Cuộc Đời
Đức Phật Thích
Ca
Truyện Thơ
Tâm
Minh Ngô Tằng Giao
Diệu
Phương xuất bản 2002
---o0o---
Thành
tâm tri ân:
*
Hòa Thượng Thích Từ Mãn (VN)
*
Thượng
Tọa Thích Chơn Thiện (VN)
*
Chùa Linh Sơn, Đà Lạt (VN)
*
Chùa Linh Phong, Đà Lạt (VN)
đã đưa tác giả vào Đạo và Thơ
|
Lời giới
thiệu
Cách đây hơn hai mươi lăm thế kỷ, vào ngày trăng tròn
tháng
tư âm lịch, tại miền trung nước Ấn Độ, Bồ tát Hộ Minh đã giáng trần,
qua
hiện thân thái tử Sĩ - Đạt – Ta, con của vua Tịnh Phạn và hoàng hậu
Maya. Ngài đã vì lòng từ bi, vì sự an lạc, hạnh phúc, giải thoát cho
chúng sanh và thế gian, nên xuất hiện ở cõi Ta bà nầy. Về sau xuất
gia,
tu hành và thành đạo dưới cội Bồ Đề hiệu là Thích Ca Mưu Ni, trở thành
giáo chủ trong ba cõi, bậc thầy của chư thiên và loài người.
Qua bốn
mươi
lăm năm thuyết pháp độ sinh, ngài đã để lại cho nhân loại một kho tàng
giáo lý vô tận, những quy luật đạo đức cao siêu, để hướng dẫn con
người
hướng thiện và giải thoát. Và nguồn ánh sáng vô lượng ấy đã soi sáng
cho
hành động, cho tư duy và soi sáng trên lộ trình giác ngộ và giải thoát
của con người.
Trong phẩm
Phổ
Hiền Hạnh Nguyện thuộc Kinh Hoa Nghiêm, có dạy rằng “ Nhất giả lễ
kính chư Phật”, tức là lễ lạy và cung kính chư Phật là công hạnh
tu
tập trước tiên của mọi hành giả. Muốn lễ bái và tôn kính Phật, hành
giả
phải hiểu Phật một cách tường tận. Chúng ta không thể tôn kính Phật
nếu
chưa hiểu được Phật. Muốn hiểu Phật chúng ta phải: Biết rõ cuộc đời
Đức
Phật, hiểu những lời dạy vàng ngọc cao quý của Ngài, phải thông hiểu
hành trình giáo hóa kỳ vĩ của Như Lai và nhất là phải tinh tấn tu tập
để
thực nghiệm và cảm nhận được những giá trị vô biên mầu nhiệm trong kho
tàng giáo lý giải thoát của Như Lai.
Trên tinh
thần đó, nay Tu Viện Quảng Đức cho ấn hành tập truyện thơ “ Cuộc
Đời Đức Phật Thích Ca” của Đạo hữu Tâm Minh Ngô Tầng Giao, đây
là một tập truyện thơ với 1.634 câu lục bát phô diễn về cuộc đời Đức
Phật qua các giai đoạn đản sinh, xuất gia, thành đạo, giáo hóa và nhập
niết bàn; mong rằng sẽ giúp độc giả liễu tri về cuộc đời tám mươi năm
của Đức Phật.
Với ngòi
bút
điêu luyện và sự làm việc tinh cần của bút giả Tâm Minh Ngô Tằng Giao
để
có tác phẩm quý giá này, chúng tôi xin trân trọng giới thiệu tác phẩm
đến với quý Đồng Hương Phật tử tại Úc Châu và trên thế giới về thi
phẩm
này.
Nhân đây chúng tôi
cũng
xin tán dương công đức hùn phước ấn tống tập sách của gia đình đạo
hữu
Đình Hải – Tú Hoài cùng quý Phật tử xa gần. Nguyện cầu cho Phật Pháp
được trường tồn, nhân sinh được an lạc.
Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật
Viết tại Tu Viện Quảng Đức,
Mùa Phật Đản lần thứ 2629 (2005)
TK. Thích Tâm Phương
Lời Nói Đầu
Cuốn truyện thơ kể lại cuộc đời của Đức Phật từ khi giáng sinh cho
đến khi
lập gia đình vào năm 16 tuổi, năm 29 tuổi quyết chí xuất gia tu
hành tìm
đạo, năm 35 tuổi giác ngộ ra chân lý, thành đạo và trở thành Phật.
Trong
suốt 45 năm sau đó Ngài đi thuyết pháp, giáo hóa chúng sinh rồi
cuối cùng
nhập niết bàn vào năm 80 tuổi.
Cuốn truyện thơ với 1.634 câu lục bát chỉ diễn tả được ngắn gọn về
cuộc
đời Đức Phật, cuộc đời của một người đã được tôn xưng là bậc "đại
hùng đại
lực, đại từ đại bi, đại hỷ đại xả":
-"Đại hùng đại lực" vì thắng người đã là một chuyện khó, nhưng
Ngài thắng
được chính mình, thắng được những dục vọng thấp hèn của chính bản
thân
mình, đây là điều khó hơn rất nhiều.
-"Đại từ đại bi" vì Ngài có lòng từ vô lượng mà đi tìm con đường
giải
thoát cho tất cả chúng sinh, chứ không vì quyền lợi hạn hẹp của
riêng mình
hay gia đình giòng họ hoặc quốc gia mình.
-"Đại hỷ đại xả" vì Ngài quyết tâm từ bỏ cuộc sống đầy sung sướng
trong
cung vàng điện ngọc, từ bỏ địa vị đầy quyền uy để mà dấn thân vào
con
đường cực kỳ gian khổ tìm ra chân lý giải thoát chúng sinh khỏi
vòng sinh
tử luân hồi.
Đức Phật Thích Ca xuất hiện như một vừng dương rực rỡ buổi ban
mai, xua
tan đi màn đêm u ám từ lâu bao phủ cõi trần gian, vạch ra một
hướng đi mới
cho nhân loại.
Tác giả cuốn truyện thơ đã dựa vào một số tài liệu và nhất là
phỏng theo
các chi tiết trong cuốn sách bằng Anh ngữ có tựa đề là "The Story
Of
Buddha" của Jonathan Landaw mà viết lại cuộc đời Đức Phật bằng một
ngôn từ
bình dị dưới hình thức thơ lục bát, một thể loại thơ thuần túy dân
tộc, để
người đọc, người nghe dễ hiểu và dễ nhớ.
