Người con trai trạc tuổi hai mươi lau nước mắt
và nói với Sư cô “Cho con gởi má ở đây. Con về thành phố làm ăn kiếm được chỗ ở
tử tế sẽ đón má về”. Rồi quay qua dì Năm, người con trai chỉ tay tới tượng Phật
Di Lặc giữa sân chùa “Má yên tâm, con lúc nào cũng cười vui như vầy, má đừng lo
gì nghe”.
*
Tôi hồi đó mười bảy tuổi, lần đầu
tiên gặp dì Năm là ngày rằm tháng Tám.
Phật Di Lặc
Chùa tổ chức đêm Trung thu cho trẻ
em mồ côi, ngoài mỗi phần quà là bánh nướng bánh dẻo và lồng đèn, bọn nhỏ còn
được tham gia biểu diễn văn nghệ. Bọn nhỏ đứa nào cũng thích được lên sân khấu
cho nên chương trình văn nghệ lộn tùng phèo.
Đang giới thiệu tiết mục đơn ca
thì bỗng thấy cả chục đứa rồng rắn chạy lên. Thì ra thấy một đứa hớn hở đi lên
sân khấu mà trời bỗng ì ùm muốn mưa, lỡ tới phiên mình mưa đổ ào xuống khán giả
chạy hết thì lấy ai coi mình diễn? Kéo nhau đi sân khấu khi trời chưa mưa cho
chắc ăn!
Vậy thì cho màn hợp ca diễn trước
luôn. Ờ, cũng hay, lỡ mà trời mưa trúng màn đơn ca thì che dù cho một ca sĩ
trên sân khấu dễ hơn là che dù cho cả hàng chục đứa!
Khi đang tập thì đứa nào cũng thuộc,
nhưng trên sân khấu hơi hồi hộp nên quên trước quên sau. Tôi lãnh nhiệm vụ cầm
sẵn mic canh chừng dàn hợp ca đang hát thật to mà bỗng nhỏ dần rời rạc là tôi vọt
miệng ca vang, coi như... hát bè. Khán giả bên dưới phần đông là Phật tử của
chùa, còn lại là mấy bà mấy cô buôn bán vỉa hè thân quen với các ca sĩ nhí trên
sân khấu cho nên tiết mục nào cũng vỗ tay rộn ràng bất kể đơn ca mà phần bè của
tôi lấn luôn phần hát chính!
Suốt chương trình văn nghệ hát hò
về trăng rằm và bánh kẹo, kết thúc là bài hát về lòng mẹ. Tôi chọn bài hát này
với ý muốn thay lời cảm ơn Sư cô đã rộng lòng với các em không chỉ trong đêm
Trung thu này mà trong tất cả những dịp có thể Sư cô đều sắp xếp làm gì đó để
cho các em được thêm một lần vui.
Từ trong cánh gà thò đầu ra nhìn
xuống tìm xem Sư cô đang ngồi ở đâu, tôi thấy người đàn bà bên cạnh Sư cô đang
kéo vạt áo lau nước mắt. Ngay lúc đó, tôi chỉ nghĩ là có lẽ bài hát như một giấc
mơ đẹp được bọn nhỏ hát hồn nhiên quá khiến người nghe xúc động. Cho tới khi
nghe má tôi nói đó là người đàn bà tâm thần mà đứa con trai đem gởi chùa.
Tuổi mười bảy, tôi thắc mắc bị tâm
thần sao hiểu được bài hát này mà chảy nước mắt?
*
Lần nào tới chùa tôi cũng thấy dì
Năm đứng trước tượng Phật Di Lặc, miệng dì nhoẻn cười hết cỡ, tay cầm cái
gương.
Ban đầu tôi tưởng dì có tính xí xọn,
nhưng không thấy dì chớp mắt vuốt tóc điệu đàng...
Tôi đang quét sân, dì Năm lúc thúc
chạy tới đưa tay nâng cằm tôi lên sao cho khuôn mặt tôi đối diện với khuôn mặt
của dì (để nhìn cho rõ!), rồi dì nhoẻn cười hết cỡ, ngón tay trỏ chỉ về phía tượng
Phật Di Lặc.
