ĐĐLLM: Vâng.
Ekman: Bây giờ, nếu tôi có sự chọn lựa,
rồi thì nếu tôi hành động trong một cách tổn hại người khác, tại sao
ngài tha thứ cho tôi vì đã làm việc ấy? Tôi đã có thể chọn không làm
việc ấy.
ĐĐLLM: Hm. Tôi sẽ trả lời. Nếu ông giữ mối ác cảm ấy…
Ekman: Vâng.
ĐĐLLM: Nếu ông giữ mối hận thù ấy, sau đó ông sẽ khổ sở hơn.
Ekman: Vâng.
ĐĐLLM: Nếu ông tha thứ, rồi thì ông sẽ cảm thấy càng… càng thoải mái hơn.
Ekman: Ô. Vì thế, như vậy sẽ tốt cho ngài.
ĐĐLLM: Vâng!
Ekman: Điều ấy tốt hơn cho người tha thứ, nhưng như vậy nó có làm mất đi trách nhiệm …?
ĐĐLLM: Không, không, thí dụ - Tôi sẽ đưa
ra một thí dụ. Bây giờ chúng tôi tha thứ cho những người ở Bắc Kinh.
Điều ấy có nghĩa là chúng tôi cố gắng …không giữ cảm giác tiêu cực đối
với họ, do bởi những hành vi sai lầm của họ, nhưng không có nghĩa là
chúng tôi chấp nhận những điều ấy, những gì họ đã làm. Do vậy, tinh thần
tha thứ này chống lại họ, cho đến khi nào hành động của họ được lưu
tâm.
Ekman: Hãy giải thích thêm một ít nữa. Tôi mới hơi hiểu một ít.
ĐĐLLM: Ô, tha thứ, tôi cảm thấy, có
nghĩa là không phải quên đi những gì mà họ đã làm. Nhưng tha thứ có
nghĩa là không giữ lấy cảm giác tiêu cực của chúng ta đối với họ. Thế
nên, cho đến khi nào hành động của họ được lưu tâm, đôi khi chúng ta
phải sử dụng óc thông minh của họ. Ông phải thận trọng trong việc sử
dụng đến biện pháp trả đũa, mà không với ý thức tiêu cực.
Ekman: Ngài có thể đừng nói đến những người ở Bắc Kinh một lúc được không?
ĐĐLLM: Cười.
Ekman: Bởi vì, bất cứ là ai, nếu họ hành
động trong một cách tổn hại, và họ có tự do lựa chọn nhưng họ đã chọn
lựa để hành động trong cách ấy, ngài tha thứ cho họ, nhưng ngài có lên
án những hành động của họ không?
ĐĐLLM: Ô, vâng.
Ekman: Vâng?
ĐĐLLM: Vâng!
Ekman: Đấy là một hành động sai.
ĐĐLLM: Vâng!
Ekman: Một hành động phi lý, vô đạo đức.
ĐĐLLM: Vâng-nếu chúng ta ở về phía chân thành! Thế thì, phải phê phán.
Ekman: Điều này, tôi nghĩ, là những gì
phương Tây không hiểu quan điểm đạo Phật. Họ tin rằng tha thứ có nghĩa
là người ta không bắt họ phải lãnh lấy trách nhiệm vì đã hành động một
cách sai lạc. Nếu chúng ta không bắt họ lãnh lấy trách nhiệm, làm sao họ
học hỏi và thay đổi?
ĐĐLLM: Đúng như thế. Ô, đúng thế. Thông thường, ông thấy, tôi thực hiện sự phân biệt, “sau một hành động.”
Ekman: Vâng.
ĐĐLLM: Chỗ mà hành vi được quan tâm đến,
ông phải chống đối lại. Ông phải dừng lại; ông phải cố gắng để dừng
lại. Ngay cả sử dụng một phương pháp hơi cứng rắn. Ông biết không?
