Tự Tứ là tiếng Trung Hoa, được dịch từ tiếng Phạn Pavarana. Tự: là tự mình, Tứ :là cho phép, mặc tình, còn gọi là Tuỳ ý- tuỳ sự. Vì vậy Tự tứ có thể chuyển dịch là thỉnh cầu, thỉnh nguyện.

Buổi lễ Tự tứ được cử hành mỗi năm một lần tại một đạo tràng tu tập, vào ngày cuối cùng của muà an cư, kiết hạ, Theo hệ Bắc Tông thì hầu hết là tổ chức vào ngày rằm háng bảy, ngày Phật hoan hỷ, ngày xá tội vong nhân. Theo một số Tu viện và Thiền viện tại Việt nam thì gọi là Thỉnh nguyện và hằng tháng được tiến hành hai lần vào hai ngày sóc vọng, thay cho Bố tát.

Tại các đạo tràng an cư kiết hạ, trước buổi Tự tứ, toàn thể chư Tăng đả tiến hành lạy sám hối, thường là lạy Tam thiên hay Vạn Phật, liên tục trong những ngày cuối hạ, với mục đích là giải trừ cho hết nghiệp chướng, để được hoàn toàn thanh tịnh mà bước vào buổi lễ Tự tứ cho được khinh an.

Trong phần nội dung của buổi lễ Tự tứ là từng vị Tỳ kheo ra giữa đại chúng, tự thành khẩn nói lên những lỗi lầm của mình đã phạm, sau đó vì không tự nhận thấy hết được việc làm của mình, nên cần phải khẫn thiết thỉnh cầu chư Tôn đức và toàn thể đại chúng, hoan hỷ chỉ bảo cho mình biết thêm được những sơ sót, sai lầm, tội lỗi đã phạm, để sửa chữa và thành tâm sám hối. Nếu đạo tràng nào nhiều quá thì có thể chia thành nhiều chúng để thỉnh nguyện lần lượt với nhau.

Đây là hình thức, tự phê và tập thể nhận xét, phê bình một cá nhân, cá nhân đó rất hoan hỷ nhận khuyết điểm tõ ra hối tiếc và hứa nguyện, quyết tâm sửa chữa những điếu sai phạm. Nếu vị nào thật tâm tu hành, cần cho bản thân trở thành người toàn thiện, hầu nhẹ nhàng tiến bước trên con đường hướng đến giải thoát, giác ngộ, thì cũng nên tranh thủ thỉnh nguyện và hoan hỷ mà đón nhận những lời chỉ bảo của đại chúng, như vậy thì ta mới có cơ hội biết được khuyết điểm mà sữa chửa để mà tiến bộ và chứng tỏ được, là đã nhờ đại chúng mà bào mòn được bản ngả. Còn nếu ai không chấp nhận hay khó chịu, trong việc thỉnh nguyện đại chúng chỉ bảo, thì hảy xem lại việc tu hành chệch hướng, tội lỗi chất chồng và bản ngã đang lớn dần của mình.

Chính nhờ vào những dịp tự tứ đúng pháp, giúp nhau giử tròn giới luật đã thọ, với đầy đủ sự trang nghiêm và niềm hoan hỷ như thế nầy, mỗi cá nhân sẽ thấy, biết rõ được những lỗi lầm của mình, chân thành ghi nhận những chỉ bảo đầy tình thương của chư Tôn Đức mà tự hoàn thiện lấy bản thân, thanh tịnh được thân - khẩu - ý. Toàn đại chúng cũng qua đây mà tự soi rọi lại lòng mình để thanh lọc thân tâm được trong sạch, giới thể được vẹn toàn, ai ai cũng đều được gội rữa bởi những dòng suối thanh lương như vậy, lúc đó toàn thể đại chúng sẽ hoàn toàn thanh tịnh, đạo lực sẽ tăng trưởng rất mạnh, niềm giải thoát, giác ngộ, và ý nguyện độ sanh đang tràn vào cho từng vị để có được đầy đủ năng lực mà tiếp tục con đường hoằng pháp lợi sanh. (Bà Thanh Đề cũng đã nhờ thần lực của mười phương Tăng trong ngày Tự tứ nầy mà thoát được cảnh khổ đau nơi hầm lửa chốn địa ngục).

Được như vậy Đức Phật rất là hoan hỷ, từng mỗi vị Tỳ kheo Tự tứ sẽ cảm nhận được niềm hỷ lạc vô biên đang trào dâng trong tâm thức.

Thật là một buổi lễ với đầy đủ ý nghỉa cao đẹp và nhiều lợi ích. Rất mong những trưởng tử Như lai luôn thực hiện đúng pháp, tức là phải thành khẫn tự phê và thỉnh nguyện được chỉ lỗi, kính nhờ đại chúng trang điểm làm đẹp lại cho mình, sau đó chân thành sám hối để trở thành người toàn thiện. Phải dành nhiều thời gian tiến hành buổi lễ nầy, để không khí được thỏa mái mà phấn khởi lắng nghe và chỉ bảo cho nhau, hoặc đọc lại những giới luật đã thọ, để quán chiếu lại tự tâm, mà chỉnh sữa cho được tốt, chứ không thể làm lấy lệ, qua loa, đọc theo những điều trong Giới Đàn Tăng đã ghi, một cách hình thức chiếu lệ, không thể hiện được sự thiết tha và một sự chuyển hoá nào trong tâm khảm.

Điều cấm kỵ là đừng biến ngày Tự tứ, thành ngày chạy tội, hoặc là phê bình, chỉ trích lẫn nhau, để rồi oán hận nẩy sinh, phiền não chất chồng gây tạo thành nhiều oan trái khác. Tự thân mang tội mà ảnh hưởng xấu cũng sẽ lan rộng, khiến tội lỗi cũng dẩy đầy theo sự ảnh hưởng xấu đã được lan rộng đó.

Ngày nay với xu huớng thiên về tu Phước nhiều hơn, của hàng Phật tử tại gia, luôn tận dụng mọi cơ hội tốt để gieo trồng phước báu, Tự tứ là ngày Tăng già sạch phiền não, ngày Phật hoan hỷ, khinh an, giải thoát, công đức vẹn toàn, là mảnh đất tốt nhất với nhiều phù sa, nên Phật tử rất muốn phát tâm gieo trồng, vậy hàng đệ tử xuất gia là trưởng tử Như Lai, phải lo hoàn thiện tự thân, để ruộng phước được sẳn sàng cho chúng sanh gieo cấy, cũng như nhắc nhở và hướng dẫn thêm việc tu Huệ, hầu xứng đáng với lòng quy hướng đó và phước báu được nhân lên, chứ không thể Tự tứ để rồi sau đó thọ dụng của tín thí cúng dường, mỗi vị về lại trụ xứ mà nếu chưa được Tự tứ đúng pháp! Thì sẽ là một gánh nặng nợ nần trên vai với tứ sự cúng dường và nghiệp chướng cũng đeo mang.

Xin hãy sống trọn vẹn và giử đúng ý nghỉa ngày Tự Tứ.