Cuộc Tìm Đạo
Bắt Đầu
Nhạc
rừng
tấu khúc hoan ca
Đón
Sa Môn
Tất Đạt Đa đăng trình
Áo
quần
sang trọng trên mình
Khó
coi với
kẻ tu hành lang thang
Gặp
tay săn
thú đi ngang
Chàng
bèn
đề nghị đôi đàng đổi trao
Quần
thô,
áo vải mặc vào
Đơn
sơ
trang phục, thanh cao tâm hồn
Trèo
đèo,
lội suối, băng nguồn
Tìm
thầy
học đạo dập dồn buớc chân,
Mọi
người
tiếp đãi ân cần
Nhìn
chàng
thầm nghĩ: "Vĩ nhân khác người
Vẻ
cương
quyết, mặt sáng ngời
Chắc
mau
chứng đạo giúp đời mai sau"
Sa
Môn
trong những ngày đầu
Gặp
thầy,
học đạo, nhưng đâu thỏa lòng
Đâu
như ý
nguyện hằng mong
Nghĩ
mình
cần phải đi vùng xa xa.
Nghe
vương
quốc Ma Kiệt Đà
Có
thầy
truyền đạo thật là giỏi giang
Chàng
bèn
vội vã tìm sang
Đến
thành
Vương Xá của vương quốc này
Kinh đô cung điện đẹp thay
Các quan nhìn thấy báo ngay về
triều:
"Có nhà đạo sĩ rất nghèo
Nhưng sao có vẻ cao siêu, thánh
hiền
Mặt cương nghị, dáng oai nghiêm
Ánh vàng kỳ diệu tỏa trên thân
người!"
Vua nghe vội vã triệu mời
Cùng chàng đàm luận việc đời gần
xa
Nhà Vua Tần Bà Sa La
Nghe chàng nói chuyện rất là mến
thương
Vua khâm phục nói cùng chàng:
"Trẫm càng tiếp xúc lại càng quý
thay
Xin ngài ở lại nơi đây
Giúp ta cai trị nước này yên
vui!"
Chàng từ chối, vội trả lời:
"Đại Vương thông cảm cho người
đi tu
Tôi từng từ bỏ ngôi Vua
Du hành mong gặp minh sư chốn
này!"
Vua nghe cung kính chắp tay:
"Lên đường xin chúc ngài đầy cơ
may
Tìm ra chân lý mai này
Vui lòng trở lại chốn đây giúp
người
Dù thành, dù bại đường đời
Cũng xin trở lại, ta thời ước
mong!"
Sáu Năm
Chiến Đấu
Hành trình tiến bước ung dung
Đưa chân chàng đến khu rừng đẹp
thay
Nhiều người tụ tập nơi đây,
Chàng vui học đạo với thầy tài
ba
Hai thầy tên A La La,
Uất Đầu Lam Phất thiết tha dạy
đời.
Một thời gian ngắn qua rồi
Chàng thông hiểu hết những lời
đạo sư
Chưa thỏa nguyện, vẫn suy tư
Nhủ lòng: "Ta phải tự tu một
mình
Tìm ra chân lý quang vinh!"
Chàng bèn tiếp cuộc hành trình
xa thêm.
Vượt dòng sông Ni Liên Thuyền
Vào khu rừng rậm ở bên kia bờ
Nơi gần đất thánh Ca Da
Trong rừng chàng gặp năm nhà khổ
tu
Năm anh em Kiều Trần Như
Tu theo phương pháp giày vò xác
thân
Nói rằng: "Người chốn dương trần
Càng nuông thân xác, càng gần
khổ đau
Giờ tu ép xác cho mau
Còn chi đau khổ, còn đâu muộn
phiền!"
Chàng nghe hợp lý theo liền
Thực hành khổ hạnh triền miên
chẳng nề
Chân đau, lưng mỏi, thân tê
Mùa đông lạnh buốt, mùa hè nóng
thiêu
Ngồi yên một chỗ sớm chiều
Ít ăn, ít ngủ nom tiều tụy thay!
Để rồi thức suốt đêm ngày
Người đầy bụi bẩn, thân gầy trơ
xương.
Thời gian qua, sáu năm trường
Nhớ ngày quyết chí tìm đường
xuất gia
Hai mươi chín tuổi xa nhà
Sáu năm khổ hạnh trôi qua chốn
này
Ba mươi lăm tuổi giờ đây
Vẫn chưa giải thoát, còn đầy u
minh.
Trước kia khi ở hoàng thành
Ngục tù lạc thú vây quanh nhốt
người
Sai lầm phung phí cuộc đời
Đến khi lặn lội tìm nơi tu hành
Hang sâu, núi thẳm, rừng xanh
Khổ tu hành hạ thân mình đớn đau
Nào ngờ kết quả gì đâu
Cả hai nếp sống trước sau sai
lầm
Mục tiêu chân lý muốn gần
Con đường "trung đạo" ta cần
theo ngay
Uống ăn giữ sức hàng ngày
Thân kia sạch sẽ, tâm này tịnh
thanh
Lắng sâu thiền định ý mình
Nhận chân sự vật ở quanh rõ
ràng.
Sa Môn lê bước nhẹ nhàng
Tìm ra sông tắm, sóng vàng reo
vui
Trần gian bụi bậm sạch rồi
Thân gầy sức yếu nghỉ ngơi ven
bờ.
Cúng Dường
Có gia đình nọ chăn bò
Sống trong làng nhỏ cạnh khu
rừng già
Vợ tên là Tu Già Đa
Con trai khoẻ mạnh sinh ra đầu
lòng
Nàng vui thỏa nguyện cầu mong
Nên nay mang sữa vào trong khu
rừng
Tạ ơn, cúng các vị thần
Đang đi nàng thấy hiện dần từ xa
Bóng Sa Môn Tất Đạt Đa
Gốc cây ngồi nghỉ, xem ra khác
người
Tuy gầy yếu vẫn sáng tươi
Ngạc nhiên nàng nghĩ: "Chắc ngài
ngồi đây
Thần linh ngự trị rừng này!"
Nàng bèn dâng cúng sữa ngay
trước người.