Nguyện cầu Phật lực gia hộ cho các độc giả sau khi đọc xong cuốn
truyện
thơ này sẽ hiểu được lời Phật dạy, sẽ nhớ được điều Phật khuyên,
bừng giác
ngộ được sự vô thường của cuộc đời mà hướng tâm về con đường giải
thoát an
lạc, noi theo gương cuộc đời của Đức Phật Thích Ca.
Diệu
Phương
Virginia
- USA
(tháng
8 năm 2002)
Vui Thay Mộng Đẹp
Nơi
vùng Hy Mã Lạp Sơn
Tuyết
giăng núi biếc, mây vờn
đỉnh cao
Ven
sườn phong cảnh đẹp sao
Bềnh
bồng sương gió, dạt dào
nắng mưa
Ngay
miền bắc Ấn Độ xưa
Có
vương quốc nhỏ nên thơ vô
cùng,
Một
ngày xảy chuyện đáng mừng
Khiến
cho thế giới tưng bừng
đổi thay,
Ma
Da hoàng hậu ngủ say
Nằm
mơ chợt thấy sắc mây rạng
ngời
Một
luồng ánh sáng từ trời
Lung
linh chiếu xuống tận nơi
giường bà
Trong
hào quang bỗng hiện ra
Voi
to, màu trắng, sáu ngà
đẹp thay,
Voi
và ánh sáng cùng bay
Tới
gần hoàng hậu nhập ngay
vào bà.
Sáng
hôm sau tỉnh giấc ra
Trong
lòng hoàng hậu chan hòa
niềm vui
Tâu
Vua rõ chuyện lạ đời
Nhà
Vua Tịnh Phạn cho mời các
quan
Quần
thần thông thái giỏi
giang
Đoán
điềm giải mộng rõ ràng
giúp Vua.
Quần
thần hoan hỉ cùng thưa:
"Đây
là điềm tốt. Giấc mơ
tuyệt vời
Báo
tin mừng sắp tới nơi
Rồi
đây hoàng hậu thụ thai an
lành
Sau
này hoàng hậu sẽ sanh
Tương
lai thái tử rạng danh
thiên tài
Siêu
nhân vĩ đại giúp đời
Sẽ
mang hạnh phúc cho người
gần xa
Cho
Vua dòng dõi Thích Ca
Và
cho nhân loại nhà nhà thơm
hương.
Vua
nhìn hoàng hậu yêu thương
Cùng
nhau âu yếm mừng thầm
biết bao
Từ
lâu Vua vẫn ước ao
Sinh
con nối dõi thế vào ngôi
Vua
Hai
mươi năm mãi đợi chờ
Sắp
thành hiện thực giấc mơ
lâu dài.
Rằm Tháng Tư
Phật Ra Đời
Quả
nhiên lời đoán chẳng sai
Thế
rồi hoàng hậu mang thai
một ngày
Thật
vui thay! Thật mừng thay!
Hương
lành theo gió dâng đầy
thoảng xa,
Theo
phong tục Ấn Độ xưa
Đàn
bà sinh nở thường đưa trở
về
Khai
hoa nở nhụy chốn quê
Nhà
cha mẹ ruột thêm bề bình
yên,
Biết
ngày sinh tới gần bên
Cho
nên hoàng hậu vội lên
đường về
Đi
cùng một số bạn bè
Thêm
người hầu hạ cận kề
trước sau,
Hoàng
cung đưa tiễn hồi lâu
Đoàn
về quê ngoại cùng nhau
lên đường.
Khi
gần về đến quê hương
Cả
đoàn được lệnh bên vườn
ghé qua
Lâm
Tỳ Ni tỏa hương ra
Đón
người nở nhuỵ khai hoa
chốn này
Trong
vườn phong cảnh đẹp
thay
Cây
vươn nhánh xuống dang tay
đỡ người
Bà
vin cành biếc mỉm cười
Hoa
vô ưu nở cánh tươi đón
chào
Bà
sinh thái tử lành sao
Dễ
thương, kháu khỉnh, hồng
hào, tinh anh.
Địa
cầu như rạng bình minh
Tràn
niềm hạnh phúc, đầy tình
vui tươi
Điềm
lành xuất hiện khắp nơi
Cầu
vồng phô sắc, đất trời
tỏa hương
Rằm
tháng Tư đẹp lạ thường
Một
ngày trọng đại mở đường
tương lai.
Trong
Vương quốc khắp nơi nơi
Hân
hoan đón nhận tin vui vô
cùng
Cả
đoàn trở lại hoàng cung
Muôn
chim đua hót bên đường
tiễn chân
Nhà
Vua cùng các quần thần
Chào
mừng đón tiếp phái đoàn
hồi cung
Khắp
nơi lễ hội vui chung
Chập
chùng cờ phướn, tưng
bừng múa ca.
Bấy
giờ khắp nước gần xa
Ngát
hương an lạc, thắm hoa
thanh bình
Cho
nên thái tử sơ sinh
Được
Vua, hoàng hậu, triều
đình đặt tên
"Tất
Đạt Đa" nghĩa bình yên
"Người
mang toại nguyện", "người
đem tốt lành".
Nhà Tiên Tri
Viếng Thăm
Dựa
vào dấu hiệu lúc sanh
Tiên
tri các vị tài danh đoán
rằng
Tương
lai thái tử huy hoàng
Sau
này nổi tiếng, vẻ vang vô
cùng.
Có
nhà ẩn sĩ trong rừng
Giỏi
giang, thánh thiện tiếng
lừng gần xa
Ông
già tên A Tư Đà
Nghe
tin quý tử, tìm ra thăm
liền
Vào
hoàng cung đứng lặng yên
Cạnh
bên thái tử, ngắm nhìn
thật lâu
Rồi
trở ra mặt buồn rầu
Ngước
nhìn tinh tú trên bầu
trời cao
Ông
già bật khóc nghẹn ngào
Khiến
Vua, hoàng hậu xiết bao
ngỡ ngàng
Vội
vàng hỏi, giọng hoang
mang:
"Có
điềm xuất hiện xấu chăng
thưa người?"
