[49] Chương V
Tương Ưng Chánh Cần
-ooOoo-
I. Phẩm Sông Hằng
Rộng Thuyết
1-12.(I-XII) (S.v,244)
1-2) Tại Sàvatthi. Tại đấy, Thế Tôn nói như sau :
-- Này các Tỷ-kheo, có bốn chánh cần này. Thế
nào là bốn ?
3) Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo đối với
các ác, bất thiện pháp chưa sanh, khởi lên ý muốn không cho sanh khởi,
tinh cần, tinh tấn, quyết tâm, cố gắng.
4) Ðối với các ác, bất thiện pháp đã sanh, khởi
lên ý muốn đoạn tận, tinh cần, tinh tấn, quyết tâm, cố gắng.
5) Ðối với các thiện pháp chưa sanh, khởi lên
ý muốn làm cho sanh khởi, tinh cần, tinh tấn, quyết tâm, cố gắng.
6) Ðối với các thiện pháp đã sanh, khởi lên ý
muốn làm cho an trú, không cho vong thất (asammosàya), làm cho tăng trưởng, làm
cho quảng đại, tu tập, làm cho viên mãn, tinh cần, tinh tấn, quyết tâm, cố
gắng.
7) Những pháp này, này các Tỷ-kheo, là bốn chánh
cần.
8) Ví như, này các Tỷ-kheo, sông Hằng thiên về
phương Ðông, hướng về phương Ðông, xuôi về phương Ðông. Cũng
vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo tu tập bốn chánh cần, làm cho sung mãn
bốn chánh cần, thiên về Niết-bàn, hướng về Niết-bàn, xuôi
về Niết-bàn. Này các Tỷ-kheo, bốn chánh cần tu tập làm cho sung
mãn như thế nào, lại thiên về Niết-bàn, hướng về
Niết-bàn, xuôi về Niết-bàn ?
9) Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo đối với
các ác, bất thiện pháp chưa sanh, khởi lên ý muốn không cho sanh khởi,
tinh cần, tinh tấn, quyết tâm, cố gắng; đối với các ác, bất thiện
pháp đã sanh, khởi lên ý muốn đoạn tận, tinh cần... cố gắng; đối với
các thiện pháp chưa sanh, khởi lên ý muốn làm cho sanh khởi... cố
gắng; đối với các thiện pháp đã sanh, khởi lên ý muốn làm cho an
trú, không cho vong thất, làm cho tăng trưởng, làm cho quảng đại, tu tập, làm
cho viên mãn, tinh cần, tinh tấn, quyết tâm, cố gắng.
10) Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo tu tập bốn
chánh cần, làm cho sung mãn bốn chánh cần, thiên về Niết-bàn, hướng
về Niết-bàn, xuôi về Niết-bàn.
II. Phẩm Không
Phóng Dật
13-22.I-X. (S.v,245)
Gồm các kinh :
Như Lai, Chân, Nóc Nhọn, Căn, Lõi Cây, Hạ Sanh Hoa,
Vua, Mặt Trăng, Mặt Trời, Vải; tất cả là mười.
III. Phẩm Việc Làm
Cần Sức Mạnh
23-34.I-XII. (S.v,246)
1) ...
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, phàm có những
việc làm cần dùng đến sức mạnh mà làm tất cả công việc ấy,
được làm y cứ vào đất, an trú vào đất. Cũng vậy, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo y cứ vào giới, an trú vào giới, tu tập bốn chánh cần, làm cho sung
mãn bốn chánh cần.
3) Như thế nào, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo y
cứ vào giới, an trú vào giới, tu tập bốn chánh cần, làm cho sung mãn bốn
chánh cần ?
4-7) Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo đối
với các ác, bất thiện pháp chưa sanh, khởi lên ý muốn không cho sanh
khởi, tinh cần, tinh tấn, quyết tâm, cố gắng... đối với các thiện
pháp đã sanh, khởi lên ý muốn an trú, không cho vong thất, làm cho tăng
trưởng, làm cho quảng đại, tu tập, làm cho sung mãn, tinh cần, tinh tấn,
quyết tâm, cố gắng.
8) Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo y cứ vào
giới, an trú vào giới, tu tập bốn chánh cần, làm cho sung mãn bốn chánh cần.
IV. Phẩm Tầm Cầu
35-44.I-X. (S.v,246)
1) ...
2) -- Này các Tỷ-kheo, có ba tầm cầu này. Thế
nào là ba ? Dục tầm cầu, hữu tầm cầu, Phạm hạnh tầm cầu. Những pháp này,
này các Tỷ-kheo, là ba tầm cầu.
3) Ðể thắng tri, liễu tri, đoạn diệt, đoạn tận
ba tầm cầu này, này các Tỷ-kheo, bốn chánh cần này cần phải tu tập.
Thế nào là bốn ?
4-7) Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo đối
với các ác, bất thiện pháp chưa sanh...; đối với các thiện pháp đã
sanh, khởi lên ý muốn làm cho an trú, không cho vong thất, làm cho tăng
trưởng, làm cho quảng đại, tu tập, làm cho sung mãn, tinh cần, tinh tấn,
quyết tâm, cố gắng.
8) Ðể thắng tri, liễu tri, đoạn diệt, đoạn tận
ba tầm cầu này, bốn chánh cần này cần phải tu tập.
V. Phẩm Bộc Lưu
45-43.I-X (S.v,247)
54.X. Thượng Phần Kiết Sử (S.v,247)
1) ...
2) -- Có năm thượng phần kiết sử này, này các
Tỷ-kheo. Thế nào là năm ? Sắc tham, vô sắc tham, mạn, trạo cử, vô
minh. Những pháp này, này các Tỷ-kheo, là năm thượng phần kiết sử.
3) Ðể thắng tri, liễu tri, đoạn diệt, đoạn tận
năm thượng phần kiết sử này, bốn chánh cần này cần phải tu tập. Thế
nào là bốn ?
4-7) Ở đây, này các Tỷ-kheo, đối với các ác,
bất thiện pháp chưa sanh...; đối với các thiện pháp đã sanh, khởi
lên ý muốn làm cho an trú, không cho vong thất, làm cho tăng trưởng, làm
cho quảng đại, tu tập, làm cho viên mãn, tinh cần, tinh tấn, quyết tâm, cố
gắng.
8) Chính để thắng tri, liễu tri, đoạn diệt,
đoạn tận năm thượng phần kiết sử này, bốn chánh cần này cần phải tu
tập.