này Con thân yêu, hãy giống như Sàriputta và
Moggalàna!"
6) Các vị ấy, này các Tỷ-kheo, là cân lường, là
mẫu mực cho các đệ tử Tỷ-kheo của Ta, tức là Sàriputta và Moggalàna.
7) "Này Con thân yêu, chớ để cho lợi đắc, cung
kính, danh vọng chạm đến người, kẻ hữu học với tâm đầy
nhiệt tình". Này các Tỷ-kheo, nếu một Tỷ-kheo hữu học
với tâm đầy nhiệt tình, bị lợi đắc, cung kính, danh vọng chạm
đến, như vậy là chướng ngại cho vị ấy.
8) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
9) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
IV. Con Gái Một (Tăng, Ðại 2, 562)
(S.ii,236)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng...
3) Một tín nữ, này các Tỷ-kheo, chơn chánh khuyên
dạy đứa con gái độc nhất, đáng yêu, đáng mến, sẽ khuyên dạy như sau:
"Này Con thân yêu, hãy giống như nữ cư sĩ Khujjutarà và Velu-kandakiyà,
mẹ của Nanda!"
4) Các vị ấy, này các Tỷ-kheo, là cân lường, là
mẫu mực cho các đệ tử nữ cư sĩ của Ta, tức là nữ cư sĩ Khujjutarà và
Velukandakiyà.
5) "Này Con thân yêu, nếu Con xuất gia, từ bỏ
gia đình, sống không gia đình; này Con thân yêu, hãy giống như Tỷ-kheo-ni
Khema và Uppàlavanna!"
6) Các vị ấy, này các Tỷ-kheo, là cân lường, là
mẫu mực cho các đệ tử Tỷ-kheo-ni của Ta, tức là Tỷ-kheo-ni Khemà
và Uppàlavanna.
7) "Này Con thân yêu, chớ để cho lợi đắc, cung
kính, danh vọng chạm đến người, kẻ hữu học với tâm đầy
nhiệt tình!"
8) Này các Tỷ-kheo, nếu một Tỷ-kheo-ni hữu
học, với tâm đầy nhiệt tình, bị lợi đắc, cung kính, danh vọng
chạm đến, như vậy là chướng ngại cho vị ấy.
9) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
10) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
V. Sa Môn , Bà La Môn (S.ii,236)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Này các Tỷ-kheo, như Sa-môn hay Bà-la-môn nào
không như thật biết vị ngọt, sự nguy hiểm, sự xuất ly của lợi
đắc, cung kính, danh vọng; các vị Sa-môn hay Bà-la-môn ấy đối với Ta,
không được chấp nhận là Sa-môn giữa các Sa-môn, hay là Bà-la-môn giữa các
Bà-la-môn. Và những bậc Tôn giả ấy, ngay trong đời sống hiện tại, không
có thể tự mình chứng ngộ với thắng trí, chứng đạt và an trú mục đích
Sa-môn hạnh và mục đích Bà-la-môn hạnh.
3) Và này các Tỷ-kheo, những Sa-môn hay Bà-la-môn
nào như thật biết vị ngọt, sự nguy hiểm, sự xuất ly của lợi đắc,
cung kính, danh vọng; các vị Sa-môn hay Bà-la-môn ấy đối với Ta, đuợc
chấp nhận là vị Sa-môn giữa các Sa-môn, hay là Bà-la-môn giữa các
Bà-la-môn. Và những bậc Tôn giả ấy, ngay trong đời sống hiện tại, có
thể tự mình chứng ngộ với thượng trí, chứng đạt và an trú mục đích
Sa-môn hạnh và mục đích Bà-la-môn hạnh.
VI. Sa Môn, Bà La Môn (S.ii,237)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) Những Sa-môn hay Bà-la-môn nào, này các Tỷ-kheo,
không như thật biết sự tập khởi, đoạn diệt, vị ngọt, nguy
hiểm và xuất ly của lợi đắc, cung kính, danh vọng; các vị Sa-môn hay
Bà-la-môn ấy đối với với Ta, không được chấp nhận là Sa-môn giữa các
Sa-môn, không được chấp nhận là Bà-la-môn giữa các Bà-la-môn. Và những
bậc Tôn giả ấy, ngay trong đời sống hiện tại cũng không tự mình với
thắng trì chứng ngộ, chứng đạt và an túc mục đích của Sa-môn hạnh và mục
đích của Bà-la-môn hạnh.
