Đến dự buổi lễ có Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân, đại diện Bộ Ngoại giao, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Tây Ninh, các vị trong Hội đồng Trị sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam và đại diện chính quyền  Cam-pu-chia cùng  đông đảo Phật tử, thanh niên, sinh viên, kiều bào, những trại sinh của trại hè Việt Nam 2010, đại diện thế hệ trẻ Việt Nam đang sinh sống, học tập ở 26 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới…

Những anh linh siêu thoát

Trong không khí linh thiêng của đất trời Tân Biên, mảnh đất giàu truyền thống cách mạng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Thanh Sơn phát biểu khai mạc: “Với tình cảm nồng ấm, chân thành, cùng cảnh giới linh thiêng của Nghĩa trang liệt sĩ Tân Biên, chúng ta cùng thành kính nghiêng mình, thắp những nén hương thơm tưởng nhớ, mãi mãi khắc sâu và nguyện đền đáp công ơn sâu nặng của các anh hùng, liệt sĩ, những người có công và các thế hệ cách mạng đi trước trong sự nghiệp đấu tranh vì độc lập, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ đất nước và vì tinh thần quốc tế cao cả”.

Các đại biểu thắp hương tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ.

Dưới cơn mưa nhẹ đầu mùa, trong khói trầm tỏa ngát hương, trước khi vào phần lễ cúng chấn tế,  Đại đức Thích Thanh Phong, Ủy viên Thường trực Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Trụ trì chùa Vĩnh Nghiêm, thành viên Ban tổ chức Lễ tưởng niệm và cầu siêu, nói với chúng tôi rằng: “Với truyền thống tri ân, báo ân của đạo Phật; đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam, thì anh linh của các liệt sĩ, hương hồn của những người đã mất sẽ được thanh thản về mặt tinh thần… Chúng ta cầu cho thế giới luôn thái bình và nơi nơi luôn an lành, hạnh phúc”.

Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc, miền đất Tân Biên, Tây Ninh là một trong những chiến địa ác liệt. Nơi đây, các thế hệ của bộ đội chủ lực, thanh niên xung phong… đã chiến đấu ngoan cường, hy sinh dũng cảm vì độc lập tự do của Tổ quốc và giúp nhân dân nước bạn Cam-pu-chia thoát khỏi thảm họa diệt chủng.

Phát biểu tại buổi lễ, Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân nói: “Sự hy sinh anh dũng và đau thương của các liệt sĩ vì độc lập và tự do của Tổ quốc và vì tình đoàn kết quốc tế là vô giá. Đảng, Nhà nước và nhân dân ta mãi mãi ghi nhớ công lao và những cống hiến của các liệt sĩ, thương binh và những người có công với nước. Tri ân các liệt sĩ, chúng ta có nghĩa vụ phải chăm sóc tốt các phần mộ, nơi yên nghỉ của các liệt sĩ. Trong những năm qua, Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Cam-pu-chia đặc biệt quan tâm đến việc tìm kiếm, quy tập, hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam về đất Mẹ. Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, mặc dù Chính phủ, chính quyền địa phương, các đồng đội và nhân dân ta đã hết sức nỗ lực trong việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, nhưng do lịch sử chiến tranh để lại, đến nay nhiều hài cốt liệt sĩ vẫn còn nằm trong những cánh rừng, bờ suối trên đất nước chúng ta và đất bạn… Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành chức năng, địa phương thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Đồng đội và nhân dân không quên các anh, các chị”.

Nặng lòng với các liệt sĩ

Trong dòng người tỏa đi thắp hương phần mộ các liệt sĩ, có những  cán bộ, chiến sĩ Đội K71 – thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Tây Ninh - chuyên trách tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam tại Cam-pu-chia. Thượng tá Lê Văn Mỹ, Chính trị viên Đội K71, cho biết: “Đội thường xuyên nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát, chặt chẽ của Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh. Anh em thông suốt tư tưởng, an tâm, 100% xác định hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Kết quả thực hiện nhiệm vụ mùa khô 2009-2010, Đội đã tổ chức tìm kiếm được 90 hài cốt liệt sĩ ở 21 huyện của hai tỉnh Công Pông Chàm và Xiêm Riệp; đào bới gần 1.300m³ đất đá”.

Về những khó khăn trong quá trình công tác, Thượng tá Lê Văn Mỹ cho biết, đa số mộ liệt sĩ còn lại nằm rải rác; địa hình thay đổi nhiều so với các chuyến khảo sát nhiều năm trước đây, nên rất khó xác định vị trí. Có nơi phải đào đi, đào lại 3 - 4 lần mới phát hiện được. Còn khá nhiều vị trí mộ chí mà chính quyền và nhân dân nước bạn cung cấp, chỉ dẫn, nhưng đào nhiều lần vẫn chưa xác định được…

Trao đổi với chúng tôi, Thiếu tướng Trần Văn Bé, Chính ủy Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Tây Ninh cho biết, thời gian vừa qua, Đảng bộ Quân sự tỉnh rất quan tâm, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo công tác tìm kiếm, quy tập, hồi hương hài cốt quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trong các thời kỳ chiến tranh ở Cam-pu-chia về nước. “Trong thời gian tới, chúng tôi tiếp tục chỉ đạo đẩy mạnh thực hiện nhiệm vụ này một cách hiệu quả, coi đây là nhiệm vụ thiêng liêng đối với những người đã khuất và quyết tâm thực hiện nhiệm vụ  ấy bằng nghĩa tình và trách nhiệm”.

Nghe Thiếu tướng Trần Văn Bé nêu quyết tâm của LLVT Tây Ninh trong việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ bên nước bạn, cô N. I. L. An-na, 19 tuổi (tên Việt Nam là Lan Ánh), trại sinh của Trại hè Việt Nam 2010 đến từ Thụy Điển nói với tôi: “Đến địa chỉ linh thiêng này, chúng cháu càng thêm khâm phục sự hy sinh cao cả của các anh hùng liệt sĩ. Các anh chị hy sinh vì độc lập tự do của đất nước mình và còn vì sự giải phóng và hồi sinh của nước bạn Cam-pu-chia. Chúng cháu muốn đóng góp nhiều hơn nữa cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, giữ gìn mối quan hệ với các bạn nước sở tại, giúp các bạn ấy hiểu thêm về đất nước, con người và truyền thống cao đẹp của dân tộc mình”.

Giữa núi rừng biên giới, tiếng chuông vang vọng, lan xa… cũng là lúc cơn mưa rừng tạnh hẳn, đất trời Tân Biên sáng dần lên trong  nắng…

Bài và ảnh: VÕ VĂN DŨNG (QĐND)