Nhà
tiên tri vội trả lời:
"Muôn
tâu Bệ Hạ xin ngài an
tâm,
Băm
hai tướng tốt vô ngần
Tám
mươi vẻ đẹp tuyệt trần
phô ra,
Tương
lai thái tử nhà ta
Huy
hoàng, đẹp đẽ, đúng là vĩ
nhân!
Nếu
mà nối nghiệp phụ thân
Chắc
rằng thái tử thế chân
của ngài
Làm
Vua vĩ đại tuyệt vời
Trị
vì đất nước khắp nơi an
bình!
Nếu
mà rời bỏ cung đình
Chắc
rằng thái tử trở thành
đạo sư
Tương
lai rực rỡ vô bờ
Chúng
sinh náo nức đón chờ ân
nhân
Vị
thầy cao quý bội phần
Đưa
đường vào đạo, khai tâm
cho người,
Nhận
ra cảnh khổ cuộc đời
Chắc
rằng thái tử sẽ rời
hoàng cung
Ra
đi tìm kiếm con đường
Không
còn đau khổ, hết vương
muộn sầu
Rồi
đem giáo lý thâm sâu
Dạy
cho bất cứ người nào muốn
theo!"
Ông
già nói tiếp buồn thiu:
"Đời
tôi đã mất quá nhiều
thời gian
Chưa
tìm ra ánh đạo vàng
Giúp
đời chấm dứt vô vàn khổ
đau,
Tiếc
rằng chẳng sống thêm lâu
Để
còn học được đạo mầu! Buồn
thay!
Về
sau chính thái tử đây
Là
người chỉ lối, là thầy
khai tâm,
Mừng
hoàng cung có vĩ nhân
Xiết
bao siêu việt, bội phần
vinh quang!"
Nhìn
hài nhi, vẻ luyến thương
Ông
già rời khỏi hoàng cung
ra về.
Vua
lòng sung sướng đê mê
Nghĩ
thầm: "Thái tử trị vì
giang sơn
Sau
này rạng mặt quốc vương
Uy
quyền một cõi, danh lừng
vang xa
Rồi
khi tới tuổi về già
Mới
lo đến chuyện xuất gia tu
hành"
Ma
Da Hoàng Hậu
Qua
Đời
Ít ngày sau tại
cung đình
Ma Da hoàng hậu
bệnh tình
nguy nan
Trước khi lìa
cõi dương gian
Nhờ cô em gái
đảm đang thay
mình
Trông nom thái
tử tận tình
Hài nhi lúc đó
mới sinh bẩy
ngày,
Em hoàng hậu
hứa nhận ngay
Đóng vai từ mẫu
đẹp thay mọi
bề
Ma Ha Ba Xà Ba
Đề
Tên bà kế mẫu
tràn trề lòng
nhân.
Tháng năm lần
lượt xoay vần
Bây giờ thái tử
đã dần lớn
lên
Trở thành cậu
bé lành hiền
Thông minh, khả
ái, trang
nghiêm, nhân từ
Nhà Vua mời các
danh sư
Dạy cho thái tử
khi vừa lớn
khôn
Học hành thông
thạo các môn
Cả văn lẫn võ,
vượt luôn cả
thầy,
Văn chương bẩy
tuổi học ngay
Đến mười hai
tuổi đã hay mọi
ngành,
Năm mười ba
tuổi tập tành
Các môn võ
thuật, tiến nhanh
vô cùng
Đúng theo
truyền thống hoàng
cung
Vốn dòng võ
tướng hào hùng
trước đây.
Thái Tử Nhân Từ
Hoàng cung bát
ngát vườn cây
Chim muông thú
vật nơi này
nhởn nhơ
Vây quanh thái
tử nô đùa
Vì chàng toả
ngát tâm từ thơm
hương,
Một ngày chàng
dạo trong vườn
Nhìn chim bay
lượn cánh vươn
giữa trời
Thình lình chim
bị bắn rơi
Mũi tên muốn
giết hại đời
thiên nga,
Chim rơi xuống
cạnh vườn hoa
Nơi chân thái
tử, cánh xòa,
nằm yên
Chàng bèn ôm
chú chim lên
Xót xa tìm cách
chữa liền vết
thương.
Bỗng nhìn qua
phía sau vườn
Thấy người em
họ vội vàng
chạy ra
Tên là Đề Bà
Đạt Đa
Tay cầm cung
nỏ, miệng la rầm
trời:
"Chính tôi đã
bắn chim rơi
Mong anh trả
lại cho người
bắn chim!"
Lời qua tiếng
lại đôi bên
Sau cùng tranh
chấp đưa lên
pháp đình
Để nhờ phán xử
phân minh
Nào ngờ ý kiến
chia thành hai
phe,
Một phe: "Ai
bắn chim kia
Có quyền lấy
lại chim về mà
thôi!"
Một phe: "Ai
cứu chim trời
Ai mà nhân đạo
là người giữ
chim!"
Thật là khó xử
vô biên
Chợt đâu một vị
thánh hiền
hiện ra
Uy nghi, đức
độ, tuổi già
Quần thần kính
nể trình qua
hỏi người
Ông già nghiêm
nghị tỏ lời:
"Mọi người sự
sống trên đời
quý sao
Cho nên chim
thuộc kẻ nào
Hết lòng cứu nó
với bao tâm
từ
Còn như kẻ ác
chớ đưa
Hại muôn sinh
vật có chừa ai
ra
Trao chim cho
Tất Đạt Đa!"
Triều thần cảm
phục ông già ý
hay
Hợp tình hợp lý
lắm thay
Tuân theo đề
nghị đó ngay tức
thời,
Vua nghe đẹp
dạ, mỉm cười
Sai quân vội vã
đi mời lão
ông
Nào ngờ kiếm
khắp hoàng cung
Bóng ông biến
mất! Lạ lùng
xiết bao!
