Sống trong hang đá bốn mùa thảnh thơi
Hang như tổ ấm cuộc đời
Bên dòng sông mộng nước trôi xanh mầu.
Một ngày rùa vợ ốm đau
Chạy thầy, chạy thuốc đã lâu chẳng lành
Rùa chồng thương vợ bò quanh
Thở dài! Nhìn đám mây xanh than trời.
Chú tôm thường lệ rong chơi
Bơi ngang hang đá nghe lời rên la
Hỏi thăm rùa, rõ chuyện nhà
Tôm bèn lên tiếng thiết tha cứu người:
"Bệnh này cũng dễ chữa thôi
Cứ tìm gan khỉ về phơi ít ngày
Gan khô đưa vợ ăn ngay
Ăn xong bệnh khỏi! Thuốc hay vô vàn!".
Vợ chồng rùa lặng lẽ bàn
Nghĩ mưu tính kế kiếm gan khỉ về
Nhớ ra ở đảo hoang kia
Giữa con sông vắng nước chia đôi dòng
Có đàn khỉ nọ thật đông
Quây quần nhảy nhót bên sông hàng ngày
Mỗi khi rùa lội qua đây
Anh chàng khỉ chúa thường hay rỡn đùa
Nhăn mày nhăn mặt trêu rùa,
Phen này cho hết giở trò khinh khi!
Rùa từ biệt vợ ra đi
Tính toan chước quỷ, nghĩ suy mưu thần
Làm sao lừa khỉ đến gần
Để rồi giết khỉ lấy gan đem về.
Rùa bơi đến đảo nửa khuya
Vầng trăng mười sáu bốn bề sáng soi
Ánh vàng phô sắc trên trời,
Rùa bò lên đảo đến nơi khỉ ngồi
Hỏi thăm. Gợi chuyện. Rỡn cười.
Khỉ truyền cây xuống đùa chơi, tâm tình:
"Những đêm trăng sáng lung linh
Tôi ưa thức trễ, một mình ngắm trăng!"
Rùa bàn: "Thú vị chi bằng
Nếu nghe thêm cá tưng bừng hòa ca!"
*
Tò mò khỉ hỏi thêm ra
Chàng rùa tán tỉnh: "Gần nhà chúng tôi
Sáng ra lúc tỏ mặt trời
Cá đều hòa nhạc đón mời bình minh
Nhạc âm vang rất hữu tình
Hòa cùng tiếng sóng dập dình biển khơi
Nghe như giai điệu tuyệt vời
Du dương từ chốn Thiên Thai vọng về!"
Khỉ nghe, lòng dạ đê mê
Vội than: "Tôi chẳng có hề biết bơi!"
Chàng rùa dụ dỗ đỡ lời:
"Lưng tôi rước bạn thảnh thơi cứ ngồi
Tôi đưa tới chốn tới nơi
Sợi lông không ướt! Xin mời đi ngay!"
Khỉ nghe đẹp dạ lắm thay
Lưng rùa leo vội, nào hay bị lừa.
Sông trôi. Sóng cuộn. Gió lùa
Rùa bơi chở khỉ, lòng rùa sướng vui
Phục mình mưu mẹo hơn người,
Nửa đường đã thấy chân trời hừng đông.
Khỉ mơ mộng, giọng reo mừng:
"Gió đưa tiếng nhạc nghe chừng đâu đây!"
Rùa cười chú khỉ thơ ngây:
"Nhạc nào mà có, mà say lòng người!
Tôi cần gan bạn mà thôi
Gan khô chữa bệnh vợ tôi mau lành!"
Khôn lanh khỉ vội chối quanh:
"Gan nào mà có! Thôi anh lầm rồi!
Nhớ rằng loài khỉ chúng tôi
Mỗi khi đi tới một nơi chẳng lành
Thường treo gan lại trên cành
Nhẹ người, nhảy nhót cho nhanh đó mà!
Lá gan tôi để lại nhà
Về mang tặng chị làm quà được thôi
Tôi làm việc thiện quen rồi!"
Rùa nghe tưởng thật, tin lời thiệt hơn,
Ngượng ngùng khẽ nói: "Cám ơn!"
Bơi vòng trở lại, mừng rơn trong lòng.
Khỉ về tới đảo vui mừng
Nhảy lên, leo vội tuốt tầng cây cao
Nhắm lưng rùa liệng mạnh vào
Một hòn đá lớn, miệng gào: "Gan đây
Đem về cho vợ ăn ngay
Vợ ăn mau khỏi! Chú mày khôn thêm!"
Rùa tuy đau đớn, lặng im
Chợt bừng ánh đạo! Thoắt chìm cơn mê!
Trong lòng hối hận tràn trề
Vội than: "Hiểm độc mọi bề là tôm
Xúi bày ra chuyện ác ôn
Khiến ta mù quáng, đáng buồn lắm thay!"
Rùa ăn năn khẽ tỏ bày:
"Xin anh tha thứ, tôi đây lỡ lầm!"
Khỉ nghe rùa nói thật tâm
Hết buồn. Hết giận. Ra ân cứu người:
"Kể nghe bệnh chị đầu đuôi
Tôi rành nghề thuốc. Tôi thời giúp anh!"
Rùa nghe, nước mắt long lanh
Bệnh tình của vợ ngọn ngành kể ra.
Khỉ bàn: "Quanh quất đâu xa
Lá cây làm thuốc chúng ta mau tìm!"
Cả hai vội vã đi liền
Kiếm ra đủ thuốc quanh miền đảo hoang.
Thế rồi rùa trở về hang
Chở chàng khỉ chúa nhẹ nhàng trên lưng
Lòng rùa mở hội tưng bừng
Mưu mô xảo quyệt chẳng vương chút nào.
Bồng bềnh sóng nước nhẹ chao
Đưa rùa và khỉ trôi vào trong hang
Vợ rùa nằm liệt, mơ màng,
"Ông thầy thuốc" khỉ vội vàng ra tay
Trổ tài chữa bệnh thật hay
Bệnh nhân uống thuốc khỏi ngay tức thì,
Vợ chồng rùa sướng kể chi
Cúi đầu lạy tạ. Nguyện ghi ơn này.
Khỉ mời rùa, lúc chia tay:
"Có Tăng thuyết pháp tối nay bên rừng
Mời anh chị tới nghe cùng
Gây nền công đức, thoát vùng tử sanh
Hẹn nhau dưới bóng trăng thanh
Gốc cây mai đẹp trên cành đầy hoa!"
Rùa bơi chở khỉ về nhà
Lên bờ khỉ hái cành hoa mai vàng
Đưa rùa, giọng nói dịu dàng:
"Mùa Xuân đã đến hương ngàn ngất ngây
Tặng anh chị cánh hoa này
Chúc luôn hạnh phúc vui vầy yêu thương!"
Ngậm hoa rùa trở về hang
Tiếng lòng hòa nhịp sóng vàng reo vui.
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
(Thi hóa Truyện Cổ Phật Giáo)