3) Và những Sa-môn hay Bà-la-môn nào, này các
Tỷ-kheo, như thật biết sự tập khởi, đoạn diệt, vị ngọt... của
lợi đắc, cung kính, danh vọng; các vị Sa-môn hay Bà-la-môn ấy đối với ta
được chấp nhận là Sa-môn giữa các Sa-môn, hay Bà-la-môn giữa các
Bà-la-môn. Và những bậc Tôn giả ấy ngay trong đời sống hiện tại, có
thể tự mình giác ngộ với thượng trí, chứng đạt và an trú mục đích
Sa-môn và mục đích Bà-la-môn hạnh.
VII. Sa Môn, Bà La Môn (S.ii, 237)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Những Sa-môn hay Bà-la-môn nào, này các
Tỷ-kheo, không biết sự tập khởi của lợi đắc, cung kính, danh vọng,
không biết sự đoạn diệt của lợi đắc, cung kính, danh vọng, không
biết con đường đưa đến sự đoạn diệt của lợi đắc, cung kính,
danh vọng; các vị Sa-môn hay Bà-la-môn ấy đối với Ta, không được chấp
nhận... và mục đích của Bà-la-môn hạnh.
3) Và những Sa-môn hay Bà-la-môn nào biết được sự
tập khởi của lợi đắc, cung kính, danh vọng... và mục đích của Bà-la-môn
hạnh.
VIII. Da (Tăng, Ðại 2, 570c) (S.ii,237)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng...
3) Lợi đắc, cung kính, danh vọng, này các
Tỷ-kheo, cắt đứt da ngoài. Sau khi cắt đứt da ngoài, chúng cắt đứt da
trong. Sau khi cắt đứt da trong, chúng cắt đứt thịt. Sau khi cắt đứt thịt,
chúng cắt đứt dây gân. Sau khi cắt đứt dây gân, chúng cắt đứt xương. Sau
khi cắt đứt xương, chúng chạm tới tủy và đứng lại.
4) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
5) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
IX. Dây (S.ii, 238)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng...
3) Lợi đắc, cung kính, danh vọng, này các
Tỷ-kheo, cắt đứt da ngoài. Sau khi cắt đứt da ngoài, chúng cắt đứt da
trong. Sau khi cắt đứt da trong, chúng cắt đứt thịt. Sau khi cắt đứt thịt,
chúng cắt đứt dây gân. Sau khi cắt đứt dây gân, chúng cắt đứt xương. Sau
khi cắt đứt xương, chúng chạm tới tủy và đứng lại.
4) Ví như, này các Tỷ-kheo, một lực sĩ lấy dây
ngựa cứng chắc, vấn xung quanh cổ chân và siết chặt lại. Dây ấy cắt đứt
da ngoài, cắt đứt da trong. Sau khi cắt đứt da trong, chúng cắt đứt thịt. Sau
khi cắt đứt thịt, chúng cắt đứt dây gân. Sau khi cắt đứt dây gân, chúng
cắt đứt xương. Sau khi cắt đứt xương, chúng chạm tới tủy và đứng lại.
5) Cũng như vậy, này các Tỷ-kheo, lợi đắc, cung
kính, danh vọng cắt đứt da ngoài. Sau khi cắt đứt da ngoài, chúng cắt
đứt da trong. Sau khi cắt đứt da trong, chúng cắt đứt thịt. Sau khi cắt đứt
thịt, chúng cắt đứt giây gân. Sau khi cắt đứt giây gân, chúng cắt đứt
xương. Sau khi cắt đứt xương, chúng chạm tới tủy và đứng lại.
6) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
7) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
X. Tỷ Kheo (S.ii,238)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Vị Tỷ-kheo nào, này các Tỷ-kheo, là bậc
Ứng
Cúng, đã đoạn tận các lậu hoặc; Ta nói, lợi đắc, cung kính, danh vọng
vẫn là pháp chướng ngại cho vị Tỷ-kheo ấy.
3) Khi nghe nói vậy, Tôn giả Ananda bạch Thế Tôn:
-- Bạch Thế Tôn, với vị Tỷ-kheo, lậu hoặc nào
được đoạn tận thì các lợi đắc, cung kính, danh vọng là chướng ngại
pháp?
4) -- Ðối với vị đã chứng bất động tâm giải thoát,
Ta không nói rằng, các lợi đắc, cung kính, danh vọng trở thành một
chướng ngại pháp cho vị ấy.
5) Và này Ananda, đối với những ai sống không phóng
dật, nhiệt tâm, tinh cần; những người chứng được hiện tại lạc trú;
đối với những người ấy, Ta nói rằng, lợi đắc, cung kính, danh vọng là
chướng ngại pháp.