Sa Môn mở mắt lòng vui
Từ từ uống sữa, mỉm cười tạ ơn
Sữa làm sức khoẻ khá hơn
Sa Môn khẽ nói: "Cúng dường quý
thay
Thân ta khoẻ mạnh lại ngay
Chẳng là thần thánh, ta đây là
người
Đi tìm chân lý cao vời
Tìm đường diệt khổ, giúp đời
thăng hoa!"
Thấy Sa Môn Tất Đạt Đa
Tắm sông, ăn uống như là bỏ tu
Năm anh em Kiều Trần Như
Bàn nhau tìm cách rời khu rừng
này
Đến Ba La Nại gần đây
Vào vườn Lộc Uyển, thân gầy khổ
tu.
Sa Môn ở lại rừng xưa
Quyết theo đường đạo mình vừa mở
ra.
Cuộc Chiến Đấu
Vĩ Đại
Vượt sông hướng tới nẻo xa
Tìm nơi thiền định thiết tha
giúp đời
Gặp người đang gánh cỏ tươi
Sa Môn xin cỏ lót nơi ngồi thiền
Gốc cây bóng rợp êm đềm
Bồ Đề vươn nhánh gần bên đón
chào
Phút giây trọng đại biết bao
Đồng hoang yên tĩnh, trời cao
trong lành
Trợ duyên cho kẻ tu hành
Kiết già ngồi gốc cây xanh giữa
đồng
Mặt quay nhìn về hướng Đông
Hai bàn tay đặt trên lòng bàn
chân
Phát lời thệ nguyện quyết tâm:
"Cho dù phải bỏ xác thân chốn
này
Quyết không rời khỏi nơi đây
Nếu không đắc đạo một ngày tương
lai!"
Chư thiên rộn rã mừng vui
Rằm tháng Tư đẹp tuyệt vời hôm
nay.
Thời xưa truyền thuyết cho hay
Có nhiều thế lực mang đầy xấu xa
Thường hay quấy nhiễu tâm ta:
"Tham lam, sân hận, mê mờ ngu si
Và ganh tỵ, với hồ nghi"
Cùng bao tội lỗi chuyên đi kết
bè
Chuyên gieo độc hại gớm ghê
Gây ra phiền não, mang về bất an
Gọi tên chung là Ma Vương,
Ma Vương phẫn nộ tìm đường cản
ngăn
Tìm đường quấy phá Sa Môn
Tạo ra trận bão kinh hồn bủa vây
Cuồng phong tàn phá quanh đây
Nhưng riêng cảnh vật dưới cây Bồ
Đề
Nhờ thiền, mãnh lực mọi bề
Cho nên yên ổn chẳng hề hấn chi.
Yêu ma nọ, quỷ sứ kia
Bèn dùng tên độc bắn đi căm thù
Nhưng tên bay đến người tu
Thành sen muôn cánh từ từ nhẹ
rơi.
Quỷ ma đổi cách phá người
Biến thành gái đẹp lả lơi gợi
tình
Múa ca uốn éo thân hình
Như khơi lại thú cung đình trước
kia,
Sa Môn thiền định uy nghi
Quỷ yêu tội lỗi dễ gì chuyển
lay.
Ma Vương thất bại chua cay
Âm mưu lần cuối ra tay phá người
Một mình xuất hiện, thốt lời
Nửa như chế giễu, nửa thời
khuyên can:
"Này ông thái tử vĩ nhân
Tưởng mình là kẻ tuyệt luân hơn
người
Mất hai mươi chín năm trời
Bản thân hưởng lạc ở nơi cung
đình
Sáu năm hành hạ xác mình
Thân gầy, sức yếu tu hành ích
chi
Giờ đây thiền định ngu si
Đạo vàng khó đạt, dễ gì cầu mong
Ai là nhân chứng cho ông
Rằng đường tu sẽ thành công hơn
đời?"
Ma Vương nhạo báng nặng lời
Dễ đâu lay chuyển ý người vững
tin
Sa Môn tay phải nhấc lên
Đưa ra mặt đất, chấm liền xuống
đây:
"Chứng nhân là thế gian này!"
Đúng! Bao nhiêu kiếp ngài thay
dạng người
Khi nam, khi nữ luân hồi
Nhiều phen nghèo khó, lắm thời
giàu sang
Khoan dung, nhẫn nhục, yêu
thương
Tìm đường cứu khổ giúp hàng
chúng sinh.
Ma Vương phá hoại bất thành
Như cơn ác mộng biến nhanh tức
thời.
Sa Môn một bóng thảnh thơi
Mây mù quét sạch, bầu trời sáng
trăng
Hương thơm ngan ngát không gian
Cõi trần cảnh vật sẵn sàng thăng
hoa.
Thức Tỉnh
Giờ Sa Môn Tất Đạt Đa
Tập trung thiền định thật là
thâm sâu
Sáng bừng trí tuệ rất mau
Nhận ra quá khứ trước sau kiếp
người,
Khi đời này chấm dứt rồi
Thì đời sống khác tức thời tiếp
theo
Chết là thân xác hủy tiêu
Rồi tìm thân mới đều đều tái
sinh;
Ngài hay mọi việc tạo thành
Mọi nhân hiện tại chúng sinh
gieo trồng
Sẽ gây hậu quả chập chùng
Sướng hay là khổ liền trong
nhiều đời;
Ngài hay tất cả kiếp người
Tương quan mật thiết tuyệt vời
cùng nhau
Tâm bừng chân lý thâm sâu
Thấu nhìn muôn vật nhiệm mầu ở
quanh
Mặt trời, sao, các hành tinh
Ngân hà vũ trụ hiện nhanh trong
thiền;
Nhận ra mọi thứ kết liên
Kết từ hạt bụi kết lên sao trời
Luôn luôn mọi vật đổi dời:
Sanh rồi lại diệt, diệt rồi lại
sanh
Thành rồi hoại, hoại rồi thành
Việc gì cũng có ngọn ngành
nguyên nhân;
Ngài nhận ra khắp dương trần
Dâng đầy phiền não, ngập tràn
khổ đau
Vì ham lạc thú cùng nhau
Cội nguồn đau khổ ai đâu tỏ
tường,
Rõ đâu vạn vật vô thường
Cho nên mù quáng tìm đường hại
nhau
Để mong thỏa mãn trước sau
Biết bao dục vọng mưu cầu xấu xa
Tiếc thay danh, lợi kiếm ra
Chẳng mang hạnh phúc cho ta lâu
bền
Mất còn, còn mất triền miên
Cớ sao tranh cướp kiếm tìm loay
hoay,
Hận thù oán ghét tràn đầy
Chẳng gieo an lạc lại gây muộn
sầu,
Đây là chân lý nhiệm mầu
Con đường chấm dứt khổ đau kiếp
người.