Lễ Xuống Ruộng
Người ta nhớ
chuyện thuở nào
Hồi lên chín
tuổi, lễ vào đầu
năm
Nhà Vua, thái
tử, các quan
Cùng đi dự lễ
viếng thăm
ruộng đồng
Mong mùa cày
mới thành công
Mong dân no đủ
khắp trong xóm
làng,
Giữa trưa trời
nắng chang
chang
Lễ nghi xướng
tụng rộn ràng
quá lâu
Khi Vua bước
xuống ruộng sâu
Tự tay cày
luống cày đầu lấy
hên
Nông dân ùa
xuống ruộng bên
Bắt đầu mùa
mới, khắp miền
cày theo
Cùng nhau vui
vẻ hò reo
Cày sâu, cuốc
bẫm chờ gieo
hạt mầm.
Đứng xem thái
tử động tâm
Thấy bao cảnh
khổ xoay vần
chốn đây:
"Trâu bò vất vả
kéo cày
Nông phu roi
quất thẳng tay
chẳng từ
Mồ hôi nắng gắt
ban trưa
Cả hai ướt đẫm,
quá ư nhọc
nhằn,
Lưỡi cày xẻ
luống thẳng băng
Côn trùng, sâu
bọ xác thân
tan tành
Con nào sống
sót bò quanh
Bầy chim nhỏ bé
mổ nhanh làm
mồi,
Và rồi chim lớn
ngang trời
Chợt đâu sà
xuống hại đời
chim non,
Thợ săn trong
bụi chờ trông
Cung tên nhắm
bắn giết luôn
chim trời,
Bên rừng thú dữ
rình mồi
Chờ nhào ra cấu
xé người thợ
săn".
Than ôi chỉ tại
miếng ăn
Mà người và vật
dữ dằn giết
nhau
Cuộc đời nào
sướng chi đâu
Khiến cho thái
tử đớn đau tâm
hồn
Càng nhìn cảnh,
càng héo lòng
Vội tìm bóng
mát ven con
đường làng
Dưới cây ngồi
lặng, xếp bằng
Trầm tư mặc
tưởng rộn ràng
tình thương
Xót xa cảnh
dưới ruộng mương
Muôn loài tranh
sống nên
thường hại nhau
Ước mong trần
thế về sau
Không còn có
cảnh khổ đau
muộn phiền.
Người Đẹp
Da Du Đà La
Vua mong thái
tử lớn lên
Trở thành lãnh
đạo khắp miền
biết danh
Nào ngờ thái tử
hiền lành
Ưu tư trầm lặng
một mình dưới
hoa
Ngài lo thái tử
xuất gia
Chẳng màng nối
nghiệp Vua cha
trị vì
Ngài bèn mời
các quan về
Họp bàn mong
kiếm kế gì thật
hay
Cuối cùng có vị
tâu bày:
"Tạo cho thái
tử đắm say cung
đình!
Hãy đi kén vợ
đẹp xinh
Hãy giăng một
mạng lưới tình
nơi đây
Hương yêu quyến
rũ mê say
Tơ lòng vương
vấn, mai này
sinh con
Thế là mơ mộng
không còn
Sẽ ưa, sẽ thích
ở luôn ngai
vàng!"
Vua nghe ưng ý
vô vàn
Truyền ngay
lệnh xuống các
quan thi hành
Tiệc vui tổ
chức cho nhanh
Mời toàn thiếu
nữ trâm anh
diễm kiều
Đàn ca, nhã
nhạc dập dìu
Đích thân thái
tử dấu yêu
tặng quà,
Khách mời lần
lượt đi qua
Đến phiên người
chót thật là
thần tiên
Nàng công chúa
nước láng
giềng
Con Vua Thiện
Giác đi lên
nhận quà
Nàng tên Da Du
Đà La
So phần nhan
sắc vượt xa mọi
người
Dung nhan diễm
lệ tuyệt vời
Khiến cho thái
tử bồi hồi
ngất ngây
Cả hai đứng
lặng phút giây
Thế rồi nàng
chợt đưa tay chờ
quà
Bấy giờ chàng
mới nhận ra
Trên bàn quà
hết, sao mà khó
thay!
Chàng bèn cởi
nhẫn đeo tay
Trao cho người
đẹp quà này
làm duyên
Nàng vui nở nụ
cười hiền
Chân ngà quay
gót về bên chỗ
nàng
Nhạc tình rộn
rã không gian,
Các quan chứng
kiến vội vàng
vào cung
Tâu trình Vua
rõ tin mừng
Không lâu sau
đó Vua cùng các
quan
Ghé sang thăm
nước lân bang
Thăm Vua Thiện
Giác mở đường
kết thân
Để rồi tiến đến
cầu hôn
Nhưng Vua Thiện
Giác ôn tồn
nói ngay:
"Cầu hôn công
chúa nước này
Có nhiều hoàng
tử quanh đây
ngỏ lời
Chiếu theo tập
tục nước tôi
Mọi người sẽ
phải tranh tài
cùng nhau
Ai mà thắng
cuộc hàng đầu
Sẽ dành công
chúa làm dâu
rước về!"
Thi Tài Cầu Hôn
Nhà Vua Tịnh
Phạn nghĩ suy
Lo cho thái tử
khó bề thành
công
Tự tin thái tử
trình ông
Xin đừng hao
tổn mình rồng lo
âu.
Thời gian thấm
thoắt trôi mau
Đến ngày quy
định cùng nhau
thi tài
Nàng công chúa
trên khán đài
Là phần thưởng
quý cho người
tài ba.
Thoạt tiên thi
bắn tầm xa
Cung tên biểu
diễn bắn ra
băng đồng
Nhiều người đạt
được thành
công
Nhắm bia trúng
đích giữa vòng
hồng tâm,
Riêng một người
giỏi vô ngần
Mũi tên xuyên
thủng qua phần
sau bia
Xuyên thêm ba
lớp trống kia
Thật là độc
đáo! Rất chi lạ
kỳ!
Đến phiên thái
tử dự thi
Vững tin tài
nghệ nên chi mỉm
cười,
Kéo cung, cung
gãy làm đôi
Phải thay cung
quý từ thời cổ
xưa
Để trong biệt
điện nhà Vua
Nặng nề, khó
kéo nên chưa ai
dùng,
Vẻ ung dung,
dáng hào hùng
Tự tin, thái tử
nhận cung
trước thềm
Kéo giây cung,
phóng mũi tên
Tên bay xé gió
trúng liền
hồng tâm
Xuyên qua bia
phóng đi luôn
Xuyên thêm bẩy
lớp trống đồng
như chơi
Thật là tài
nghệ tuyệt vời
Tỏ lòng khâm
phục mọi người
hò reo.
