Khi bị bắt buộc phải chờ đợi,
như khi bị kẹt xe, phản ứng bản năng của chúng ta là phải làm gì đó để khỏi bực
mình vì chờ đợi. Ta vặn radio lên, gọi điện thoại, nhắn tin hay chỉ ngồi đó thở
ra khói.
Lắng đọng tâm tư - Ảnh minh họa
Thực
hành chánh niệm trong lúc chờ đợi giúp ta tìm được nhiều khoảng thời gian ngắn
trong ngày khi ta có thể khơi sợi chỉ tỉnh thức lên khỏi nơi nó đang nằm ẩn núp
dưới mạng vải chằng chịt của cuộc sống. Chờ đợi, một sự việc bình thường nhưng
thường gây ra những tình cảm tiêu cực, có thể được chuyển hóa thành một thứ quà
tặng, món quà của thời gian rảnh rỗi để thực hành. Tâm sẽ được ích lợi đến gấp
đôi: trước tiên, là buông bỏ được các trạng thái tâm tiêu cực, thứ đến, là đạt
được những hiệu quả tốt đẹp của dầu chỉ vài giây phút tu tập được đan chen vào
trong ngày.
Khi bạn
hành pháp này, bạn sẽ biết nhận ra rất sớm những biến đổi của thân theo sau các
tư tưởng, cảm xúc tiêu cực sắp bùng nổ như việc thiếu kiên nhẫn khi phải đợi chờ,
hay tức giận vì cái ‘tên ngu ngốc’ đang đứng ở phía trước trong hàng. Mỗi lần
chúng ta có thể dừng lại và không để cho trạng thái tâm tiêu cực trổ ra quả
(thí dụ, bực bội khi bị kẹt xe hay tức tối vì cô thu ngân chậm chạp), là ta
đang xóa đi một cách ứng xử quen thuộc nhưng bất thiện của tâm/trí.
Nếu ta
không để chiếc xe tâm cứ chạy đổ xuống các rãnh cũ, ngọn đồi xưa, bãi lầy cũ,
thì dần dần các rãnh sẽ được lấp đầy. Dần dần trạng thái tâm bực bội, chán nản
quen thuộc khi phải chờ đợi sẽ tiêu tan. Điều này cần có thời gian để thực
hành, nhưng sẽ có kết quả. Nó rất đáng công, vì tất cả những người chung quanh
ta cũng sẽ được lợi lộc.
Phần
đông chúng ta đều dùng tâm đo lường sự đánh giá của mình qua những kết quả thâu
lượm được. Nếu tôi không tạo ra được gì hôm nay, nếu tôi không viết sách, không
đọc diễn văn, không làm bánh, không kiếm được tiền, bán được hay mua được món
gì đó, được điểm tốt trong kỳ thi, hay tìm được người bạn lòng, thì ngày này của
tôi coi như toi, và tôi là kẻ thất bại. Chúng ta không cho mình được điểm nào nếu
chỉ dành thời gian để ‘có mặt’, để chỉ hiện hữu. “Sự chờ đợi” do đó là nhân gây
bực bội: Thử nghĩ xem
tôi có thể làm bao nhiêu việc nếu không phải chờ đợi!
Tuy
nhiên, nếu bạn hỏi người thân họ thích điều gì nhất ở bạn, chắc chắn rằng câu
trả lời sẽ đại loại như là “sự có mặt” của bạn hay “sự quan tâm chăm sóc” của bạn.
Sự có mặt không tạo ra sản phẩm cụ thể mà ta có thể đo lường, ngoại trừ những
tình cảm tích cực, cảm giác được nâng đỡ, sự thân thiết và hạnh phúc.
Khi chúng
ta không còn quá bận rộn, quá chăm chú phải tạo ra cái gì đó mà chuyển sang chỉ
tĩnh lặng và tỉnh giác, thì bản thân chúng ta cũng cảm thấy được nâng đỡ, thân
thiết và hạnh phúc, ngay cả khi không có ai khác ở bên mình. Những tình cảm
tích cực này là thứ sản phẩm rất được ưa chuộng nhưng không thể mua. Chúng là sản
phẩm tự nhiên của sự có mặt. Chúng là quyền lợi lúc sinh ra con người vốn sẵn
có mà chúng ta đã quên lãng rằng mình sở hữu chúng.