Nếu ai ngộ được như ngài
Ngừng ngay dục vọng, dứt ngay
oán hờn
Muôn lòng chan chứa tình thương
Bình an, hạnh phúc trăm đường
hoan ca.
Khi Sa Môn Tất Đạt Đa
Suốt thông mọi lẽ, thật là vui
thay
Vô minh tăm tối tan ngay
Khắp châu thân bỗng toả đầy hào
quang
Chẳng còn là kẻ bình thường
Mục tiêu giác ngộ vẻ vang đạt
thành
Ngài thành Phật của chúng sinh
Nụ cười thanh tịnh, thân hình an
nhiên.
Phật thành đạo. Ngài xả thiền.
Bình minh ngời sáng, thiên nhiên
rực hồng
Vừng dương ló dạng phương Đông
Ánh dương chói lọi ruộng đồng
bao la
Đón chào Đức Phật Thích Ca
Núi đồi ngan ngát hương hoa thơm
lừng
Gần xa vạn vật vui mừng
Nhạc trời réo rắt, chim rừng líu
lo
Mây giăng rực rỡ sắc phô
Cầu vồng ngũ sắc điểm tô ngang
trời
Cảnh quan kỳ diệu tuyệt vời
Khắp nơi sửng sốt, mọi người
ngạc nhiên.
Chọn Người
Dạy Đạo
Nguồn vui dào dạt vô biên
U minh dứt hết, não phiền tiêu
đi
Phật ngồi dưới gốc Bồ Đề
Tháng ngày suy tưởng nghĩ về
niềm vui
Về chân hạnh phúc tuyệt vời
Mà ngài vừa đạt trong thời gian
qua
Phật suy nghĩ thấy xót xa,
Chúng sanh tăm tối khó mà khổ tu
Chi bằng mình cứ ẩn cư
Hưởng nguồn an lạc riêng tư một
mình.
Chợt trong tâm vọng âm thanh:
"Thế gian đau khổ ngài đành quên
sao
Chúng con ao ước từ lâu
Xin ngài chỉ dạy đạo mầu chờ
mong!"
Phật nghe chợt nghĩ trong lòng:
"Đường tìm chân lý vô cùng chông
gai
Kiên trì, tinh tấn lâu dài
Cần nhiều nghị lực, mấy ai theo
cùng!"
Trong tâm vọng tiếng vang lừng:
"Chúng con chịu cảnh mịt mùng
tối tăm
Nhưng không quá đỗi mê lầm
Nhiều người có thể học chân lý
này!"
Phật do dự ít phút giây
Chợt đâu hình ảnh trước đây hiện
về
Đám hoa sen ở đầm kia
Nhiều cây ngập nước khó bề trồi
lên
Nhưng nhiều cây vượt phía trên
Vươn cao nở những cánh sen sáng
ngời
Ngoài ra một số chơi vơi
Vật vờ mặt nước, nổi trôi tứ bề,
Chúng sinh nào có khác gì
Nhiều người bể khổ bến mê ngập
chìm
Nào đâu vươn được lên trên
Khó bề cứu vớt khỏi miền u minh,
Nhiều người đã tiến bộ nhanh
Bến bờ giải thoát tu hành tới
nơi
Như sen nở dưới mặt trời
Vươn cao mặt nước, xa nơi bùn
lầy,
ưu tiên truyền đạo giờ đây
Khai tâm những kẻ loay hoay tìm
đường
Như sen mặt nước đang vươn
Cần khai lối đạo ngát hương thơm
này.
Mỉm cười Phật nói: "Lành thay!
Dĩ nhiên ta sẽ chỉ bày thế nhân
Đường diệt khổ, bước tu thân
Ta nay thành đạo, quyết tâm
giúp người
Nhưng người phải nhớ ở đời
Tự mình cố gắng giúp nơi chính
mình
Phật nào cứu được chúng sinh
Chúng sinh phải tự cứu mình
trước thôi
Chịu nghe giáo pháp cao vời
Trước khi trông cậy vào nơi Phật
Đà,
Ai mà tìm đến với ta
Nhiệt tình học hỏi, thiết tha tu
hành
Tinh thần rộng mở, tâm thành
Ta vui chỉ dạy chúng sinh đạo
mầu!"
Phật thầm nghĩ lúc bắt đầu
Nên đi giáo hóa ai mau thấm
nhuần,
Nghĩ về thuở trước có lần
Bao năm học đạo nhọc nhằn trôi
qua
Với hai thày A La La
Uất Đầu Lam Phất lúc xưa dạy
ngài
Giờ đây họ đã qua đời,
Phật bèn nghĩ đến năm người khổ
tu
Năm anh em Kiều Trần Như
Cùng tu ép xác lúc xưa với ngài
Giờ đây đang ở Vườn Nai
Gần Ba La Nại đất trời linh
thiêng
"Ta tìm dạy họ đầu tiên!"
Phật đi đến đó để truyền đạo
ngay.
Lời Dạy Đầu Tiên
Phật đi chậm rãi nhiều ngày
Qua làng, qua trại. Dáng ngài
trang
nghiêm
Tướng cao lớn, vẻ dịu hiền
Như gây an lạc khắp miền thôn
trang
Dù nghèo hèn, hoặc giàu sang
Phật đều quý trọng ngang hàng
như nhau
Tình thương bình đẳng trước sau
Như mưa tưới khắp hồ ao, ruộng
đồng.