Nhưng, cho đến khi nào người hành động được lưu tâm đến, ông không nên
phát triển cảm giác tiêu cực mà nên giữ một thái độ từ bi hơn [đối với
họ]. Bây giờ, chính chúng ta, ông thấy, chúng ta thường làm như thế. Khi
tôi làm điều đấy, một lỗi lầm, đến với ông, rồi sau đó, tôi phải, sau
này tôi sẽ nói…
Geshe Thupten Jinpa (thông dịch viên): Hối lỗi.
ĐĐLLM: … một loại hối lỗi nào đấy. Ô, thú nhận, đúng đấy.
Ekman: Vâng.
ĐĐLLM: “Tôi lấy làm tiếc”. Tôi xin lỗi.
Do vậy vào lúc ấy, tôi thực hiện sự phân biệt. Tự tôi bây giờ cảm thấy
điều ấy sai lầm, hành động sai lầm. Nhưng hành động sai lầm, ông không
bao giờ … Tuy thế, ông tin hành động sai là sai, hành động ấy là sai.
Ekman: Phải đấy. Rất quan trọng.
ĐĐLLM: Vì thế, tôi nhận ra hành vi ấy là
sai, nhưng điều ấy không có nghĩa là tôi vẫn hành động như vậy. Do vậy,
tôi xin lỗi. Thời điểm này, tôi phân biệt giữa hành động trước đây của
tôi và chính tôi.
Ekman: Nếu tôi chấp nhận lời xin lỗi của ngài, thế rồi tôi đang nhận ra rằng ngài và hành động của ngài không phải là một.
ĐĐLLM: Vâng, đúng đấy.
Ekman: Và vì thế điều này đưa chúng ta
ngay vào trái tim của giận dữ. Bởi vì khi ngài viết về điều này-khi tôi
đọc điều ấy lần đầu tiên, tôi nghĩ trong đạo đức cho Thiên Niên Kỷ Mới –
ngài nói rằng ngài sử dụng sức mạnh để chấm dứt hành động [sai lầm] và
[ban] từ bi cho người làm việc ấy.
ĐĐLLM: Vâng.
Ekman: Điều ấy, tôi tin tưởng, là một sự
diễn tả về giận dữ xây dựng. Điều ấy có nghĩa rằng nếu chúng tôi chấp
nhận quan điểm của ngài về điều ấy, rồi thì chúng tôi phải nói rằng giận
dữ có thể là xây dựng.
ĐĐLLM: Vâng.
Ekman: Vâng. Ngài đồng ý?
ĐĐLLM: Bây giờ, hãy nghe thế này, ông
thấy, niềm giận dữ ấy đối với hành động ấy. Không phải là đối với con
người [đã làm việc ấy].
Ekman: Không cố gắng để tổn thương con người.
ĐĐLLM: Vâng, vâng, đúng như thế.
Ekman: Nhưng mà là chặn đứng hành động.
ĐĐLLM: Đối với cá nhân, đối với người hành động là: từ bi. Đối với hành vi ấy là: giận dữ.
Ekman: Ngay cả từ một quan điểm thực
tiễn, hãy để mọi thứ khác qua một bên, họ sẽ không bao giờ thay đổi nếu
ngài cố gắng để làm tổn hại họ. Chỉ nếu khi ngài có lòng từ bi đối với
họ, họ sẽ dừng hành động …
ĐĐLLM: Ô, vâng, đúng là như thế!
Ekman: …trong một cách tổn hại.
ĐĐLLM: Đúng đấy!
Ekman: Do thế, đúng thật nếu ngài không
có bất cứ quan tâm nào đến nguyên tắc, nhưng chỉ vì kết quả thực tiễn,
đây là một đường lối đúng.
ĐĐLLM: Vâng. Rất tuyệt diệu. Những từ ngữ tế nhị - ý nghĩa vạn năng.
Cả hai: Cười.
Dịch từ Forgiveness and Anger (Transcript)
Theo: Tạp chí Đạo Phật Ngày Nay