Bằng hữu thiện ác
Thế Tôn cùng Nan Đà cùng đi vào thành Ca Tỳ La Bà Tộ. Đến gần một nhà buôn cá, Phật bảo Nan Đà rằng:
- Ngươi vào trong nhà buôn cá kia xin lấy một nắm cỏ tranh mà họ thường tủ trên cá chết.
Nan Đà vâng lời làm theo. Phật bảo Nan Đà cầm theo một lát rồi sẽ vất nó đi. Nan Đà y lời cầm theo một đỗi rồi mới vất xuống đất.
Bấy giờ, Phật bảo Nan Đà:
- Ngươi ngửi tay có mùi chi không?
Nan Đà thưa:
- Dạ có mùi bất tịnh hôi tanh!
Phật liền dạy Nan Đà rằng:
- Thật đúng vậy đó. Nếu người nào gần gũi với bọn ác tri thức, giao kết làm bè bạn trong chừng giây lát, thời ác nghiệp nhiễm thành thói quen, tiếng xấu người ấy bị đồn khắp .
Lời bàn:
Dân gian có câu: “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”, ngụ ý là muốn khuyên nhủ con người nên tránh xa đường tà, nên gần gũi chánh đạo. Còn Thế Tôn thì dạy chúng ta: “Nếu người nào gần gũi với bọn ác tri thức, giao kết làm bè bạn trong chừng giây lát, thời ác nghiệp nhiễm thành thói quen, tiếng xấu người ấy bị đồn khắp”. Thật vậy, sống ở cuộc đời này, đen – trắng khó phân minh, con người thì ít khi làm chủ được tâm ý của mình. Bản chất phàm phu của chúng ta là thích nghe lời nói ngọt và thích hưởng thụ. Nên nếu ta gặp được thiện tri thức thì vị thiện tri thức này sẽ hướng dẫn chúng ta sống theo con đường chánh đạo, tin nhân quả, kính tin Tam bảo, chừa bỏ việc ác, siêng làm các điều thiện. Còn nếu gặp bạn tà ác thì sẽ lôi kéo chúng ta lao vào con đường bất chính, sống hưởng thụ, phải trái bất phân, để rồi phải nhà tan cửa nát, vợ con chia lìa, bạn bè ly tán. Vì vậy, sống ở đời, ta nên chọn bạn mà chơi. Nếu là bạn của mình chưa có thiện tâm thì mình nên hướng dẫn và khuyên giải cho những người ấy biết thế nào là thiện có thiện báo, ác có ác báo. Bạn bè cũng là một nhu cầu sống của con người, hẳn sống ai cũng cần có bạn. Nhưng phải là bạn tốt để đem lại an vui cho nhau. Tình bạn được xây dựng tốt cũng là một thứ hạnh phúc của tương giao. Có như vậy, chúng ta sống mới có lợi lạc cho bản thân mình và mọi người.