Vườn Nai rực rỡ ánh hồng
Đón chào Đức Phật khẽ dừng bước
chân
Riêng năm đạo sĩ bảo thầm:
"Chẳng nên tiếp đón ân cần làm
chi
Sa Môn này đã bỏ đi
Bỏ tu khổ hạnh, đáng gì để tâm!"
Nhưng khi Đức Phật tới gần
Nhận ra hình tướng muôn phần oai
nghiêm
Họ bèn tự động đứng lên
Đón chào cung kính giữa miền cỏ
hoa:
"Hoan nghênh bạn Tất Đạt Đa
Giờ đây trở lại thật là tốt thay
Mình cùng tu học nơi này
Cùng tu khổ hạnh như ngày xưa
thôi!"
Phật bèn cảm tạ đôi lời
Nghiêm trang khẽ nói: "Các người
hiểu ta
Hiện nay ta đã khác xa
Không còn là Tất Đạt Đa nữa rồi
Danh xưng đó chẳng hợp thời!"
Năm người hỏi lại: "Gọi ngài là
chi?"
Phật bèn giảng: "Hãy nhìn kia
Chúng sinh trần thế u mê ngủ vùi
Vô minh che phủ khắp nơi
Nay ta thức tỉnh giữa đời tối
tăm
Tìm ra chân lý muôn năm
Những người giác ngộ gọi bằng
Phật thôi!"
Với lòng thành kính tuyệt vời
Cả năm đạo sĩ thốt lời cầu xin:
"Kính mong Đức Phật tôn nghiêm
Đưa đường chỉ lối về miền thanh
cao
Xin ngài truyền dạy đạo mầu
Cho đời giác ngộ được mau như
ngài!"
Tứ Diệu Đế
Nhận lời xin của năm người
Phật hoan hỉ thuyết pháp bài đầu
tiên
"Chuyển Pháp Luân" ngài giảng
liền
Chuyển "Bánh Xe Pháp" vừa tìm
được ra
"Pháp" là chân lý cao xa
Phật lên tiếng nói: "Ngẫm ra ở
đời
Bốn điều chân lý tuyệt vời
Là "Tứ Diệu Đế" con người chớ
quên
Bốn điều cao cả vô biên
Đưa ta ra thoát khỏi miền u mê:
- Một là "Khổ Đế" não nề
Đây là chân lý nói về khổ đau
Cuộc đời bất hạnh trước sau
"Sinh, lão, bệnh, tử" tiếp nhau
xoay vần
Người theo lạc thú đuổi săn
Cuối cùng còn lại vết hằn đau
thương,
Dù cho thoả mãn mọi đường
Cuối cùng sẽ lại chán chường
trống không
Chẳng bao giờ thật hài lòng
Khó cầu hạnh phúc, khó mong an
bình.
- Hai là "Tập Đế" phát sinh
Nguyên nhân "Khổ" của đời mình
là đây
Khi ta chất chứa tâm này
Chứa nhiều dục vọng, chất đầy
tham lam
Khổ đau kéo đến dễ dàng
Tựa như người có bạc vàng đầy
kho
Đắm say giữ của bo bo
Lòng tham ái đó khiến cho khổ
đời
Quẩn quanh suy nghĩ rối bời
Gây ra phiền não cho người biết
bao
- Ba là "Diệt Đế" dứt mau
Tìm đường diệt hết khổ đau tận
nguồn,
Khi ta gột sạch trong tâm
Diệt trừ dục vọng, tham lam hết
rồi
Khổ đau sẽ chấm dứt thôi
An bình, hạnh phúc ta vui vô
cùng
- Bốn là "Đạo Đế" con đường
Giúp ta rũ sạch chập chùng khổ
đau
Con đường "Trung Đạo" theo mau
Con đường ở giữa hai đầu cực
đoan:
Một đầu hưởng lạc thế gian
Đam mê, say đắm hưởng tràn chẳng
ngưng
Một đầu khổ hạnh vô cùng
Ép thân, hành xác thảm thương
nhọc nhằn.
Bát Chánh Đạo
Đường "Trung Đạo" đẹp vô ngần
Con đường tám nhánh muôn phần
tịnh thanh
Theo "Bát Chánh Đạo" nhiệt thành
Đạt mau Giác Ngộ, nhập nhanh
Niết Bàn,
Bát chánh đạo, tám nẻo đường
Đưa ta theo lối ánh vàng thênh
thang:
"Nhận chân sự vật đàng hoàng,
Nghĩ suy chín chắn, nói năng
chân tình,
Luôn luôn làm chuyện quang minh
Gian tham, trộm cắp, sát sinh
tránh
đường,
Không theo nghề nghiệp bất
lương,
Siêng năng tinh tấn noi gương
tốt lành,
Giữ cho đầu óc tinh anh
Những điều chân chánh nghĩ rành
chẳng
quên,
Tập trung tư tưởng vững bền
Khiến cho trí tuệ sáng lên rạng
ngời"
Theo "Bát Chánh Đạo" tuyệt vời
Hưởng nguồn hạnh phúc! dứt đời
khổ đau!
Sau khi nghe giảng đạo mầu
Cả năm đạo sĩ cùng nhau vui mừng
Nhận ra chân lý tột cùng
Xin làm đệ tử một lòng vững tin.
Năm người đệ tử đầu tiên
Quyết theo lối đạo, quyết tìm
đường tu
Thỉnh cầu Đức Phật nhân từ
Dẫn đường chỉ lối tới bờ thơm
hương.
Đạo Vàng
Sáng Tỏ
Kể từ khi đó Đạo Vàng
Theo chân Đức Phật lên đường độ
sinh
Địa cầu như rạng bình minh
Phật đi thuyết pháp nhiệt tình
khắp nơi
Khéo tìm cách, khéo lựa lời
Giúp bầy con trẻ, giúp người
bình dân
Phật mang chuyện dễ vô ngần
Tìm phương giảng dạy xa gần hiểu
mau,
Với người có kiến thức cao
Phật bèn phân tích trước sau kỹ
càng,
Có người Phật dạy nhẹ nhàng
Lặng thinh và chẳng nói năng một
lời.
