06.
Phương pháp thư giãn nơi làm việc
Norme De Plume là một doanh nhân
ngành ngân hàng. Ông vẫn luôn thực tập phương pháp thở trong lúc làm việc ở
Wall Street, trung tâm thị trường chứng khoán nổi tiếng ở Mỹ. Dưới đây là những
chia sẻ từ kinh nghiệm bản thân của ông.
__________________
Thử hình dung một ngày làm việc
bình thường: Vai bạn ép chặt ống điện thoại vào tai, chăm chú nghe, mắt dán vào
màn ảnh máy vi tính, trong khi đôi tay lướt như bay trên phím chữ. Bạn không hề
biết rằng, lúc đó, hơi thở bạn không đều mà gấp rút, tim bạn đập nhanh, sức lực
bạn tiêu hao.
Bạn không hề để ý vì các biến
đổi này quá vi tế. Hơn nữa bạn là con người của thời đại mới, đã quen với nhịp
độ căng thẳng, vừa lái xe vừa nói điện thoại, hay vừa lái xe vừa ăn, về đến nhà
hay trước khi đi làm lại phải mở máy xem thư điện tử - vội vội, vàng vàng, lúc
nào cũng vội vàng. Việc lúc nào cũng đặt công việc lên trên hết đã mang đến cho
chúng ta những của cải và tiện nghi vật chất, nhưng với một cái giá như thế
nào? Chúng ta đang trả giá bằng sức khỏe, bằng cuộc sống với đơn vị tiền tệ
chính là hơi thở của ta.
Thở là một hành động đơn giản,
không cần ý thức nên phần đông chúng ta không để ý đến nó. Nhưng chúng ta chỉ
có mạng sống khi còn hơi thở và cách chúng ta thở như thế nào là một trong
những yếu tố quyết định chất lượng đời sống. Ngược lại cách sống của ta cũng
ảnh hưởng sâu sắc đến cách thở của ta. Khi ta vội vàng, căng thẳng, hơi thở của
ta trở nên cạn nhẹ. Ta không hít thở sâu vào trong lồng ngực, và hơi thở vào
thường dài hơn hơi thở ra. Đó là cách thở sai phương pháp, dễ làm ta mệt. Cách
thở đó khiến cho khí độc tồn đọng, khiến ta dễ sinh ra lo lắng, trầm cảm và làm
rối loạn hoạt động của hệ thống não bộ.
Hệ thống não bộ - điều khiển
tim, phổi, hệ thống hô hấp và các tuyến tạng - hoạt động ngoài sự ý thức, điều
khiến của ta. Khi bị áp lực hay có những tư tưởng lo âu, căng thẳng, hít vào
dài và thở ra ngắn, làm rối loạn cơ thể khiến cho tim đập nhanh, máu lên cao, các
cơ căng cứng. Thể xác và tinh thần càng căng thẳng, ta càng tiếp tục hít vào
sâu hơn thở ra, làm rối loạn hệ thần kinh, cứ như thế như một vòng tròn tự
hoại.
Chẳng lạ gì khi sau một ngày làm
việc căng thẳng ở sở, bạn trở về nhà mệt mỏi nhưng chẳng hề biết việc đó có
liên quan gì đến cách thở sai nhịp của mình. Nhưng bạn biết từ kinh nghiệm dày
dặn của mình là sau một ngày khá vất vả - ngày mà bạn cảm thấy bù đầu từ sáng
sớm đến chiều tối - bạn sẽ thấy quá đỗi mỏi mệt để làm bất cứ việc gì khác khi
trở về nhà, ngoài việc ngồi chong mắt xem TV. Nhưng có ích lợi gì khi nhắc nhở
với bạn những điều đó? Tốc độ nhanh đến chóng mặt là tốc độ của thời đại này
mà. Ngay nếu như bạn biết cách sống chậm lại, chưa chắc gì bạn đã thực hành
được – còn phải tranh giành các bổng lộc, nới rộng thêm các sở hữu, phải dành
tiền hưu nhiều hơn nữa, nợ nần phải thanh toán, địa vị cần phải đạt được. Vậy
thì giải pháp của vấn đề nằm ở đâu? Giải pháp nằm ở việc chú tâm tới hơi thở.