6) Như vậy, khổ lụy, này Ananda, là lợi đắc, cung kính,
danh vọng; thật là đắng cay, ác độc, là chướng ngại pháp cho sự chứng đắc vô
thượng an ổn, khỏi các khổ ách.
7) Do vậy, này Ananda, cần phải học tập như vầy:
"Ðối với lợi đắc, cung kính, danh vọng đã đến, chúng ta hãy từ
bỏ chúng. Và đối với các lợi đắc, cung kính, danh vọng chưa đến,
chúng ta không để chúng xâm chiếm tâm và an trú".
8) Như vậy, này Ananda, Ông cần phải học tập.
IV. Phẩm Thứ Tư
I. Cắt (S.ii,239)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng...
3) Bị lợi đắc, cung kính, danh vọng chi phối, tâm
bị xâm chiếm, Devadatta, phá hoại Tăng chúng.
4) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
5) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
II. Gốc (S.ii,240)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng...
3) Bị lợi đắc, cung kính, danh vọng chi phối, tâm
bị xâm chiếm, này các Tỷ-kheo, thiện căn của Devadatta bị cắt
đứt.
4) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
5) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
III. Pháp.
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng...
3) Bị lợi đắc, cung kính, danh vọng chi phối, tâm
bị xâm chiếm, này các Tỷ-kheo, thiện pháp của Devadatta bị cắt
đứt.
4) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
5) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
IV. Trắng (S.ii,240 )
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng...
3) Bị lợi đắc, cung kính, danh vọng chi phối và tâm
bị xâm chiếm, này các Tỷ-kheo, bạch pháp của Devadatta bị cắt đứt.
4) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
5) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
V. Bỏ Ði (S.ii,241)
1) Một thời Thế Tôn ở Ràjàgaha (Vương Xá),
Veluvana (Trúc Lâm), tại núi Gujjhakuuta (Linh Thứu), sau khi Devadatta
(Ðề-bà-đạt-đa) bỏ đi không bao lâu.
2) Rồi Thế Tôn nhân vì Devadatta, bảo các
Tỷ-kheo:
3) -- Này các Tỷ-kheo, lợi đắc, cung kính, danh
vọng khởi lên, đưa đến tự hại cho Devadatta. Lợi đắc, cung kính, danh
vọng khởi lên, đưa đến diệt vong cho Devadatta.
4) Ví như cây chuối, này các Tỷ-kheo, sanh quả đưa
đến tự hại, sanh quả đưa đến diệt vong. Cũng như vậy, này các
Tỷ-kheo, lợi đắc, cung kính, danh vọng khởi lên, đưa đến tự hại
cho Devadatta. Lợi đắc, cung kính, danh vọng khởi lên, đưa đến
diệt vong cho Devadatta.
5) Ví như cây tre, này các Tỷ-kheo, sanh quả đưa
đến tự hại, sanh quả đưa đến diệt vong. Cũng như vậy, này các
Tỷ-kheo, lợi đắc, cung kính, danh vọng khởi lên, đưa đến tự hại
cho Devadatta. Lợi đắc, cung kính, danh vọng khởi lên, đưa đến
diệt vong cho Devadatta.
6) Ví như cây lau, này các Tỷ-kheo, sanh quả đưa
đến tự hại, sanh quả đưa đến diệt vong. Cũng như vậy, này các
Tỷ-kheo, lợi đắc, cung kính, danh vọng khởi lên, đưa đến tự hại
cho Devadatta. Lợi đắc cung kính, danh vọng khởi lên, đưa đến diệt
vong cho Devadatta.
7) Ví như con lừa có thai đưa đến tự hại, có thai
đưa đến diệt vong. Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, lợi đắc, cung
kính, danh vọng khởi lên, đưa đến tự hại cho Devadatta. Lợi đắc, cung
kính, danh vọng khởi lên, đưa đến diệt vong cho Devadatta.
8) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
9) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
10) Thế Tôn nói như vậy, Thiện Thệ nói vậy
xong, bậc Ðạo Sư nói như sau:
Như cây chuối sanh quả,
Sanh quả đem tự hại,
Cũng vậy, quả cây tre,
Cũng vậy, quả cây lau,
Cũng vậy với kẻ ngu,
Cung kính đem tự hại,
Như con lừa mang thai,
Mang thai đem tự hại.
VI. Xe (Tạp, Ðại 2, 276b, Biệt Tạp,
Ðại 2, 347b, Tăng, Ðại 2, 570b; 614a) (S.ii,242)
1) Một thời Thế Tôn ở Ràjagaha (Vương Xá), Veluvana
(Trúc Lâm), tại chỗ nuôi dưỡng sóc.