Nhưng bài thuyết pháp tuyệt vời
Ngài nêu gương sáng sống đời
thanh cao
Phật luôn rộng lượng biết bao
Sáng ngời đạo đức, dạt dào từ
bi,
Dạy người điên loạn, ngu si
Phật luôn kiên nhẫn hướng về
chúng sinh.
Dần dà hương đạo lan nhanh
Rất nhiều đệ tử tâm thành xin
theo
Thiện nam, tín nữ mừng reo
Ngợi ca Đạo Pháp, kính yêu Phật
Đà
Dù tại gia, hay xuất gia
Mọi người đủ hạng thiết tha tu
hành
Không phân đẳng cấp riêng mình
Như lời Phật dạy: "Sông thành
biển khơi!
Các sông lớn nhỏ khắp nơi
Khi tuôn vào biển tức thời hòa
nhau
Cùng chung vị mặn trước sau
Cùng tên biển cả, chung mầu đại
dương!"
Những Lời
Tán Dương
Một hôm có kẻ tán dương:
"Thế Tôn vĩ đại, phi thường lắm
thay
Bậc Thầy hiếm có xưa nay!"
Phật nghe bèn dạy: "Đời này chớ
nên
Vì ta phí sức ngợi khen
Đừng vì kính trọng mà tin nhiệt
thành,
Hãy do chính bản thân mình
Mang lời ta dạy thực hành thử
xem
Thấy rằng đúng hãy nên tin
Tin rồi nhờ Pháp qua miền u mê!"
Phật còn khiêm tốn nhiều bề
Ví von Phật Pháp như bè qua
sông,
Như ngón tay chỉ mặt trăng
Vạch ra chân lý, chỉ đường cho
theo,
Đã là bè tất có nhiều
Thuyền, bè đủ loại cùng chèo qua
sông,
Đã là ngón chỉ mặt trăng
Tất nhiên nhiều ngón tay cùng
chỉ lên,
Đi tìm chân lý vững bền
Nhiều đường, lắm nẻo chẳng riêng
Đạo
mình!"
Rồi ngài thêm: "Hỡi chúng sinh
Còn nhiều vị đáng tôn vinh ở đời
Còn nhiều giáo chủ khắp nơi
Với nhiều giáo pháp giúp người
lành thay
Chớ chê bai các vị này
Hãy lo nhiệm vụ tu ngay thân
mình!"
Thuyết Pháp
Tại Trúc Lâm
Thời gian lần lượt trôi nhanh
Một ngày Đức Phật nhớ tình Vua
xưa
Nhớ Vua Tần Bà Sa La
Nơi thành Vương Xá thiết tha
mong chờ,
Phật bèn trở lại thăm Vua
Dẫn theo đệ tử an cư trên đồi
Ngày ngày thuyết pháp giúp đời
Vua và dân được nghe lời gấm hoa
Bà con nô nức gần xa
Xin quy y Phật thật là đông vui,
Vua bèn cùng một số người
Cúng dâng Đức Phật một nơi tốt
lành
Trúc Lâm vườn rộng cây xanh
Làm nơi thuyết pháp giữa thành
đông dân,
Bà con nghe pháp vui mừng
Oai danh Đức Phật vang lừng lan
xa.
Đề Bà Đạt Đa
Người em Đề Bà Đạt Đa
Nghe danh Đức Phật tỏ ra ganh
ngầm
Tìm thêm kẻ xấu kết thân
Âm mưu hại Phật chẳng ngần ngại
chi.
Một lần tại mỏm núi kia
Phật đang thiền định bỗng nghe
vang ầm
Trên cao có kẻ bất nhân
Hè nhau lăn đá ác tâm hại người
May thay tảng đá vỡ đôi
Lăn sang hai phía, Phật ngồi
bình an.
Một lần Đức Phật đi ngang
Ghé thành Vương Xá y vàng uy
nghi
Có vài đệ tử cùng đi
Bọn gian hay biết nên về bàn
nhau
Mua voi, cho uống rượu vào
Rồi dùng cây đánh, voi nào chịu
yên
Voi say lồng lộn điên lên
Bọn gian vội thả voi trên đường
làng
Gần nơi Đức Phật đi ngang
Mong voi dẫm chết phái đoàn thầy
tu,
Mọi người chạy trốn âu lo
Phật không hoảng sợ, lòng từ phô
ra
Tình thương sức mạnh thăng hoa
Voi say cảm nhận bao la tâm hiền
Hết hung hăng, hết cuồng điên
Từ từ đến Phật quỳ bên chân
ngài,
Xoa đầu voi, Phật khoan thai
Dạy hàng đệ tử: "Lành thay tâm
từ
Thù không diệt được hận thù
Nhưng tiêu tan với tâm từ bao
la!"
Về sau liên tiếp xảy ra
Tai ương cho chính Đề Bà Đạt Đa
Trước khi chết, rất thiết tha
Ăn năn, hối lỗi tuy là thành tâm
Cầu xin gặp Phật một lần
Nhưng vì nghiệp ác bội phần từ
lâu
Chết nào gặp Phật được đâu
Đọa vào địa ngục khổ đau cực
hình,
Gieo nhân ác, ác hại mình
Tiếp trong nhiều kiếp thật tình
thảm
thương.
Trở Về
Quê Hương
Một ngày Đức Phật lên đường
Về thăm lại chốn quê hương của
mình
Ca Tỳ La Vệ đẹp xinh
Nghe tin chuẩn bị linh đình vui
tươi
Đón chân Đức Phật tới nơi
Cùng đoàn đệ tử đông người đi
theo
Mọi người sung sướng hò reo:
"Bây giờ thái tử kính yêu là
Thầy
Vị Thầy cao quý về đây
Kinh thành rộng mở vòng tay đón
chào!"
Vua cha Tịnh Phạn tự hào:
"Thật là vinh dự lớn lao vô
cùng!"
Vua cha nôn nóng trong lòng
Nhiều năm xa cách luôn mong con
về
Nên sai người phóng ngựa đi
Dò la xem thử có gì lạ không,
Cận thần phóng ngựa đi xong
Hôm sau trở lại hoàng cung tâu
bày:
"Phật và đệ tử tại đây
Sáng ôm bình bát hàng ngày xin
ăn!"
