Ở chùa Thiên Mụ bên bờ sông Hương, thành phố Huế (Thừa Thiên-Huế), có 1 chiếc ô-tô cũ được bảo quản chu đáo, kỹ càng. Phật tử từ nơi xa đến hoặc khách du lịch không thể bỏ qua, ai cũng dành chút thời gian ít ỏi đến chiêm ngưỡng chiếc xe cũ đã nhuốm màu thời gian - chiếc xe nhãn hiệu Austin Westminster cùng đoàn diễu hành và chở Hòa thượng Thích Quảng Đức ra nơi tự thiêu ngày 11/6/1963, phản đối chính quyền Diệm - Nhu.


Hoà thượng Thích Quảng Đức tự thiêu để phản đối chính quyền Ngô Đình Diệm trấn áp đạo Phật năm 1963. Ảnh do Malcolm Browne chụp trên đường phố Sài Gòn.

Mùa Phật Ðản 1963, không khí chính trị miền Nam căng thẳng đến nghẹt thở, không có lối thoát cho hòa bình dưới chính quyền Ngô Đình Diệm. Tù đày. Bắn giết. Lửa cháy ngút trời cùng với bàn tay thép đàn áp những người cộng sản và giới Phật giáo. Trong lúc bão giông thời chiến như thế, Hòa Thượng Thích Quảng Ðức về trụ trì tại chùa Ấn Quang, không cam tâm chịu cảnh Phật tử bị đàn áp chìm trong vũng máu, quyết định tự thiêu để phản đối chính sách tàn bạo của chính quyền Diệm - Nhu.

Nhà báo David Halberstam của tờ New York Times đã miêu tả rằng: “Ngài Thích Quảng Đức cùng đến với một đoàn diễu hành từ một ngôi chùa gần đó. Khoảng 350 tăng ni đi thành đội hình hai hàng dọc, dẫn đầu là một chiếc xe hơi hiệu Austin, Ngài ngồi trong đó... Sự việc đã xảy ra tại ngã tư Phan Đình Phùng và Lê Văn Duyệt. Ngài Thích Quảng Đức từ trong xe hơi bước ra cùng với hai vị sư khác. Một vị trải một tấm nệm trên đường, còn vị kia thì mở thùng sau xe lấy ra một cái can loại đựng 5 ga-lông xăng. Trong lúc đoàn diễu hành vây tròn quanh, Ngài Thích Quảng Đức lặng lẽ ngồi xuống tấm nệm, trong tư thế tọa thiền. Vị sư đi theo tưới xăng từ can lên đầu Ngài. Ngài lần chuỗi hạt và niệm Nam Mô A Di Đà Phật trước khi quẹt một cây diêm và tự châm vào người. Lửa phựt cháy trùm áo quần và da thịt Ngài, và đám khói đen lẫn với mùi dầu bốc lên từ thân thể đang cháy rực của Ngài....”


Chiếc xe nhãn hiệu Austin Westminster cùng đoàn diễu hành và chở Hòa thượng Thích Quảng Đức ra nơi tự thiêu ngày 11/6/1963.

Như vậy, chiếc ô tô Austin Westminster đã đi theo cùng đoàn diễu hành và chở Hòa thượng Thích Quảng Đức ra nơi tự thiêu. Theo hồi ký của Thượng tọa Thích Đức Nghiệp thì: “…ô-tô Austin là của phật tử Trần Quang Thuận gởi ở chùa Ấn Quang”.

Gần nửa thế kỷ đã đi qua, chiếc ô-tô Austin Westminster ngày ấy hiện đại, tiện nghi, sang trọng nhưng giờ theo thời gian nó cũ kỹ, già nua, màu sơn xanh nhạt đã bạc màu, cái ba-đờ-xốc rỉ ngoèn, vỏ ghế nơi Hòa thượng Thích Quảng Đức ngồi đã rách, bục chỉ. Nhưng, chiếc xe hơi mang biển số DBA 599 - kỷ vật vô giá này vẫn sống mãi với sự kiện bi hùng tự thiêu của Hòa thượng yêu nước Thích Quảng Đức.

Theo Nguyễn Yên Mô - ĐV