2) Lúc bấy giờ, hoàng tử Ajàtasattu (A-xà-thế) sáng
chiều đi đến hầu Devadatta với năm trăm cỗ xe và đem đến
cúng dường các món ăn trong năm trăm mâm bàn.
3) Rồi một số đông Tỷ-kheo đi đến Thế
Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn, rồi ngồi xuống một bên.
4) Ngồi xuống một bên, các Tỷ-kheo ấy bạch với
Thế Tôn:
-- Bạch Thế Tôn, hoàng tử Ajàtasattu sáng chiều
đi đến hầu Devadatta với năm trăm cỗ xe và đem đến cúng dường
các món ăn trong năm trăm mâm bàn.
5) -- Này các Tỷ-kheo, chớ có thèm lợi đắc, cung
kính, danh vọng của Devadatta. Chừng nào, này các Tỷ-kheo, hoàng tử
Ajàtasattu sáng chiều còn đi đến hầu Devadatta với năm trăm cỗ xe
và đem đến cúng dường các món ăn trong năm trăm mâm bàn; thời này các
Tỷ-kheo, đối với Devadatta, chỉ có chờ đợi sự tổn giảm trong thiện
pháp, không có sự tăng trưởng.
6) Ví như, này các Tỷ-kheo, đem bóp nát lá gan
trước lỗ mũi một con chó dữ. Như vậy, con chó ấy lại càng dữ tợn bội
phần. Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, chừng nào hoàng tử Ajàtasattu sáng
chiều còn đi đến hầu Devadatta với năm trăm cỗ xe, và còn cúng
dường các món đồ ăn trong năm trăm chiếc mâm bàn; thời này các
Tỷ-kheo, đối với Devadatta, chỉ có chờ đợi sự tổn giảm trong thiện
pháp, không có sự tăng trưởng.
7) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng...
8) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
VII. Mẹ (S.ii,242)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng; thật là đắng cay, ác độc, là chướng ngại pháp cho sự
chứng đắc vô thượng an ổn, khỏi các khổ ách.
3) Ở đây, này các Tỷ-kheo, với tâm của Ta, Ta
biết được tâm của một người như sau: "Dầu cho vì bà mẹ đáng kính
cũng không cố ý nói láo". Nhưng trong một thời gian khác, Ta thấy
người ấy bị lợi đắc, cung kính, danh vọng chi phối, tâm bị xâm
chiếm, đã cố ý nói láo.
4) Như vậy khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng; thật là đắng cay, ác độc, là chướng ngại pháp cho
sự chứng đắc vô thượng an ổn, khỏi các khổ ách.
5) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập: "Ðối với các lợi đắc, cung kính, danh vọng đã
đến, chúng ta hãy từ bỏ chúng. Ðối với các lợi đắc, cung kính, danh
vọng chưa đến, chúng ta không để chúng xâm chiếm tâm và an trú".
6) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.
38-43 VIII. Cha
IX. Anh
X. Chị
XI. Con Trai
XII. Con Gái
XIII. Vợ (S.ii,243)
1) ... Tại Sàvatthi.
2) -- Khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc, cung
kính, danh vọng; thật tà đắng cay, ác độc, là chướng ngại pháp cho sự
chứng đắc vô thượng an ổn, khỏi các khổ ách.
3) Ở đây, này các Tỷ-kheo, với tâm của Ta, Ta
biết được tâm của một người như sau:
"Dầu cho vì người cha đáng kính...".
"Dầu cho vì người anh...".
"Dầu cho vì người chị...".
"Dầu cho vì con trai...".
"Dầu cho vì con gái...".
"Dầu cho vì người vợ, cũng không cố ý nói
láo". Nhưng trong một thời gian khác, Ta thấy người ấy bị lợi đắc, cung
kính, danh vọng chi phối, tâm bị xâm chiếm đã cố ý nói láo.
4) Như vậy, khổ lụy, này các Tỷ-kheo, là lợi đắc,
cung kính, danh vọng; thật là đắng cay, ác độc, là chướng ngại pháp do
sự chứng đắc vô thượng an ổn, khỏi các khổ ách.
5) Do vậy, này các Tỷ-kheo, cần phải học tập
như sau: "Ðối với các lợi đắc, cung kính, danh vọng đã đến,
chúng ta hãy từ bỏ chúng. Ðối với các lợi đắc, cung kính, danh vọng
chưa đến, chúng ta không để chúng xâm chiếm tâm và an trú".
6) Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông cần phải
học tập.