Vua nghe tức giận vô vàn:
"Con nhà vương giả thành chàng
ăn xin
Thật là nhục nhã vô biên
Phải mau ngăn chặn kẻo thêm muộn
sầu!"
Vua theo hầu cận dẫn đầu
Nhắm nơi con ở phóng mau đi
liền,
Tới nơi thấy dáng con hiền
Giờ đây thái tử trở nên Phật rồi
Hào quang rạng rỡ sáng ngời
Nghiêm trang đệ tử cùng ngồi vây
quanh
Vua tuy cảm động, hỏi nhanh:
"Con nghèo đến phải hạ mình xin
ăn?"
Phật thưa: "Chẳng phải khó khăn
Đó là tục lệ con cần phải theo!"
Vua nghe nổi giận thêm nhiều
Quát lên: "Con chớ nói điều
quàng xiên
Ta dòng Vua Chúa há quên
Mâm vàng, chén bạc sao nên nỗi
này?
Ăn xin tục lệ lạ thay?"
Phật nghe lễ phép tỏ bày cùng
Vua:
"Kính thưa cha, kể từ xưa
Cha dòng Vua Chúa đúng như vậy
rồi!
Riêng con tu để giúp đời
Nay theo dòng dõi Phật thời
trước đây
Hạ mình khất thực hàng ngày
Đây là tục lệ bậc Thầy đặt ra!"
Thưa xong Phật nắm tay cha
Vừa đi vừa nói ôn hòa, thâm sâu
Giảng Vua nghe đạo nhiệm mầu
Con đường chấm dứt khổ đau ở
đời.
Sau khi nghe Pháp tuyệt vời
Muôn hàng châu ngọc, muôn lời
gấm hoa
Niềm vui về với Vua cha
Vua khen: "Con quả tiến xa lạ
lùng!
Xứng danh giáo chủ vô cùng
Bậc Thầy cao quý, đẹp lòng hoàng
gia.
Cha đảnh lễ. Hãy nhận cha
Vào làm đệ tử. Thật là mừng
thay!"
Thời gian Phật ngụ tại đây
Vợ, con Đức Phật lòng đầy thiết
tha
Vợ là Da Du Đà La
Cùng con trai La Hầu La thỉnh
cầu
Xin quy y, học đạo mầu
Xin làm đệ tử. Phật thâu nhận
liền.
Phật lần lượt thâu nhận thêm
Bà dì kế mẫu lành hiền thuở xưa
Và nhiều người họ Thích Ca
Cùng làm đệ tử thật là đông vui.
Trưởng Giả
Cấp Cô Độc
Chỉ thăm quê ít ngày thôi
Tiếp đường truyền đạo Phật rồi
lại đi
Đến thành Xá Vệ nước kia
Có Ông trưởng giả từ bi chân
tình
Cấp Cô Độc rất tâm thành
Từ lâu ngưỡng mộ oai danh Phật
Đà
Của riêng vàng bạc xuất ra
Mua vườn, xây cất tòa nhà thênh
thang
Dùng làm tịnh xá khang trang
Rước ngài thuyết pháp giúp hàng
chúng
sinh.
Nơi đây Phật giảng nhiều kinh
Giảng về "bố thí" Phật minh định
rằng:
"- Cúng dường Phật với chư Tăng
Tuy công đức lớn, không bằng quy
y.
- Quy y Phật, Pháp, Tăng kia
Tuy công đức lớn, khó bì bản
thân
Giữ dìn năm giới chuyên cần.
- Nhưng hay hơn nữa là tâm của
mình
Lòng từ quán tưởng nhiệt tình.
- Tuy nhiên công đức chúng sinh
hàng đầu
Là lo phát triển thật sâu
Tầm nhìn trí tuệ để mau biết
rằng
Nào đâu sự vật thường hằng
Nay còn, mai mất, vô thường biết
bao!"
Vua Tịnh Phạn
Qua Đời
Sau khi thuyết pháp ít lâu
Tin Vua đau nặng chợt đâu báo về
Vội vàng Phật trở lại quê
Thăm Vua lần cuối trọn bề cha
con
Thấy cha buồn bã, héo hon
Phật bèn thuyết pháp ôn tồn kề
bên
Vua nghe trút hết não phiền
Vui tươi niệm Phật, nhẹ êm qua
đời.
Tỳ Kheo Ni
Khi Vua Tịnh Phạn mất rồi
Nhiều người phái nữ cũng đòi
xuất gia
Thoạt tiên Da Du Đà La
Rồi bà kế mẫu Phật Đà trước kia
Thỉnh cầu làm Tỳ Kheo Ni,
Phật đòi phái nữ thực thi tám
điều
"Tám điều giới luật" phải theo
Giữa nam và nữ tỳ kheo hai đoàn.
Thời gian sau Phật lên đường
Ngài đi thuyết pháp bốn phương
giúp đời.
Bốn Mươi Lăm Năm
Thuyết Pháp
Kể từ khi thành đạo rồi
Ba mươi lăm tuổi khắp nơi du
hành
Phật đi giáo hóa chúng sinh
Làng quê in gót, thị thành đặt
chân
Nêu gương bằng chính bản thân
Rạng ngời Trí Tuệ, sáng ngần Từ
Bi
Khi thì đơn độc sớm khuya,
Khi cùng đệ tử cận kề một bên
Quanh năm, suốt tháng triền miên
Đạo vàng gieo rắc khắp miền xa
xôi.
Riêng mùa mưa, ba tháng trời
Phật cùng đệ tử nghỉ ngơi trong
chùa
Ngài vào kiết hạ an cư
Ở yên giảng đạo suốt mùa mưa
thôi,
Bà con Phật tử khắp nơi
Kéo về nghe Pháp đông vui đạo
tràng
Cúng dường Phật, cúng dường Tăng
Đua nhau tắm gội ánh vàng kính
yêu,
Giọng ngài oai lực sớm chiều
Như sư tử rống, hải triều âm
vang.
Những Ngày Cuối
Cùng
Một ngày Phật dạy A Nan:
"Ta nay tuổi đã vào hàng tám
mươi
Ta làm xong mọi việc rồi
Giúp người trí tuệ, giúp đời từ
bi
Lúc này ta sẵn sàng đi
Chờ giờ viên tịch, tiếc chi thân
tàn!