Cuộc thi múa
kiếm tiếp theo
Đường gươm điêu
luyện vèo vèo
phóng đi
Chém thân cây
mé rừng kia
Thân cây càng
lớn, người thi
càng tài,
Đến phiên, thái
tử khoan thai
Chọn cây lớn
nhất khuất ngoài
phía sau
Hai thân to
dính sát nhau
Chẳng ai dám
chọn. Nào đâu có
ngờ
Nhanh như chớp,
đẹp như mơ
Lưỡi gươm thần
tốc chàng đưa
qua rồi
Thân cây vẫn
vững giữa trời
Tưởng như ngạo
nghễ trêu
người hùng anh,
Nào ngờ khi gió
thoảng nhanh
Cây to đổ xuống
cỏ xanh ven
rừng,
Đám đông sửng
sốt vô cùng
Bật lên thành
tiếng reo mừng
hò la.
Tranh tài sang
đợt thứ ba
Cuộc thi cưỡi
ngựa diễn ra
cuối cùng
Ngựa đen, to
lớn, trong cung
Từ lâu nổi
tiếng dữ hung nhất
vùng,
Vài người leo
nổi lên lưng
Ngựa kia lồng
lộn hất tung
xuống liền
Vó câu đá hậu
cuồng điên
Cổ vươn, bờm
dựng, hí lên hãi
hùng,
Đến phiên, thái
tử ung dung
Nghĩ thầm: "Nhu
vẫn thắng
cương lẽ thường
Lấy lời hiền,
lấy tình thương
Để mà chinh
phục tánh hung
muôn loài!"
Kề gần ngựa lúc
thi tài
Đôi lời chàng
rót vào tai dịu
dàng
Tay xoa đầu
ngựa nhẹ nhàng
Vuốt ve bờm
ngựa vô vàn yêu
thương
Ngựa bèn trở
lại bình thường
Hiền lành chợt
lộ, hung hăng
chẳng còn
Chàng trèo lưng
ngựa cưỡi
vòng
Phi nhanh biểu
diễn giữa muôn
tiếng hò
Mừng người chế
ngự ngựa ô
Mừng người
chiến thắng tài
phô tuyệt vời,
Cạnh bên công
chúa mỉm cười
Liếc nhìn thái
tử thay lời
yêu đương.
Cung Vàng
Điện Ngọc
Thời gian sau ở
hoàng cung
Vua quan tổ
chức tưng bừng
vui tươi
Lễ thành hôn
giữa hai người
Trai tài gái
sắc xứng đôi vợ
chồng
Tuổi mười sáu,
đẹp tơ hồng
Sợi dây luyến
ái đôi lòng
quyện chung,
Vua luôn suy
nghĩ mung lung
Giữ chân thái
tử mãi trong
lồng vàng
Vua bèn ra lệnh
các quan
Xây ba cung
điện huy hoàng
một nơi
Hoa viên cây cỏ
tốt tươi
Sen phô sắc
dưới nắng trời
nhẹ lay
Hồ xanh in bóng
mây bay
Vợ chồng quấn
quýt, tháng
ngày say mê,
Một cung điện
cho mùa hè
Hây hây gió mát
bốn bề suối
trong,
Một cung điện
cho mùa đông
Bập bùng lửa ấm
tình nồng
hương đưa,
Một cung điện
cho mùa mưa
Nhạc mưa thánh
thót sớm trưa
gợi tình,
Nẻo hoa viên,
lối cung đình
Tường cao vây
phủ bao quanh
phía ngoài
Ngăn che phiền
não trần ai
Khỏi vương hạnh
phúc của hai
tâm hồn.
Trong cung
tuyển các nhạc
công
Đàn ca réo rắt,
tơ đồng lả
lơi
Thêm đoàn ca
múa xinh tươi
Thân vờn dáng
liễu, giọng
khơi mạch tình
Cao lương, mỹ
vị linh đình
Khiến cho thái
tử đắm mình mê
say
Trải qua bao
tháng cùng ngày
Sống trong cảnh
giới hưởng
đầy thú vui
Không hề hay
biết trên đời
Nhiều nơi bất
hạnh, lắm người
lầm than.
Một Bài Ca
Hay Và Mới Lạ
Bao mùa sen nở
lại tàn
Một ngày dự
tiệc nghe đàn du
dương
Đêm về thái tử
vấn vương
Rối bời tâm sự,
ngổn ngang
cõi lòng
Muốn ru vào
giấc ngủ nồng
Lệnh truyền
trổi tiếng tơ
đồng giữa đêm:
"Này danh ca
hãy hát lên
Một bài mới lạ
êm đềm khác
xưa!"
Danh ca trút
nỗi tâm tư
Kẻ đàn, người
hát như ru hồn
người
Cất lời ca tụng
đất trời
Với bao cảnh
đẹp khắp nơi xa
vời
Rừng sâu, lũng
thấp, biển
khơi
Phố phường hoa
lệ, núi đồi
nên thơ,
Lâng lâng thái
tử như mơ
Bao miền đất
hứa đón chờ
thênh thang
Ngoài điện
ngọc, ngoài cung
vàng
Còn bao cảnh lạ
khiến chàng
ước mong
Hôm sau xin
phép rời cung
Để đi du ngoạn
khắp vùng xa
xôi
Vua thầm nghĩ:
"Đến lúc rồi
Con ta yên ấm
sống nơi cung
đình
Nay cần ra khỏi
hoàng thành
Biết thêm đất
nước, dân tình
nơi nơi
Tương lai con
sẽ lên ngôi
Trị vì vương
quốc, sống đời
gấm hoa!"
Lệnh Vua vội vã
ban ra:
"Hãy đưa thái
tử chúng ta du
hành!"
