QUYỂN THƯỢNG
---o0o---
Bàn Về Tọa Thiền
Ôi! Những người học đạo, chỉ cần thấy tính. Dù
có thọ hết thẩy tịnh giới, nếu không tọa thiền sức định khó
sinh. Định lực chẳng sinh, tức vọng niệm chẳng diệt, mà muốn thấy
tính, quả thật là khó.
Thích-Ca Văn-Phật vào núi Tuyết-Sơn, ngồi định sáu
năm. Chim thước làm tổ trên đầu, cỏ mọc xuyên qua bắp vế, thâm
tâm vẫn tự như. Tư-Cơ dựa ghế (1) ngồi, hình như cây khô, tâm
như tro nguội. Nhan-Hồi tọa-vong (2), rời thân thể, bỏ phán đoán,
lìa ngu trí, cùng thông với đại-đạo. Đó là những cổ-đức
Thánh-Hiền trong 3 giáo, cũng từng lấy ngồi định mà thành tựu.
Song đi, đứng, nằm, ngồi cũng đều là Thiền, không
chỉ ở ngồi. Bởi vì, đi thì phóng bước, đứng lại sinh mỏi, nằm
thời mờ tối nhưng yên tĩnh. Yên tĩnh tất mối nghĩ sinh, mỗi nghĩ
sinh thì niệm khởi. Muốn tắt mọi niệm, phải tập tọa-thiền. Nếu khi
ngồi thiền chẳng tắt mọi niệm thời tâm vượn nổi dậy, ý ngựa
lông bông. Hoặc do loạn tưởng mà biết tiền trần, hoặc do vô-ký
mà quên tự-tính. Dựa ghế tựa vách, nhắm mắt che con ngươi, ngủ
say chảy dãi, cúi đầu khom lưng, tuy mượn danh là tọa-thiền, nhưng
cũng như người ngồi trong núi đen, hang quỉ. Hoài-Nhượng thiền-sư
nói: "Mài ngói làm gương là nghĩa thế vậy".
Vả lại, Thiền có 4 thứ:
1) Người làm kế lạ, vui cao chán thấp mà tu là
ngoại đạo thiền.
2) Người chính tín nhân-quả, cũng vui chán mà tu là
phàm-phu thiền.
3) Người liễu lý sinh không, chứng đạo thiên-chân
mà tu là tiểu-thừa thiền.
4) Người đạt nhân, pháp đều không mà tu là
đại-giáo thiền. Kẻ hậu học đời nay, nên lấy đại-giáo-thiền
làm chính. Đó là tập tọa-thiền dứt vọng niệm, chớ sinh ngờ
vực.
* Chú thích:
(1) Tử-Cơ dựa ghế: Dịch chữ Tử-Cơ ẩn kỷ. Sách
Trang-Tử, Tề-vật-luận chép: Nam-Quách Tử-Cơ, tựa ghế mà ngồi,
ngửa mặt lên trời mà xem hơi thở (ẩn kỷ nhi tọa, ngưỡng thiên
nhi hư).
(2) Nhan Hồi tọa-vong: Nghĩa là ông Nhan-Hồi ngồi ngay
ngắn, tâm vẳng lặng, quên cả vật và mình, vượt cả tướng sai
biệt, tâm cảnh dung thông vô ngại. Thơ Bạch-Cư-Di- viết: "Hành
Thiền dữ Tọa-vong, đồng qui vô dị lộ" (Tọa-Thiền và Tọa-Vong
cùng giống nhau).
---o0o---