Hãy nghe kỹ! Này A Nan!
Đạo ta viên mãn vô vàn tốt tươi
Đúng như lời ước nguyện thôi
Bốn hàng đệ tử đủ rồi còn chi
Tỳ kheo với Tỳ kheo ni
Ưu bà tắc, ưu bà di thuận thành
Thay ta truyền bá đạo lành
"Bánh Xe Pháp" chuyển cho nhanh
giúp đời.
Thân ta giờ yếu già rồi
Ta từng mượn nó trong thời gian
qua
Làm xe chở Pháp đi xa
Nay xe mòn rã, chẳng qua vô
thường!
Giờ ta muốn trở về thăm
Ca Tỳ La Vệ một lần cuối đây
Rồi ta viên tịch chốn này
Kinh thành nơi sống những ngày
xa xưa!"
Nghe lời Phật nói bất ngờ
A Nan ngấn lệ khẽ thưa giọng
buồn:
"Con xin kính bạch Thế Tôn
Xin ngài đừng bỏ chúng con giữa
đường
Ngài đi đệ tử xót thương
Vắng ngài đệ tử biết phương nào
về?"
Phật an ủi: "Khóc làm chi!
Chết là tất yếu, có gì lạ đâu
Ở đời sống chết liền nhau
Vô thường sự vật, chớ mau quên
lời!
Khi ta từ giã cõi đời
Khắc ghi giáo pháp ở nơi tâm
mình
Y lời ta dạy thực hành
Thay ta lời đó trở thành đạo sư
Đưa đường chỉ lối qua bờ
Ngát hương giác ngộ đợi chờ bấy
lâu
Còn gì cần đến ta đâu
Thôi mau chuẩn bị cùng nhau lên
đường!"
Phật cùng đệ tử thân thương
Đi về hướng Bắc, dặm trường bao
la
Dừng chân ở Câu Thi Na
Một làng nhỏ bé không xa kinh
thành.
Phật ngồi, đệ tử vây quanh
Cùng nhau nghỉ dưới cây xanh
vườn làng
Phật quay qua nói A Nan:
"Đây nơi nhập diệt ta đang đợi
chờ!"
Đệ Tử Cuối Cùng
Chợt đâu có một ông già
Tên là Tu Bạt Đà La trong làng
Đến xin gặp Phật hỏi han
Phật đồng ý tiếp dù đang mệt
người.
Ông già thắc mắc thốt lời
Ưu tư xuất phát từ nơi tu hành
Phật bèn giảng dạy chân tình
Nghe xong ông lão thấy mình an
vui
Dù là ngày cuối cuộc đời
Phật luôn cứu độ cho người trầm
luân
Ông già sung sướng vô ngần
Xin quy y Phật ân cần thiết tha
Đồng thời xin được xuất gia,
Phật bèn đặc cách nhận là vị
Tăng
Đất trời rực rỡ ánh vàng
Mừng người đệ tử vẻ vang cuối
cùng.
Những Lời Dạy
Cuối Cùng
Phật sau đó tiến ung dung
Vào vườn nằm võng dưới từng lá
hoa
Giữa hai thân cây Sa La
Muôn hoa trắng xóa nở ra đón
ngài,
Vây quanh đệ tử trong ngoài
Sụt sùi khóc lóc có vài người
thôi
Còn thì tất cả im hơi
Giữ tâm thanh tịnh nhìn ngài
lặng yên.
Phật bèn nói giọng êm đềm
Những lời dạy cuối cất lên nồng
nàn:
"Các con hãy nhớ kỹ càng
Những lời ta dạy đã hằng bao năm
Chính dục vọng, chính lòng tham
Nguyên nhân mang lại vô vàn đau
thương
Cuộc đời biến đổi vô thường
Chớ nên tham đắm vấn vương vật
gì!
Tu hành nỗ lực mau đi
Thân tâm thanh lọc sớm khuya
nhiệt tình
Để mau giải thoát đời mình
Đạt chân hạnh phúc quang vinh
trường
tồn!"
Phật ngừng, rồi lại dạy luôn:
"Tự mình thắp đuốc tìm đường mà
đi
Pháp ta truyền dạy xưa kia
Hãy dùng làm đuốc xa lìa bến mê
Bến bờ giác ngộ tìm về
Tự mình giải thoát! Chớ hề cậy
trông!
Các con đừng có chờ mong
Đừng chờ giải thoát từ trong tay
người!"
Phật
Nhập Niết Bàn
Dặn dò xong Phật khoan thai
Nghiêng về bên phải thân ngài
nhẹ xoay
Đầu ngài đặt sát lên ngay
Trên bàn tay phải. Mắt đầy từ bi
Êm đềm khép lại đôi mi
An nhiên viên tịch, xa lìa trần
gian.
Phật vừa nhập cõi Niết Bàn
Hoa Sa La rụng, muôn vàn cánh
bay
Phủ lên thơm ngát vườn này
Tháng Tư âm lịch, hôm nay ngày
Rằm
Trời cao vằng vặc bóng Hằng
Đêm nay soi tỏ ánh vàng gần xa.
Kim thân Đức Phật Thích Ca
Mọi người tẩm liệm thật là tôn
nghiêm
Bẩy ngày sau được chuyển lên
Một ngôi chùa lớn để đem "trà
tỳ"
Lễ hỏa thiêu Đấng Từ Bi
Theo như phong tục xưa kia xứ
này.
Lửa châm nhưng chẳng cháy ngay
Chờ đệ tử lớn về đây lễ ngài,
Lễ vừa xong trước quan tài
Lửa kia bừng cháy tỏa dài linh
thiêng
Một thời gian lửa lắng chìm
Sau khi đốt cháy hết kim thân
ngài
Xương tro sót lại nơi này
Những viên xá lợi phơi bày quý
thay!
Phân Chia Xá Lợi
Để Thờ
Quốc vương tám nước quanh đây
Nơi miền bắc Ấn của ngày xa xưa
Muốn mang xá lợi về thờ
Sẵn sàng gây chiến, ganh đua
dành phần.