Gặp Người Già
Muốn cho mọi chuyện tốt lành
Trong khi thái
tử vào thành
nay mai
Tránh không gặp
cảnh bi ai
Gây ra ấn tượng
u hoài trong
tâm
Nhà Vua ra lệnh
quần thần
Tiếp tay cùng
với nhân dân
nước nhà
Trang hoàng
khắp nẻo gần xa
Giăng đèn đường
phố, kết hoa
cửa nhà
Dẹp đi những
cảnh xấu xa
Kẻ nghèo đói
khổ, người già
ốm đau,
Thế rồi buổi
sáng hôm sau
Lệnh truyền Xa
Nặc quân hầu
đánh xe
Ngựa tên Kiền
Trắc kéo đi
Bao nhiêu cảnh
lạ ngoài kia
đón chờ.
Kể từ hồi trẻ
ấu thơ
Lần đầu thái tử
rời xa cung
đình
Ca Tỳ La Vệ đẹp
xinh
Phô muôn cảnh
sắc hữu tình
nên thơ,
Bên đường dân
chúng ngóng chờ
Được nhìn thái
tử, giấc mơ
lâu đời
Trầm trồ ca
tụng hết lời
Quốc vương trẻ
tuổi của thời
mai sau,
Lòng chàng sung
sướng biết
bao
Cảnh đời thực
tế khác nào bài
ca
Kinh thành rực
rỡ xa hoa
Thật là tráng
lệ, thật là
phồn vinh.
Chợt đâu thoáng
hiện bóng
hình
Một người già
lão cúi mình
lom khom
Mặt buồn thảm,
vẻ héo hon
Thân gầy, tóc
bạc, lưng còng,
da nhăn
Bước đi chống
gậy khó khăn
Nhìn ông, thái
tử băn khoăn
ngỡ ngàng
Hỏi thăm, Xa
Nặc tâu rằng:
"Xưa kia ông ấy
là chàng
thanh niên
Nhưng rồi tuổi
trẻ không bền
Sức tàn lực
kiệt trở nên yếu
già
Cảnh này ai
cũng trải qua
Cái già xâm
chiếm chúng ta
hàng ngày
Dần dần từng
phút từng giây
Biến ta thành
lão ông đây
khác gì!"
Lần đầu thấy
chuyện lạ kỳ
Ngạc nhiên thái
tử nghĩ suy
lặng thầm
Trong lòng sửng
sốt vô ngần
Sinh ra khủng
hoảng tinh thần.
Hết vui!
Lệnh cho Xa Nặc
trở lui
Về cung lặng lẽ
vào nơi thư
phòng
Suy tư đè nặng
cõi lòng:
"Tuổi già sẽ
đến ai hòng
thoát qua!"
Gặp Người Bệnh
Cận thần báo
cáo Vua cha:
"Suốt ngày thái
tử tỏ ra muộn
phiền!"
Vua nghe nói
rất ngạc nhiên
Nghĩ nên tổ
chức thăm miền xa
xôi,
Ca Tỳ La Vệ xem
rồi
Kỳ này du ngoạn
rong chơi
ngoại thành
Sông hồ, đồi
núi, thác ghềnh
Phô hình quyến
rũ, gợi tình
mê say,
Và riêng thái
tử lần này
Đã cùng Xa Nặc
thấy ngay một
người
Chỉ rên la,
chẳng nói cười
Trong khi quần
chúng vui tươi
đón mừng.
"Người kia sao
mắt trợn trừng
Miệng ho rũ
rượi, thân rung
liên hồi
Mặt mày tái mét
khác người?"
Ngạc nhiên thái
tử thốt lời
hỏi thăm
Quỳ bên Xa Nặc
thưa rằng:
"Đó là cơn bệnh
nó đang hành
người
Hôm nay mạnh
khoẻ tươi cười
Ngày mai bệnh
hoạn ta thời
đớn đau
Xác thân ai
thoát được đâu
Có ngày rã
rượi, thảm sầu,
xanh xao!"
Nghe xong sửng
sốt biết bao
Trong lòng thái
tử dạt dào
sầu bi
Nào ham du
ngoạn thêm chi
Lệnh cho Xa Nặc
quay xe trở
về
Lòng buồn sau
chuyến vừa đi
Thú vui vương
giả thiết gì
nữa đây.
Thấy con phiền
muộn hao gầy
Nhà Vua vội
triệu tập ngay
quần thần
Cùng nhau hội ý
luận bàn
Mong tìm phương
cách làm
chàng thêm vui.
Theo đề nghị
của mọi người
Đừng cho thái
tử đi chơi một
mình
Lần sau du
ngoạn ngoại thành
Đoàn ca vũ nhạc
cung đình
cùng theo
Với vài quan ở
trong triều
Thăm hoa viên
nọ sẵn nhiều
trò chơi
Thật quyến rũ,
rất tuyệt vời
Hoa vườn thắm
nở, chim trời
hoan ca.
Gặp Người Chết
Cuộc du ngoạn
lần thứ ba
Như là đám rước
hoàng gia
tưng bừng
Xảy thêm cảnh
tượng lạ lùng
Chỉ riêng thái
tử được trông
cảnh này:
"Một đoàn người
buồn thảm
thay
Đi men lối nhỏ ở
ngay ruộng
ngoài
Cùng khiêng một
chiếc quan
tài
Bên trong có kẻ
nằm dài lặng
yên"
Chỉ cho Xa Nặc
thấy liền
Chàng lên tiếng
hỏi, ngạc
nhiên lạ thường:
"Mọi người than
khóc thảm
thương
Khiêng ai bất
động? Tìm đường
đi đâu?"
Trang nghiêm Xa
Nặc quỳ tâu:
"Đó là thân
thuộc u sầu tiễn
chân
Một người từ
giã cõi trần
Bạn bè thương
xót, thân nhân
ngậm ngùi!"
Và rồi Xa Nặc
mạnh lời
Kể ra sự thật
dấu nơi cung
đình:
"Người kia chết
chẳng khác
mình
Từ hồi măng sữa
mới sinh ra
đời
Rồi thành trẻ
nhỏ đùa chơi
Đến khi khôn
lớn sang thời
thanh niên
Hưởng nhiều lạc
thú thần tiên
Hoặc vương đau
khổ triền miên
trong đời
Lao vào cuộc
sống nổi trôi
Nhục vinh góp
mặt, buồn vui
dự phần
Cái già xâm
chiếm dần dần
Tinh thần suy
thoái, xác thân
rã rời
Đến khi bệnh
hoạn tơi bời
Giường kia nằm
liệt một nơi
chờ ngày
Im hơi, nhắm
mắt, xuôi tay
Mọi người ai
thoát cảnh này
được đâu!"