Thay đổi cách bạn thở và cả thế giới thay đổi theo bạn. Hãy huân tập thói quen
thở sâu và đều, thở ra hoặc bằng hoặc dài hơn lúc hít vào, rồi bạn sẽ thấy rằng
bạn không còn phản ứng đầy xúc cảm đối với những gì xảy ra quanh bạn. Nếu như
cách thở cạn cợt, không đều là do các hoàn cảnh căng thẳng gây ra, khiến bạn
cảm thấy không an ổn, nóng nảy thì cách thở nhẹ nhàng, thư thái sẽ giống như
chiếc vỏ bao bọc bạn khỏi các căng thẳng, lo âu, giúp bạn làm chủ hành động
mình hơn là phản ứng theo cảm tính.
Nhưng vì hơi thở là một hành
động vô thức, nhất là khi bạn bị việc nọ, việc kia lôi cuốn, bạn cần thời gian,
sự kiên nhẫn để thay đổi cách thở của mình. Có thể bạn đã có quá nhiều việc đòi
hỏi thời gian, sự chú tâm của bạn, vì thế bước đầu tiên là phải tự thuyết phục
mình dành thời gian cho “công tác” này.
Trước hết cần nên nhớ rằng, nếu
bạn có thói quen vội vã, thì tâm bạn cũng thế. Lúc bắt đầu, tư tưởng của bạn sẽ
đi nhanh hơn hơi thở, nhất là nếu bạn cố thực tập vào những lúc đang bận rộn,
như trước giờ vào phòng họp. Lúc đó bạn sẽ thấy hơi thở của mình quá sức chậm
chạp so với các ý nghĩ trong đầu bạn, khiến bạn cảm thấy sự thực tập này tốn
thời giờ vô ích. Nhưng nếu bạn cố cưỡng lại ý muốn đứng dậy bỏ đi, thì chỉ sau
vài phút là tâm bạn sẽ bắt theo nhịp của hơi thở.
Bước kế tiếp để làm chủ hệ thống
não bộ của bạn là thực tập phương pháp thở 2-1 – nghĩa là bạn thở ra dài gấp
đôi hít vào. Bằng cách đó, bạn tạo ra cho mình những phản ứng thư giãn, do đó
cách thở 2-1 là một phương cách rất tốt để làm giảm căng thẳng, giúp bạn lắng
dịu trước những căng thẳng dồn nén trong ngày. Phương pháp thở này còn có những
ích lợi khác như: tống các khí độc, ô nhiễm, carbon dioxide ra khỏi phổi, khiến
buồng phổi trống trải để tiếp đón vào không khí trong lành theo hơi thở vào.
Khi đã thuần thục, bạn có thể thực hành khi đang ngồi làm việc, đang trong
phòng họp, đang nghe điện thoại – hay bất cứ lúc nào mà hệ não bộ của bạn sắp
căng lên, và bạn cần bình tĩnh, chủ động hơn.
Thực tập tại nhà ngày hai lần,
mỗi lần độ năm phút cho đến khi thuần thục. Sau đó có thể đem áp dụng vào nơi
làm việc để giúp tinh thần bớt căng thẳng. Huân tập phương pháp thở này sẽ giúp
bạn bỏ được thói quen vô thức khi hít vào, khi bạn không hề để ý tới, và một
khi đã bỏ được thói quen đó, cuối ngày, bạn sẽ thấy rằng năng lực của bạn không
bay đi hết cả.
Khi hơi thở đã sâu hơn, dài hơn,
và chậm rãi, thì cuộc đời bạn cũng giống thế. Ít nhất là như thế đó. Có thể bạn
vẫn phải trả lời nhiều cú điện thoại giao tiếp với các đối tác, dự các buổi
họp, đối đầu với nhiều gián đoạn, nhưng bạn sẽ thấy bình tĩnh hơn, tự tin hơn.
Tóm lại, khi bạn đã có thể kiểm soát hơi thở của mình, bạn sẽ nhận ra rằng làm
chủ cuộc đời bạn cũng dễ biết bao.
Norm De Plume
(Trích dịch theo Caught On The Fast Track?, tạp chí
Yoga International 1998)