Cuối cùng có một hiền nhân
Thốt lời khuyên giải xử phân hợp
tình:
"Hầu như suốt cả đời mình
Phật luôn dạy dỗ chúng sinh một
điều
Chớ thù hận! Hãy thương yêu!
Nay ta gây hấn chẳng theo lời
vàng
Phật vừa mới nhập Niết Bàn
Thế là phản bội phũ phàng lắm
thay!
Hãy ngừng tranh chấp lại ngay
Hãy phân chia xá lợi này đều
nhau
Thỉnh về xây tháp dài lâu
Tôn thờ xá lợi trước sau một
lòng
Ghi ơn Phật đẹp vô cùng
Vị Thầy trí tuệ, tình thương dạt
dào!"
Lời khuyên hợp lý biết bao
Quốc vương tám nước cùng nhau
thuận lời.
Giáo Pháp
Vẫn Còn Tồn Tại
Phật Thích Ca đã qua đời
Ở bên Ấn Độ từ thời xa xăm
Hơn hai ngàn năm trăm năm
Nhưng lời Phật dạy vẫn nằm tim
ta
Những lời giáo pháp gấm hoa
Dạt dào trí tuệ, chan hòa tình
thương
Vượt thời gian, vượt biên cương
Ngàn đời tiếp nối, bốn phương
lưu truyền.
Ai mà giữ vững lòng tin
Muốn theo ánh đạo, muốn tìm
nguồn vui
Muốn trừ nỗi "khổ" ở đời
Hãy mau thực hiện những lời Phật
ban.
Hận thù, ích kỷ, tham lam
Chúng sinh tận diệt dễ dàng quản
chi.
Nương theo giáo lý từ bi
Tới bờ giải thoát còn gì lo âu,
Sáng soi trí tuệ nhiệm mầu
Thân tâm an lạc khác đâu Phật
Đà,
Theo đường Phật chỉ dạy ta
Chúng sinh thành Phật, thăng hoa
kiếp
người,
Nhập hàng Giác Ngộ tuyệt vời
Cũng mang an lạc cho đời quang
vinh!
Cầu mong tất cả chúng sinh
Luôn luôn hạnh phúc, an bình gần
xa!
Toàn lời đức Phật Thích Ca
Tóm trong bài kệ thật là đơn sơ:
"Chớ làm điều ác bao giờ
Làm điều lành tốt người chờ,
người mong
Giữ tâm, giữ ý sạch trong
Là lời Phật dạy ghi lòng chớ
quên!"
Phụ Chú
1) Đại Hội Phật Giáo
Thế Giới
họp tại Tokyo (Nhật Bản) năm 1952 đã thống nhất:
- Đức Phật Thích Ca
đản sinh
năm 624 trước TL, nhập niết bàn năm 554 trước CN.
- Phật lịch được
tính từ năm
Đức Phật nhập niết bàn: 554 trước CN.
Đến Đại Hội Phật
Giáo thế
giới họp tại Phnom Penh (Kampuchia) thống nhất ngày đản sinh của
Đức Phật
là ngày Rằm tháng Tư âm lịch.
2) Theo Phật Giáo Bắc
Tông:
Thái tử Tất Đạt Đa đản sinh ngày mồng 8-4, xuất gia đêm mồng 8-2,
thành
đạo ngày 8-12, nhập niết bàn ngày 15-2 âm lịch.
Thái tử xuất gia
năm 19
tuổi, 5 năm tìm thầy học đạo, 6 năm khổ hạnh trong rừng già, 49
ngày tự tu
thiền định, thành đạo năm 30 tuổi. Hóa độ trong 49 năm.
3) Theo Phật Giáo Nam
Tông: lấy
ngày Rằm tháng Tư để kỷ niệm ba đại lễ: Đản Sinh, Thành Đạo và
Nhập Niết
Bàn.
Thái tử xuất gia
năm 29
tuổi, thành đạo năm 35 tuổi. Hóa độ trong 45 năm.
Tài Liệu Tham Khảo
1) The Story Of Buddha
Jonathan Landaw
2) Lược Truyện Đức
Phật Thích
Ca
Jonathan Landaw
(dịch giả
Thích Chân Tính)
3) Cuộc Đời Đức Phật
Jonathan Landaw
(dịch giả
Thích Trí Chơn)
4) Lịch Sử Đức Phật
Thích Ca
Thích Minh Châu
5) Đức Phật Thích Ca
Mâu Ni
Thích Thiện Hoa
(Trích Phật
Học Phổ Thông)
6) Lịch Sử Đức Phật
Thích-Ca-Mâu-Ni
Gia Tuệ
7) Đức Phật Thích Ca
Mâu Ni
Thích Đức Nhuận
8) Lược Sử Đức Phật
Thích Chơn Thiện
(Trích
Phật Học Khái Luận)
9) Thích Ca Mâu Ni
Phật
Tinh Vân Đại Sư
(dịch giả
Dương Thu Ái)
10) The Life Of The
Buddha
Narada Maha Thera
11) Cuộc Đời Đức Phật
A. Ferdinand
Herold (dịch
giả Tịnh Minh)
12) Lich Sử Đức Phật
Tổ Cồ Đàm
Maha Thongkham
Medhivongs
13) The Buddhist
Catechism
Henry S. Olcott
(dịch giả
Thích Trí Chơn)
14) The Wisdom Of the
Buddha
Jean Boisselier
(dịch giả
Carey Lovelace)
15) Ánh Đạo Vàng
Võ Đình Cường
Vài Hàng Về Tác Giả:
*
Tên
thật: Ngô Tằng Giao
*
Bút
hiệu: Tâm Minh
*
Sinh
tại Hà Nội. Trưởng thành tại Sài Gòn.
Lập
nghiệp tại Đà Lạt.
*
Quy y
tại chùa Linh Sơn, Đà Lạt.
Pháp
danh
Tâm Minh.
*
Gia
nhập Luật Sư Đoàn Sài Gòn (1962)
và
Ban
Giảng Huấn Viện Đại Học Đà Lạt (1966)
*
Tạm cư
tại Virginia, Hoa Kỳ vào mùa
Lễ
Tạ Ơn
1989 cùng vợ và ba con