Được nghe, được
thấy lần đầu
"Sinh, lão,
bệnh, tử" tiếp
nhau xoay vần
Khiến cho thái
tử tần ngần
Trong lòng tự
nghĩ: "Ngày gần
đây thôi
Con đẹp đẽ, vợ
xinh tươi
Bạn bè danh
vọng, Vua tôi
chức quyền
Cả thân mình
nữa chẳng bền
Đâu tồn tại mãi
ở trên cõi
đời
Mê mờ quyến rũ
con người
Đắm say dục lạc
khắp nơi
dương trần
Quên đi cái
chết đến gần
Quên đi kiếp
sống muôn phần
mong manh!"
Thú Vui Tan Dần
Hoa viên phong
cảnh hữu tình
Suối nguồn róc
rách, cây cành
lả lơi
Đón xe thái tử
tới nơi
Đàn ca trổi
nhịp, đất trời
giăng hoa
Và rồi yến tiệc
bày ra
Du dương điệu
múa, thướt tha
thân người
Tiếc rằng chẳng
tạo nụ cười
Tâm hồn thái tử
rối bời nghĩ
suy,
Nghĩ về cảnh
tượng sầu bi
Đám tang người
chết vừa đi
bên đường
Cuộc đời ngắn
ngủi vô thường
Thú vui tạm bợ
vấn vương làm
gì,
Quần thần xúm
lại rủ rê
Mong chàng vui thú thoả thuê chốn này
Nghiêm trang
thái tử nói ngay:
"Cảnh đây đẹp
đẽ đắm say lòng
người
Tưng bừng lễ
hội tuyệt vời
Riêng ta cũng
muốn vui chơi
hòa đồng
Nhưng mà ngẫm
nghĩ cho cùng
Đẹp kia nào
thoát khỏi vòng
tàn phai
Vui kia nào có
kéo dài
Vô thường vạn
vật muôn loài
trước sau
Con đường giải
thoát khổ đau
Nếu chưa tìm
được ta đâu vui
gì
Dòng sông dục
lạc tràn trề
Khó mà quyến rũ
ta về bến mê!"
Thấy lòng thái
tử tái tê
Mọi người chuẩn
bị trở về
hoàng cung,
Vua nghe buồn
bã vô cùng
Canh khuya trằn
trọc nặng
lòng suy tư.
Ý Tưởng
Thoát Trần
Thời gian theo
cánh gió đưa
Thú vui thái tử
hầu như chán
chường
Không còn ăn
uống bình thường
Xanh xao, gầy
ốm, võ vàng,
bất an,
Một ngày chàng
gặp phụ thân
Tỏ bày bao nỗi
bi quan của
mình,
Xin đi du ngoạn
ngoài thành
Thêm một lần
ngắm tươi xanh
đất trời
Cho khuây khỏa
bớt lòng người
Cho vơi đi nỗi
rối bời trong
tâm,
Vua nghe mừng
rỡ vô ngần
Bèn ngầm sai
các cận thần
trong cung
Sát theo thái tử trông chừng
Chuyến này tổ
chức tưng bừng
hơn xưa
Thôn trang cảnh
lạ đón chờ
Đồng quê khoáng
đãng, ruộng
bờ đẹp xinh.
Thong dong cưỡi
ngựa một mình
Chàng dừng bên
đám nương xanh
ngút ngàn
Thả hồn ngắm
cảnh miên man
Chẳng ham nghe
chuyện các
quan giỡn đùa
Một mình dạo
dưới nắng trưa
Xem dân cày
ruộng đón mùa mới
sang.
Chợt đâu thái
tử ngỡ ngàng
Thấy ngay trước
mắt ánh vàng
thênh thang
Một người ăn
mặc nghèo nàn
Áo khâu vá víu,
thân choàng
đơn sơ
Mặt trong sáng,
vẻ hiền từ
Tay ôm bình bát
bên bờ đang
đi
Tóc râu cạo
sạch, uy nghi
Bề ngoài lộ vẻ
nhu mì, khoan
thai,
Chàng bèn hỏi:
"Người là ai?"
Dừng chân đạo
sĩ trả lời ung
dung:
"Ta lang thang
khắp núi rừng
Xuất gia tìm
đạo, chẳng vương
gia đình
Một lòng quyết
chí tu hành
Đi tìm chân lý,
hy sinh thân
mình
Mong ngày cứu
độ chúng sinh
Thoát mau khỏi
cảnh u minh
đau buồn!
Cuộc đời giả
tạm vô thường
Sớm còn tối mất
hạt sương
khác gì
Tiền tài này,
danh vọng kia
Nào mang theo
được khi lìa
dương gian!
Tránh xa tội
lỗi gian tham
Đọa đầy dục
vọng, trầm luân
ái tình
Thoát vòng khổ
não cho nhanh
"Sinh, lão,
bệnh, tử" quẩn
quanh luân hồi!
Ta tìm đường
giúp cho đời
Tới bờ giải
thoát tuyệt vời
thơm hương!"
Nói xong đạo sĩ
biến luôn
Dường như phép
lạ bất thường
xảy ra.
Tâm hồn thái tử
thăng hoa
Nghĩ thầm: "Ta
đã tìm ra con
đường
Phải rời điện
ngọc cung vàng
Xuất gia tìm
đạo giúp hàng
chúng sinh!"
Tâm dũng mãnh, ý
kiên trinh
Chàng quay về
chốn triều đình
tâu Vua.
Trong khi chờ
dịp trình thưa
Tin mừng quý tử
lại vừa đến
mau
Thời gian dệt
mộng bên nhau
Giờ đây công
chúa con đầu
sinh ra,
Nghe tin thái
tử thẫn thờ:
"Lại thêm trở
ngại cho ta nữa
rồi!
Thêm dây ràng
buộc mà thôi
Mau mau tìm
cách thoát nơi
chốn này!"
"Dây ràng buộc"
gợi ý hay
Tên hài nhi bởi
nghĩa này mà
ra
"Dây ràng buộc"
La Hầu La
Triều đình thỏa
nguyện, Vua
cha đẹp lòng
Đúng theo kế
hoạch cầu mong
Cầm chân thái
tử ở trong lồng
vàng.