Mấy lần như vậy thì tôi hiểu ra dì
bắt chước nụ cười của Phật Di Lặc và muốn hỏi tôi dì cười như vậy đã giống
chưa.
Tôi gật đầu. Dì Năm thích thú lắm,
lại giơ cao cái gương soi và cười híp mắt.
*
Tôi học đại học ở thành phố, mỗi
năm có hai dịp về thăm nhà là mùa hè và Tết. Tôi qua chùa chào Sư cô, dì Năm
nhìn tôi, khuôn mặt ngô nghê hiện vẻ ngờ ngợ đã gặp tôi rồi.
- Đây là bé Hạnh - Sư cô nói với
dì Năm - Hồi trước bé Hạnh còn ở nhà với ba má thường hay tới chùa mình làm
công quả, dì Năm nhớ ra chưa?
Dì Năm gục gà gục gặc cái đầu ra ý
đã hiểu. Sư cô nói thêm:
- Bây giờ bé Hạnh đi học xa lắm, tận
thành phố, hôm nay về thăm nhà, thăm ba má rồi qua chùa thăm Sư cô với dì Năm
nè.
Dì Năm lại gục gặc đầu. Chợt có
đoàn người đi qua cổng, dì Năm ngay lập tức bỏ qua sự có mặt đầy gợi nhắc của
tôi, dì vội nhét cái gương nãy giờ cầm trên tay vô túi áo rồi chạy tới bàn ngửa
mấy cái ly ra và rót đầy tất cả các ly.
- Dì Năm giỏi quá - Sư cô nhẹ
nhàng - Nhưng mà lần sau dì Năm đợi mọi người ngồi vô bàn rồi mới rót nước mời
uống nghe.
*
Mỗi lần gặp lại tôi thấy dì Năm
khác đi một tí. Khi thì tôi thấy tay dì không cầm cái gương soi nữa mà cả mười
ngón tay cứ rờ rẫm và vuốt vuốt vạt áo tràng.
Má tôi giải thích:
- Dì Năm khoe bữa nay được mặc áo
tràng mới đó con.
À, ra vậy. Tôi tấm tắc:
- Dì mặc áo đẹp ghê.
Dì Năm cười, mặt ửng hồng. So với
khi bắt chước Phật Di Lặc cười, dì đã biết mắc cỡ rồi.
Lúc Sư cô và mọi người chuẩn bị tụng
kinh thì dì Năm nhanh nhảu đi lấy mấy cái chiếu trải ra. Má nói:
- Dì Năm trải chiếu đã biết phân
biệt mặt trái mặt phải.
*
Vậy, từng chút từng chút, dì Năm
biết thêm tí này tí kia và rất sẵn lòng đem “kiến thức” của mình phục vụ mọi
người. Với dì Năm thì ai cũng là người lần đầu tiên tới chùa. Dì tíu tít chỉ chỗ
dựng xe dưới bóng mát của gốc cây, chỗ có vòi nước rửa mặt... Dì lăng xăng thắp
bảy cây nhang và hướng dẫn người ta cắm bàn thờ nào trước bàn thờ nào tiếp
theo. Sự nồng nhiệt hồn nhiên khiến vẻ mặt ngô nghê của dì trở nên dễ thương
khiến ai cũng sẵn lòng làm theo ý của dì.
Tôi cũng vậy, tôi để yên cho dì sửa
sang cách bàn tay tôi cầm nhang, rồi tôi cắm từng cây theo hướng dẫn của dì.
Xong cây nhang cuối cùng, tôi chắp tay cảm ơn thì dì kêu lên:
- Đừng để Di Lặc buồn.
Ra là tôi chưa cắm nhang bàn thờ
Phật Di Lặc, không biết do tôi vô ý cắm hai cây vô một cái lư hay là lần này dì
Năm thắp thiếu một cây so với thường lệ.