Nỗi Lo
Của Nhà Vua
Quyết tìm ánh
đạo vinh quang
Một ngày thái
tử nghiêm trang
tâu trình:
"Kính thưa Cha
rất anh minh,
Con luôn ước
nguyện riêng
mình thiết tha
Muốn xin được
phép xuất gia
Trở thành du sĩ
không nhà, đi
xa
Cầu mong tìm
kiếm cho ra
Con đường chấm
dứt hằng hà
khổ đau!"
Vua nghe thái
tử thỉnh cầu
Điều Vua lo sợ
từ lâu lắm rồi
Nghẹn ngào Vua
khẽ trả lời:
"Giờ con còn
nhỏ, chớ rời đi
xa
Ở đây cai trị
nước nhà
Về già tính
chuyện xuất gia
muộn gì!"
Chàng thưa:
"Con sẽ ra đi
Trừ khi Cha
giúp được gì cho
con
Thoát vòng đau
khổ héo hon
Thoát vòng già
yếu mỏi mòn
mai sau
Thoát vòng bệnh
hoạn ốm đau
Thoát vòng chết
chóc ai nào
tránh qua!"
Vua nghe giận
dữ hét la:
"Con sao suy
nghĩ thật là
cuồng điên!"
Quyết lòng thái
tử thưa thêm:
"Cha lưu con
mãi cạnh bên làm
gì?
Thân con tù tội
khác chi
Xin cho con
được ra đi lúc
này!"
Phiền muộn
thay! Bực bội thay!
Nhà Vua truyền
lệnh: "Hãy vây
hoàng thành
Mang quân canh
gác chung
quanh
Đừng cho thái
tử bỏ thành ra
đi!"
Vượt Thành
Tìm Chân Lý
Rời cung Vua,
lúc trở về
Tâm hồn thái tử
say mê một
điều
Xuất gia tìm
đạo cao siêu
Cho nên cung
điện với nhiều
cảnh vui
Dù lộng lẫy, dù
xinh tươi
Nào đâu quyến
rũ nổi người
quyết tâm.
Một đêm sau bữa
tiệc tàn
Hình như phép
lạ đạo vàng
hiển linh
Đoàn ca múa,
toán gác canh
Thiếp đi mỏi
mệt nằm quanh
khắp nhà,
Công chúa Da Du
Đà La
Ôm con êm ấm
giường hoa ngủ
vùi.
Nhìn vợ hiền,
ngắm con tươi
Trong lòng thái
tử vọng lời
tâm can:
"Dù thương cha
mẹ vô vàn
Dù yêu vợ đẹp,
con ngoan vô
cùng
Nhưng ta quyết
bỏ hoàng cung
Xuất gia tìm
hạnh phúc chung
cho người
Tìm phương giải
thoát muôn
loài
Cuộc đời vương
giả đoái hoài
làm chi!"
Muốn ôm con lúc
biệt ly
Sợ con thức
giấc ra đi khó bề
Nên chàng nhè
nhẹ bước khuya
Đến bên cửa sổ
trèo đi ra
ngoài
Lần theo mái
ngói hiên dài
Leo dần xuống
đất, về nơi
cuối vườn
Tìm Xa Nặc, nói
thân thương:
"Đêm nay ta
muốn lên đường đi
xa
Ngựa đâu chuẩn
bị cho ta!"
Quân hầu Xa Nặc
thật là ngạc
nhiên
Bị chàng đánh
thức nửa đêm
Tuy nhiên y với
lệnh trên thi
hành,
Chàng xoa đầu
ngựa tâm tình:
"Này này Kiền
Trắc chúng mình
đi thôi
Lặng im kẻo
đánh thức người
Hãy đưa ta
thoát khỏi nơi
chốn này
Ca Tỳ La Vệ đẹp
thay
Nhưng xin chớ
giữ ta đây làm
gì
Đêm nay trọng
đại ta đi!"
Dường như thông
cảm ngựa kia
im lìm
Theo Xa Nặc,
dựa màn đêm
Đưa đường thái
tử nhẹ êm vượt
thành.
Phóng hồi lâu
dưới trăng
thanh
Người đi nhìn
lại kinh thành
xa xa
Nguyện thầm:
"Đến lúc tìm ra
Con đường diệt
khổ thì ta mới
về!"
Ngựa phi suốt
cả đêm khuya
Khi trời hừng
sáng tới bìa
rừng kia
Khu rừng yên
tĩnh bốn bề
Ẩn tu đạo sĩ
tìm về nơi đây.
Tháng Hai, mồng
Tám hôm nay
Tuổi hai mươi
chín lòng đầy
mê say
Người đi cảm
khái ngất ngây:
"Chuyến đi tìm
đạo từ đây bắt
đầu
Này Xa Nặc chớ
buồn rầu
Hãy mang Kiền
Trắc mau mau
trở về!"
Quân hầu ứa lệ
bờ mi
Nào tin thái tử
bỏ đi một
mình,
Cảm thông chàng
nói tâm tình:
"Cám ơn Xa Nặc
trung thành
của ta
Một khi ta đã
xuất gia
Trên người
trang sức xa hoa
đâu cần
Hãy mang trở
lại hoàng cung
Hãy quỳ thưa
với phụ vương ta
rằng
Ta đi chẳng
chút giận hờn
Xuất gia chẳng
phải không
thương gia đình,
Chính vì yêu
mến chân thành
Ta đi tầm đạo
và đành tạm xa
Con đường giải
thoát tìm ra
Khổ đau chấm
dứt thì ta mới
về,
Dù ta thất bại
sá gì
Trước sau cũng
chết, cũng lìa
Vua cha
Cũng lìa cung
điện xa hoa
Xưa nay thần
chết có tha ai
nào!"
Chàng cầm gươm,
rút khỏi bao
Cắt ngay mớ tóc
rồi trao đem
về.
Trở lui Xa Nặc
não nề
Ngoái nhìn thái
tử tái tê cõi
lòng,
Ngựa buồn chậm
bước về cung
Báo tin thái tử
vào rừng ẩn
tu
Lìa xa mãi mãi
cung Vua
Giã từ nhung
lụa, giã từ
hoàng gia.