Dì ra hiệu cho tôi hãy tới chỗ tượng
Phật Di Lặc và đợi ở đó. Dì lấp xấp chạy đến chỗ để nhang, lấy một cây rồi chạy
ra đưa cho tôi, giọng năn nỉ:
- Thắp cho Di Lặc đi cô, không thì
Di Lặc buồn không chịu cười nữa.
Giọng năn nỉ của dì khiến lòng tôi rung động.
Cầm cây nhang, tôi cầm luôn bàn tay dì, những ngón tay gầy móng nhỏ yếu ớt. Tôi
muốn nói với dì một lời nhưng không biết nói gì. Tôi chợt hiểu những giọt nước
mắt đêm văn nghệ năm nào. Giữa tâm thức mịt mờ, trái tim vẫn lóe lên mang máng
nỗi nhớ thương...
*
Tôi lấy chồng, chuẩn bị lễ hằng
thuận, má tôi may cho dì Năm cái áo dài mới. Dì thích lắm, cứ mân mê lớp vải lụa
mát rượi bàn tay.
Suốt buổi lễ dì Năm nhấp nha nhấp
nhỏm nhìn người này người kia, ai cũng ăn mặc đẹp đẽ, rồi dì chăm chăm tới lẵng
trái cây kết hình rồng phượng, dì không hay cười như mọi ngày mà có vẻ căng thẳng
như không khí là lạ của buổi lễ đánh thức nơi dì điều gì đó.
Bữa tiệc chay, má tôi đưa dì tới
chỗ ngồi và nói:
- Hôm nay dì Năm không phải làm gì
hết, ngồi yên đây mà thưởng thức món ngon nghen.
Người đàn bà cùng bàn ngạc nhiên:
- Dì Năm hả? Chẳng lẽ có chị em
sinh đôi cùng bị tâm thần sao?
Má tôi hỏi han người đàn bà và biết dì Năm hồi
còn con gái dễ thương lắm. Không may dì lấy trúng ông chồng có tính rượu chè, mỗi
khi có rượu vô thì đánh đập vợ dữ dội. Họ có hai người con trai, người em hiền
lành như mẹ còn người anh cũng rượu chè như cha mình. Trong một cuộc say cự cãi
giữa hai cha con, dì lãnh một cú giáng xuống đầu, sinh bịnh tâm thần từ đó.
*
Tôi theo chồng làm việc ở tỉnh
khác, những cuộc điện thoại trò chuyện với má, nghe má kể sau ngày cuới tôi, chồng
và người con trai lớn tới đón dì Năm về nhưng được vài ngày thì dì Năm trở lại
chùa.
Ông xe ôm chở dì về chùa kể - Hỏi
“Đi đâu”, trả lời “Chùa”. Hỏi “Chùa nào?”, trả lời “Di Lặc cười”. Ông xe ôm chịu
thua, chở dì vòng vòng khắp các chùa, may gặp người quen biết dì ở chùa này nên
chỉ tới đây.
Cứ đón về rồi trở lại như vậy mấy
lần thì gia đình thôi, để tùy ý dì. Rồi thì họ cũng lui tới thăm dì và thắp
nhang lễ Phật. Có lần người con dâu kể cha chồng và chồng bây giờ đã bớt rượu
nhiều rồi, tới ngày rằm và mùng một còn biết ăn chay nữa.
Tôi thắc mắc là người con trai út
sao không thấy quay lại? Má thở dài, thời buổi này làm ăn đâu dễ, người trẻ nào
khi ra đi cũng quyết không thành công không trở về. Cả quyết quá cho nên đâm ra
dễ lỡ bước sa chân, rồi thì...
Tôi biết là thời buổi này làm ăn
không dễ, mong kiếm được một chỗ ở tử tế để đón má bị tâm thần về chăm sóc là một
giấc mơ lớn. Nhưng tôi có lòng tin người biết tìm một ngôi chùa để gởi gắm mẹ
mình thì không dễ lỡ bước sa chân.
Có lẽ anh đang phiêu bạt nơi xa lắm...
Cầu mong anh vẫn giữ được nụ cười...